ความหลากหลายชีวภาพ ที่จะจัดหมวดหมู่ แบคทีเรีย โพรโทซัว สาหร่าย ฟังไจ พืช สัตว์ ฯลฯ

1. Biodiversity
B
I
O
L
O
G
Y
Mr. Nattapong Boonpong (M.Ed.)
Phlubphlachai Phitthayakhom School

11. การจัดจาแนกสิ่งมีชีวิตออกเป็นหมวดหมู่มีประโยชน์ดังนี้
1. ทาให้สะดวกในการศึกษาสิ่งมีชีวิตชนิดต่าง ๆ
2. ทาให้รู้ถึงลักษณะโครงสร้างของสิ่งมีชีวิตที่คล้ายคลึงกันหรือต่างกัน
3. ทาให้รู้ถึงความสัมพันธ์เชื่อมโยงของสิ่งมีชีวิต

12. อนุกรมวิธาน
(Taxonomy/Systematics)
Taxis (Gr.) nomos (Gr.)
การจัด กฏ
เป็นวิทยาศาสตร์แขนงหนึ่งที่ศึกษาถึงความหลากหลายของสิ่งมีชีวิต
เพื่อการจาแนก (Classification)
การตั้งชื่อ (Nomenclature/Naming) และ
การตรวจวินิจฉัย (Identification)
พร้อมทั้งความสัมพันธ์ทางวิวัฒนาการ (Evolution)

13. Mean of Taxonomy
คือ การศึกษาทั้งทางทฤษฎีและการปฏิบัติเกี่ยวกับการจัดหมวดหมู่ของสิ่งมีชีวิต
Taxonomy
Classification Identification Nomenclature
การค้นหา/ตรวจสอบเพื่อให้
กฎเกณฑ์ ก ารจั ด ชนิ ด ของ กฎเกณฑ์การตั้งชื่อ
ได้ ชื่ อ วิ ท ยาศาสตร์ ป ระจ า
สิ่งมีชีวิตเข้ากลุ่ม โดยอาศัย ที่ใช้กันทั่วโลก
กลุ่ ม โดยอาศั ย หลั ก ฐานที่ มี
พื้ น ฐ า น ค ว า ม รู้ ที่ เ ป็ น ผู้ ท ามาก่ อ น อาจเป็ น การท า
หลักฐานความเกี่ยวพันทาง โดยอาศัยความรู้ความชานาญ
วิวัฒนาการ ที่มีมาก่อน

14. Artificial classification
Classification
Natural classification
ปัจจุบันการจัดหมวดหมู่สิ่งมีชีวิตแบ่งออกเป็น 3 แนวทางที่สาคัญ คือ
1. Phenetics
2. Cladistics (Phylogenetic systematics)
3. Evolutionary classification
(Traditional classification/Classical classification)

15. หลักเกณฑ์การพิจารณาเพื่อหาความสัมพันธ์ทางวิวัฒนาการ
1. เปรียบเทียบลักษณะภายนอกและภายในของสิ่งมีชีวิตชนิดต่าง ๆ
ถ้าเป็น Homologous ใกล้ชิดกัน
ถ้าเป็น Analogous ห่างกัน
2. ดูแบบแผนการเจริญของเอ็มบริโอ
3. ศึกษากระบวนการทางชีวเคมีและสรีรวิทยา รวมทั้งการถ่ายทอด
ทางพันธุกรรม (DNA)
4. ดูซากดึกดาบรรพ์
5. ดูความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตกับสิ่งแวดล้อม และการแพร่
กระจายทางภูมิศาสตร์

16. Human Cat Whale Bat

17. Taxon (Taxa) กลุ่มหมวดหมู่ของสิ่งมีชีวิตซึ่งจัดระเบียบเดียวกันไม่
ว่าในระดับใด
Category (Categories) ชื่อระดับที่ใช้เรียกชั้นต่าง ๆ ใน Hierarchy
ของสิ่งมีชีวิต
Hierarchy ระบบแสดงลาดับในการแบ่งกลุ่มสิ่งมีชีวิตโดยทั่วไป
มี 7 ระดับ (catagories) เรียงจากสูงไปหาต่า

