2. jynf c d k i f ò zd ; od k Œ r[k w f ppf t m%m&S i f p epf . a'guf w d k i f r sm;
pmtk y f t rnf
jynfcdkif+zdK; odk@r[kwf ppftm%m&Sifpepf. a'gufwdkifrsm;
xk w f a 0onf h c k E S p f / v
2008 ckEp/f rwfv
S
tk y f a &
500/ yxrt}udrf
pmtk y f ' D Zd k i f ; /tjyif t qif
NDD-DRD
a&;om;/ xk w f a 0/ jzef @ csd
okawoeESifhrSwfwrf;wifXme
'Drdkua&pDESifhzGH@+zdK;wdk;wufa&;tiftm;pk
quf o G , f & ef v d y f p m
NDD-DRD
P.O Box 179
Mae Sot, Tak
63110, Thailand
ndddrd07@csloxinfo.com
2
3. 'Drdkua&pDESifh zGH@+zdK;wdk;wufa&;tiftm;pk
m;pk
rmwdum pmrsufESm
trS m pm
ed ' gef ; 7
tcef ; (1)? 9
jynfaxmifp}k uH@cia&;ESihf zG@H +zdK;a&;toif;zG@J pnf;yk?
kd f H 9
tcef ; (2)? 12
toif;om;opf wd;k cs@J paqmif;jcif;enf;AsL[mrsm;ESihf ynma&;/ pD;yGm;a&;/
k
use;f rma&;tygt0if tjcm;u¾rsm;wGif toGitrsK;d rsK;d jzifh
f
0ifa&muf pGuzufvm;jcif;?
f 12
-ynma&;u¾ 15
-pD;yGm;a&;u¾ 16
-tpd;k &Xmersm; 20
-twdutcHtiftm;pkrsm;
k f 20
tcef ; (3)? 26
jynfwi;f vlrtzG@J tpnf;rsm;tm; toGitrsK;d rsK;d jzifh xde;f csKyfvmjcif;?
G _ f 26
-jynfo@l tusKd ;awmfaqmif 28
-jrefrmEdiitwGi;f &Sd Ediiwumat*siprsm;
kfH kfH fD 33
-twkta,mif vlxaxmufcyrsm;/ vlpva0;yGrsm;ESihf
k H JG k l J
qef@usi&wcsyrsm;
f _ f JG 35
-tusiysuvmbfpm;r_rsm;
hf f 44
tcef ; (4)? 47
jynfci+f zdK;toif;. Ediia&;t=urf;zufrrsm;?
kd kfH _ 47
-pGr;f tm;&Sirsm;
f 49
-jynfo@l ppfrsm;/ vk+H cKHa&;wyfz@JG rsm; 51
-axmufvr;f a&;ESihf owif;ay;rsm;
S 55
-vlom;rqefpm t=urf;zuf&uEurrsm;
G dk f S f _ 58
-bmoma&;yÉdyuQrsm; ay:ayguvmatmif f
3
4. jynf c d k i f ò zd ; od k Œ r[k w f ppf t m%m&S i f p epf . a'guf w d k i f r sm;
zefw;D vkyaqmifjcif;
f 63
-a&$0ga&mifawmfvea&;
Sf 64
-vlra&;ESihf bmoma&;qdi&m tcrf;tem;rsm;/ v_y&m;r_rsm;
_ kf fS
wGif [ef@wm;aESmuf,urrsm;
S f_ 68
-a':atmifqef;pk=unfEitzG@J csKyf. pnf;&k;H a&;c&D;pOftwGi;f
S hf
[ef@wm;aESmuf,urrsm;
S f_ 70
tcef ; (5)? 78
jynfci+f zdK;toif;. tem*wf Ediia&;pDrcsursm;?
kd kfH H f 78
-Ediia&;tjyiftqif
kfH 78
-jynfci+f zdK;ESihf Ediiwumtajctae
kd kfH 80
-trsK;d om;nDvmcH 81
4
5. 'Drdkua&pDESifh zGH@+zdK;wdk;wufa&;tiftm;pk
m;pk
trS m pm
e0wppftpdk;&u 1990 arv taxGaxGa&G;aumufyGJ.&vm'fudk vpfvsL&_
ausmcdi;f cJt+yD; 1993 ckEp/f pufwbFm(15)&ufae@wif jynfci+f zdK; ac: jynfaxmifp}k uH@cif
k h S G kd kd
a&;ESiz@HG +zdK;a&;toif;udk pwifz@JG pnf;xlaxmifcjhJ cif; jzpfygonf? trsKd ;om;a&;toif;}uD;
hf
tjzpfEihf yGxwxm;aomfvnf; xdtoif;}uD;. A[dem,utzG@J / twGi;f a&;rSL;tzG@J Eihf
S J k f k k S
A[dtvkytr_aqmif tzG@J 0iftm;vH;k rSm tm%modr;f ppfAvcsKyrsm;jzpfa=umif; awG@&&onf?
k f kd f f Sd
jynfcdkif+zdK;toif;udk jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHawmf t"Gef@&Snf=umpGm wnfwef@
cdi+f rJa&;/ wdi;f &if;om;vlrsKd ;rsm; csp=f unfa&;/ EdiiawmftcsKyftjcmtm%mESihf e,fajrwnf
k k kfH
wH@ci+f ra&;/ Ediiawmfz@HG +zKd ;wd;k wufa&;ESihf at;csr;f om,maom acwfrEiiawmf}u;D ay:ayguf
kd J kfH D kd f H
vma&;twGuf umuG,apmifa&Smuf&ef t"dÏmefjyKv#uf zG@J pnf;xlaxmifxm;onf[k qdk
f h
aomfvnf; vufawG@wirl jynfci+f zKd ;toif;onf ppftm%m&Sipepf t"Ge@f &n=f umpGm wnf
Gf kd f S
wH@ci+f rJa&;twGuf a'guwitjzpfEiom toH;k cscc&onfukd awG@&&ayonf?
kd f kd f S hf H hJ Sd
jynfci+f zdK;toif;onf ausmif;om;ausmif;olrsm;ESihf Edii0efxrf;rsm;tygt0if
kd kfH
vlxvwef;pm; tv$mtoD;oD;udk rrSeuefaom enf;vrf;rsKd ;pHjk zifh twif;t=uyfor;f oGi;f
k l f d
zG@J pnf;xm; toif;tzG@J wpfck jzpfonf@tjyif ppftpd;k &.vky&yfrsm;udk enf;rsKd ;pHjk zifh axmufcH f
0ef; &Hay;a&;/ twdutcHEiia&;orm;rsm;udk t=urf;zufwucurrsm;tygt0if enf;rsKd ;
k f kd f H kd f kd f _
pHjk zifh qef@usiwucua&;/ wd@k uom wpdurwfrwf vkyaqmifay;cJ&a=umif; awG@&&ayonf?
