Toeristische magazine over de vele mogelijkheden van de stad Leiden.

1. ToerisTische informaTie | ToUrisT informaTion discover Leiden
2010 | 2011

2. inhoud content
8 Meta Knol, directeur Museum De Lakenhal:
‘overal in Leiden is de geschiedenis
Henri Lenferink, burgemeester van Leiden | Henri Lenfrink, major of Leiden 4
voelbaar,maar er gebeuren When Meta Knol became Director of Museum De Lakenhal in August 2009,
she thought she knew Leiden well. Having started her new job, however,
hier ook nieuwe dingen’ she discovered that the city had much more to offer than she could ever
have imagined: ‘Leiden is such a lovely and special city. History, art and
Stad van ontdekkingen | Key to discovery 6
science; it’s all here to be enjoyed.’
Toen Meta Knol in augustus 2009 directeur van Museum De Lakenhal Meta Knol, Director of Museum De Lakenhal:
werd, dacht ze Leiden aardig te kennen. Eenmaal in functie ontdekte ze dat
haar nieuwe standplaats veel meer te bieden heeft dan ze voor mogelijk
hield: ‘Leiden is zo’n leuke en bijzondere stad. Geschiedenis, kunst en
‘You can feel Leiden’s history opportunities for young initiatives.
We have the Leiden Film Festival,
wetenschap; het ligt hier allemaal voor het oprapen.’
everywhere in the city, but there are the Flour Factory, Stadslab
Leiden and the Leiden Cabaret
new things going on here, too.’
Tijden veranderen, mensen ver- een bedrag van 15,3 miljoen iets. Een museum doet dat ook. Festival. Our Scheltema annex is
anderen. Toch blijven veel musea euro toegekend: 13,5 miljoen voor We nodigen mensen uit om zich the Lakenhal’s ideas incubator.
hetzelfde. Een plek waar kunst renovatie/nieuwbouw van het met hun meest geliefde object in It’s also a great place to eat, by
vaak maar voor één uitleg vatbaar het museum te laten portretteren. Times change, as do people. But Although Knol has only been who thinks there’ll be nothing to the way. And then you have the
Geschiedenis van Leiden | Leiden’s history 8
is: de kunsthistorische uitleg. Meta
‘Veel musea zijn een Die foto’s hangen we op. Die many museums stay the same. Director of the museum for a few see until then couldn’t be more many theatrical and musical
Knol wil dat veranderen: ‘Je ziet soort meneer die tegen interactie met het publiek werkt They tend to be places where art months, she has got off to a flying wrong. Knol: ‘2010 is all about performances all within walking
op allerlei terreinen dat mensen je spreekt, maar niet ontzettend goed’. is open to only one interpretation: start. Starting this new job was the Work in Progress project. distance. In spite of Leiden’s
mondiger worden en anders met met je spreekt. Dat wil ik the art historical approach. This like jumping on a speeding train: The Lakenhal has about 25,000 rich variety of art and cultural
informatie omgaan. Mensen veranderen’ Ideeënmachine is something Meta Knol wants to ‘A project was already underway works in its depot that we intend activities, for Meta there can only
organiseren zichzelf via internet en Het meest bijzondere van Leiden change: ‘People are becoming with the municipality of Leiden to exhibit to the public. Members be one favourite: ‘The Lakenhal,
creëren naar het Wikipediamodel 17 de-eeuwse gebouw, de rest voor vindt Meta het historische karakter increasingly self-assured and have for investments for the Lakenhal. I of the public will also be able to of course.’
informatie met elkaar. Dat past ook de collectie en de programmering. van de stad: ‘Er zijn ruim 2700 a different attitude to handling immediately got involved in it, and show us their treasures. Lots of
bij het museum van deze tijd. Veel We staan aan het begin van allerlei monumenten op een paar vierkante information. in December 2010 the Lakenhal people are collectors - just like
musea zijn nog een soort meneer ontwikkelingen, dat maakt het kilometer. Overal is de geschiede- These days, they can use the was awarded 15.3 million euro: museums. We’re inviting visitors
die tegen je spreekt, maar niet met ontzettend spannend.’ nis voelbaar, maar Leiden is ook internet to get themselves 13.5 million for renovation and to have their portrait made in the
je spreekt. Ik wil weten wat bezoe- een stad waar nieuwe dingen organised, and Wikipedia means expansion of the 17th-century museum, with their most prized
Monumenten in Leiden | Leiden’s monuments 10
kers vinden. Ik wil de interactie Werk in Uitvoering gebeuren. Er is veel ruimte is voor they are able to share information structure, the remainder for possession. Then we’ll hang the
met het publiek in De Lakenhal De renovatie van De Lakenhal staat jonge initiatieven. We hebben het with one another. That approach is the museum’s collection and photos in the museum. This kind
handen en voeten geven.’ gepland voor 2013 – 2014. Het Leids Film Festival, de Meelfa- equally relevant programming. of interaction with the public
museum zal tijdens de werkzaam- briek, Stadslab Leiden, het Leids for museums ‘Many museums are like This is just at the works really well.
