2. SISTEMET QELIZORE: ORGANET
DHE INDET PERKATESE.
Sistemet
e
organeve
Sistemii
qarkullimit te
gjakut
Sistemi i
frymekembimit
Sistemi
i
tretjes
Sistemi
i ekskretimit
Sistemi
nervor
Sistemi
hormonal
Organet
kryesore
te
organeve
Zemra
Arteriet
Kapilaret
Venat
Mushkerite
Dhe rruget e
frymkembimit
Goja
Faringu
Kapercelli
Stomaku
Melcia
termisheza
Veshkat
Ureteret
Fshikeza e
urines
Uretra
Truri
Palca e
kurrizit
Fijet nervore
Hipofiza
Termisheza
Tiroidja
Paratiroidja
Mbiveshorja
Testikuli
Vezorja.
Indet
kryesore
te
sistemit
Nervor
Lidhor
Epidelial
Muskulor
Nervor
Lidhor
Epidelial
Muskulor
Nervor
Lidhor
Epidelial
Muskulor
Nervor
Lidhor
Epidelial
Muskulor
Nervor
Lidhor
Epidelial
Nervor
Lidhor
Epidelial
3. SISTEMI
I QARKULLIMIT TË GJAKUT
Sistemi i qarkullimit të gjakut përbëhet nga zemra, dhe enët e
gjakut(arteriet, kapilarët dhe venat).
Funksioni kryesor i ’sistemit të qarkullimit të gjakut‘ është furnizimi
me gjak i të gjithë organizmit. Zemra, e cila është organi qëndror në
këtë sistem, funksionon si një pompë e cila rreh pandërprerë për të
shpërndarë gjakun në të gjithë skajet e organizmit. Enët e
gjakut formojnë një qark të mbyllur që fillon dhe përfundon në zemër.
Ky qark funksion si një rrjet transporti që me udhet e tij furnizon me
gjak të gjitha organet dhe indet e organizmit.
Furnizimi me gjak kryet përmes arterieve të cilat e shpërndajnë
gjakun nga zemra në drejtim të organeve dhe indeve. Grumbullimi i
gjakut ‘të përdorur’ nga organet dhe indet dhe transportimi i tij drejt
zemrës kryet nga venat. Midis venave dhe arterieve, në brendësi të
organeve dhe indeve, shtrihen kapilarët. Kapilarët janë enë shumë të
vogla me mure tejet të holla, të cilat mundësojnë shkëmbimin e
lëndëve ushqimore, mbetjeve metabolike dhe gazrave midis qelizave
dhe gjakut.
http://farmacia.al/?p=78/
4. SISTEMI
I FRYMËKËMBIMIT
Procesi i këmbimit të gazrave ndërmjet organizmit dhe
ambientit që e rrethon quhet frymëmarrje (marrja e
oksigjenit dhe lirimi i dioksidit të karbonit) dhe kryhet
nëpërmjet organeve të frymëmarrjes.
Frymëmarrja përbehet nga procesi
i frymëthithjes dhe frymënxjerrjes. Gjate frymëthithjes
mushkrit mbushen me ajër të freskët, kurse gjate
frymënxjerrjes mushkëritë zbrazen dhe ajri i ndotur nxirret
në ambientin e jashtëm.
Frymëthithja është proces gjatë të cilit diafragma
muskulore tkurret, tërhiqet poshtë ndaj kafazit kraharor dhe
drejtohet. Njëkohësisht muskujt ndërbrinor shtrëngohen, i
ngrenë lart brinjët me ashtin kraharor dhe kafazi kraharor
zgjerohet. Atëherë nën veprimin e shtypjes atmosferike ajri
përmes rrugëve të tij lirisht ndërhyn në mushkëri dhe
mëshikëzat e mushkërive zgjerohen dhe e plotësojnë kafazin
e kraharorit.
