1. คําแนะนําในการเรียน
บทเรียนนี้เปนบทเรียนโปรแกรม จัดทําขึนเพื่อใหนกเรียนศึกษา
้ ั
ดวยตนเอง โปรดอานคําแนะนํากอนศึกษาบทเรียน ดังตอไปนี้
๑. บทเรียนนี้เปนบทเรียนสําเร็จรูปมีทั้งหมด ๒๔ กรอบ
ใชเวลาในการเรียน ๒ ชัวโมง
่
๒. ศึกษาจุดประสงคการเรียนรู แลวนักเรียน
จะทราบวา เมือเรียนจบแลวนักเรียนจะไดความรูอะไร
่
๓. ทําแบบทดสอบกอนเรียนตามความเขาใจ
ของนักเรียน ตอบผิดไมเปนอะไร เพราะถาศึกษาเอกสาร
ตอไปจะตอบไดถูกตองในภายหลัง
๔. บทเรียนนี้ไมใชขอทดสอบ ไมตองกังวลใจ
ทําไปชา ๆ ทีละกรอบ นักเรียนจะไดรับความรู
ไดทําแบบฝกหัดและไดทํากิจกรรมตาง ๆ ดวยตัวเอง
๕. ขณะศึกษาบทเรียนและปฏิบัติกิจกรรม
ไมดูเฉลย เมื่อตอบผิดใหกลับไปศึกษาเนื้อหาในกรอบเดิม
แลวลองตอบคําถามใหม
๖. เมื่อศึกษาครบทุกกรอบแลว
ใหทาแบบทดสอบหลังเรียนเพื่อวัดความเขาใจอีกครั้งหนึ่ง
ํ
๗. เมื่อเขาใจดีแลวศึกษาบทเรียนไดเลย

2. ๒
สาระสําคัญ
เครื่องมือชวยคน
จะชวยตอบคําถาม
หรือแจงใหผูใชทราบรายละเอียด
เกี่ยวกับทรัพยากรสารนิเทศ
นักเรียนจึงควรศึกษาเครื่องมือชวยคน
ประเภทตาง ๆ ที่มีอยู
ในแหลงทรัพยากรสารนิเทศ
แตละแหลง
ซึ่งในที่นี้จะกลาวถึงเครื่องมือ
ชวยคนประเภท
“บัตรรายการ”

3. ๓
แบบทดสอบกอนเรียน
เรื่อง บัตรรายการ
คําชี้แจง ใหนักเรียนทําเครื่องหมาย X ทับตัวอักษร ก ข ค หรือ ง
ที่ถูกตองที่สุดเพียงขอเดียว
๑. บัตรรายการมีขนาดใด
ก. ๓ x ๕ นิ้ว
ข. ๔ x ๖ นิ้ว
ค. ๕ x ๗ นิ้ว
ง. ๖ x ๘ นิ้ว
๒. บัตรรายการหมายถึงอะไร
ก. บัตรทีมีเลขทะเบียนของหนังสือ
่
ข. บัตรทีใชบอกชื่อเรื่องหนังสือในหองสมุด
่
ค. บัตรทีมีเนื้อเรื่องยอของหนังสือในหองสมุด
่
ง. บัตรทีลงรายละเอียดของหนังสือหรือวัสดุสารนิเทศ
่
๓. บัตรรายการมีประโยชนอยางไร
ก. ใชคนหาชื่อเรื่อง
ข. ใชคนหาหัวเรื่อง

ค. ใชคนหาชือผูแตง
 ่
ง. ใชคนหาหนังสือและวัสดุสารนิเทศในหองสมุด

๔. ISBN มีประโยชนดานใด 
ก. ดานการจัดซื้อหนังสือ
ข. ดานการจัดซื้อวารสาร
ค. ดานการจัดซื้อกฤตภาค
ง. ดานการจัดซื้อหนังสือพิมพ

4. ๔
๕. บัตรผูแตงมีลักษณะอยางไร
ก. บัตรทีมีวลีเปนรายการหลัก
่
ข. บัตรทีมีผูแตงเปนรายการหลัก
่
ค. บัตรทีมีช่อหนังสือเปนรายการหลัก
่ ื
ง. บัตรทีมีคํา กลุมคํา เปนรายการหลัก
่ 
๖. บัตรหัวเรืองมีลักษณะอยางไร
่
ก. บัตรทีมีวลีเปนรายการหลัก่
ข. บัตรทีมีผูแตงเปนรายการหลัก
่
ค. บัตรทีมีชื่อหนังสือเปนรายการหลัก
่
ง. บัตรทีมีคํา กลุมคํา เปนรายการหลัก
่ 
๗. บัตรชื่อเรื่องมีลักษณะอยางไร
ก. บัตรทีมวลีเปนรายการหลัก่ ี
ข. บัตรทีมีผูแตงเปนรายการหลัก
่
ค. บัตรทีมีชื่อหนังสือเปนรายการหลัก
่
ง. บัตรทีมีคํา กลุมคํา เปนรายการหลัก
่ 
๘. รายการหลักในบัตรรายการคือสวนใด
ก. ผูแตง
ข. ผูแปล
ค. ชื่อเรื่อง
ง. สถานที่พิมพ
๙. บัตรแจงหมูหนังสือมีลกษณะแตกตางจากบัตรหลักอยางไร
ั
ก. มีแนวสืบคนดานหนาบัตร
ข. มีเลขเรียกหนังสือดานหนาบัตร
ค. มีเลขประจําตัวผูแตงดานหนาบัตร
ง. มีเลขทะเบียนหนังสือดานหนาบัตร