f kd f kd f kd k f f h Sd
jynfo@l 0efxrf;tm;vH;k ygwEiia&;ESihf uif;&Si;f &rnf[k twif;t=uyf vufrwf
D kd f H S
a&;xd;k cdi;f cJaom ppftpd;k &onf ,cktcg jynfo@l 0efxrf;trsm;pk yg0ifaeaom jynfci+f zdK;
k h kd
toif;tm; Ediia&;ygwwcktjzpf ajymif;vJz@JG pnf;&ef ajcvSr;f jyifv#u&onf? 2005 ckEpf
kfH D f Sd S
'DZifbm(6)&ufae@wif &efue+f rKd @ wuUov&yomvrf;opf&Sd jynfci+f zKd ;A[dXmecsKyfY usi;f y
G k kd f d f kd k
jyKvkycaom owif;pm&Si;f vif;yGwif jynfci+f zdK;taxGaxGtwGi;f a&;rSL; AdvcsKyfaX;OD; u
f hJ J G kd k f
Ediia&;tajctaeESihf vlxqENtay:rlwnf+y;D jynfci+f zKd ;toif;udk Ediia&;ygwtjzpf ajymif;
kfH k kd kfH D
vJz@JG pnf;aumif; zG@J pnf;&rnf[k xkwaz:ajymqdconf@tjyif wdi;f &if;om;pnf;vH;k nD!wa&;
f k hJ k G f
ygwD (wpn). taxGaxGtwGi;f a&;rSL; (AdvrLS ;}u;D a[mif;) OD;cifarmif}u;D uvnf; jynfcif k f kd
+zdK;toif;onf 2010 ckEpf taxGaxGa&G;aumufywif Ediia&;toGiaqmifaom toif;
S JG G k f H f
tzG@J tjzpf ul;ajymif;+y;D yg0if,O+f yKd i&eftpDtpOf&onf[k ,ckEpf azaz:0g&vtwGi;f 'Dyat
S f Sd S D D
*smrefowif;Xmeod@k xkwaz:ajymqdconfukd awG@&&onf? f k hJ Sd
,ckvnf; etzppftpd;k &u 4if;wd@k . zG@J pnf;yHtajccHOya'(rl=urf;)udk vmrnf@ k
arvwGif jynfv;kH u|wf qENc,yjJG zifh twnfjyKrnf@ausnmcsuEihf 2010 ckEpwif taxGaxG
H l fS Sf G
a&G;aumufyopfjyKvkyrnf@ ausnmcsursm;udk xkwjf yefconf@ azaz:0g&v(9)&ufae@rpI
JG f f hJ D S
5
6. jynf c d k i f ò zd ; od k Œ r[k w f ppf t m%m&S i f p epf . a'guf w d k i f r sm;
jynfci+f zdK;toif;onf etz. zG@J pnf;yHtajccHOya'(rl=urf;)udk jynfovxwpf&yfv;kH rS
kd k l l k
axmufcray;=u&ef wpfjynfv;kH wGif enf;rsKd ;pHjk zifh pnf;&H;k v_y&m;v#u&onf? tqdyg Oya'udk
HJ fS f Sd k
qef@usiuef@uurnf@orsm;udvnf; enf;rsKd ;pHjk zifh +cdr;f ajcmuf[ef@wm;r_rsm; jyKvkyv#u&Sd
f G f l k f f
onfuawG@ &onf? 4if;tjyif 2010ckEpf taxGaxGa&G;aumufyY 0ifa&muf,O+f ydKif&ef t
kd S JG S
wGuf a'ocHjynfovxtay: =oZmanmif;aom jynfci+f zKd ;tzG@J 0ifrsm;. trnfpm&if;rsm;udk
l l k kd
vnf; }uKd wifjyKpkv#u&onf? f Sd
'Drua&pDEiz@HG +zdK;wd;k wufa&;tiftm;pk. okawoeESihf rSwwrf;wifXme (NDD-
kd S hf f
DRD) taejzifh jynfci+f zKd ;toif;. v_y&m;aqmif&urrsm;ESiywfoufonf@ rSwwrf;rSw&m
kd fS G f_ hf f f
rsm;udk pepfwus pkaqmif;+y;D rSwwrf;wifxm;cJonftjyif xl;jcm;csursm;udvnf; tywfpOf
f h h f k
jynfwi;f owif;oH;k oyfcsuf (Weekly Inside News Commentary) rsm;jzifh tcgtm;av#mf
G
pGm oH;k oyfaz: jycJonf? jynfci+f zKd ;toif;. twGi;f o&kyrersm;udk EdiiwumrS avhvmod&Eif
h kd fSf kfH Sd kd
ap&eftwGuf “The White Shirts” trnf&Sd pmwrf;wpfapmifukd 2006 ckEp/f arvwGif S
t*Fvybmomjzifh xkwa0jzef@csc+hJ yD; jzpfygonf?
d f f d
,ckwpf}udrwivnf; “jynfci+f zdK; od@k r[kwf ppftm%m&Sipepf.a'guwirsm;”
f Gf kd f f kd f
trnf&Sd pmwrf;udk jrefrmbmomjzifh a&;om;jyKpkI jzef@a0vduygonf? &nf&,csurm k f G f f S
jynfci+f zdK;toif;wGif ta=umif;trsKd ;rsKd ;a=umifh yg0ifae=u&olrsm;tygt0if jrefrmjynfol
kd
wpf&yfv;kH taejzifh ppftm%m&Sirsm;u jynfci+f zdK;toif;tm; rnfonf@&nf&,csujf zifh
f kd G f
zG@J pnf;ay;xm;+yD; rnfo@kd toH;k csaeonfukd trSetwdi;f / t&dtwdi;f / odjrifoabmayguf
f k S k
em;vnfvm=u+y;D trSm;trSeukd a0befyi;f jcm; qH;k jzwfEiap&ef &nf&,yga=umif; rdwquf
f kd kd f G f f
wifjytyfygonf?
okawoeESihf rSwwrf;wifXme
f
'Drua&pDEihf zG@H +zdK;wd;k wufa&;tiftm;pk
kd S
2008 ckEp/f rwfv (1)&uf
S
6
7. 'Drdkua&pDESifh zGH@+zdK;wdk;wufa&;tiftm;pk
m;pk
ed ' gef ;
1990 jynfEp/f jrefrmEdiitaxGtaxGa&G;aumufywif rJtjywftowfjzifh tEdi&
hS kfH JG G kf
&Scaom trsKd ;om;'Drua&pDtzG@J csKyf. a&G;aumufy&vm'fukd ppftpd;k &u todtrSwf rjyKcJh
d hJ kd JG
ay? xd@k tjyif ppftpd;k &onf ‚if;wd@k csKyuixm;aomtm%m qufvufwnf+rap&eftwGuf f kd f J
jynfovxukd enf;rsK;d pkjH zifh pnf;¶H;k odr;f oGi;f &ef jynfci+f zdK; (ac: ) jynfaxmifpk }uhcia&;ESihf
l l k kd H kd f
zG+H zdK;a&;toif;udk zG@J pnf;wnfaxmifconf? jynfxa&;0ef}uD;XmewGif rSwwrf;wif&mY hJ J f
jynfo@l tusK;d udk o,fy;kd aqmif&u&ef vlra&;tzG@J tpnf;wpfctaejzifom rSwywifcaomf
G f _ k h f kH hJ
vnf; vufawG@wir_ jynfovxtm; t=urf;zuf/ +cdr;f ajcmufrrsm;a=umifh emrnfq;kd jzihf
Gf l l k _
ausm=f um;vmchonf? J
jynfci+f zdK;tzG@J ukd zG@J pnf;jcif;jzifh vlxvwef;pm;ESihf t&yfom;v_y&m;r_tm;vk;H ukd
kd k l fS
csKyfui+f y;D aemiftem*wf Armjynf.Ekiia&;udk xde;f csKyf&ef }uKd ;yrf;cJonf? jynfci+f zKd ;tzJ@G u
kd dfH h kd
OD;aqmif+yD; etzppftpd;k &. vrf;jyajrykaxmufca&;ESihf vlxpnf;¶k;H a&;vkyief;rsm;udk vkyf H H k f
aqmifconf? wcsewnf;Yyif vlxacgi;f aqmif a':atmifqef;pk=unftm; yk*Kd~ vfa&; ykwf
hJ d f k
cwfrrsm;udvnf; vkyaqmifconftjyif *smr%DemZDygw. &Sy!wyfz@JG uo@kd vlru/f vl&rf;
_ k f hJ h D f dk hJ kd
um;tvkyrsm;udyg vkyaqmifconf?f k f hJ
jynfci+f zKd ;toif;onf ppftm%m&Sipepf oufq;kd &Snapa&;twGuf jynfovx.
