e drejta biznesore

1. Kontrata për shitblerje
Është kontratë bilaterale, oneroze, kryesore komutative, konsensuale-mund te
jetë reale, in formale, ex contractu etj.
Me kontratën për shitblerje shitësi obligohet qe sendin qe e shet t’ia dorëzoj
blerësit ashtu qe blerësi e fiton te drejtën për disponim, përkatësisht te drejtën e
pronës, ndërsa blerësi detyrohet qe shitësit t’ia paguaj çmimin për sendin e blerë,
zakonisht kjo kontratë behet ne forme te shkruar sepse mbahet evidencë e
nevojshme dhe favorizohet parimi i sigurisë juridike.
Deri ne dorëzimin e sendit te shitur, ne rast te dëmtimit apo shkatërrimit barra bie
mbi shitësin, ndërsa prej momentit qe blerësi e merr sendin rreziku ne rast
dëmtimi bie mbi të.
Kontrata për shitblerje nuk ka efekte juridike kur ne momentin e lidhjes se saj
sendi i kontraktuar ka qen i shkatërruar apo i dëmtuar qenësisht . ne rast se
sendi i shitur është i dëmtuar pa dijen e shitësit atëherë shitësi do te përgjigjet
për te, mirëpo nëse shitësi me kohë e ka informuar blerësin për te metat e sendit
te shitur ai nuk përgjigjet për të.
Zakonisht pas skadimit te 6 muajve nga dita e dorëzim-pranimit te sendit te
shitëbler me te meta shitësi nuk përgjigjet për te metat e fshehta , shitësi e ka për
detyrë qe blerësit t’ia dorëzoj mallin bashkë me dokumentet relevante për
realizimin e kontratës, t’ia transformoj autorizimet pronësore apo poseduese
konformë me kontratën, t’ia dorëzoj mallin ne kohen, ne vendin dhe ne mënyrën
e kontraktuar si dhe mallin t’ia dorëzoj ne sasi dhe cilësi te kontraktuar.
Aukcioni
Aukicioni i mallit është meny e veçant e shitjes se mallit nëpërmjet licitacionit
publik, shitja behet ne vendet e auksioneve përkatësisht ne instuticione tregtare
te veçanta te specializuara për qarkullimin e llojeve te caktuara te mallrave ne
shitje aukcioniste realizohet koncentrik i lart i ofertës dhe kërkesës. Me qellim te
evitimit te marrëveshjeve paraprake te blerësve praktikohet te kërkohet qe
blerësit ti ofrojnë propozimet e çmimeve ne formë te shkruar. Shitjet aksioniste
kanë filluar te aplikohen qe ne shek 17 ne tregun tejdatse
Ne aktualitet me shumë praktikohet shitja aukcioniste e lendeve te para e mallit
te freskët te pritshëm dhe sendeve e mallrave te çmuara.
Cash and carry
Është meny e veçantë e afarizmit te ndërmarrjeve tregtare me shumicë, cash
and carry grosistve, blerësve nuk u Ben kurrfarë shërbimi ngase ata vijnë ne
depo konformë me parimin e vetëshërbimit i paguajnë mallrat dhe tek pastaj i
marrin ne disponim. Te cash and carry i grosistve blerësit furnizohen dhe
kërkojnë sasi mesatare te mallrave siç janë hotelierit, zejtare, por edhe ekonomit
familjare. Zakonisht lendet e afarizmit te cash and carry te grosisteve janë
prodhime ushqimore dhe mallra e konsumit ditor te asortimenteve te ngushta.

2. Kontrata për sesion
Me kontratën për sesion kreditori kërkesën kontraktuese te vet e barte ne te
tretin pas asaj qe është e lidhur me personalitetin e tij apo qe sipas ligjit nuk
mund te cedohet, kontrata për cesionim nuk ka efekte juridike ndaj debitorit nëse
ai dhe kreditori ka kontraktuar qe kreditori nuk mund t’ia transformoj kërkesat e
t’ia ne te tjetrin apo qe at nuk mund ta bej pa pëlqimin e debitorit.