5. ๕
๑๐.เพราะเหตุใดจึงมีการใชบัตรรายการในหองสมุดนอยลง
ก. ใช OPAC แทน
ข. หองสมุดใชคอมพิวเตอรในการจัดการระบบขอมูล
ค. ระบบหองสมุดอัตโนมัติมาแทนทีการคนจากกระดาษ
่
ง. ถูกทุกขอ
นักเรียนทําแบบทดสอบกอนเรียนเสร็จแลว
ใชไหมคะ เกงมากคะ อยากรูวาตอบถูกที่ขอ
 
ไปดูเฉลยหนาถัดไปเลยคะ

6. ๖
เฉลยแบบทดสอบกอนเรียน
เรื่อง บัตรรายการ
ขอที่ คําตอบ
๑ ก
๒ ง
๓ ง
๔ ก
๕ ข
๖ ง
๗ ค
๘ ก
๙ ง
๑๐ ง
เปนอยางไรบางคะ ทําถูกกีขอ ่
ถานักเรียนไดคะแนนไมดเี ทาไร ไมตองเสียใจนะคะ

นักเรียนลองศึกษาเนือหาใหเขาใจกอน
้
แลวลองทําแบบทดสอบหลังเรียนอีกครัง ้
รับรองวาจะตองไดคะแนนมากขึน้
แนนอนคะ

7. ๗
ผลการเรียนรูที่คาดหวัง
นักเรียนมีความรูความเขาใจ
เรื่องบัตรรายการ
จุดประสงคการเรียนรู
๑. นักเรียนบอกประเภทของบัตรรายการได
๒. นักเรียนบอกประโยชนของบัตรรายการได
เมือทราบจุดประสงคการเรียนรูแลว
่ 
คงจะเปนแนวทางสําหรับการศึกษาตอไป
ขอใหมความสุขในการเรียนรูนะคะ
ี 

8. ๘
กรอบที่ ๑
สวัสดีคะนักเรียน ทีนารักของครูทุกคน พบกันอีกแลวนะคะ
่
วันนี้ครูจะพานักเรียนไปพบกับ
“บัตรรายการ”
ชื่อแปลกใชไหมคะ คงอยากทราบแลวสิวาคืออะไร

และมีประโยชนอยางไร ไดคะไปกรอบที่ ๒ นะคะ
ครูจะอธิบายใหฟงคะ


9. ๙
กรอบที่ ๒
บัตรรายการ คือ บัตรที่บันทึกรายละเอียดทางบรรณานุกรม
และรายการอางอิงที่สาคัญของทรัพยากรสารนิเทศของหองสมุด
ํ
หนูตอบครูไดไหมวา บัตรรายการคืออะไรคะ

10. ๑๐
เฉลยกรอบที่ ๒
เกงมากที่ตอบถูก
บัตรรายการ
ศึกษากรอบตอไปไดเลยคะ
คือ บัตรที่บันทึกรายละเอียดทางบรรณานุกรม
และรายการอางอิงของทรัพยากรสารนิเทศ
ของหองสมุด
กรอบที่ ๓
บัตรรายการหนังสือ คือ บัตรแข็งมีขนาด ๓ x ๕ นิ้ว ดานลางเจาะรูกลม
มีเสนผาศูนยกลางประมาณ ๑/๔ นิ้ว ไวสําหรับใสแกนเหล็กรอยบัตรไวกบลิ้นชัก
ั
ของตูบัตรรายการ เพื่อไมใหบัตรหลุดออกจากลินชักหรือไมใหบัตรสลับที่
้
ลองตอบคําถามดูนะคะ
บัตรรายการหนังสือมีขนาดเทาใดคะ
คําถามงาย ใชไหมคะ

11. ๑๑
เฉลยกรอบที่ ๓ ตอบถูกใชไหมคะคนเกง
ครูบอกแลววาไมยากเลย
บัตรรายการหนังสือมีขนาด ๓ x ๕ นิ้ว สําหรับคนเกงของครูทุกคน
กรอบที่ ๔
บัตรรายการ
๓ นิว
้ ๕ นิว
้
เสนผาศูนยกลาง ๑/๔ นิ้ว
ตูบัตรรายการ

12. ๑๒
กรอบที่ ๕
โครงรางบัตรรายการหนังสือ
เลขเรียก ผูแตง (ผูรับผิดชอบในการแตง).
หนังสือ ชื่อเรื่อง / การแจงความรับผิดชอบ. - - พิมพครั้งที่.- -
พิมพลักษณ (สถานทีพมพ: สํานักพิมพ, ปพิมพ).
่ ิ
บรรณลักษณ (ลักษณะของหนังสือ).
หมายเหตุ.
เลขมาตรฐานหนังสือสากล
แนวสืบคน.
นึกออกหรือยังคะ วาเคยเห็นที่ไหนเอย
ถายังก็ศึกษากรอบตอไปกอนนะคะ