kd f f l l k
ae@pOfb0rsm;udk enf;trsK;d trsK;d jzifh xde;f csKyf&ef tm;xkw}f udK;yrf;cJonf? jrefrmjynf. h
ynma&;/ pD;yGm;a&;ESihf vlra&;e,fy,frsm;tay:wGivnf; ‚if;wd@k . =oZmvGr;f rd;k r_ rsm;pGm
_ f
&Saeonf? jrefrmhvabmiftzG@J tpnf; wpfcv;Hk udvnf; tm%m&SippfAvrsm;. pdwwi;f us
d l k k f kd f f kd
jyefvnfz@JG pnf;&ef }uKd ;yrf;cJonf? txl;ojzifh jrefrmEdiitwGi;f twkutcHtiftm;pkrsm;ESihf
h kfH d f
'Drua&pDa&;v_y&m;olrsm;udk qef@usionfh Ediia&;t=urf;zufrtrsm;pkwif jynfci+f zdK;
kd f S f kfH _ G kd
toif;u ud,wiu,us yg0ifywfywfconfukd awG@&onf? TuJo@kd vlruqefqef &rf;
k f kd f kd f hJ h kd f
um;onf@tjyKtr_rsm;onf ,ae@ jrefrmjynfv@l tzG@J tpnf;twGi;f ysE@HS v#u&aeaom t H f dS
a=umufw&m;rsm;. t"du tajccHta=umif;w&m;rsm; jzpfayonf?
jrefrmppftpd;k &onf ‚if;wd@k . vufuiwwf jynfci+f zdK;tzG@J ukd tok;H jyKI jynfol
kd f k dk
rsm;t=um; ta=umufw&m;v$r;f rd;k aeatmif rnfo@kd yif pDrzef;wD;xm;cJaomfvnf; jrefrm H h
jynfwi;f &Sd 'Drua&pDa&;v_y&m;olrsm;ESihf omrefjynforsm;onf taESmiftzG@J uif;aom vGwf
G kd fS l
vyfrtppftrSeukd &,l&ef qH;k jzwfc=hJ uonf? 8 av;vk;H vlxta&;awmfy}Hk u;D ESihf 2007 ckEp/f
_ f k S
=o*kw/f pufwifbmvrsm;twGi;f ay:ayguconf Ak'bmom &[ef;oHCmawmfrsm; OD;aqmif f hJ <
cJonfh a&$0ga&mifawmfvea&;}uD;onf xif&m;onf@ oufaoom"ursm;jzpfconf?
h Sf S hJ
jynfci+f zdK;toif;}uD;. xdyyi;f &mxl;rsm;udvnf; ppftm%m&Sif etz ppfAvf
kd f kd k kd
7
8. jynf c d k i f ò zd ; od k Œ r[k w f ppf t m%m&S i f p epf . a'guf w d k i f r sm;
csKyfrsm;u &,lxm;onfukd awG@&&onf? jynfci+f zKd ;toif;onf etz ppftm%m&Sirsm;ESihf
dS kd f
wom;wnf; jzpfaeojzifh jynfci+f zKd ;toif;u vkyaqmifaom t=urf;zufrrsm;ESihf vl@tcGihf
dk f _
ta&;csKd ;azmufrreor#onf tm%m&Sippftpd;k &rS usL;vGecsK;d azmufjcif;om jzpfayonf?
_Sf f f
‘ud,tm;ud,u;kd ud,0efu,xrf;jcif;onf oef@pifrejf rwf+y;D a&&Snwnfwef@
k hf k f k hf kd f G f
cdi+f rJygonf? xd@k a=umifh toif;.&HyaiGukd toif;om;wd@k . pkaygi;f vkytm;jzifh &SmazGo;Hk pGJ
k Hk f
rnf’[k jynfci+f zdK;toif;. tajccHpnf;rsO;f rsm;t& tajccHrY jyXmef;xm;onf? od@k &mwGif
kd l
vufawG@tm;jzihf ‚if;wd@k . ud,yip;D yGm;a&;vkyief;rsm;wGivnf;aumif;/ toif;&HyaiG &SmazG
k f dk f f f Hk
ok;H pG&mYvnf;aumif;/ wdi;f jynf.b¾maiGrsm;ESihf &ky0wˆKrsm;udk &,lo;Hk pGjJ cif;/ &if;ES;D jrKyfEI
J k f HS
tusK;d tjrwf&mazGjcif;ESihf tqifqifaom ppftpd;k &,E ,m;wd@k . yHy;kd ulnrj_ zifom vkyuif
S h h W h D h f kd
aqmif&uv#u&onfukd aw@&ayonf?1
G f f dS G
etzppftpd;k &u }uKd ;udixm;onfh trsKd ;om;nDomcHukd ,H=k unfaxmufca=umif;
kf H
jyo&ef vlpva0;yGrsm;udk jynfci+f zdK;toif;u wpfjynfv;kH Y OD;aqmifusi;f ycJonf? jynfol
k l J kd h
vlxtm; twif;t=uyfwufa&mufap&ef +cr;f ajcmufci;f apr_rsm;wGif wufºupmyg0ifconf?
k d dk GG hJ
rnfo@kd yifjzpfap jynfci+f zdK;toif;udk Ediia&;ygwwpfctoGif ajymif;vJz@JG pnf;&ef tvm;
kd kfH D k
tvmESiywfowfI txl;pd;k &drp&mjzpfae+yD; xdvyaqmifrreor#onf etz ppfAvcsKyf
hf f k kf _Sf kd f
rsm;twGuf tm%mudk qufvufcsKyuixm;Edi&ef }uKd yrf;tm;xkwjf cif;om jzpfayvdrrnf? f kd f kf hf
trnfcH t&yfom;tpd;k &wpfcukd [efjyzG@J pnf;Edia&;twGuf OD;wnfaejcif;om jzpfayonf?
k kf
ppftpd;k & oufq;kd &Snaeor#umvywfv;Hk vltcGita&;csK;d azmufrrsm;vnf; qufvuf
f hf _
jzpfay:ae+yD; jynforsm;taejzifh tzdEycb0rS vGwajrmuf&mvrf; &Svrrnf r[kway?
l dS f H f d d hf f
,ckwifjyxm;aom pmwrf;wGif jynfci+f zKd ;toif; zG@J pnf;wnfaqmufy/kH toif;0if dk
pkaqmif;ykH pkaqmif;enf;rsm;/ jynfci+f zKd ;ESihf EkiiwumtzG@J tpnf;rsm;.tajctae/ jynfci+f zKd ;
kd dfH kd
toif;. tem*gwEiia&;&yfwnfcsu/f vlpva0;yGrsm;/ ombma&; yÉdyuQrsm;ESihf t=urf;
f kd f H k l J
zufwucurrsm;jzpfay:vmatmif zefw;D vkyaqmifaeykrsm;udk vufvr;f rDor# wifjyxm;
kd f dk f _ f H S
ygonf? Tpmwrf;udkzwf&_jcif;tm;jzifh jynfolvlxktaejzifh jynfaxmifpk}uH@cdkifa&;ESifh
zG@H +zKd ;a&;toif;. Zmwdo&kyreukd ud,wiu,us avhvmod&cihf &&Svrrnfjzpfayonf?
fSf k f kd f kd f dS G d d hf
jynfci+f zdK;toif;tm; axmufctm;ay;aejcif;onf jynfovxtm; zdEyaeaom etz
kd H l l k dS f
ppftpd;k &udk axmufcaejcif;omjzpfa=umif; od&vmayvdrrnf? wqufwnf;Yyif jynfovl
H dS hf l
xktm;vk;H Ekiia&;tod Ed;k =um;vm+y;D +ir;f csr;f a&;ESihf 'Drua&pDyef;wdiopfqo@kd wnDw!$wf
dfH d kd kf D
wnf; av#mufvr;f Edi=f urnf jzpfayonf?S k
8
9. 'Drdkua&pDESifh zGH@+zdK;wdk;wufa&;tiftm;pk
m;pk
tcef ; (1)
jynf a xmif p k } uH @ cd k i f a &;ES i f h z G H @ +zd K ;a&;toif ; zG J @ pnf ; yk H ?