12
Hoewel Knol pas enkele maanden heden open blijven. Wie denkt dat Cabaretfestival. Onze dependance today. The way a man who talks at you, start of all kinds
als directeur van het museum er tot die tijd niets te beleven valt, Scheltema is de ideeënmachine many traditional rather than with you. of developments. Ideas incubator
actief is, maakte ze een vliegende heeft het mis. Knol: ‘2010 staat in van De Lakenhal. Daar kun je museums are That’s something I intend It’s a truly exciting For Meta, the most unique aspect
start. Bij haar aantreden is ze naar het teken van het project Werk in overigens ook heerlijk eten. Daarna still run is like a time!’ of Leiden is its history: ‘The city
to change’
eigen zeggen in een rijdende trein Uitvoering. De Lakenhal heeft zo’n heb je de voorstellingen op loopaf- man who talks has more than 2,700 historic
gesprongen: ‘Er liep al een traject 25.000 werken in depot. Die gaan stand voor het uitzoeken. Ondanks at you but not with you. For me, Work in progress monuments, all within a few
met de gemeente voor investerin- we in hoog tempo aan het publiek het rijke kunst- en cultuuraanbod it’s important to know what our The renovation of the Lakenhal is square kilometres. You can feel
Interview met Meta Knol | Interview with Meta Knol 12
gen in De Lakenhal. Daar ben ik tonen. Daarbij mogen bezoekers kan Meta zonder aarzelen haar visitors think. My aim is to make planned for 2013 to 2014, but the history everywhere in the
meteen mee aan de slag gegaan. zelf ook hun schatten komen laten favoriete plek in Leiden noemen: our interaction with the public into the museum will remain open city, but there are new things
December 2009 werd De Lakenhal zien. Veel mensen verzamelen wel ‘De Lakenhal natuurlijk.’ something tangible.’ while the work is going on. Anyone going on, too. There are plenty of
12 Meta Knol, directeur Museum De Lakenhal Meta Knol, director of Museum De Lakenhal 13
De musea in Leiden | Leiden’s museums 14
Wandelen in Leiden | Leiden Walking Tours 18
Fietsen in de omgeving van Leiden | Cycling in and around Leiden 20
Interview met Armin van Buuren | Interview with Armin van Buuren 22
20 Eten en drinken | Food and drink 24
Interview met Bart van Mossel | Interview with Bart van Mossel 30
Uitgaan in Leiden | Out and about in Leiden 32
Ontdek Leiden vanaf het water | Discover Leiden from the water 34
highlights uit de regio
22 Shoppen in Leiden | Shopping in Leiden
Interview met Alexander Pechtold | Interview with Alexander Pechtold
36
38
In Zuid-Holland vindt u op korte afstand van elkaar een rijk en gevarieerd
aanbod van bijzondere steden en bezienswaardigheden. Een aantal van de
Highlights from the region
In Zuid-Holland you can find
highlights uit deze regio hebben we voor u op een rijtje gezet:
a rich and varied range of Katwijk Keukenhof
Evenementen | Events in Leiden 40
Katwijk fend kenmerk voor Noordwijk. Visiting Katwijk is pure enjoyment.
attractive cities and sights all
Uit in Katwijk is op en top genie- Noordwijk biedt ontspanning, met Sun, sea and sand, of course, med flower displays in the different are well worth a visit!
ten. Zon, zee en zand natuurlijk, restaurants en winkels, er is cul- within a short distance. We but also long walks in the dunes, pavillions. Keukenhof is a treat for www.archeon.nl and www.avifauna.nl
maar ook eindeloos zwerven door tuur, met onder andere Theater De a wide choice of museums and young and old; it’s a unique expe-
de duinen, een keur aan musea en Muze en de historische dorpskern, have listed a number of the historic sights, shopping just be- rience, one for which you definitely Madurodam, Scheveningen
historische bezienswaardigheden, en er zijn ontelbaar veel mogelijk- yond the boulevard and at the end need your camera. For more than fifty years, the
highlights from the region for
winkelen pal achter de boulevard heden om actief bezig te zijn. of the day relaxing on one of the www.keukenhof.nl world-famous miniature village of
en aan het einde van de dag www.noordwijk.nl you below: many terraces or dining in one of Madurodam has been the ideal
neerstrijken op een van de vele the excellent restaurants. Katwijk Noordwijk. Holland’s finest beach way to get to know the many
terrassen of dineren in een uitste- Alphen aan den Rijn simply radiates with the energy of A unique combination of stylish surprising features of the
kend (vis-)restaurant. Katwijk is De stad Alphen heeft twee van its many music and sporting events beach resort life, beautiful natural Netherlands: Amsterdam canal-side
Noordwijk
sprankelend, energiek, met volop de grootste attracties binnen held during the tourist season. environment and rich history. In houses, the Dom tower in Utrecht,
Overnachten | Staying Overnight 42
muzikale en sportieve evenemen- haar grenzen, namelijk Vogelpark www.vvvkatwijk.nl the spring, with its blossoming the Binnenhof in The Hague with
ten tijdens het toeristenseizoen. Keukenhof, Lisse Avifauna en Themapark Archeon. bulbfields, Noordwijk can rightly its golden coach, and part of the
www.vvvkatwijk.nl Op de Keukenhof kunt u inspiratie In Vogelpark Avifauna staat u oog call itself the Flower Resort of Delta works. In Madurodam eve-
opdoen en ontspannen in een in oog met de meest bijzondere Europe. ‘Diversity’ is what strikes rything for which the Netherlands
prachtige omgeving. Naast de in- vogels uit alle werelddelen. In you most about Noordwijk. The is famous has been reproduced
drukwekkende kleurenpracht vindt Themapark Archeon maakt u een resort offers relaxation, restaurants on a scale of 1:25, faithful to the
u ook bijzondere kunstobjecten. reis naar het verleden van de and shops; it also offers culture, minutest detail.