13. ๑๓
กรอบที่ ๖
รายละเอียดของบัตรรายการ
๑. เลขเรียกหนังสือ คือ สัญลักษณประจําหนังสือ
๒. ผูแตง คือ ผูทเี่ ขียนเนื้อหาของหนังสือ อาจเปนบุคคลหรือนิติบุคคลก็ได
๓. ชื่อเรื่อง คือ ชือหนังสือที่ปรากฏอยูทหนาปกใน
่ ี่
๔. ครั้งที่พมพ คือ การระบุจานวนครั้งในการจัดพิมพหนังสือเลมนัน
ิ ํ ้
๕. พิมพลักษณ คือ รายละเอียดเกี่ยวกับการพิมพ ดังนี้
๕.๑ สถานที่พมพ คือ จังหวัดที่โรงพิมพตงอยู
ิ ั้
๕.๒ สํานักพิมพหรือโรงพิมพ คือ ชื่อของสํานักพิมพที่จัดพิมพหนังสือเลมนั้น
แตถาใชคําวา “โรงพิมพ” ใหใสคําวาโรงพิมพดวย
๕.๓ ปที่พมพ คือ ปที่จัดพิมพหนังสือเลมนั้น ถาหนังสือเลมนันไมมีปที่พิมพ
ิ ้ 
ใหใชคําวา “ม.ป.ป.” (ไมปรากฏปทพิมพ) ี่
๖. บรรณลักษณ คือ รายการซึ่งบอกลักษณะรูปเลมของหนังสือไดแก จํานวนหนา
ภาพประกอบ ตาราง แผนที่ แผนภูมิ ขนาด
๗. เลขมาตรฐานหนังสือสากล คือ รายละเอียดเกี่ยวกับหมายเลขมาตรฐานหนังสือ
สากลของหนังสือ
๘. แนวสืบคน คือ สวนที่บอกใหทราบวาหองสมุดตองทําบัตรรายการประเภทใด
เพิ่มบาง
นักเรียนดูโครงรางแลวอาจจะสับสนนะคะ
แตพอมาดูรายละเอียดแลว เปนอยางไรบาง
ชัดเจนขึ้นบางแลวใชไหมคะ

14. ๑๔
กรอบที่ ๗
นักเรียนดูทีละขอนะคะ หากสงสัยถามครูไดคะ
รายละเอียดที่ปรากฏในบัตรผูแตง
028 ศรีรัตน เจิงกลิ่นจันทร. ๒
๑
ศ173ก ๓ การอานและการสรางนิสัยรักการอาน / ศรีรัตน
เจิงกลินจันทร.- - พิมพ๔รั้งที่ 4.- - กรุงเทพฯ: ไทยวัฒนาพานิช,
่ ค
๕(๕.๑) (๕.๒)
2542. (๕.๓)
๖(๖.๑) 181 หนา : 24 ซม. (๖.๒)
๗ ISBN 974-08-4664-5: 165 บาท
1. หนังสือและการอาน. 2. ชื่อเรื่อง.
๘
๑. เลขเรียกหนังสือ ๖. บรรณลักษณ
๒. รายการหลัก ๖.๑ จํานวนหนา
๓. ชื่อเรื่อง ๖.๒ ขนาดของหนังสือ
๔. ครั้งที่พมพ
ิ ๗. เลขมาตรฐานหนังสือสากล
๕. พิมพลักษณ ๘. แนวสืบคน
๕.๑ สถานที่พมพ
ิ
๕.๒ สํานักพิมพ
๕.๓ ปที่พมพ
ิ

15. ๑๕
กรอบที่ ๘
ประเภทของบัตรรายการ
บัตรรายการทีเ่ ราจะเรียนกัน
แบงได ๓ ประเภท ดังนี้
๑. บัตรผูแตง
๒. บัตรชื่อเรื่อง
๓. บัตรหัวเรื่องหรือบัตรเรื่อง
ไปทําความรูจกทีละประเภทในกรอบตอไปเลยดีกวานะคะ
ั

16. ๑๖
กรอบที่ ๙
บัตรผูแตงหรือบัตรหลัก
เปนบัตรใบแรกทีหองสมุดจัดทําขึ้น มีรายละเอียดครบถวน
่
มีชื่อและนามสกุลของผูแตงอยูบรรทัดแรกของบัตร
เราจะใชประโยชนไดเมื่อเรารูชื่อผูแตง ผูแตงรวม ผูแปล
ผูรวบรวม บรรณาธิการ
028 ศรีรัตน เจิงกลิ่นจันทร. ผูแตง
ศ173ก การอานและการสรางนิสัยรักการอาน / ศรีรัตน
เจิงกลินจันทร.- - พิมพครั้งที่ 4.- - กรุงเทพฯ: ไทยวัฒนาพานิช,
่
2542.
181 หนา : 24 ซม.
ISBN 974-08-4664-5: 165 บาท
1. หนังสือและการอาน. 2. ชื่อเรื่อง.
ทดสอบฝมือกันนะคะ
บัตรผูแตงมี ………….. อยูบรรทัดแรกของบัตร
ตอบไดไหมคะ ถาอยากทราบวาถูกหรือไม
ใหไปดูเฉลยในหนาถัดไปคะ