jynfci+f zdK; (ac: ) jynfaxmifp}k uhcia&;ESiz+HG zdK;a&;toif;udk 1993 ckEp/f pufwif
kd H kd f hf S
bmv 15 &ufae@wif toif;tzG@J zG@J pnf;a&;qdi&mOya' Association Law (SLORC Law
G kf
6/88) atmufwif ppftpk;&u uruxjyKI zG@J pnf;wnfaxmifcjhJ cif; jzpfonf? jynfxa&;
G d J
0ef}uD;XmewGif rSwwrf;wif&mY jynfotusK;d udk o,fy;kd aqmif&urnf@ vlra&;tzG@J wpfck
f l G f _
taejzifom rSwywifcaomfvnf; wu,fvufawG@wirl ppftm%m&Sif oufq;kd &Snapa&;
h f kH hJ h Gf f
twGuf w&m;0ifygwwpfctoGif zefw;D +yD; Ediia&;avmuxJo@kd 0ifa&muf&ef ajcvSr;f jyif
D k kfH
ae+yD jzpfonf? 2005 ckEp/f 'DZifbmv (6)&ufae@ eHeufyi;f &efue+f rKd @/ wuUov&yomvrf;&Sd
S dk k kd f d f
jynfci+f zKd ; A[dXmecsKywif jyKvyconfh owif;pm&Si;f vif;yGwif jynfci+f zKd ; taxGaxGtwGi;f
kd k f G k f hJ J G kd
a&;rSL; OD;aX;OD; (ac: ) AdvcsKyfaX;OD;u Ekiia&;tajctaeESihf vlxqENtay:rlwnf+y;D tzG@J 0if
k f dfH k
(22)oef;ausm&aom jynfci+f zdK;tzG@J ukd Ekiia&;ygwwpf&yftjzpf ajymif;vJz@JG pnf;aumif;
f dS kd dfH D
zG@J pnf;rnf[k t&dytjrGuf ajym=um;cJonf? f h
wqufwnf;Yyif toif;.pkz@JG y/Hk avhusioif=um;ay;ykEihf v_y&m;r_rsm;t& etz hf HS fS
ppftpd;k &onf ‚if;wd@k .tm%mwnf+rJa&;twGuf jynfci+f zdK;toif;udk Ekiia&;awmifyH kd dfH
(Political Wing) wpfctaejzifh tok;cs&ef&nf&,+f yD; zG@J pnf;cJonfrm xif&m;ayonf?
k H G h S S
jynfci+f zdK;toif;tm; A[dem,uESifh em,utzG@J rsm;/ taxGtaxGtwGi;f a&;rSL;/
dk k
wGzuftwGi;f a&;rSL;/ A[ktvkyraqmifaumfrwDEihf t+rJwrf;tzG@J 0ifrsm;jzifh zG@J pnf;xm;
J d f _ S
onf? txl;ojzifh A[dem,utzG@J 0ifrsm;wGif wyfrawmfumuG,a&;OD;pD;csKyf/ 'kw,wyfr
k f d
awmfumuG,a&;OD;pD;csKy/f umuG,a&;OD;pD;csKyf (=unf;)/ umuG,a&;OD;pD;csKy(av)/ umuG,f
f f f f
a&;OD;pD;csKyf(a&)/ ppfr[mAsL[m avhvma&;Xme}uD;rSL;/ ppfa&;csKyf/ ppfaxmufcsKyf/ ppfO;D pD;
t&m&ScsKy(=unf;)ESihf ppfwi;f rSL;rsm;tm;vk;H yg0ifonfukd awG@&&onf? A[dem,utzG@J 0ifrsm;
d f kd Sd k
jzpf=uonfh ppfwi;f rSL;rsm;onf oufqi&m jynfe,fEiwi;f toif;rsm;wGif em,ursm;
kd kd f S hf kd
2
jzpfae=uonfukd awG@&&onf? xd@k tjyif toif;. taxGaxGtwGi;f a&;rSL;/ twGi;f a&;rSL;
Sd
tzG@J 0ifrsm;ESihf A[dtvkytr_aqmifaumfrwDtzG@J 0ifrsm;udvnf; ppftpd;k & 0ef}uD;rsm;/ 'k
k f k
0ef}uD;rsm;ESihf zG@J pnf;xm;onfukd awG@&onf?
jynfci+f zKd ;toif;udk wdi;f tqif/h c¶ditqif/h +rKd @e,ftqif/h &yfuutqif/h aus;&Gm
kd k kf G f
tqif[I us,us,jf yef@jyef@ zG@J pnf;xm;+yD; toif;udk txufratmufo@kd qifuqifuJ
h l f S h J h
vkyyicitm%mtyfEi;f xm;aom zG@J pnf;ykrsKd ;jzifh vnfywfaqmif&uonf? od@k aomfvnf;
f kd f G hf S H G f
jynfci+f zdK;toif;. A[kXmecsKyfrS aus;&Gmrsm;&Stoif;cGrsm;txd &mxl;}uD;rsm;udk ppfwyf
dk d d J
9
10. jynf c d k i f ò zd ; od k Œ r[k w f ppf t m%m&S i f p epf . a'guf w d k i f r sm;
xdyyi;f t&m&S}d uD;rsm;uom qkyuixm;onf? xd@k jyif jynfci+f zdK;toif;onf jrefrmEdiiH
f kd f kd f dk kf
w0Sr;f vH;k &Sd aus;&Gm&yfuuf &,u OuUXrsm;ESihf +rdK@e,f r,u OuUXrsm;udvnf; vkyyicihf
G k k f kd f G
tm%mrsm; ay;tyfxm;onfukd awG@&onf? xdo@kd vkyyicitm%mrsm; ay;tyfxm;jcif; k f kd f G hf
onf oufqdkif&mwm0ef&Sdolrsm;udk t=urf;zufr_rsm;/ vl@tcGifhta&;csdK;azmufr_rsm;ESifh
vmbfay;vmbf,rrsm; ydrusL;vGevmap&ef wGe;f tm;ay;ouJo@kd jzpfaeonf?
l _ k kd f h
toif;.vkyief;rsm;udk ykrevy&m;aqmif&uEi&eftwGuf etztm%mydirsm;
f HSf _fS G f kd f kf
u &kyyi;f qdi&m taxmuftulypPn;f rsm;ESihf pD;yGm;a&;tcGitvrf;rsm;udk pDpOfaqmif&uay;
f kd k f hf G f
3
onf? jynfci+f zKd ;toif;¶H;k rsm;udvnf; toif;.e,ursm;jzpfaom a'oqdi&m ppfwi;f rSL;
kd k kf kd
rsm;tjyif oufqi&m jynfe,f/ wdi;f wm0efcH A[dtvkytr_aqmifaumfrwDtzG@J 0if 0ef}u;D
kd f k k f
rsm;. yH@y;kd aqmif&urj_ zihf zG@J pnf;avh&onf? xd@k a=umifh jynfci+f zdK;toif;rsm;ESihf &H;k rsm;onf
G f Sd kd
ppftpd;k &. pD;yGm;a&;taxmuftyH@rsm;&&d+S yD; ykrevnfywf aqmif&uaeEdijf cif; jzpfonf? H S f G f k
txufazmfjyyg zG@J pnf;ykrsm;udk =unfjh cif;tm;jzifh jynfci+f zdK;toif;onf etzppf
H kd
tm%m&Sirsm;u zG@J pnf;ay;xm;aom vufuiwwtzG@J wpfck taejzifomru etz tm
f kd f k f h
%m&Sirsm;ud,wif yg0ifaeaom tm%m&tzG@J tpnf;}u;D wpfck jzpfaeonfukd awG@Eionf?