Een lust voor het oog, net als de Romeinen, Middeleeuwen en de with its Muze Theatre and the www.madurodam.nl
unieke thematische bloemenshows Prehistorie. Beide parken zijn historic town centre, and there
in de diverse paviljoens. De Keu- een bezoekje meer dan waard! are opportunities galore for more Euromast, Rotterdam
kenhof is verrassend voor jong en www.archeon.nl en active pastimes. The Euromast offers a breathtaking
oud, een unieke beleving waarbij u www.avifauna.nl www.noordwijk.nl view of the river, the harbour and
Interview met Paul van der Heijden | Interview with Paul van der Heijden 46
uw camera niet mag vergeten. the city, from a height of 100
www.keukenhof.nl Madurodam, Scheveningen Alphen aan den Rijn metres. Take the new Discovery
50
De wereldberoemde miniatuurstad Avifauna The town of Alphen has two of the Tour with its audio and video clips
Noordwijk. Holland’s Finest Madurodam is al meer dan 55 area’s biggest tourist attracti- to learn about the area’s history. In
Beach jaar bij uitstek geschikt om kennis Keukenhof, Lisse ons: Avifauna bird park and the the summer, daredevil visitors can
Een unieke combinatie van stijlvol te maken met alle verrassende At the Keukenhof you can be Archeon theme park. In Avifauna even absail from the platform. And
badplaatsleven, prachtige natuur aspecten van Nederland: Amster- inspired by the flora and relax in a you can look rare birds from all for those with a head for heights,
en rijke geschiedenis. In het voor- damse grachtenpanden, de Dom- beautiful environment. As well as parts of the world straight in the there is the Euroscoop at 185
jaar mag Noordwijk zich vanwege toren in Utrecht, het Binnenhof in enjoying a breathtaking palette of eye. In the Archeon theme park metres high.
de bloeiende bollenvelden terecht Den Haag met de Gouden Koets colours, you can also find special you can journey into the past of www.rotterdam.info
de ‘Bloemenbadplaats van Europa’ art objects that are a feast for the the Roman era, the Middle Ages
Gouda Euromast
Universiteit Leiden | Leiden University 48
noemen. ‘Diversiteit’ is een tref- ▼ Lees verder op pagina 52 eyes. Don’t miss the unique the- and Prehistory. These two parks ▼ Read further on page 53
50 highlights uit de regio highlights from the region 51
Groepsarrangementen in Leiden | Group activities in Leiden 49
Highlights uit de regio | Highlights from the region 50
Handige adressen | Useful adresses 54
58
Visitor centre Leiden | The Leiden Visitor Centre 58
Plattegrond Leiden | Leiden city map 59
Bereikbaarheid | Accessibility 60
www.leiden.nl Colofon 62

3. Burgemeester henri Lenferink van Leiden:
‘Leiden heeft veel bijzondere geheimen’ taking in Wassenaar, Katwijk or
Warmond. There’s plenty to see in
and around Leiden.’
Romantic spot
De universiteit bepaalt in belangrijke mate het beeld van de stad Leiden. les-plein. Echt prachtig.’ Gevraagd In recent years the municipality
naar zijn eigen favoriete plekken in has devoted a lot of attention to
Bijna alle grote musea en diverse monumenten hebben een relatie met de
Leiden, noemt hij vooral de minder tidying up and renovating the city
universiteit. Maar er is nog veel meer in Leiden. ‘Het is een van de meest bekende locaties. ‘De Bibliotheca centre. That’s something that will
Thysiana, de enige bibliotheek stay on the agenda for some time.
interessante Nederlandse steden om te bezoeken’, vindt burgemeester Henri in Nederland uit de zeventiende ‘The shopping area and public
eeuw die in zijn oorspronkelijke areas in particular have under-
Lenferink. ‘Er zijn bijzondere geheimen die nog lang niet iedereen kent.’
behuizing bewaard is gebleven. Op gone some major improvements.
afspraak te bezoeken. Echt een One area where the results of our
Toeristen die voor het eerst naar een museum gaan. Behalve pareltje! Of het kleine American efforts can already been seen is
in Leiden komen, zijn verrast de grote musea, kent Leiden ook Pilgrim Museum, ook heel bijzon- around the Hooglandse Church.
