Traballo elaborado por alumnos/as de 6º B de primaria do CEIP Rosalía de Castro de Lugo, formando parte dun proxecto de Historia Antiga que se está a desenvolver na aula.

2. Introdución
●
●
●
A Península itálica encóntrase situada no
sueste de Europa, xusto no centro do
Mediterráneo, feito que facilitou o control
que Roma exerceu nas tres ribeiras da súa
conca, a europea, a africana e a asiática.
A famosa bota limita o norte co Alpes, o
sur co mar Xónico, o leste co mar Adriático
e o oeste co Tirreno.
Roma fundouse no centro oeste da fértil
chaira do Lacio, nun punto estratéxico,
xunto ao río Tíber e rodeada de sete
outeiros que garantían a súa seguridade. A
cidade estaba polo tanto entre dúas
grandes civilizacións que o influíron de
forma decisiva, os etruscos ao norte e as
colonias gregas da Magna Grecia ao sur.

3. O IMPERIO ROMANO

4. Relixión
A relixión preside toda a vida privada e pública do pobo romano, o propio
Cicerón sentenciou: "se nós vencemos ao universo é pola relixión". Na
relixión obsérvase ao igual que noutros ámbitos o sentido práctico dos
romanos. Así, non é de estrañar que adoptasen moitos dos deuses, crenzas
ou ritos dos pobos veciños ou conquistados (itálicos, etruscos, gregos,
orientais), para aumentar a protección que recibían das divindades.
●
●
●
Os romanos eran politeístas, quere dicir que tiñan varios deuses. O
cristianismo nesa época foi perseguido pero anos despois foi consentido.
Moitos anos despois o cristianismo foi a relixión oficial.
Dos gregos tomaron o seu humanizado panteón,los atributos dos deuses e o
seu rico mundo de mitos aínda que cambiando o nome das divindades.

5. Algúns deuses
Minerva: Deusa da sabiduría.
Marte: Deus da guerra.
Mercurio: Deus do comercio.
Juno: Deusa do matrimonio.
Diana: Deusa da caza.
Apolo: Deus do sol e das artes.
Xúpiter: Deus do estado romano, encargado das leis e do orden social.
Venus: Deusa do amor.
Neptuno: Deus dos mares e terremotos.
Plutón: Deus do inframundo.

6. A sociedade romana
A civilización romana tiña unha sociedade
na que non todos os homes eran iguais.
Patricios: Eran os que dominaban a
sociedad e e eran donos de terras e
escravos. Ocupaban os postos máis
importantes da política y do exercito. Eran
os únicos que podían pertenecer ao
goberno e ao Senado e se enriqueceron
coas conquistas e acumularon grandes
riquezas.
Plebeios: Eran homes libres que
traballaban a cambio dun salario. Moitos
entraron no exército. Loitaron pola
igualdade social.

7. A sociedade romana
Na Antigüidade, os escravos eran considerados obxectos
-non persoas- sen ningún dereito. Eran vendidos e
comprados e os seus donos tiñan dereito a castigalos ou
matalos. Os escravos eran prisioneiros de guerra, ou fillos
doutros escravos.
Eran os que facían a maior parte dos traballos de produción,
especialmente en agricultura. Por este motivo considérase
ao Imperio Romano unha sociedade escravista.
En menor medida houbo escravos que tiveron outras
actividades: algúns participaron en altos cargos de goberno
ou foron capataces nas grandes plantacións agrícolas. Outros
tiveron as peores das sortes e foron empregados como
remeiros para a frota romana ou convertido en gladiadores
do Circo Romano.

8. O exército romano
O exército romano se constituía de lexións que contaban cuns 6.000 homes
listos para loitar. Recibían o nome de lexionarios. As lexións se dividían en
centurias que eran un corpo de 100 homes. As centurias estaban dirixidas
por un centurión, un oficial experimentado na arte da loita. Nas primeiras
filas estaban os máis novos e, nas últimas, os guerreiros máis
experimentados. Tiñan unha espada para o corpo a corpo e tamén unha
lanza. Os soldados montados a cabalo chamábanse équites e tamén habían
arqueiros. Os soldados que tiñan unha lanza para o corpo a corpo princeps.
Os soldados que lanzaban oleadas de pilums chamábanse velites. Por diante
estaban os tribunos, uns guerreiros pertencentes á nobleza. Por diante, os
oficiais e xenerais e polo lado o cónsul. Ás veces podía ir o Senado a batalla
pero no combatían e tiñan que estar detrás dos soldados.