f k f dk kd f
jynfci+f zdK;toif;. taxGaxGtwGi;f a&rSL;jzpfol v,f,mpduysK;d a&;ESihf qnf
kd k f
ajrmif;0ef}uD;Xme 0ef}uD; (AdvcsKyf)OD;aX;OD;u jynfci+f zdK;toif;. OD;wnfcsursm;onf EdiiH
k f dk f kf
awmf+ir0yfyjd ym;r_ wnfaqmufa&;tzG@J (e0w) (1997 ckEptxd ac:a0:ok;H pGcaom ppftpd;k &
df Sf J hJ
trnf). OD;wnfcsursm;ESihf tvm;wljzpfa=umif;/ toif; pwifz@JG pnf;wnfaxmif+yD; &uf
f
owWywftenf;i,ftwGi;f Y xkwazmfajymqdconf?4 f k hJ
jynfci+f zKd ;toif;0ifrsm;tm;vH;k onf jynfaxmifpjk refrmEdiiEihf jrefrmEdiiom;wd@k
dk kfHS kfH
tm; opPm&S&ef/ 'd@k wm0efta&;oH;k yg;twdi;f vduemusi}hf uH&ef/ at;csr;f om,m+yD; acwfrD
d k k f
zG@H +zdK;wd;k wufaom Ediiawmfopf}uD;ay:xGe;f vm&ef/ r&yfrem; }udK;yrf;tm;xkw=f u&efEihf
kfH S
toif;}uD;.usi0wf(Code of Conducts)rsm;udk vduem&ef usr;f opPm useq=kd u&onf?5
hf k f df
'd@k wm0efta&;oH;k yg;rSm jynfaxmifpr+ydKuGa&;/ wdi;f &if;om;pnf;vH;k nD!wr_ r+ydKuGa&;ESihf
k J k $ f J
tcsKyftcsmtm%mwnfwci+f rJa&; wd@k jzpfonf? jynfci+f zdK;toif;onf Ediia&;/ pD;yGm;a&;/
hH dk dk kfH
vlra&; OD;wnfcsu(12)&yf zG@H +zdK;wd;k wufa&;udvnf; OD;wnfaqmif&u&onf? jynfci+f zdK;
_ f k G f kd
toif;u csrwxm;aom tqdyg OD;wnfcsu(12)&yfEihf 'd@k wm0efta&; (3)yg;wd@k rm wu,f
S f k f S S
vufawG@wif tESpom&tm;jzifh uif;rJ+h yD; 0g'jzef@csa&;r#om jzpfayonf?
G f d
od@k aomfvnf; jynfci+f zdK;toif;onf Ediia&;ygwrsm;udk wduf¶u+f cdr;f ajcmufae
kd kfH D k kd
aom t=urf;zufrrsm; jzpfay:vmatmif toH;k jyKEdionfh tcsu(4)&yfyg jynfo@l oabm
_ kf f
xm;rsm;udk csrwconf? tqdyg jynfo@l oabmxm;(4)&yfrm jynfytm;ud;k ykqe¶;kd / tqd;k jrif
S f hJ k S df
0g'rsm;tm; qef@usi=f u/ Ediiawmfat;csr;f om,ma&;ESihf zG@H +zKd ;wd;k wufa&;udk aESmif,uzsuf
D kfH h S f
10
11. 'Drdkua&pDESifh zGH@+zdK;wdk;wufa&;tiftm;pk
m;pk
qD;olrsm;tm; qef@usi=f u/ Ediiawmf.jynfwi;f a&;udk 0ifa&mufpuzuf aESmuf,uaom
kfH G G f S f
jynfyEkiirsm;tm; qef@usi=f u/ jynfwi;f jynfy tzsuorm;rsm;tm; bH&efotjzpf owfrwf
dfH G f k l S
acsre;f =u [lIjzpfonf? jynfci+f zdK;toif;.vkyief;onf tqdyg tcsu(4)csuukd udiqI
_ kd f k f f k f JG
ppftpd;k &tm; xdyg;vmolreor#ukd tjrpfjywfacsre;f &efyif jzpfonf?
S f _
jynfci+f zKd ;toif;udk ppftm%m&Sioufq;kd &Snap&efEihf ppftpd;k &tm; qef@usivm
kd f f S f
olrsm;udk wducuacsre;f &ef &nf&,z@JG pnf;xm;onf@tavsmuf jynfci+f zKd ;toif;rS usL;vGef
k f kd f _ G f kd
aom vky&yftm;vk;H twGuf etzppftpd;k &xHwiom vH;k 0 wm0ef&ayonf? jynfci+f zdK;
f Gf dS dk
toif;tm; tm%mv$ajymif;ay;jcif;onf etzppftpd;k &taejzifh omreft&yfom; tpd;k &
J
wpf&yfukd trnfcwpfctaejzifom zG@J pnf;ay;+y;D ‚if;wd@k .tm%mudk qufvufcsKyfuixm;
H k h kd f
Edia&;twGuf }udK;yrf;r_wpfcyifjzpfayonf?
kf k
-----------------------------
11
12. jynf c d k i f ò zd ; od k Œ r[k w f ppf t m%m&S i f p epf . a'guf w d k i f r sm;
tcef ; (2)
jynfcdkif+zdK;toif;. toif;om;opf wdk;csJ@pkaqmif;jcif;enf;AsL[mrsm;ESifh ynm
tjcm;u
a&;/ pD ; yG m ;a&;/ usef ; rma&;ES i f h tjcm; u ¾rsm;wG i f 0if a &muf p G u f z uf a er_ r sm;?
jrefrmEdiiwif jynfci+f zdK;toif;0if ta&twGuonf ae@csi;f ncsi;f w[kex;kd
kfH G kd f f
wd;k wufrsm;jym;vmcJonf? 1996 ckEpf aESmif;ydi;f umvrsm;wGif toif;0ifaygi;f (5) oef;ausmf
h S k
6
r#om &Sconf? od@k aomfvnf; 2007 ckEpwif jynfe,f/ wki;f tqifh toif;aygi;f 17 oif;/
d hJ S f G d
c&kitqifh toif;aygi;f 66 oif;/ +rdK@e,ftqifh toif;aygi;f 320/ &yfuuaus;&Gm tqifh
df G f
toif;aygi;f 15334 oif; zG@J pnf;cJ+h yD;/ toif;0iftjzpf todtrSwjf yK+yD;ol 24 'r 5
oef;txd tqrwef wd;k wufrsm;jym;vmcJonf?7 jrefrmjynfvO;D a& pkpaygi;f (55) oef;ausmf
h l k
&Sonfteuf (24) oef;ausmonf jynfci+f zdK;toif;0ifrsm; jzpfvmcJonf? tb,fa=umifh
d h f dk h
Tod@k wd;k wufrsm;jym;vm&oenf;?
jynfaxmifp}k uH@cia&;ESiz@HG +zdK;a&;toif;. zG@J pnf;ykY toif;om;pkaqmif;&mwGif
kd f hf H
qEN&orsm;udom pkaqmif;a=umif; azmfjyxm;onf? toif;om;rsm;udk t&G,a&muf+y;D onfh
Sd l k f
ouf}u;D toif;om;ESihf t&G,ra&mufao;onfh oufi,ftoif;om;[lI (2)rsK;d cGxm;onf?
f J
touf (10) rS touf (18)ESpt=um; &Sorsm;udk oufi,ftoif;om;rsm;/ touf (18)ESpf
f d l
txuf&orsm;udk ouf}u;D toif;om;rsm;tjzpf owfrwxm;onf?8
dS l S f
jynfci+f zKd ;tm%mydirsm;onf toif;om;opfpaqmif;&mwGif qENtavsmuf[k
kd kf k
ok;H E_e;f xm;aomfvnf; wu,fvufawG@wirl toif;0ifjzpf&efqENr&Saom tpd;k &0efxrf;rsm;/
h Gf d
ausmif;olausmif;om;rsm;ESihf pD;yGm;a&;vkyief;&Sirsm;yg0ifonfh jrefrmjynfovxukd toif;
f f l l k
0ifrsm;jzpfvmatmif pD;yGm;a&;/ vlra&;/ ynma&;/ use;f rma&;ESihf tjcm;u¾rsm;wGif enf;rsK;d
_
pkjH zifh rufv;kH ay; qGaqmifpnf;&k;H jcif;rsm; jyKvkyconf? xd@k jyif enf;trsK;d rsK;d jzifh +cdr;f ajcmuf
J f hJ
t=uyfuiI twif;t"rRpaqmif;jcif;rsm;vnf; jyKvyconf? Tonfrm jynfci+f zKd ;toif;
kd f k k f hJ S kd
. t"du toif;om;pkaqmif;a&;enf;AsL[m tppftrSersm;jzpf+yD; jrefrmhv@l tzG@J tpnf;. f
t"dutcef;u¾rsm;wGif wjznf;jznf; ae&m,lvmcJonf? vlxtwGi;f Yvnf; ta=umufw h k
&m;rsm;ESihf pd;k &drpwrsm; ydrw;kd yGm;vmapcJonf?