door de vele mogelijkheden en diverse kleinere musea die het der. De meest romantische plek is The streets around the church are
bezienswaardigheden. Burge- bezoeken waard zijn. Ik vind de voor mij de Burcht. Bovendien kun now pedestrian-only areas and the
meester Lenferink begrijpt dat hofjes van Leiden heel bijzonder, je van daaruit de drie belangrijke lovely square with its avenue of
goed. ‘Natuurlijk hebben we hier die zou ik zeker willen zien. En na- kerken van Leiden zien.’ trees could easily pass for a jeu de
de bekende musea. Maar er zijn tuurlijk eten op een terrasje en de boules pitch somewhere in France.
bijvoorbeeld ook zo’n drieduizend Burcht en het Rapenburg bezoe- Leiden’s mayor Henri Lenferink: It’s absolutely charming.’ When
‘Leiden has a lot of very special secrets’
monumenten te zien. En dan zijn ken. Ik zou een fiets huren op het asked about his favourite places
er nog de gezellige grachten, de station en de omgeving verkennen. in Leiden, he mentions the less
vele winkels, de stilteplekjes, de Wassenaar, Katwijk, Warmond; in well-known spots in particular: ‘The
hofjes… Als je een laag dieper de nabijheid van Leiden is er ook The image of Leiden as a city is also have almost 3000 historic several different tours to choose Thysiana library, the only 17th-cen-
gaat, is er nog heel veel meer te genoeg te zien.’ largely dominated by the univer- monuments. And then there are from, each with a different theme. tury library in the Netherlands still
ontdekken in Leiden.’ sity. Almost all the major museums Leiden’s picturesque canals, the That way you can get to see all preserved in its original premises.
Romantische plek and a number of the city’s historic stylish shops, the almshouses with the main city attractions. I’d Make an appointment to visit it,
Weekje Leiden De gemeente heeft de laatste monuments are in some way or other their hidden havens of peace... probably spend every afternoon and you won’t be disappointed; it’s
Leiden lijkt een typische stad voor jaren veel aandacht besteed aan related to the university. But there And if you dig ‘In recent years the in a different a real jewel of a library. The small
dagjesmensen, maar volgens Len- het opknappen en renoveren is a lot more to Leiden. ‘It is one of just a bit deeper, municipality has devoted museum. Apart American Pilgrims’ museum is also
ferink heb je aan een dag niet ge- van de binnenstad. Dat blijft de the most interesting cities in the there is a lot more
a lot of attention to tidying from the major very special. But for me the most
noeg. Hoe ziet zijn eigen favoriete komende periode op de agenda Netherlands to visit. There are a lot to discover in museums, there romantic place is the Citadel. From
‘weekje Leiden’ eruit? ‘Ik zou om staan. ‘Vooral het winkelgebied en of hidden places here many people Leiden.’
up and renovating the city are also several the ramparts you have a good view
te beginnen een stadswandeling de openbare ruimte krijgen volop have no idea about.’ centre’ smaller ones that of Leiden’s three main churches.’
gaan maken met een gids. Er zijn aandacht. Dat is nu al te zien bij A week in Leiden are well worth visiting. Leiden’s
diverse wandelingen mogelijk, met bijvoorbeeld de Hooglandse Kerk. Tourists who come to Leiden for Leiden may seem a typical city almshouses are also very special;
allerlei thema’s. ‘De gemeente heeft De omgeving daar the first time are surprised by for day-trippers, but Lenferink is I definitely wouldn’t want to miss
Op die manier doe is autovrij gemaakt what the city has to offer and by convinced a day is just too short. them. I’d have lunch on one of the
de laatste jaren veel
je de highlights en het middenstuk its many attractions. This is some- What would his favourite ‘week in many terraces and visit the Citadel
van de stad aan.
aandacht besteed aan het zou zo kunnen thing Mayor Lenferink can well Leiden’ be like? ‘I’d start with a and the Rapenburg. I’d also hire a
Vervolgens zou opknappen en renoveren doorgaan voor een understand. ‘Of course, we have walking tour with one of Leiden’s bicycle at the station and explore
ik elke middag van de binnenstad’ Frans jeu de bou- the well-known museums, but we experienced city guides. There are the outlying area by bike, probably
4 burgemeester Henri Lenferink van Leiden Leiden’s mayor Henri Lenferink 5

4. Leiden. stad van ontdekkingen Leiden wordt ook wel Stad van Ontdekkingen genoemd. Deze historische stad zal u met haar charme, haar
klasse, haar gezelligheid en haar verborgen schatten bekoren. Leiden is verrassend verrijkend, prikkelt uw
nieuwsgierigheid en nodigt u uit een kijkje te nemen in haar roemrijke verleden, te genieten van haar waardevolle
heden en uit te kijken naar haar veelbelovende toekomst.
enormous monument.