9. O exército romano
Algúns estandartes romanos levaban as siglas SPQR
que significaban “Senatus Populusque Romanus”

10. O exército romano: as formacións
Os
lexionarios
romanos
utilizaban as formacións para a
defensa do escuadrón. Tiñan
que ser disciplinados e non
deixar ningún buraco entre as
súas
filas,
pois
podían
aproveitarse os inimigos. Había
moitas formacións, pero unha
das máis coñecidas é a
formación tartaruga ou como
se dicía, “formate testudo”.
Tamén había outras como a
formación en círculo...
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
Fila 1
Fila 2
Fila 3
Fila 4

11. Armas
Gladius
Pilum
Pubio
Arco
Hasta

12. Equipo dun lexionario romano

13. Economía
A economía romana baseábase, como moitas das civilizacións antigas en tres piares fundamentais: a
agricultura, a artesanía e o comercio.
A agricultura era unha actividade que estaba moi ben considerada dentro da sociedade romana, ao
contrario do que sucedía coa artesanía. Mesmo os Patricios se dedicaban ao cultivo da terra e á cría
do gando: estes patricios eran propietarios de grandes facendas cuxo mantemento e explotación
recaía na man de obra escrava. Estes enormes terreos producían todo tipo de alimentos.
O traballo que se realizaba nas cidades era moi distinto que o realizado no campo. Para os romanos,
ao contrario do que sucedía coa agricultura, o comercio e o traballo manual non gozaban de gran
consideración. Sen embargo, nas cidades romanas existían numerosos talleres e "empresas". Cada
cidadán, fose libre ou escravo, desenvolvía unha actividade, dende a manufactura e o comercio ata as
profesións de mestre, banqueiro e arquitecto, aínda que estas últimas non tiñan a mesma
consideración que llas dá hoxe en día. Tecedores, oleiros, zapateiros, ferreiros, tintureiros, vidreiros,
ourives e un longo etcétera ofrecían os seus produtos ao público no mesmo lugar onde os fabricaban.
Toda rúa romana era unha ruidosa mestura de xente, nenos xogando, mendigos e comerciantes dando
a coñecer a voces os seus produtos.

14. Economía
O foro romano foi o centro da actividade económica na Antiga Roma

15. Economía
O comercio romano foi o motor que
conduciu á economía de finais da República e
principios do Imperio. Os romanos eran
homes de negocios e a lonxevidade do seu
imperio debeuse ao seu comercio. As cidades
foron conectadas entre si por boas calzadas
e extensas frotas marítimas favoreceron o
comercio marítimo e fluvial.
Os intercambios comerciais eran pagados
inicialmente en bois ou ovellas. A primeira
moeda foi a libra de cobre e despois viñeron
as moedas de prata (denarios e sestercios).

16. A vestimenta romana
Vestimenta interior
SUBLIGAR
Era como uns calzóns utilizados en época antiga.
LISIMIUN
FACSIA PECTORALIS
Peza parecida á braga actual.
Precursor do suxeitador.

17. A vestimenta romana
SUBUCULA
Era como unha túnica coa que os romanos mesmo durmían.
Vestimenta exterior masculina

18. A vestimenta romana
A TÚNICA
VESTIMENTA EXTERIOR FEMININA: Palla, estola, solea, socci ...
:

19. A vestimenta romana
COMPLEMENTOS
FIBULAE
Era un broche que suxeitaba a roupa.
BULLA
Era un amuleto infantil que os nenos levaban arredor do pescozo.

20. Emperadores famosos
Algúns emperadores famosos de Roma son: Calígula, Marco Aurelio,
Trajano, Tiberio, Octavio Augusto, Nerón, Vespasiano ...

21. Julio César
Cayo Julio César (Julio César) naceu no ano 100 a.C.
no seno dunha familia aristocrática. Chegou a ser
un gran xeneral e político romano. Un dos seus
mellores logros foi a conquista da Galia que é a
actual Francia e Bélxica e unha invasión no ano 55
a.C. á illa de Britania que foi a primeira toma de
contacto coa illa. Nos anos seguintes á guerra das
Galias houbo unha guerra civil en Roma. Gañárase
moitos inimigos, ata o Senado temía o seu poder!
Foi ganador César e anos despois proclamouse
dictador de Roma pero seguía tendo inimigos
recelosos do seu poder. O 15 de marzo, un grupo de
asasinos liderados por Bruto e Casio o acoitelaron
ata morrer. Levaronse a cabo unha serie de revoltas
e quedaron vencedores os seguidores de César.
Dous anos despois da súa morte lle mostraron os
seus respectos e foi tomado como un deus.