Ne praktik sesioni shërben si instrument juridik ndihmës për realizimin e qëllimit
te punës juridike kryesore siç është shitblerja, dhurimi, sipas asaj se cedenti me
kërkesën e ceduar e plotëson apo nuk e plotëson ndonjë detyrim te vetin ndaj
cesionarit atij i bën dhurim apo kërkesën t’ia konsideron për shfrytëzim te
caktuar. Zakonisht cesionimi është i vullnetshëm ndërmjet cesionuarit dhe
cedentit e ne masë te konsiderueshme edhe te cesus-it, mirëpo ka raste te
cedimeve imperative kur si te tilla përcaktohen me dispozita ligjore cessio ex
lege.
Kontrata për faktoring
Është kontratë trelaterale e konkluduar ndërmjet cesionarit-faktorit;, cedentit-
klientit dhe cesusit. Faktori apo cesionari është kontraktori i cili e blen kërkesën
e cedentit-klientit te adresuar debitorit te tij cesuesit.
Është kontratë trelaterale, konsensuale, oneroze, komutative, aksesore, me te
cilën klienti-cedenti si shitës i mallit apo kryes i shërbimeve kontraktore, faktorit-
cesionarit ia shet kërkesat afatshkurta nga transaksioni për deliverimin e mallit
apo për kryerjen e shërbimeve para skadimit te afatit kontraktor.
Kontrata për clearing
Clearing-u është pune juridike-biznesore qe konsiston ne përllogaritjen e
qarkullimeve te pagesave për kërkesat dhe borxhet e palëve kontraktuese te cilat
realizohen ne institucione te veçanta. Nëpërmjet clearing-ut importuesi e paguan
çmimin e mallit te importuar me depozitim ne valutën e shtetit ne te cilin behet
importimi ne konton përmbledhëse, ne bankën emetuese, ndërsa eksportuesi e
bene inkasimin e kërkesës se vet nga po ajo konto si konto përmbledhës. Ne atë
mënyrë ne importime dhe eksportime malli e kalon kufirin shtetëror qe do te thotë
se sipas kontratës tregtare ndërshtetërore porositet e merret malli ndërsa te
hollat e destinuara për të se paku jo [paralelisht me procesin importues te tij.
Kontrata për loto-lojë
Loto-loja është tip i veçantë i kontratës aleatore me te cilën njëra palë
kontraktuese, prezantuesit apo te fituarit detyrohet t’ia paguaj fitimin e caktuar te
hollave apo te sendeve. Sipas konstruksionit juridik kontrata për loto lojë është
kontratë për shitblerjen e fatit blerësi i lotos është blerës i fatit eventual qe e
synon, e dëshiron dhe eventualisht e pret. Fitorja e lojtarit te lotos është
eventuale, teoritikisht e mundshme, praktikisht e pritshme. Nëse fleta e lotos
qëllohet atëherë ajo automatikisht e merr cilësinë e letrës me vlerë sipas
prezantuesit te saj, ne atë rast institucioni zyrtar qe e organizon loto-lojën behet
debitor i lojtarit me fat qe posedon flet-loton e fituar.
Kontrata e loto-lojës oshtë shitblerëse aleatore, bilaterale, oneroze, konsensuale
dhe individuale.

3. Kontrata për leasing
Leasingu rrjedh nga anglishtja dhe ka domethënie te marrëdhënies me qira apo
me qesim. Ne bazë te kontraktimit për leasing, subjekti biznesor ne vend qe ta
blej pajisjen qe i nevojitet dhe ta paguaj çmimin adekuat, zakonisht te lart i
drejtohet subjektit biznesor te specializuar për t’ia huazuar lokalin apo lokalin me
pajisjen e kërkuar për periudhën e caktuar për te cilën, ne vend te çmimit
shitblerës e paguan vetëm shërbimin apo shfrytëzim te përkoshem.
Leasingu është kontratë e veçantë e cila nuk mund te radhitet ne kontratën për
qira – marrëdhënie as ne kontratën për shitblerje me kredi.