17. ๑๗
เฉลยกรอบที่ ๙ นักเรียนตอบถูกแลวคะ ศึกษากรอบตอไป
เลยนะคะ ถายังไมถกไมตองเสียใจคะ
ู
บัตรผูแตงมีชื่อและนามสกุลของผูแตง กลับไปศึกษากรอบเดิมอีกครั้งนะคะ
เปนรายการหลัก
กรอบที่ ๑๐
บัตรชื่อเรื่อง
เปนบัตรที่มีชอเรื่อง อยูบรรทัดแรก
ื่
จะใชประโยชนจากบัตรนี้ตอเมื่อไมทราบชื่อผูแตง แตทราบชื่อหนังสือ

การอานและการสรางนิสัยรักการอาน. ชื่อหนังสือ
028 ศรีรัตน เจิงกลิ่นจันทร.
ศ173ก การอานและการสรางนิสัยรักการอาน / ศรีรัตน
เจิงกลินจันทร.- - พิมพครั้งที่ 4.- - กรุงเทพฯ: ไทยวัฒนาพานิช,
่
2542.
181 หนา : 24 ซม.
ISBN 974-08-4664-5: 165 บาท
1. หนังสือและการอาน. 2. ชื่อเรื่อง.
ทบทวนสักนิดนะคะ
บัตรชื่อเรื่องมี ……. อยูบรรทัดแรกของบัตร
ไมยากใชไหมคะ

18. ๑๘
เฉลยกรอบที่ ๑๐
แหม ! ลูกศิษยของครูเกงจริง ๆ
บัตรชื่อเรื่องมี ชือหนังสือ
่
อยูบนบรรทัดแรกของบัตร
กรอบที่ ๑๑
บัตรหัวเรื่อง
เปนบัตรที่มีคาหรือกลุมคํา แสดงถึงเนื้อหา, ความหมายของหนังสือ
ํ
อยูบรรทัดแรกของบัตร เราจะใชประโยชนจากบัตรนี้ตอเมื่อ

เราไมทราบชือผูแตงหรือชื่อหนังสือ ทราบแตเนื้อหาของหนังสือที่ตองการ
่
เราจะขีดเสนใตหรือพิมพตัวหนาขอความที่เปนหัวเรื่อง
หนังสือและการอาน. หัวเรื่อง
028 ศรีรัตน เจิงกลิ่นจันทร.
ศ173ก การอานและการสรางนิสัยรักการอาน / ศรีรัตน
เจิงกลินจันทร.- - พิมพครั้งที่ 4.- - กรุงเทพฯ: ไทยวัฒนาพานิช,
่
2542.
181 หนา : 24 ซม.
ISBN 974-08-4664-5: 165 บาท
1. หนังสือและการอาน. 2. ชื่อเรื่อง.

19. ๑๙
กรอบที่ ๑๒
แบบฝกหัดทบทวนความรูเรื่องประเภทของบัตรรายการ
ใหนักเรียนนําตัวอักษรดาความรูเอ่องบัตมหนาตัวเลขดานซายมือ
แบบฝกหัด นขวามืรื มาเติ รรายการ
หนูๆ ลองจับคูดูนะคะโดยการนํใหสัมกษรดานขวามือมาเขียนใสดานซายมือ
าตัวอัพันธกน
ั 
..... 1. ก. พิมพลักษณ
….. ๑. ตองการทํารายงานเรื่องเพลงไทย ก. พิมพลักษณ
..... 2. ๒. บอกที่อยูของหนังสือ
….. ข. แนวสืบคนข. แนวสืบคน
….. ๓. ชวยใหคนหาหนังสือไดเร็ว ค. บัตรผูแตง
….. 3. ๔. มีชื่อผูแตงอยูบรรทัดแรกของบัตรรายการ ง. คนจากบัตรผูแตงตรผูแตง
….. ค. บั 
….. 4. ๕. มีชื่อหนังสืออยูบนบรรทัดแรกของบัตร จ. บัตรชื่อเรื่อง. คนจากบัตรผูแตง
….. ง
….. ๖. มีหวเรื่องอยูบนบรรทัดแรกของบัตร
ั ฉ. บัตรหัวเรื่อง
….. 5. ๗. บอกจํานวนหนา ภาพประกอบ
….. ช. บัตรรายการ
จ. บัตรชือเรื่อง
่
….. ๘. บอกใหทราบวามีบตรใหคนอีก
ั ซ. เลขเรียกหนังสือ
….. 6. ฉ. บัตรหัวเรื่อง
….. ๙. บอกเมืองทีพิมพ สํานักพิมพ ปที่พิมพ ฌ. คนจากบัตรหัวเรื่อง
่
….. 7. ช. บัตรรายกา
… ๑๐. ตองการอานหนังสือของ ชนิตร ภูกาญจน ญ. บรรณลักษณ

….. 8. ซ. เลขเรียกหนังสือ

20. ๒๐
เฉลยกรอบที่ ๑๒ มาดูเฉลยกันนะคะวานักเรียนตอบถูกไหม ถาตอบ
ไมถูกไมเปนอะไรนะคะ ใหกลับไปศึกษาใหมอีกครั้ง
๑. ฌ ๒. ซ ๓. ช ๔. ค
ถาตอบถูก ๘ ขอขึ้นไปแสดงวาลูกศิษยของครูเขาใจ
๕. จ ๖. ฉ ๗. ญ ๘. ข
สิ่งที่ศึกษามาทั้งหมด เกงมากคะ
๙. ก ๑๐. ง
กรอบที่ ๑๓
เรามาทบทวนเนื้อหาจากชั่วโมงที่แลว
กอนทีจะศึกษาในคาบเรียนนี้นะคะ
่