A walk or cycle ride taking in the
most celebrated monuments is
absolutely worthwhile! There are
Leiden. Key to discovery no less than twelve museums
within easy reach, with world-
class collections that can be
Leiden has also earned the name of ‘Key to Discovery’. This historic city will found nowhere else.
captivate you with its charm, its elegance, its friendliness and its hidden
treasures. A visit to Leiden can be an enriching experience; it will stimulate Take a walk through Leiden’s
your curiosity and invite you to take a look into its illustrious past, to enjoy streets and you will taste the
its fascinating present and to look towards its promising future. energy and the ambience that can
make discoveries so special. Not
Eén kenmerk van Leiden valt direct ling of fietstocht langs de meest in Leiden has one particular feature only in the city centre, but also
op, waar je ook bent: het water. het oog springende monumenten is you cannot fail to notice: the at the Bio Science Park, Leiden’s
Leiden heeft na Amsterdam dan ook absoluut de moeite waard! water. After Amsterdam, Leiden is showpiece for innovations
het meeste water binnen haar Er zijn maar liefst twaalf musea the city with the most waterways. developed through partnerships
poorten stromen. Door de ligging binnen handbereik, waarvan een Located at the edge of the between business, municipality
aan de rand van het Hollandse aantal met een internationale Holland Lakes area, Leiden is a and knowledge institutions.
Plassengebied voeren verschillende topcollectie. focal point for the many tours by
doorvaarroutes voor plezier- en pleasure boat that pass through Leiden: a city that makes
toervaart door Leiden en de omge- Wie door Leiden loopt, proeft de the city and the surrounding area. discoveries - and a city that’s
ving. Over de Oude Rijn en de Vliet energie en sfeer die ontmoetingen The spectacular waterways of the well worth discovering!
zo bijzonder kunnen maken. In
leiden schitterende vaarroutes van de binnenstad, maar bijvoorbeeld Old Rhine and the Vliet take
het ene plassengebied naar het ook in het Bio Science Park, waar you from one lake to another,
andere, dwars door de historische het gonst van de vernieuwingen criss-crossing Leiden’s historic
binnenstad. dankzij de samenwerking city centre.
tussen bedrijven, gemeente en
Leiden telt ruim 2700 monumen- kennisinstellingen. Leiden has more than 2,700
ten. Van hofjes tot molens en van historic monuments. From
kerken tot stadspoorten. Eigenlijk Leiden; een stad die ontdekkingen almshouses to windmills, and
is de hele binnenstad van Leiden doet en een stad die het waard is from churches to town gates. In
één groot monument. Een wande- om ontdekt te worden. fact, the whole city centre is one
6 stad van ontdekkingen key to discovery 7

5. geschiedenis van Leiden De geschiedenis van Leiden gaat ver terug; al ver voor onze Hij gaat terug op een Bijbeltekst
jaartelling woonden mensen aan de oevers van de Rijn. Omstreeks (Mattheüs 16 vers 19) waarin
1200 had de nederzetting zich zodanig ontwikkeld dat de graaf Jezus tegen Petrus zegt: “Ik Leidens Ontzet, 3 oktober 1574 | The Relief of Leiden, 3 October 1574
van Holland de inwoners stadsrechten gaf; de stad Leiden was zal u geven de sleutels van het
geboren. Aan het eind van de vijftiende eeuw was Leiden de
grootste stad van het graafschap Holland. Dit was voor een
groot deel te danken aan de internationale lakenindustrie. De
koninkrijk der hemelen.” Al
in 1121 lieten de graven van
Holland een kapel bouwen die
Leiden’s history
voorspoed die Leiden in die tijd doormaakte, weerspiegelt zich gewijd was aan Petrus en Paulus, Leiden’s history stretches back a long way; long before our calendar 1293 when a city seal depicting
in bouwwerken als de Hooglandse Kerk en de Pieterskerk. de huidige Pieterskerk. started, people had settled on the banks of the Rhine. By 1200 the Saint Peter featured on official
settlement had grown to such a size that the Count of Holland gave the documents of the ‘stadt Leyde’. In
Rembrandt van Rijn people city rights, heralding the birth of the city of Leiden. At the end of his hand the apostle carries a key.
Leidens Ontzet Rembrandt van Rijn werd op the fifteenth century, Leiden was the biggest city in the county of Holland, The combination of Saint Peter
Vanaf de zestiende eeuw keerde het economisch tij. 15 juli 1606 geboren in de mainly due to the international cloth industry for which the city was famous. and a key is a well-known symbol
Het was de tijd van de Hervorming en protestantse Weddesteeg in Leiden en woonde The prosperity enjoyed by Leiden in this period is reflected in such imposing taken from the Bible (Matthew,
stromingen werden fel vervolgd. Leiden sloot zich er de eerste 26 jaar van zijn buildings as the Hooglandse Kerk and the Pieterskerk. 16, v. 19), when Jesus says to
in 1572 aan bij de Nederlandse opstand tegen de leven. Dat waren belangrijke Peter: ‘I will give you the keys to
Spaanse overheersing en werd door de Spanjaarden jaren. Hij leerde op de Latijnse The Relief of Leiden Spanish. The citizens fell prey to the City of Heaven.’ As early as
belegerd. De inwoners vielen ten prooi aan ziekte en school de klassieken en besloot In the sixteenth century, the disease and hunger, and Leiden 1121 the Counts of Holland had
honger en bijna was Leiden in handen gevallen van vervolgens schilder te worden. economic tide turned. It was the almost fell into the hands of the a chapel built, dedicated to Saint
de Spanjaarden, maar op 3 oktober 1574 vluchtten Eenmaal volleerd vestigde hij zich era of the Reformation, when Spanish, but on 3 October 1574 Peter and Saint Paul. This is the
de Spaanse troepen en trokken de troepen van Willem in Leiden als zelfstandig schilder. Protestant movements were the Spanish invaders fled and the present Pieterskerk.
