Recommandé
Contenu connexe
Plus de lira kuca
Plus de lira kuca (20)
Proceset jetesore te gjallesave Ilma Xhika shkolla "Albanet"
- 2. Të gjitha gjallesat lindin , marrin fryme , ushqehen , levizin, riprodhohen , rriten, zhvillohen dhe vdesin. Pra, kryejnë ciklin jetësor.
- 3. Të gjitha qeniet e gjalla kanë disa karakteristika të përbashkëta: 1.Qeniet e gjalla janë të ndërtuara nga Qeliza - njësia bazë e strukturës dhe e funksionit. 2.Qeniet e gjalla ruajnë një Mjedis të brendshëm të qendrueshëm. 3.Qeniet e gjalla karakterizohen nga Aftësia për Riprodhim. 4.Të gjitha qeniet e gjalla i trashegojnë tiparet e tyre, sepse kanë një Kod Gjenetik Universal (ADN). 5.Si grup, qeniet e gjalla Evolojnë, pra ndryshojnë me kalimin e kohës. 6.Qeniet e gjalla u përgjigjen ngacmimeve që vijnë nga Mjedisi ku jetojnë. 7.Qeniet e gjalla marrin dhe përdorin Lëndë dhe Energji. 8.Qeniet e gjalla rriten dhe Zhvillohen.
- 4. Proçeset jetësore të së gjallës 1. Frymëmarrja 2. Lëvizja 3. Aftësia për t’u ushqyer 4. Riprodhimi 5. Ndjeshmëria 2. Sekretimi
- 5. 1. Të gjithë organizmat janë të ndërtuara nga Qelizat. Qelizat janë njësitë më të vogla të gjalla të një organizmi. Të gjitha organizmat janë të ndërtuara dhe zhvillohen nga qelizat. Të gjitha qelizat përmbajnë një lëndë të gjallë që quhet citoplazma. Disa organizma janë të përbërë vetëm nga një qelizë (organizma njëqelizore). Kjo qelizë zakonisht është identike me qelizën prindërore. •Organizmat shumëqelizore Shumica e organizmave janë të përbërë nga shumë qeliza (organizmat shumëqelizore). Qelizat janë në proces diferencimi (i nënshtrohen diferencimit). Qelizat janë shumë të organizuara. Qelizat në organizmat shumëqelizore. Në organizmat shumëqelizore, shumë qeliza janë të specializuara për të kryer funksione specifike. Qelizat janë gjithmonë shumë të vogla. Madhësia e organizmave shumëqelizore varet nga numri i qelizave dhe NUK varet nga madhësia e tyre (qelizave). Në përbërje të qelizave ka molekula komplekse, si p.sh. enzimat dhe proteinat që marrin pjesë në proceset kryesore për vazhdimësinë e jetës së gjallesave. Në sendet pa jetë, këto molekula komplekse mungojnë.
- 6. Janë shtatë karakterisitika që gjallesat përmbushin: Frymëmarrja është ndarje e glukozës për lirimin e energjisë në një formë që çdo qelizë mund të përdori. Ka dy lloje të ndryshme të frymëmarrjes; Aerobic - Përdoret në shumicën e kohës Anaerobe - përdoret vetëm gjatë “ushtrimeve te fuqishme”. Sekretim është heqja e toksinave produktet e mbeturinave të reaksioneve metabolike Substancat e tejkalimeve te kerkesave(si uji) hormonet e shfrytezuara • • • • Ndjeshmëria : Të gjithë organizmat e gjallë mund të ndjejnë ndryshimet në mjedisin e tyre , dhe u përgjigjen ngacmimeve . Ndryshimet që ndjejnë përfshijnë tepmeraturen, tingujt, prezencën kimike, dhe shumë të tjerë në varësi të organizmit. Riprodhimi Të gjithë organizmat prodhojnë organizma të rinj të ngjashëm me veten e tyre përmes procesit të RIPRODHIMIT. Riprodhimi nuk është i rëndësishëm për mbijetesën e individit, por është i rëndësishëm për vazhdimësinë e llojit (species) 6
- 7. Lëvizja Kafshët lëvizin nga një vend në tjetrin . Bimët kthehen drejt dritës dhe rrënjët e bimëve rriten poshtë në tokë , bimët vetushqehen, ndërsa kafshët lëvizin për të gjetur ushqimin. Ushqyerja Ushqimi përdoret për të prodhuar energji . Bimët përdorin rrezet e diellit për të “përgatitur” ushqimin e tyre (nëpërmjet proçesit të fotozintezës ). Organizmat duhet të gjejnë ushqim në mjedisin e tyre dhe përshtaten në të. Ndërsa kafshët ushqehen me bimë dhe kafshë të tjëra më të vogla. Rritja Gjalesat rriten në pamjen e tyre fizike por edhe në numrin e qelizave. Fëmijët rriten dhe quhen “të rritur” ndërsa fara bëhet bimë.