21. ๒๑
กรอบที่ ๑๔
หนังสือเลมหนึ่ง ๆ จะมีบัตรรายการที่สําคัญ และเกี่ยวของกับผูใช
อยู ๓ บัตร คือ บัตรผูแตง บัตรชื่อเรื่อง และบัตรหัวเรื่อง
สวนบัตรเพิม หองสมุดทําเพือใหผูใชสะดวกในการหาหนังสือ
่ ่
ที่จํารายการสืบคนที่ตองการไดไมครบ
และบัตรโยงหองสมุด จัดทําเพื่อชวยใหผูใชคนคํา
หรือขอความที่ตองการไดอยางสะดวก รวดเร็ว
เพื่อใหผูใชทราบถึงรายละเอียดของรายการสืบคนตาง ๆ
ในบัตรรายการ
ตอบคําถามนะคะคนเกงของครู
บัตรรายการทีเ่ กี่ยวของกับผูใชมีกี่บัตร อะไรบาง

ครูถามงายไปหรือเปลา ทําใหเสร็จกอนคอยดูเฉลยนะคะ

22. ๒๒
เฉลยกรอบที่ ๑๔
นักเรียนเกงมากคะ ทีทําถูกหมดเลย
่
แสดงวานักเรียนเขาใจแลว
มี ๓ บัตร คือ บัตรผูแตง
บัตรชื่อเรื่อง บัตรหัวเรื่อง
กรอบที่ ๑๕
ใหนกเรียนตอบคําถามจากตัวอยางบัตรรายการ
ั
ที่ครูใหมาวาเปนบัตรรายการประเภทใด
บัตรที่ ๑
สารสนเทศเพื่อการศึกษาคนควา.
025.5 เอื้อมพร ทัศนประสิทธิผล.
อ935ส สารนิเทศเพื่อการศึกษาคนควา / เอื้อมพร ทัศนประสิทธิผล.
- - กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาสน, 2542.
224 หนา.
ISBN 974-8267-76-8
บัตรที่ ๒
025.5 เอื้อมพร ทัศนประสิทธิผล.
อ935ส สารนิเทศเพื่อการศึกษาคนควา / เอื้อมพร ทัศนประสิทธิผล.
- - กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาสน, 2542.
224 หนา.
ISBN 974-8267-76-8
1. หองสมุดและบริการของหองสมุด. 2. ชื่อเรื่อง

23. ๒๓
บัตรที่ ๓
หองสมุดและบริการของหองสมุด.
025.5 เอื้อมพร ทัศนประสิทธิผล.
อ935ส สารนิเทศเพื่อการศึกษาคนควา / เอื้อมพร ทัศนประสิทธิผล.
- - กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาสน, 2542.
224 หนา.
ISBN 974-8267-76-8
เปนอยางไรบางคะ สับสนไหมเอย
คอย ๆ สังเกตนะคะ ครูเชื่อวาหนู ๆ ทีนารักของครูทําไดทุกคนคะ
่
ครูเปนกําลังใจใหนะคะ

24. ๒๔
เฉลยกรอบที่ ๑๕ เกงมากคะที่ตอบถูก ครูขอปรบมือให
คนที่ตอบไมถกไมตองเสียใจนะคะ
ู
บัตรที่ ๑ บัตรชื่อเรื่อง
ลองกลับไปทบทวนใหมอีกครั้งนะคะ
บัตรที่ ๒ บัตรผูแตง
ครูคิดวาหนูตองทําไดแน ๆ คะ

บัตรที่ ๓ บัตรหัวเรื่อง
อยาลืมวาครูคอยเปนกําลังใจใหคะ

กรอบที่ ๑๖
การเรียงบัตรรายการ
ในตูบัตรรายการ
๑. ตูบัตรผูแตง
๒. ตูบัตรชื่อเรื่อง
๓. ตูบัตรหัวเรื่อง
กรอบนี้ไมยากใชไหมคะ ไปศึกษากรอบที่ ๑๗ กันเลยคะ

25. ๒๕
กรอบที่ ๑๗
กรอบนี้เรามาศึกษาถึงคําศัพทเกี่ยวกับตูบัตรรายการกันนะคะ

ตูบัตรรายการทุกตู จะมีเลขลําดับที่ของลินชัก พรอมอักษร
้
ที่หนาลินชัก เพื่อบอกใหผูใชทราบวาในลินชักนั้น ๆ ไดเรียงบัตรรายการ
้ ้
ในชวงอักษรใด
“เลขลําดับที่ของลิ้นชัก” และ “อักษรที่หนาลิ้นชัก” เรียกวา
“คําชี้นาบัตรรายการในลิ้นชัก”
ํ
และภายในลินชักยังมีบัตรแบงตอน ที่เปนคําบอกใหทราบวา
้
คํานั้นเปนจุดเริ่มตนของคําแรก ในรายการของบัตรที่เรียงไว ชวยใหผูใช
คนรายการที่ตองการไดเร็วขึน
 ้
ทดสอบนะคะคนเกง เลขลําดับที่ของลินชัก
้
และอักษรทีหนาลินชัก เรียกวา ……….................................
่ ้
ตอบถูกไหมเอยไปดูเฉลยหนาถัดไปนะคะ