van Oranje Leiden binnen. Zij deelden voedsel uit: een In zijn Leidse atelier is menig fiercely persecuted. In 1572, troops of the Prince of Orange
half brood met kaas en haring voor iedere inwoner. Deze meesterwerk ontstaan. Leiden joined the Dutch revolt entered the city. They distributed Rembrandt van Rijn
bevrijding, Leidens Ontzet, wordt tot op de dag van In Museum De Lakenhal hangt (led by the Prince of Orange) food to the starving citizens: half Rembrandt van Rijn was born on
vandaag gevierd met een gigantisch volksfeest. Als dank een schilderij uit de Leidse against the Spanish invaders, a loaf of bread with cheese and 15 July 1606 in the Weddesteeg
voor het heldhaftige verzet dat de stad tijdens het beleg periode van de schilder. and the city was beseiged by the herring for every person. This in Leiden, where he lived for the
bood, stichtte Willem van Oranje op 8 februari 1575 de liberation, the Relief of Leiden, first 26 years of his life. These
Universiteit Leiden. is still celebrated every year, right were important years for him.
up to the present day, with a He studied classics at the Latin
De Leidse sleutels gigantic local party. As a reward school, then decided to become
Leiden is de Sleutelstad. Overal in de stad for the city’s resistance during the a painter. Having trained under
duiken de sleutels weer op. Dat is al Spanish occupation, William of Jacob Isaacsz Swanenburg,
zo sinds 1293, toen op de officiële Orange founded Leiden University Rembrandt set himself up in
documenten van de ‘stadt Leyde’ on 8 February 1575. Leiden as an independent artist.
steeds vaker een stadszegel sierde Many of his masterpieces were
met Petrus daarop. In zijn hand The keys to Leiden painted in his Leiden studio.
draagt de apostel een sleutel. Leiden is the City of Keys; the A painting from his Leiden
De combinatie tussen Petrus en motif of keys can be seen all period can be seen in Museum
een sleutel is een bekende. over the city. This dates back to De Lakenhal.
Rembrandt van Rijn, geboren in Leiden | Rembrandt van Rijn, born in Leiden Kaart van Leiden 1860 | City map Leiden 1860
8 geschiedenis van Leiden Leiden’s history 9

6. ervaar de geschiedenis
monumenten in Leiden:
Leiden’s monuments: experience the history
Leiden has more than 2,700 historic monuments, many of which are open to
the public. The churches, town gates, bridges and beautiful buildings with
their picturesque facades make Leiden a true Dutch city. In fact, the whole
of just how immense the com-
pleted structure would have been.
It was planned to rival the largest
Leiden telt ruim 2700 monumenten en een groot aantal daarvan is De Burcht Hooglandse Kerk city centre of Leiden is one enormous monument. The following are just a Gothic cathedrals in Europe.
toegankelijk. De kerken, poorten, ophaalbruggen en prachtige bouwwerken Het hart van Leiden wordt ge- Vlakbij de Burcht staat de few of the city’s many historic attractions:
met schilderachtige gevels maken Leiden tot een echte Hollandse stad. vormd door de Burcht. De Burcht Hooglandse Kerk, een imposante Sint Anna Almshouse
Eigenlijk is de hele binnenstad van Leiden één groot monument. van Leiden is één van de oudste laatgotische kruisbasiliek in het The Citadel 1853. The building is now in use This is one of the oldest alms-
Maak hier kennis met een kleine selectie. nog bestaande voorbeelden van hart van Leiden. De Hooglandse The Citadel stands at the heart of by the University. houses in Leiden, and was founded
een mottekasteel in Nederland. Kerk is zonder twijfel één van de the city, and is one of the oldest in 1492 for ‘thirteen poor women
Het is een kunstmatig opgeworpen mooiste en meest imponerende remaining examples of a motte Hooglandse Kerk of good fame and name.’ A unique
heuvel (motte) met (aanvankelijk) kerken van Leiden. Opvallend fortress in the Netherlands. It Not far from the Citadel you will feature of this courtyard is the
een houten burcht. In 1203 is is het lijnenspel van de gotiek comprises a man-made mound (a find the Hooglandse Kerk, an small chapel consecrated in 1509
hier gevochten om het graafschap en de enorme ramen geven een motte), originally with a wooden imposing late Gothic cruciform that was intended for use by the
van Holland. De Burcht is vrij uitbundig overweldigend licht in fortress. In 1203 this is where the church in the heart of Leiden. It inhabitants. This chapel, the only
toegankelijk en als u de steile trap de grote ruimte. struggle for the county of Holland is without doubt one of the most one still remaining in Leiden’s