22. A cidade romana
Os romanos crearon grandes cidades cun trazado cuadriculado, con amplas rúas
empedradas e rodeadas de murallas. A planificación urbana, que se observa nas
diferentes ampliacións de Roma e nas cidades de nova creación, utilizaba partía dun
trazado rectangular e xeométrico con rúas paralelas e perpendiculares entre si.
Cada cadrado formaba unha mazá, ínsula .
As rúas das cidades romanas estaban pavimentadas. Ademais había beirarrúas para os
peóns. Entre todas as rúas destacan dúas grandes avenidas que percorrían de norte a
sur (cardo) e de leste a oeste (decumano) a cidade. Estas dúas rúas converxían no
centro do rectángulo no foro, autentico corazón da cidade.
O foro romano é herdeiro da ágora grega. Deseñouse como un espazo rectangular
porticado, que concentraba toda a vida pública. Nel levantábanse os principais edificios
de goberno (asembleas, senado), de culto (templos), económicos ou xudiciais (basílicas
e mercados). Ademais, ao aire libre realizaban os grandes discursos os maxistrados e os
loanzas funerarias os parentes dos falecidos.

23. A cidade romana
Os romanos crearon grandes cidades cun trazado cuadriculado, con amplas rúas
empedradas e rodeadas de murallas. A planificación urbana, que se observa nas
diferentes ampliacións de Roma e nas cidades de nova creación, utilizaba partía dun
trazado rectangular e xeométrico con rúas paralelas e perpendiculares entre si.
Cada cadrado formaba unha mazá, ínsula .
As rúas das cidades romanas estaban pavimentadas. Ademais había beirarrúas para os
peóns. Entre todas as rúas destacan dúas grandes avenidas que percorrían de norte a
sur (cardo) e de leste a oeste (decumano) a cidade. Estas dúas rúas converxían no
centro do rectángulo no foro, autentico corazón da cidade.
O foro romano é herdeiro da ágora grega. Deseñouse como un espazo rectangular
porticado, que concentraba toda a vida pública. Nel levantábanse os principais edificios
de goberno (asembleas, senado), de culto (templos), económicos ou xudiciais (basílicas
e mercados). Ademais, ao aire libre realizaban os grandes discursos os maxistrados e os
loanzas funerarias os parentes dos falecidos.

24. Plano dunha cidade romana

25. A cidade romana: obras públicas e urbanismo
Os romanos tiveron ao longo da súa historia unha gran
preocupación en mellorar as condicións de vida e
seguridade dos seus cidadáns. Empregouse o material
máis resistente a pedra, tallada en perpiaños (agás nas
termas que son de ladrillo ou opus caementicium)La
perfección destas obras de enxeñaría se manifesta en
que moitas delas están hoxe en día en pé, mesmo
algunhas delas en activo.
Subministración de auga e evacuación de residuos
Xeralmente, as cidades romanas estaban ben provistas
de auga. Arquitectos e enxeñeiros mostraron as súas
capacidades na construción de pontes, acuedutos,
sistema de rede de sumidoiros e termas.

26. A cidade romana: obras públicas e urbanismo
Os romanos protexían as súas cidades con poderosas defensas, símbolos do seu poder e
prestigio.As murallas construíanse con materiais sólidos, pedra de cadeirado e opus
caementicium e contaban con portas e torres grandes cuxa anchura permitía o paso de carruaxes
e máquinas de guerra.Na actualidade aínda consérvanse numerosos recintos fortificados,
destacando as murallas de Lugo e Tarraco (España) e as murallas Aureliana de Roma.
●
As calzadas. Cando Roma se converteu nun imperio necesitou crear unha ampla rede viaria que
conectase todos os lugares por razóns políticas, militares estratégicas.As lexións trasladábanse a
través delas con rapidez e sometida a rexión e establecida a paz estas vías adquirían un carácter
comercial, xa que se utilizaba como transporte terrestre de persoas e mercancías. Esta rede de
comunicacións que chegou a alcanzar os 80000 Km., foi un dos factores que máis contribuíron á
rápida romanización de todo o Imperio.Para facilitar a orientación e saber en cada momento as
distancias cada mil pasos (1472 metros) colocábase un miliario sinal que indicaba a distancia con
respecto ao miliario cero, de aí a expresión castelá "todos os camiños conducen a Roma".Entre as
numerosas calzadas destacan a Vía Apia (a vía máis antiga), conectaba Roma con Capua, e a Vía
Argentea que comunicaba Astorga e Mérida.