26. ๒๖
เฉลยกรอบที่ ๑๗ เยี่ยมมากคะลูกศิษยทนารักของครู
ี่ 
ครูจะตองพูดคําวา “หนูเยียมมาก
่
หนูเยี่ยมมาก” แลวละคะ
เรียกวา
คําชี้นาบัตรรายการในลินชัก
ํ ้
กรอบที่ ๑๘
หลักเกณฑการเรียงบัตรรายการ
การเรียงบัตรผูแตง
๑. บัตรประเภทเดียวกันเรียงไวดวยกัน ไดแก บัตรผูแตง

(รวมทังผูรับผิดชอบในการแตงหนังสือ) บัตรชื่อเรื่อง หรือชื่อชุด
้
และบัตรหัวเรือง่
๒. เรียงตามลําดับตัวอักษรของขอความที่ปรากฏในบรรทัดแรก
(ยกเวนบัตรแจงหมูหนังสือ ใหเรียงตามเลขเรียกหนังสือ)
๓. คําที่ขึ้นตนดวยพยัญชนะตัวเดียวกัน เรียงคําที่ไมมีรูปสระ
กอนคําที่มีรูปสระ
๔. ถาบรรทัดแรกขึ้นตนดวยพยัญชนะตัวเดียวกันใหเรียงตาม
รูปสระ
เปนอยางไรบางคะ การเรียงบัตรรายการไมยากเลยใชไหมคะ
เพราะลูกศิษยของครูเปดหาคําศัพทในพจนานุกรมเปนประจําอยูแลว

27. ๒๗
กรอบที่ ๑๙
เนื้อหากรอบนียังไมหมดนะคะ มีตอกรอบที่ ๒๐
้
และกรอบที่ ๒๑ คะ แตขอทดสอบฝมือกอนนะคะ
พอเห็นโจทยกยิ้มหวานกันทุกคนเลยนะ
็
ใหนักเรียนจัดเรียงชื่อผูแตงตอไปนี้ใหถูกตองตามหลักเกณฑ
โดยใหใสตัวเลข ๑ - ๑๐ ตามลําดับกอนหลัง
….. จตุพล ชมพูนช ิ
….. จีรนันท จันทะ
….. จ. โชติพันธุ
….. จุลินทร เวียงนนท
….. จงอาชว โพธิสุนทร
….. จรวยพร ธรณินทร
….. จงจันตน รัตนาภินนทชัย
ั
….. จณิสตา ภัทรวิวัฒน
….. จันทพงศ วะสี
….. จงกล ไกรฤกษ
ทําไดไหมคะ ถาอยากทราบวาถูกกี่ขอ

ใหไปดูเฉลยในหนาถัดไปคะ

28. ๒๘
เฉลยกรอบที่ ๑๙ ถานักเรียนตอบถูก ๘ ขอขึ้นไป คุณแนมาก
แตถาไมถึงไมเปนอะไรนะคะ กลับไปศึกษา
๖ ๙ ๑ ๑๐ ๔
แลวลองทําใหมรับรองเจงสุดสุดคะ
๗ ๓ ๕ ๘ ๒
กรอบที่ ๒๐
๕. ตัว ฤ ฤา เรียงตอจากตัว ร ตัว ภ ภา เรียงตอจาก ล
๖. วรรณยุกต ไมไตคู การันต ใหดูพยัญชนะตัวถัดไป ไมตองเรียง
ตามเสียง
๗. อักษรยอชื่อบุคคล เรียงไวหนาคําเต็ม เชน ส. พลายนอย
๘. อักษรยอชื่อหนวยงานใหเรียงตามอักษรยอนั้น ๆ
๙. ผูแตงคนเดียวกัน แตงหนังสือหลายเลม ใหเรียงตามชื่อเรื่อง
แตถาชื่อเรื่องเดียวกันใหเรียงครั้งทีพิมพใหมสุดขึ้นกอน ยอนปเกาไป
่
ตามลําดับ
ทดสอบฝมือกันนะคะ ใหเติมเลข ๑ – ๔ ตามลําดับกอนหลังคะ
….. คึกฤทธิ์ ปราโมช, ม.ร.ว.
ไผแดง - - พิมพครั้งที่ ๑๒. - -
….. คึกฤทธิ์ ปราโมช, ม.ร.ว.
สี่แผนดิน
….. คึกฤทธิ์ ปราโมช, ม.ร.ว.
ซูสีไทเฮา
….. คึกฤทธิ์ ปราโมช, ม.ร.ว.
ไผแดง - - พิมพครั้งที่ ๑๐. - -
เปนอยางไรคะ ๔ ขอ งายมากใชไหมคะ ดูสิสงยิ้มมาเลย

29. ๒๙
เฉลยกรอบที่ ๒๐ ถูกตองนะครับ ดีใจดวยคะที่ตอบถูก ครูภูมิใจมาก
ที่ลูกศิษยของครูเกงทุกคนเลยคะไปกรอบตอไปคะ
๔๒๓๑
กรอบที่ ๒๑
๑๐. ตัวเลขในชื่อเรืองใหเรียงเปนคําอาน เชน ๗๒ พรรษา มหาราชา
่
เรียงที่ เจ็ดสิบสองพรรษามหาราชา
๑๑. เรียงตามลําดับอักษรหัวเรื่องโดยไมคํานึงถึงเครื่องหมาย
ถาเรื่องเดียวกันเรียงหัวเรื่องใหญไวกอนหัวเรื่องยอย และหัวเรื่องยอย
เรียงตามลําดับตัวอักษร เชน
ไทย
ไทย – โบราณคดี – กรุงศรีอยุธยา
ไทย – โบราณคดี – กรุงสุโขทัย
ใหเรียงลําดับที่ ๑ - ๓ ตามลําดับกอนหลังคะ
….. รูจักรักและเลี้ยงลูก
….. คอมพิวเตอร
….. คอมพิวเตอร - - การเขียนโปรแกรม
ทําไดใชไหมคะ ถูกตองแนนอนเลย ดูคาเฉลยกรอบถัดไปคะ
ํ