heeft weten te bedwingen wacht De kerk wordt geroemd om zijn was fought. The Citadel is open to beautiful and imposing of Leiden’s almshouses, has an unusual and
een prachtig uitzicht over Leiden elegantie. Het vensteroppervlak the public, and if you’re prepared churches. The remarkable Gothic rich inventory, and its windows
als beloning. is het grootste in Nederland. to negotiate the steep stairs, you lines and the enormous windows hold the oldest leaded glass in
Het brede dwarsschip is met will be rewarded with a breath- bathe the massive interior space the Netherlands. The chapel’s
Het Gravensteen zijn 65,70 meter het breedste taking view over Leiden. with an overwhelming light. The secluded location may be what
Als gebouwen konden spreken, zou gotische dwarsschip ter wereld en church is renowned for its elegan- saved it from destruction in 1566
het Gravensteen de geschiedenis geeft een beeld van de geplande Hooglandse Kerk The Gravensteen ce and has the largest expanse of when iconoclasts destroyed many
Hooglandse Kerk
van Leiden vanaf het begin van de opzet van een immense kerk, die If buildings could speak, the windows in the Netherlands. The of the religious buildings in the
dertiende eeuw kunnen vertel- zich na voltooiing zou kunnen Gravensteen would recount the transept at 65.7 metres wide is Netherlands. Fortunately, much
De Burcht len. Het was een versterkte toren meten met de grootste gotische Sint Anna Aalmoeshuis history of Leiden from the start the broadest Gothic transept in the of the chapel’s medieval inventory
The Citadel
die hoorde bij de grafelijke hoeve kathedralen van Europa. Dit hofje is een van de oudste hof- of the thirteenth century. It was a world and gives a clear impression remained intact.
ter plekke, maar het was ook een jes van Leiden. Het werd gesticht reinforced tower that belonged to
gevangenis, een tuchthuis, een in 1492 voor ‘dertien arme vrou- the local estate of the Count, but
boekenopslag en een universiteits- kens van guede faem ende naem’. it has also been a prison, a house
gebouw. Omdat het gebouw in de Uniek is de kleine kapel voor of reform, a book repository and
vroege middeleeuwen uit steen de bewoners – de enige die nog a university building. It was built
werd opgetrokken – in die tijd vrij bewaard is gebleven in een Leids in the early Middle Ages and was
ongebruikelijk – noemden de om- hofje – die in 1509 gewijd werd. constructed of stone – which was
wonenden het Het Gravensteen. In De kapel heeft een bijzondere unusual at the time – so it was
de vijftiende eeuw werd het de offi- en rijke inventaris en de vensters christened the Gravensteen, or
ciële stadsgevangenis. Gevangenen bevatten het oudste gebrandschil- Count’s stone, by the local people.
werden hardhandig aangepakt: de derd glas van Nederland. Mogelijk In the fifteenth century it became
martelkamer stond bekend als één heeft de verborgen ligging de the official city prison. Prisoners
van de meest effectieve in de wijde kapel in 1566 behoed voor de were treated cruelly: the torture
omtrek. De laatste doodstraf werd beeldenstormers. Een groot deel chamber was known as one of the
Het Gravensteen in 1853 voltrokken. Nu doet het Hooglandse Kerk van de middeleeuwse inventaris most effective in the region. The Sint Anna Aalmoeshuis
The Gravensteen Hooglandse Kerk Sint Anna Almshouse
pand dienst als universiteitsgebouw. bleef ongeschonden. last execution was carried out in
10 monumenten in Leiden Leiden’s monuments 11

7. meta Knol, directeur museum De Lakenhal:
‘overal in Leiden is de geschiedenis
voelbaar, maar er gebeuren When Meta Knol became Director of Museum De Lakenhal in August 2009,
she thought she knew Leiden well. Having started her new job, however,
hier ook nieuwe dingen’ she discovered that the city had much more to offer than she could ever
have imagined: ‘Leiden is such a lovely and special city. History, art and
science; it’s all here to be enjoyed.’
Toen Meta Knol in augustus 2009 directeur van Museum De Lakenhal Meta Knol, Director of Museum De Lakenhal:
werd, dacht ze Leiden aardig te kennen. Eenmaal in functie ontdekte ze dat
haar nieuwe standplaats veel meer te bieden heeft dan ze voor mogelijk
hield: ‘Leiden is zo’n leuke en bijzondere stad. Geschiedenis, kunst en
‘You can feel Leiden’s history opportunities for young initiatives.
We have the Leiden Film Festival,
wetenschap; het ligt hier allemaal voor het oprapen.’
everywhere in the city, but there are the Flour Factory, Stadslab
Leiden and the Leiden Cabaret
new things going on here, too.’