Kontrata për leasing është kontratë kryesore, bilaterale, oneroze, komutative,
konsensuale dhe individuale.
Kontrata për qiramarrëdhënie
Me kontratën për qiramarredhenie qiradhënësi obligohet qe qiramarrësit t’ia
dorëzoj sendin e caktuar për përdorim, ndërsa qiramarrësi obligohet qe
qiradhënësit t’ia paguaj qiranë e kontraktuar. Është obligim i qiradhënësit qe
qiramarrësit t’ia dorëzoj sendin e kontraktuar ne gjendje te rregullt, ne anën tjetër
qiramarrësi duhet qe sendin e marr me qira duhet ta mbaj ne gjendje te rregullt
funksionale gjatë periudhës se kontraktuar. Nëse ne momentin e dorëzimit te
sendit me qira konstatohet se ka te meta atëherë qiramarrësi mund te tërhiqet
lehtë nga kontrata ose mund te kërkoj zbritje ne qira. Ndërsa qiramarrësi
përgjigjet për sendin nëse e dëmton ne kundërshtim me kushtet e kontraktuara
pra duhet ta ruaj sendin e marr me qira si një shtëpiak i mirë.
Qiramarrësi nuk i përgjigjet qiradhënësit për amortizimin e sendit me qira,
qiramarrësi mund ta jep me qira sendin (nenqira) nëse është e përcaktuar me
kontratë. Kontrata për qiramarëdhenie është bilaterale, oneroze, komutative,
konensuale, reale, individuale dhe me prestacione sukseseve.
Emfitueza
Është kontratë për marrje me qira afatgjate te tokës, qiramarrësi I tokës e fiton te
drejtën dhe detyrimin qe për një periudhe te gjate te përpunoj ngastrën
kadestrale tokësore te kontraktuar dhe për te pronarit te saj t’ia paguaj rentën
dhe tatimin e shtetit,pozita e tij juridike është e ngjashme me te pronarit pos qe ai
duhet t’ia paguaj rentën pronarit.
Arenda
Arenda është kontratë për qiramardhenie te tokës se përpunuar ne baze te se
cilës qiramarrësi e përpunon token e pronarit dhe atij për shfrytëzimin e tokës ia
paguan masën e fryteve te kontraktuara.
Te ne shqiptaret zakonisht shfrytëzuesi i tokës pronarit ia jep gjysmën e fryteve
vjetore dhe për veti merr gjysmën tatimin e tokës e paguan pronari i saj ose me
marrëveshje edhe qiramarrësi
Te kontrata me emfiteuze renta paguhet me para ,ndërsa te arenda ajo paguhet
IN NATURA (fryte te asaj toke).te emfiteuza qiramarrësi e mban token e
përpunuar për një kohe me te gjatë se sa te arenda. Te emfiteuza qiramarrësi ia
paguan tatimin shtetit kurse te arenda e paguan pronari I tokës.

4. Kontrata për franshising
Kontrata për franshising është marrëveshje legale për udhëheqjen e biznesit te
caktuar ne përshtatje me metodat operative dhe me sistemin financiar. marrësi i
franshesingut e merr objektin e dhënësit te franshesingut ne gjendjen ekzistuese
zakonisht te përshtatshme për fillimin e menjëhershëm te veprimtarisë se nyejt
deri aty ku e ka ushtruar dhënësi i franshisingut.
Meremetimet apo riparimet mund ti bej vetëm me lejen e dhënësit te
franshisingut, ne atë objekt marrësi i franshesingut duhet ta mbaj firmën e nyejt
por me shkronja me te vogla nen te dhe te dhëna themelore për ushtruesin direkt
te veprimtarisë, marrësi i frashisingut ne objektin ne fjalë nga dhënësi i tij i merr
te gjitha pajimet, inventarin dhe mjetet themelore te punës ai duhet ti ruaj ato
mos ti dëmtoj. Marrësi i franshisingut përfiton nga eksperienca dhe afirmimi
paraprak i dhënësit te franshisingut dhe nga klientët e mëparshëm.
Kontrata për komisionim