30. ๓๐
ครูนึกแลวไมมผิดเลยคะ
ี
เฉลยกรอบที่ ๒๑
วาลูกศิษยของครูทุกคน
ตองทําถูกหมดทุกขอ
๓ ๑ ๒
เพราะดูสหนาและแววตาแลว
ี
กรอบที่ ๒๒
ประโยชนของบัตรรายการ
๑. ชวยใหคนหาหนังสือที่ตองการไดสะดวกและรวดเร็ว
 
๒. บอกตําแหนงที่อยูของหนังสือแตละเลมในหองสมุด
๓. ชวยใหความสะดวกแกผูที่ตองการรวบรวมบรรณานุกรมของ
หนังสือเพราะใหรายละเอียดทางบรรณานุกรม

31. ๓๑
กรอบที่ ๒๓
วิธีใชบัตรรายการ
๑. คิดกอนวาสิ่งที่เราตองการคนหาคืออะไร เชน บัตรผูแตง
บัตรชื่อเรื่อง หรือบัตรหัวเรื่อง
๒. ดูที่บัตรรายการวามีอักษรประจําลิ้นชักตรงกับทีเ่ ราตองการคนหา
หรือไม แตตองคํานึงถึงหลักเกณฑการเรียงบัตรรายการดวยนะคะ
๓. เมื่อพบบัตรที่ตองการแลว จดเลขเรียกหนังสือลงในกระดาษ
ทีเ่ ตรียมมา ไมควรดึงบัตรออกจากลินชัก
้
๔. หากนําลินชักออกจากตูบัตรรายการ ก็ควรเก็บเขาตูบัตรใหถูกตอง
้
ดังเดิมจะ
ตองทดสอบฝมือกันหนอยแลว
เราไมควรทําอยางไรในการใชบัตรรายการคะ

32. ๓๒
เฉลยกรอบที่ ๒๓ ถูกอีกแลวใชไหมคะ เกงจริง ๆ
ไปกรอบสุดทายของ
๑. ไมควรนําบัตรรายการออกจากลินชัก
้ เรื่องบัตรรายการนะคะ
๒. ไมควรนําลิ้นชักออกจากตูบัตรรายการ
กรอบที่ ๒๔
บทสรุป
บัตรรายการเปรียบเสมือน
บัญชีรายชื่อทรัพยากรสารนิเทศ
ของหองสมุด มีการจัดเก็บอยางเปนระเบียบ
เพื่อสะดวกในการคนหา บัตรรายการแตละบัตร
ใหรายละเอียดที่สาคัญของทรัพยากรสารนิเทศ
ํ
และยังบอกลักษณะของหนังสือ นอกจากนั้นที่มุมบน
ดานซายของบัตรยังบอกถึงเลขเรียกหนังสือ
ซึงจะเปนเครื่องมือนําไปสู
่
การหาหนังสือบนชั้นอีกดวย
นักเรียนเกงมากคะ ทีทําถูกหมดทุกขอเลย แสดงวานักเรียนเขาใจ
่
เรื่องบัตรรายการเปนอยางดี และเมื่อเขาใจดีแลว ก็ตองไปทํา
แบบทดสอบหลังเรียนเลยนะคะ จะไดทราบผลการพัฒนา
ของตัวเองไงละ

33. ๓๓
แบบทดสอบหลังเรียน
เรื่อง บัตรรายการ
คําชี้แจง ใหนักเรียนทําเครื่องหมาย X ทับตัวอักษร ก ข ค หรือ ง
ที่ถูกตองที่สุดเพียงขอเดียว
๑. บัตรรายการมีขนาดใด
ก. ๓ x ๕ นิ้ว
ข. ๔ x ๖ นิ้ว
ค. ๕ x ๗ นิ้ว
ง. ๖ x ๘ นิ้ว
๒. บัตรชื่อเรื่องมีลักษณะอยางไร
ก. บัตรทีมีวลีเปนรายการหลัก
่
ข. บัตรทีมีผูแตงเปนรายการหลัก
่
ค. บัตรทีมีชื่อหนังสือเปนรายการหลัก
่
ง. บัตรทีมีคํา กลุมคํา เปนรายการหลัก
่ 
๓. บัตรผูแตงมีลักษณะอยางไร
ก. บัตรทีมวลีเปนรายการหลัก
่ ี
ข. บัตรทีมีผูแตงเปนรายการหลัก
่
ค. บัตรทีมีชื่อหนังสือเปนรายการหลัก
่
ง. บัตรทีมีคํา กลุมคํา เปนรายการหลัก
่ 
๔. ISBN มีประโยชนดานใด 
ก. ดานการจัดซื้อหนังสือ
ข. ดานการจัดซื้อวารสาร
ค. ดานการจัดซื้อกฤตภาค
ง. ดานการจัดซื้อหนังสือพิมพ