18. จานวน Domain ความสัมพันธ์
Superkingdom
Kingdom
Subkingdom
Superphylum/superdivision
Phylum/Division
Subphylum/subdivision
Superclass
Class
Subclass
Superorder
Order
Suborder
Superfamily
Family
Subfamily
Supergenus
Genus
Subgenus
Superspecies
Species Subspecies / Variety / Form

19. Categories
Taxa
Hierarchy

21. ประวัติการจัดจาแนกสิ่งมีชีวิต
อริสโตเติล (Aristotle)
ประมาณ 350 ปีก่อนคริสตศักราช นักปราชญ์ชาวกรีก รู้จักสิ่งมีชีวิตประมาณ
1,000 ชนิด โดยพยายามจาแนกเป็นพวก ๆ คือ
พืช แบ่งออกเป็น 1. ไม้ยืนต้น (Tree)
2. ไม้พุ่ม (Shrub)
3. ไม้ล้มลุก (Herb)
สัตว์ แบ่งออกเป็น 1. สัตว์มีกระดูกสันหลัง เลือดสีแดง
2. สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง ไม่มีเลือดสีแดง
แบ่งออกเป็น - ออกลูกเป็นไข่ (Oviparous) เช่น ปลา กบ
- ออกลูกเป็นตัว (Viviparous) เช่น คน
- ที่อาศัยอยู่ในน้า จัดเป็นพวกเดียวกับ ปลา

22. ประวัติการจัดจาแนกสิ่งมีชีวิต
จอห์น เรย์ (John Ray)
นักพฤกษศาสตร์ชาวอังกฤษ ได้จาแนกพืชออกเป็นใบเลี้ยงคู่ (Dicotyledon)
และพืชใบเลี้ยงเดี่ยว (Monocotyledon) และเป็นคนแรกที่ใช้คาว่า
“Species”

23. Scientific Name
บิดาแห่งอนุกรมวิธาน
คาโรลัส ลินเนียส (Carolus Linnaeus)
เป็นคนแรกที่กาหนดชื่อวิทยาศาสตร์ของสิ่งมีชีวิต
แบบทวินาม (Binomial Nomenclature)
ชื่อสกุล (Generic name) ชื่อที่ระบุสปีชีส์ (Specific epithet)
***ต้องทาให้เป็นคาในเป็นภาษาลาตินเสมอ***

24. หลักการเขียนชื่อวิทยาศาสตร์
1. ชื่อวิทยาศาสตร์ของสิ่งมีชีวิตแต่ละชนิดต้องแยกจากกันอย่างเด่นชัด
2. ชื่อวิทยาศาสตร์ในแต่ละกลุ่มจะมีชื่อที่ถูกต้องเพียงชื่อเดียว ส่วนชื่ออื่น ๆ จัดเป็นชื่อพ้อง
3. ชื่อวิทยาศาสตร์ต้องเป็นภาษาลาติน ไม่ว่าจะเป็นภาษาใดต้องแปลงมาเป็นภาษาลาติน
4. คาแรกต้องเริ่มต้นด้วยตัวพิมพ์ใหญ่ ส่วนคาหลังใช้ตัวพิมพ์เล็ก
5. ใช้ตัวเอนหรือขีดเส้นใต้
6. ผู้ตั้งชื่อวิทยาศาสตร์ต้องเป็นผู้พบคนแรก และตีพิมพ์รายงานไว้ในหนังสือวิชาการ
ที่เชื่อถือได้ ให้เขียนชื่อไว้หลังชื่อวิทยาศาสตร์ โดยเขียนด้วยอักษรตัวใหญ่
ไม่ต้องเขียนตัวเอนหรือขีดเส้นใต้ เช่น ต้นหางนกยูงไทย Poinina pulcherima Linn.
(Linn. เป็นชื่อย่อของ Linnaeus)