27. Edificios públicos
Edificios relixiosos: o templo
Entre os edificios máis
importantes das cidades
romanas estaban os templos,
moi parecidos aos gregos,
aínda que levantados sobre un
pedestal. Tiñan planta
rectangular e estaban
rodeados por unha fileira de
columnas. Rematábanse cun
tellado a dúas augas que daba
lugar a un frontón anterior e
outro posterior onde adoitaban
representar escenas
mitolóxicas
●

28. Os espectáculos
O ocio era moi importante para os romanos.
●
●
●
O anfiteatro era o lugar onde os romanos acudían para ver as loitas entre animais
(venationes), combates entre gladiadores ou entre gladiadores e animais, e mesmo
batallas navais simuladas (naumaquias). Tiña unha planta ovalada.(Os estadios de
fútbol ou as prazas de touros recórdanos). Os espectadores accedían polos
vestíbulos, vomitorium e sentábanse nunha bancada, cavea.
O circo romano era o edificio preparado para as carreiras de carros. A súa forma
era alongada e nos extremos había dous postes ou metas en torno ás que debían
xirar os carros.
Os romanos non eran tan afeccionados ao teatro como os gregos, pero case todas
as cidades romanas contaban dun. As súas condicións acústicas eran excepcionais e
ata os espectadores máis afastados podían seguir o desenvolvemento da obra.

29. O Coliseo
O Coliseo, orixinariamente coñecido como Anfiteatro Flavio, ou simplemente
como Amphitheatrum, é un anfiteatro da Roma antiga, con total probabilidade o
máis famoso do mundo. Unha enorme estatua de Nerón, o Coloso de Nerón,
atopábase erguida á beira do Anfiteatro Flavio; de aí saíu o seu nome de
Coliseo: Colosseum,.O Coliseo usábase para pelexas de gladiadores así como
unha gran variedade de eventos: batallas, caza de animais... e podía acoller ata
50.000 espectadores.

30. As casas dos romanos
As casas romanas máis luxosas unifamiliares chamábanse domus. Eran dunha soa
planta e estaban orientadas cara ao interior, sen apenas ventás e en torno a un
patio central, atrium
que consistía nun patio interior cuberto cunha apertura no centro chamada
compluvium que deixaba entrar a auga de chuvia. Este auga caía nun pequeno
estanque chamado impluvio. As casas ofrecían todo tipo de comodidades incluíndo
calefacción. Ao adro daban as distintas dependencias da casa: dormitorio,
comedor ( triclinium ), cociña (culina), e recintos laterais (alae).
Cando se trataba de casas nos arredores das cidades ou no campo llas chamaba
villae.
As casas dos romanos máis modestos chamábanse ínsulae. Eran de moitos pisos, ás
veces demasiados. Un dos perigos máis temibles era o dos incendios debido a que
os inquilinos usaban braseiros en inverno.

31. As domus

32. Lenda
Esta lenda trata dun heroe troiano chamado Eneas. Eneas tivo un fillo chamado Julio
Arcano que fundou a cidade de Alba Longa. Foi sucedendose duns sucesores hasta
Numitor que foi arroxado do trono polo seu irmán Amulio. Amulio matou ao fillo do seu
irmán para asegurarse de que non perdera o trono. Á filla de Numitor, Rea Silvia foi
obrigada a ofrecer culto á deusa Vesta, pero Marte namórase dela e esta da a luz aos
seus fillos Rómulo e Remo. Por romper o culto a condenaron a morte. Entón Rómulo e
Remo son arroxados ás augas do río Tíber. Unha loba que na actualidade lle chamamos
a Loba Copitolina, amamantou aos nenos. Un día, os pastores de Numitor descubriron
os fillos humanos da loba e un deles os cuida. Xa de adultos Numitor encontra moito
parecido con Rómulo e Remo e sabe que son os seus netos. Para vingar ao seu avó estos
reúnen aos pastores, asaltaron Alba Longa e destronaron a Amulio. En
agradecemento ,Numitor lles da o terreo no que foron encontrados. Enfadáronse por
ver quen lle poñía o nome á cidade e entón Rómulo matou a Remo. A cidade fundouse
no ano 753 a.C e chamouse Roma.

33. FIN
O traballo foi
elaborado por Dani,
David, Jenny, Ainoa,
Alberto e Dayana.