Frymënxjerrja fillon menjëherë pas frymëthithjes. Tani
lirohen muskujt ndërbrinor dhe diafragma së bashku me
kafazin e kraharorit kthehet në gjendjen e mëparshme. Duke
u kthyer pas, bëjnë shtypje mbi mushkëri dhe e shtyjnë ajrin
i cili përmes rrugëve të veta nxirret jashtë.
http://www.sokol58.com/Biologji/Fiziologji/Fiziologjia%20e%20Njeriut/Fry
ma/Sistemi%20i%20organeve%20t%C3%AB%20frym%C3%ABmarrjes.ht
ml
5. SISTEMI
I TRETJES
Sistemi tretës është një sistem i komplikuar në trupin
e njeriut që shërben për të tretur ushqimin. Ky sistem
aktivizohet me marrjen e ushqimit
Në goje ku ndodhen dhëmbët që janë pjesa më e fortë e
trupit. Ato e coptojnë ushqimin dhe e përzien me
pështymën - lëngë që përmbanë ujë , kripëra dhe jargë.
Stomaku zmadhohet për të mbajtur ushqimin dhe
përzien atë me acide dhe enizma derisa ushqimi të
kthehet në një masë të trashë kremoze. Ushqimi kalon
katër orë në stomak.
Zorra e holle është një tub i gjatë i ngatërruar, që
prodhon enizma të ndryshme për të tretur uhqimin
Ushqimi i tretur përthithet nëpërmjet fijeve të holla ose
vileve, që janë të vendosura në murin e brendshëm.
Ushqimi kalon gjashtë orë të tëra në zorrën e hollë.
Zorra e trashe merr mbeturinat e pa tretura nga zorra
e hollë. Ky tub i gjerë përthith ujin nga mbeturinat dhe i
nxjerr ato jashtë trupit. Këtu ka bakterie të
padëmëshme që i ndihmojnë trupit për të përthithur
vitaminat.
http://sq.wikipedia.org/wiki/Sistemi_i_tretjes
6. SISTEMI I EKSKRETIMIT
Sistemi urinar (i quajtur gjithashtu edhe sistemi ekskretues) është sistemi i organeve që prodhon, depoziton
dhe largon urinën. Në njerëz, ky sistem përfshin dy veshka, dy ureterë, fshikëzën urinare, uretrën dhe dy
muskuj sfinkter.
http://sq.wikipedia.org/wiki/Sistemi_urinar
7. SISTEMI NERVOR
http://leximmjeksi.webs.com/4.htm
Sistemi nervor na ndihmon që të reagojmë
e të sillemi siç duhet ndaj ngacmuesve të
mjedisit. Ai përcjell informacionin në çdo
pjesë të trupit. Në mënyrë specifike,
sistemi nervor qendror mbart mesazhe
për mjedisin prej organeve të shqisave në
trurin tonë, ku mesazhet analizohen dhe
merren vendime. Pastaj sistemi nervor
përcjell mesazhe për këto vendime në
muskujt dhe gjendrat tona dhe kështu ne
mund të reagojmë e të sillemi siç duhet.
Sistemi nervor njerëzor është i përberë
nga miliona qeliza të imta nervore të
quajtura neurone.
8. SISTEMI HORMONAL
Sistemi hormonal eshte sistemi i dytë
i kontrollit I rëndësishëm në trup. Ai
është i lidhur ngushtë me sistemin
nervor.
Gjëndrra e hipofizës në bazën e trurit
ka një rol kyç në sekretimin e shumë
hormoneve.
Hormonet kanë avantazhin e të
paturit e një efekt të gjerë, të
fuqishme dhe të gjatë të
qëndrueshme në qelizat e trupit.
Disavantazhi është se efekti është
shpesh më i ngadalshëm se sistemit
nervor. Por së bashku, ata janë të
përsosur!
http://www.s-cool.co.uk/gcse/biology/nerves-and-hormones/reviseit/hormonal-system