fd f k kd h
jynfci+f zKd ;tm%mydirsm;onf jynfovxukd enf;trsK;d rsK;d jzihf vdrvnfvnjhf zm;I
kd kf l l k f S
ppftpd;k &vufuiwwf jynfci+f zKd ;toif;od@k 0ifa&mufapcJonf? toif;om;opfrsm; pkaqmif;
kd f k kd h
&mwGif jynfovx. tdraxmifpk pm&if;Z,m;rsm;udk =unfI touf(15) ESprS (30)ESpf
l l k f h f
twGi;f &Sorsm;udk jynfci+f zdK;toif;0if tjzpfvnf;aumif;/ touf (30)ESihf (40)t=um;
d l kd
&Sorsm;udk pGr;f tm;&SitzG@J 0ifrsm; tjzpfvnf;aumif; twif;t"rR pm&if;xnfoi;f cJonf?
d l f h G h
12
13. 'Drdkua&pDESifh zGH@+zdK;wdk;wufa&;tiftm;pk
m;pk
touf(18)ESptxuf trsK;d orD;rsm;udvnf; ppfAvcsKyuawmfrsm; OD;aqmifonfh trsK;d orD;
f k kd f f
9
a&;&mtzG@J wif twif;t"rR 0ifa&mufapcJonf? xd@k jyif rdom;pktzG@J 0ifrsm; jyefvnfpppfay;
G h d
onf[qI &Gmol&mom; trsm;tjym;udvnf; jynfci+f zKd ;toif;0if av#mufvmrsm;udjk znfh
k kd G k dk $
&ef twif;tusyf zdtm;ay;cJ=h uonf? tjcm;enf;vrf;wckrm a&G;aumufyrsm;twGuf S JG
oef;acgipm&if; aumufconf[qI jynfovxukd jynfci+f zKd ;toif;od@k vdrvnfowoi;f
f H k kd l l k dk f G f G
10
cJjh cif;jzpfonf?
txl;ojzifh toif;od@k 0ifa&muf&ef wpfenf;wzHtm;jzifh ysuuuf (od@k )jiif;qef k f G
olrsm;udk ynma&;/ pD;yGm;a&;/ use;f rma&;ESihf vlra&;udprsm;wGif trsK;d rsK;d taESmuft,Suf _ P
ay;+y;D tcGitvrf;rsm; enf;yg;atmif jyKvyconf? om"uwpfctaejzifh yJc;l wki;f / ausmuf
hf k f hJ k d
}u;D +rKd @e,f&dS vufeufuiu&ifwi;f &if;om;rsm; xde;f csKyf&me,fajrrsm;wGif v,f,mvkyief;
kd f dk f
jzifh toufarG;ae=uaom &Gmom;rsm;udk tm%mydirsm;u 1993 ckEpwif vufeufuioyef kf Sf G kd f l k
rsm;ESihf tquftoG,vyonf[pypum twif;t"rR a&G@ajymif;cJ+h yD; ‚if;wd@k v,f,majr
f kf k G f JG
rsm;wGif v,f,mvkyuiciuyg wm;jrpfywyifconf? od@k aomfvnf; tm%mydirsm;u tqdk
f kd f G hf kd d f hJ kf
ygv,form;tcsK@d ukd ‚if;wd@k taejzifh jynfci+f zdK;toif;od@k 0ifa&mufygu qk;H &_;H oGm;cJaom kd h
11
v,f,majrrsm;udk jyefvnfvyuiciay;rnf[k pnf;&k;H qGaqmifconf? tm%mydirsm;k f kd f G hf J hJ kf
taejzifh &d;k om;r_r&Sonfrm odomxif&m;vSayonf?
d S S
jynfci+f zdK;toif;od@k 0ifa&muf&ef zdtm;ay;r_ trsm;qH;k cH&olrsm;rSm ausmif;ol
kd
ausmif;om;/ vli,frsm;/ tpd;k &0efxrf;rsm;eSihf pD;yGm;a&;vkyief;&Sirsm; jzpfonf? ausmif;ol f f
ausmif;om;rsm;onf jynfci+f zdK;toif;od@k r0ifrae& twif;tusyf 0ifa&mufae&jcif;
kd
a=umifh tzG@J 0ifrsm; jzpfae=uonf? tpd;k &0efxrf;rsm;tygt0if tpd;k &twGuf tvkyvyuif f k f kd
aeonfh rnforqdk jynfci+f zKd ;toif;od@k wm0efwpfctaejzihf 0ifa&muf&ef owfrwjf yXmef;
l dk k S
xm;onf? pD;yGm;a&;vkyief;rsm; xlaxmifvyuivorsm;taejzihvnf; jynfci+f zKd ;toif;od@k
f k f kd f kd l f dk
0ifa&mufygu tudsK;tjrwf tcGitvrf;rsm; &&Srnf[k ar#mvifxm;=uonf? xd@k a=umif@ hf d f h
pD;yGm;a&;orm;rsm;onf jynfci+f zKd ;toif;od@k 0ifa&muf&ef qENr&Saomfvnf; ‚if;wk@d .vkyief;
dk d f
rsm; tqifajyacsmarG@apa&;ESihf ae@pOf&ioef &yfwnfa&;wd@k twGuf toif;od@k 0ifa&muf&ef Sf
qH;k jzwfc=hJ uonf? jynfci+f zKd ;tzG@J 0if pD;yGm;a&;vkyief;&Sirsm;onf ‚if;wd@k . ae@pOf vkyief;cGif
kd f f f
rsm;wGif txl;tcGita&;rsm;taejzihf tcGeuif;vGwci&&Sjd cif;ESihf tm%mydirsm;. tquf
hf f f G hf kf
rjywf [ef@wm;aESmuf,urrsm;rS uif;vGw=f uonf? xd@k jyif twdutcH Ediia&;ygw0ifrsm;
S f_ k f kfH D
uvnf; oufqi&mygw/D tzG@J tpnf;rsm;rS E_wxuapI jynfci+f zKd ;toif;od@k 0ifa&muf&ef
kd kd f f G f kd
zdtm;ay;jcif;/ +cr;f ajcmuft=uyfuijf cif;/ rufv;Hk ay;jcif; pojzifh enf;vrf;trsK;d rsK;d udk toH;k jyK
d kd
I qGaqmifpnf;&k;H cJonf?