34. ๓๔
๕. บัตรแจงหมูหนังสือมีลกษณะแตกตางจากบัตรหลักอยางไร
ั
ก. มีแนวสืบคนดานหนาบัตร
ข. มีเลขเรียกหนังสือดานหนาบัตร
ค. มีเลขประจําตัวผูแตงดานหนาบัตร
ง. มีเลขทะเบียนหนังสือดานหนาบัตร
๖. บัตรหัวเรืองมีลักษณะอยางไร
่
ก. บัตรทีมีวลีเปนรายการหลัก
่
ข. บัตรทีมีผูแตงเปนรายการหลัก
่
ค. บัตรทีมีชื่อหนังสือเปนรายการหลัก
่
ง. บัตรทีมีคํา กลุมคํา เปนรายการหลัก
่ 
๗. บัตรรายการมีประโยชนอยางไร
ก. ใชคนหาชื่อเรื่อง
ข. ใชคนหาหัวเรื่อง
ค. ใชคนหาชือผูแตง
่
ง. ใชคนหาหนังสือและวัสดุสารนิเทศในหองสมุด

๘. รายการหลักในบัตรรายการคือสวนใด
ก. ผูแตง
ข. ผูแปล
ค. ชื่อเรื่อง
ง. สถานที่พิมพ
๙. เพราะเหตุใดจึงมีการใชบัตรรายการในหองสมุดนอยลง
ก. ใช OPAC แทน
ข. หองสมุดใชคอมพิวเตอรในการจัดการระบบขอมูล
ค. ระบบหองสมุดอัตโนมัติมาแทนทีการคนจากกระดาษ
่
ง. ถูกทุกขอ

35. ๓๕
๑๐.บัตรรายการหมายถึงอะไร
ก. บัตรทีมีเลขทะเบียนของหนังสือ
่
ข. บัตรทีใชบอกชื่อเรื่องหนังสือในหองสมุด
่
ค. บัตรทีมีเนื้อเรื่องยอของหนังสือในหองสมุด
่
ง. บัตรทีลงรายละเอียดของหนังสือหรือวัสดุสารนิเทศ
่
นักเรียนคะทําไดไหมคะ แบบทดสอบหลังเรียนนะคะ
ถาอยากทราบวาถูกกี่ขอ อยารอชา รีบพลิกไปดูเฉลย
ไดเลยคะ ขอใหถูกหมดทุกขอนะคะคนเกงของครู

36. ๓๖
เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน
เรื่อง บัตรรายการ
ขอที่ คําตอบ
๑ ก
๒ ค
๓ ข
๔ ก
๕ ง
๖ ง
๗ ง
๘ ก
๙ ง
๑๐ ง
ครูดีใจดวยนะคะนักเรียน ทีคะแนนหลังเรียนไดมากกวากอนเรียน
่
แสดงวานักเรียนประสบความสําเร็จในการเรียนคะ
อยางนี้ตองมีฉลอง

37. ๓๗
บรรณานุกรม
ภาควิชาบรรณารักษศาสตร คณะมนุษยศาสตรและสังคมศาสตร มหาวิทยาลัยบูรพา ชลบุร.ี
สารสนเทศและการศึกษาคนควา. ชลบุรี: ภาควิชาบรรณารักษศาสตร
คณะมนุษยศาสตรและสังคมศาสตร, ๒๕๕๐.
ภาควิชาบรรณารักษศาสตร คณะมนุษยศาสตรและสังคมศาสตร
มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร. การใชหองสมุดและทักษะการเรียน.

พิมพครั้งที่ 3. ปตตานี: มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร, ๒๕๓๘.
ภาควิชาบรรณารักษศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร.
เอกสารประกอบการเรียนวิชาสารนิเทศกับการศึกษาคนควา. พิมพครั้งที่ ๓.
กรุงเทพฯ: สุวริยาสาสน, ม.ป.ป.
ี
ลมุล รัตตากร. การใชหองสมุด. พิมพครั้งที่ ๘ แกไขเพิ่มเติม. กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาสน,
๒๕๓๙.
สุกัญญา กุลนิติ. หองสมุดและสารนิเทศเพื่อการศึกษาคนควา. กรุงเทพฯ: โอเดียนสโตร,
๒๕๔๙.
สุทธิลักษณ อําพันวงศ. การใชบริการหองสมุดและเขียนรายงานการคนควา.
พิมพครั้งที่ ๑๓. กรุงเทพฯ : โรงพิมพไทยวัฒนาพานิช จํากัด, ๒๕๔๓.
สุนี เลิศแสวงกิจ และพิศิษฐ กาญจนพิมาย. หองสมุดกับการรู สารสนเทศ. กรุงเทพฯ:
วังอักษร, ๒๕๕๐.
อาภากร ธาตุโลหะ. ทรัพยากรสารสนเทศเพื่อการคนควา. ชลบุรี: พี.เค.กราฟฟค พริ้นต,
๒๕๔๗.
อําไพวรรณ ทัพเปนไทย. การเขียนรายงานและการใชหองสมุด. กรุงเทพฯ: โอเดียนสโตร,
๒๕๔๙.

39. ครูมั่นใจสุด
สุดคะ