Tijden veranderen, mensen ver- een bedrag van 15,3 miljoen iets. Een museum doet dat ook. Festival. Our Scheltema annex is
anderen. Toch blijven veel musea euro toegekend: 13,5 miljoen voor We nodigen mensen uit om zich the Lakenhal’s ideas incubator.
hetzelfde. Een plek waar kunst renovatie/nieuwbouw van het met hun meest geliefde object in It’s also a great place to eat, by
vaak maar voor één uitleg vatbaar het museum te laten portretteren. Times change, as do people. But Although Knol has only been who thinks there’ll be nothing to the way. And then you have the
is: de kunsthistorische uitleg. Meta
‘Veel musea zijn een Die foto’s hangen we op. Die many museums stay the same. Director of the museum for a few see until then couldn’t be more many theatrical and musical
Knol wil dat veranderen: ‘Je ziet soort meneer die tegen interactie met het publiek werkt They tend to be places where art months, she has got off to a flying wrong. Knol: ‘2010 is all about performances all within walking
op allerlei terreinen dat mensen je spreekt, maar niet ontzettend goed’. is open to only one interpretation: start. Starting this new job was the Work in Progress project. distance. In spite of Leiden’s
mondiger worden en anders met met je spreekt. Dat wil ik the art historical approach. This like jumping on a speeding train: The Lakenhal has about 25,000 rich variety of art and cultural
informatie omgaan. Mensen veranderen’ Ideeënmachine is something Meta Knol wants to ‘A project was already underway works in its depot that we intend activities, for Meta there can only
organiseren zichzelf via internet en Het meest bijzondere van Leiden change: ‘People are becoming with the municipality of Leiden to exhibit to the public. Members be one favourite: ‘The Lakenhal,
creëren naar het Wikipediamodel 17 de-eeuwse gebouw, de rest voor vindt Meta het historische karakter increasingly self-assured and have for investments for the Lakenhal. I of the public will also be able to of course.’
informatie met elkaar. Dat past ook de collectie en de programmering. van de stad: ‘Er zijn ruim 2700 a different attitude to handling immediately got involved in it, and show us their treasures. Lots of
bij het museum van deze tijd. Veel We staan aan het begin van allerlei monumenten op een paar vierkante information. in December 2010 the Lakenhal people are collectors - just like
musea zijn nog een soort meneer ontwikkelingen, dat maakt het kilometer. Overal is de geschiede- These days, they can use the was awarded 15.3 million euro: museums. We’re inviting visitors
die tegen je spreekt, maar niet met ontzettend spannend.’ nis voelbaar, maar Leiden is ook internet to get themselves 13.5 million for renovation and to have their portrait made in the
je spreekt. Ik wil weten wat bezoe- een stad waar nieuwe dingen organised, and Wikipedia means expansion of the 17th-century museum, with their most prized
kers vinden. Ik wil de interactie Werk in Uitvoering gebeuren. Er is veel ruimte is voor they are able to share information structure, the remainder for possession. Then we’ll hang the
met het publiek in De Lakenhal De renovatie van De Lakenhal staat jonge initiatieven. We hebben het with one another. That approach is the museum’s collection and photos in the museum. This kind
handen en voeten geven.’ gepland voor 2013 – 2014. Het Leids Film Festival, de Meelfa- equally relevant programming. of interaction with the public
museum zal tijdens de werkzaam- briek, Stadslab Leiden, het Leids for museums ‘many museums are like This is just at the works really well.
Hoewel Knol pas enkele maanden heden open blijven. Wie denkt dat Cabaretfestival. Onze dependance today. The way a man who talks at you, start of all kinds
als directeur van het museum er tot die tijd niets te beleven valt, Scheltema is de ideeënmachine many traditional rather than with you. of developments. Ideas incubator
actief is, maakte ze een vliegende heeft het mis. Knol: ‘2010 staat in van De Lakenhal. Daar kun je museums are That’s something i intend It’s a truly exciting For Meta, the most unique aspect
start. Bij haar aantreden is ze naar het teken van het project Werk in overigens ook heerlijk eten. Daarna still run is like a time!’ of Leiden is its history: ‘The city
to change’
eigen zeggen in een rijdende trein Uitvoering. De Lakenhal heeft zo’n heb je de voorstellingen op loopaf- man who talks has more than 2,700 historic
gesprongen: ‘Er liep al een traject 25.000 werken in depot. Die gaan stand voor het uitzoeken. Ondanks at you but not with you. For me, Work in progress monuments, all within a few
met de gemeente voor investerin- we in hoog tempo aan het publiek het rijke kunst- en cultuuraanbod it’s important to know what our The renovation of the Lakenhal is square kilometres. You can feel
gen in De Lakenhal. Daar ben ik tonen. Daarbij mogen bezoekers kan Meta zonder aarzelen haar visitors think. My aim is to make planned for 2013 to 2014, but the history everywhere in the
meteen mee aan de slag gegaan. zelf ook hun schatten komen laten favoriete plek in Leiden noemen: our interaction with the public into the museum will remain open city, but there are new things
December 2009 werd De Lakenhal zien. Veel mensen verzamelen wel ‘De Lakenhal natuurlijk.’ something tangible.’ while the work is going on. Anyone going on, too. There are plenty of
12 Meta Knol, directeur Museum De Lakenhal Meta Knol, director of Museum De Lakenhal 13