J h
jrefrmEdiiwif ppftpd;k &ESihf wdi;f &if;om;vufeufuitzG@J rsm;t=um; tqufrjywf
kfH G k kd f
13
14. jynf c d k i f ò zd ; od k Œ r[k w f ppf t m%m&S i f p epf . a'guf w d k i f r sm;
jzpfym;aeaom jynfwi;f ppfrsm;a=umifh jynfovxrsm;onf jrefrmppfwyf. twif;t"rR
G G l l k
ay:wmqJjG cif;udk r=umc% &ifqiae&onf? aus;&Gmrsm;&Sd vli,fv&,rsm;onf jynfci+f zKd ;
kd f lG f kd
tzG@J 0ifjzpfygu(od@k ) jynfci+f zKd ;toif;od@k 0ifa&mufygu a&S@wef;ppfrsuEmrsm;wGif ay:wmxrf;
dk fS
aqmif&jcif;rS vGw+f ir;f cGihf &&S=d uonf? xd@k a=umifh vli,ftrsm;pkonf jynfci+f zKd ;tzG@J 0ifjzpf&ef
d kd
pdwtm;xufoefc=hJ uonf? Oyrmtm;jzihf weoFm&Dwi;f / avmif;vHòk rd@e,f/ a&csr;f / awmif
f kd
wGi;f arSm/f jyif;awmponfh aus;&Gmrsm;wGif jrefrmppfwyf cr& (401)u ay:wmzrf;qD;pOf
jynfci+f zdK;tzG@J 0if 12 OD;/ trsK;d orD; 37 OD;ESihf usetrsK;d om; 17 OD;/ pkpaygi;f 66 OD;udk zrf;
kd f k
qD;rdconf? xdupukd òr@d e,fjynfci+f zKd ;tzG@J 0ifrsm;u c&dijf ynfci+f zKd ;tzG@J xH wdi=f um;awmif;qdk
hJ k dP kd k kd k
ojzifh jynfci+f zdK;tzG@J 0iftm;vH;k ESihf trsK;d orD; 37 OD;udk jyefvway;cJonf?12
kd $ f h
xd@k jyif jynfci+f zdK;tzG@J 0ifuwfjym;&Sv#if rnforqdk EdiitwGi;f vGwvyfpm c&D;
kd d l kfH f G
oGm;vmEdionf? toif;0ifu'fjym;udk Ekiiom;rSwywifwckuo@kd tok;H jyKEionf? rdom;pk
kf kd f H f Hk hJ kd f
tzG@J 0ifrsm;ESihf rdwaqGtaygi;f toif;rsm;. aetdrrsm;wGif ntdywnf;ckv#ivnf; vGwf
f f f d f
13
vGwvyfvyf wnf;cdEionf? txl;ojzifh jynfci+f zKd ;toif;0ifu'fjym; udiaqmifxm;jcif;
f k kd f dk kf
a=umifh tusKd ;tjrwf&&Sorsm;rSm jrefrm¶d[if*smrsm; jzpfonf? jrefrm¶d[if*smrsm;taejzifh
d l k k
jynfci+f zdK;toif;0ifuwfjym;rsm;udk jyoEdiygu jrefrmEdiitwGi;f wGif vGyvyfpm c&D;oGm;
kd kf kfH f G
vmEdionf? tpPvmrfbmom0ifrsm;jzpfonfh ¶d[if*smvlrsKd ;rsm;onf jynfwi;f c&D;oGm;vm
kf k G
a&;wGif jrefrmEdiiom; pdppfa&;uwfjym;rsm; r&Saoma=umifh tcuftcJrsm; r=umc% awG@
kfH d
}uKH &onf? xda=umifh jynfci+f zKd ;toif;0ifuwfjym; vuf0,f&jdS cif;onf ‚if;wd@k twGuf c&D;oGm;
k dk
vma&;udk ydrv,ul acsmarG@apcJonf?14
k kd G f h
jynfci+f zdK;toif;0ifrsm;onf aus;vufa'orsm;&Sd tdr,mjcHajrrsm;udvnf; t
kd f k
15
zd;k tcenf;enf;jzifh aqmufvyaexdicihf &&S=d uonf? txl;tcGita&;rsm;taejzifh jynf
kf kfG hf
cki+f zdK;twGi;f a&;rSL;rsm;. aetdrrsm;wGif w,fvze;f v_i;f rsm;wyfqifay;jcif;/ (um;r&Saomf
d f Dk d d
vnf;)wpfvv#if "gwq*gvH (60) xkway;jcif;/ EkiijH cm;c&D;pOfrsm;apvGwjf cif;/ pojzifh
f D f df
tzG@J 0ifr[kworsm;ESihf tcGitvrf;rsm;pGm uGmjcm;aeonfukd awG@&onf?16 +rdK@e,fjynfcif
f l hf kd
+zdK; tr_aqmifrsm; e,fajrpnf;&k;H a&;c&D;pOfrsm;xGu&mwGivnf; jynfe,frS pufb;D rsm;ESihf f f
17
qdiu,frsm; axmufyay;cJonf? EkiijH cm;c&D;pOfrsm;wGivnf; jynfci+f zdK;tqifqifrS t
kf hH h df f kd h h
vkytr_aqmiftzG@J 0ifrsm;/ toif;0ifrsm;tm; vli,fa&;&mudp&yfrsm;ESihf pyfvsO;f Iaomf
f P
vnf;aumif;/ EdiiwumtawG@t}uHK &&Sa&;twGuaomfvnf;aumif; jynfyEdiirsm;od@k
kfH d f kfH
apv$way;cJonf? 1995 ckEprS 1997 ckEptwGi;f jynfci+f zKd ;toif;rS toif;om; OD;a&(160)
f h Sf Sf kd
OD;udk tm&SEihf Oa&my&Sd Ekiiaygi;f (20)ausmo@kd tacguta&twGutm;jzifh (65)acguf
S dfH f f f
18
yd@k aqmifapv$wconf? f hJ
jynfci+f zKd ;tm%mydirsm;taejzifh toif;om;pkaqmif;&mwGif pD;yGm;a&;/ ynma&;/
dk kf
14
15. 'Drdkua&pDESifh zGH@+zdK;wdk;wufa&;tiftm;pk
m;pk
vlra&;e,fy,frsm;/ tpd;k &Xmersm;ESihf twdutcHtiftm;pkrsm;twGi;f enf;trsK;d rsK;d jzihf
_ k f
0ifa&mufpuzufaeykrsm;udvnf; qufvufazmfjyoGm;ygrnf?
G f H k
ynma&;
,ae@jrefrmjynf. ynma&;pepfukd avhvm=u!frnfqv#if jynfci+f zdK;toif;. h kd kd
=oZmvGr;f rd;k r_ rsm;pGm&Saeonfukd awG@&rnfjzpfonf? jrefrmEkiiwif tajccHynmtqifjh zpf
d dfH G
aom pmoifausmif; pkpaygi;f (40521)ausmif;ESihf tqifjh rifynmtqifjh zpfaom wuUovf
k h kd
ESihf aumvdyaygi;f (64)ck &Sonf? tajccHynmtqifwif q&m/ q&mraygi;f (240878)OD;ESihf
f d h G
ausmif;om; ausmif;olaygi;f (7783400)OD; &S+d y;D / tqifjh rihynmtqifwif q&m/ q&mraygi;f f h G
(10232)OD; ESihf ausmif;om;/ ausmif;olta&twGuf (705784)OD; &Sonf?19 tpk;d &0efxrf; d
rsm;jzpfonfh ausmif;q&m/ q&mrrsm;onf jynfci+f zdK;toif;od@k wm0efwpfctaejzihf r0if
kd k
rae& 0ifa&muf&ef owfrwjf yXmef;xm;onf? txl;ojzihf ausmif;om;vli,ftrsm;pkonf
S
ud,yiqENrygyJ jynfci+f zdK;toif;od@k 0ifa&muf&ef enf;trsK;d rsK;d jzihf zdtm;ay;cHc&olrsm;
k f kd f kd hJ
jzpfonf? ‚if;wk@d taejzihf toif;od@k 0ifa&muf&ef jiif;qefcygu ausmif;rSxwypf&ef +cdr;f hJ k f
ajcmufjcif;/ pmar;yGrsm;wGif 0ifa&mufajzqdcihf rjyKjcif;/ pmar;yGatmifrwf jynfratmif
J kG J S h DS
20