25. หลักการเขียนชื่อวิทยาศาสตร์
7. ชื่อวิทยาศาสตร์ของพืชและสัตว์ ต่างเป็นอิสระ ไม่ขึ้นต่อแก่กัน
8. ชื่อวิทยาศาสตร์ทุกระดับตั้งแต่ Family ขึ้นไปจะต้องมีการลงท้ายชื่อให้เป็นไปตามกฎ
เช่น Phylum/Division ลงท้ายด้วย -a (Ex. Porifera, Bryophyta)
Class ลงท้ายด้วย -ae (พืช)
Order ลงท้ายด้วย -ales (พืช)
Family ลงท้ายด้วย -aceae (พืช) (Ex. Apocynaceae)
-idae (สัตว์)
9. การกาหนดชื่อหมวดหมู่ตั้งแต่ Family ลงมาต้องมีตัวอย่างของสิ่งมีชีวิตเป็นต้นแบบ
หรือตัวอย่าง (Type Specimen) ในการพิจารณา
- Type Family - Type Genus - Type Species)

26. กฎเกณฑ์ในการตั้งชื่อ
แบคทีเรีย
ตั้งตามหลัก ICBN = International Code of Bateriological Nomenclature
พืช,ฟังไจ, สาหร่าย
ตั้งตามหลัก ICBN = International Code of Botanical Nomenclature
โพรโทซัว, สัตว์
ตั้งตามหลัก ICZN = International Code of Zoological Nomenclature

27. Example
Homo sapiens sapiens หรือ Homo sapiens sapiens
Generic name Subspecies/Variety
Specific epithet
Magnolia sirindhorniae Noot. & Chalermglin, 2000
อยู่วงศ์ Magnoliaceae เป็นชื่อสกุลของ Nootiboom & Chalermglin
ตั้งขึ้นเพื่อถวายแด่สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ ปีที่ตั้งชื่อ
ชื่อสกุลของ ดร. ปิยะ เฉลิมกลิ่น

28. Bacillus thuringensis thuringensis
Bacillus thuringensis israelensis
Pueraria candollei Wall. ex Benth. var. mirifica (Airy Shaw & Suvat.) Niyomdham
Pueraria ? Wall. or ? candollei Wall.
Pueraria candollei Wall. ex Benth.
Pueraria mirifica Airy Shaw & Suvat.
Pueraria candollei Wall. ex Benth. var. candollei Autoname
Pueraria candollei Wall. ex Benth. var. mirifica Rearrangement

29. Example
ปลาบู่มหิดล Mahidolia mystaoina
ปลาบึก Pangasianodon gigas
ไดโนเสาร์ที่พบในอาเภอภูเวียง Phuwiangosaurus sirindhornae
ต้นสัก Tectonia grandis
ส้มโอ Citrus grandis
ไม้รวก Thyrsostachys siamensis
มะยม Phyllantus acidus
พยาธิใบไม้ในตับ Fasciola hepatica
ไส้เดือนดิน Lumbricus terrestris
มะม่วง Mangifera indica
กุหลาบ Rosa rubra

30. Example
Clostridium tetani
Escherichia coli
Penicillium notatum
Saccharomyces cerevisiae
Acetobacter aceti
Lactobacillus lactis
Staphylococcus aureus
Sarcina lutea
Bacillus anthracis
Spilulina sp.
Amanitia muscaria

31. Dichotomous key
คือ การจัดหมวดหมู่ 2 กลุ่มจะมีลักษณะแตกต่างกัน
มากที่สุด และระดับความแตกต่างจะเริ่มน้อยลงเมื่อจัดเป็น
กลุ่ ม ย่ อ ยมากขึ้ น และลั ก ษณะที่ ใ ช้ เ ป็ น เกณฑ์ ใ นการแบ่ ง
ออกเป็น 2 กลุ่มย่อย ตามลักษณะที่แตกต่างกันไป

32. กาเนิดของชีวิต
แนวคิดต่าง ๆ เกี่ยวกับกาเนิดของชีวิต
- Spontaneous generation
- Special creation
- Cosmozoa theory
- Biogenesis
- Organic evolution/Naturalistic theory

33. Aristotle
Louis Pasteur
A.I. Oparin
Stanley Miller
Sidney Fox

41. ให้ดูภาพของเซลล์ของสิ่งมีชีวิตที่เก่าแก่ที่สุด ของ Raven & Johnson

44. กาเนิดของเซลล์โพรคาริโอตและยูคาริโอต

45. Prokaryotic cell
Eukaryotic cell