ray;jcif;/ pojzifh enf;trsK;d rsK;d jzifh +cdr;f ajcmuft=uyfuijf cif;rsm; jyKvkyconf? kd f hJ
Oyrmtm;jzifh 2006 ckEp/f =o*kwv (3)&ufae@wif jrefrmEdiitv,fyi;f jrif;+cH
S f G kfH kd
tpd;k &enf;ynmaumvdyrS ausmif;ol/ ausmif;om;rsm;udk jynfci+f zKd ;toif;od@k 0ifa&muf&ef
f kd
tm%mydirsm;u zdtm;ay;+cdr;f ajcmufconf? c&kif jynfci+f zdK;tm%mydirsm;. trde@f t&
kf hJ d kd kf
[kqum tqdygaumvdyrS enf;jyq&m/ q&mrrsm;u jynfci+f zKd ;toif;0ifyprsm;udk wapmif
kd k f kd Hk H
v#if (200)usyEe;f jzifh ausmif;ol/ ausmif;om;rsm;udk twif;t"rRa&mif;csconf? tu,fI
f_ hJ
jynfci;f +zdK;toif;od@k 0ifa&muf&efjiif;qdygu pmar;yG0ifa&mufajzqdcirjyK[kvnf; +cdr;f
kd k J k G hf
21
ajcmufajymqdconf? tcsK@d aom ausmif;om;rsm;.tqdt& jynfci+f zdK;toif;od@k r0if
k hJ k kd
a&mufv#if jynfwi;f jynfy avhvma&;c&D;rsm;/ pm=unfwuo;Hk pGcirsm;/ um,avhusicef;
G h kd f J G hf hf
22
oifwef;rsm;wufa&mufjcif;/ ponftcGita&;rsm; qk;H &_;H onf[k qdonf?h hf k
xd@k jyif 2006 ckEp/f =o*kwv (15) &ufpjJG zifh xkwjf yefaom ArmEdiiv;Hk qdi&m ausmif;
S f kfH kf
om;or*~tzG@J csKyf (EdiijH cm;a&;&maumfrwD) owif;xkwjf yefcsuwivnf; jrif;+cH+rdK@ tpd;k &
kf f Gf
enf;ynmaumvdyf (*swp)rS ausmif;om;rsm;udk rjzpfrae jynfci+f zKd ;toif;od@k 0ifa&muf&ef
D DD dk
c&kdifat;csrf;om,ma&;ESifhzGH@+zdK;a&;aumifpD (c,u)ESifh +rdK@e,fjynfcdkif+zdK;tzGJ@0ifrsm;u
ausmif;q&m/ q&mrrsm;rSwqifh zdtm;aycJonf[k azmfjyxm;onf? toif;od@k 0ifa&muf&ef
h
vufrwrxd;k onfh ausmif;om;rsm;udk ausmif;ac:csef rSwwrf;ray;[kqI ausmif;om;rsm;
S f d f kd
rSm ausmif;ac:cserjynfv#if pmar;yG0ifa&mufajzqdci@f r&rnfup;kd &draoma=umifh qENr&SyJ
df h J kG kd f d
15
16. jynf c d k i f ò zd ; od k Œ r[k w f ppf t m%m&S i f p epf . a'guf w d k i f r sm;
rausreyfjzifh vufrwx;kd cJ&onf? S f h
&Hzef&cg ausmif;ol/ ausmif;om;rsm;udk jynfci+f zdK;toif;od@k 0ifa&mufap&ef }udK
H dk
wifaqG;aEG; wdiyifjcif;r&SyJ tjcm;vkyief;wpfcukd ta=umif;jyum jynfci+f zdK;toif;od@k
kf d f k kd
oGwoi;f cJonf? Oyrmtm;jzifh rE av;+rKd @wif touf(12)ESptxuf&dS ausmif;ol/ ausmif;
f G h W G f
om;rsm;tm;vk;H udk Ediiom;pdppfa&;uwfjym; xkway;&eftwGu[aom ta=umif;jycsujf zifh
kfH f f l
yufpyd@k p"mwfyrsm;udk a'ocHtm%mydirsm;xH ay;tyf&ef q&m/ q&mrrsm;rS awmif;cHchJ
f kH kf
onf? ausmif;ol/ ausmif;om;rsm;u ‚if;wd@k xH jynfci+f zdK; toif;0ifu'fjym;rsm; a&mufvm kd
aomtcseusrS ‚if;wd@k ."gwyrsm;udtoH;k csI jynfci+f zKd ;toif;0ifrsm;tjzpf t"rRowoi;f
df f kH k dk G f G
cHvu&a=umif; od=u&onf?23
kd f
ausmif;om;vli,fwpfO;D csi;f pD. ynma&;qdi&m tcGitvrf;rsm;onf jynfci+f zKd ; kf hf kd
toif;0ifjzpfjcif;/ rjzpfjcif;tay:wGif rlwnfae+y;D toif;om;pkaqmif;&mwGif ynma&;tcGihf
tvrf;rsm;udk rufv;kH wpfctaejzifh toH;k jyKcJonf? ausmif;om;/ ausmif;olrsm;udk toif;
k h
0ifrsm;tjzpf pnf;&k;H odr;f oGi;f &mwGif ynma&;ESihf c&D;oGm;vma&udprsm;Y vG,ul acsmarG@ P f
ap&ef pDpOfay;rnf[k jynfci+f zdK;tm%mydirsm;u rufv;Hk rsm;ay;cJonf? txl;tcGita&;
kd kf h hf
wcktaejzifh jynfci+f zKd ;toif;wGif wufwufºuºG uG yg0ifaqmif&uaeonfh jynfci+f zKd ;toif;
kd G f kd
0if ausmif;om;/ ausmif;olrsm;udk Edii&yfjcm;od@k ynmawmfoiftjzpf oGm;cGijhf yKrnf[k ynm
kfH
a&;0ef}uD;Xmeu trde@f xwjf yefconf?24 ausmif;om;/ ausmif;ol trsm;pkonf toif;0if
k hJ
jzpf&ef qENr&Saomfvnf; ynma&;ESihf tjcm;tcGitvrf;rsm;a=umifh toif;0ifrsm; jzpfvmcJh
d hf
=uonf?
xd@k jyif wmcsvw+f rKd @rS jynfci+f zKd ;tzG@J 0ifwpfO;D .tqdt& toif;od@k 0ifa&mufaom
D d kd k
ausmif;om;/ ausmif;olrsm;onf oufqi&m bmom&yfrsm;wGif tenf;qk;H trSwf (20)cef@ kd f
25
tydaqmif; &&da=umif; od&onf? toif;vkyief;rsm;wGif tcseueI ausmif;oifcef;pmrsm;
k S f df kf
udk rvduEicaomfvnf; tcsewefv#if vktyfonftrSwrsm;udk jznfay;cJonf? jynfwi;f
k f kd f hJ df d h f h h G
c&D;oGm;vma&;udprsm;wGivnf; Ediiom;pdppfa&;u'fjym;rvdtyfyJ jynfci+f zdK; toif;0if
P f kfH k dk
26
u'fjym;jzihf vGwvyfpm oGm;vmcGi&&donf? xd@k jyif xl;c|eaom toif;0ifausmif;ol/
f G hf S f
ausmif;om;rsm;udk vl&nfc|efrsm;tjzpf jynfcdkif+zdK;acgif;aqmifrsm;u todtrSwfjyKI
*k%jf yKqkcs;D jrSic@J onf? Tod@k jzifh tjcm;aom ausmif;olausmif;om;rsm;udyg jynfci+f zdK;
hf k kd
toif;od@k 0ifa&mufvmatmif qGaqmifpnf;&k;H cJ=h uonf? J
pD ; yG m ;a&;
jynfaxmifp}k uHcia&;ESihf zG@+H zdK;a&;toif; tm%myditqifqifonf oufqi&m
h kd f kf h h kd f
jynfe,f/ wdi;f em,ursm;ESihf jynfe,f/ wdi;f wm0efcH A[dtvkytr_aqmifrsm;. oabmwl
k k k f
16
17. 'Drdkua&pDESifh zGH@+zdK;wdk;wufa&;tiftm;pk
m;pk
cGijhf yKcsur&bJ rnfonfp;D yGm;a&;vkyief;udr# vkyuijf cif;rjyK&ef XmecsKyf. 1995 ckEp/f
f h f k f kd S
Zefe0g&v 23 &ufpyg pmtrSw-5§}u@H cia&;§95 (061) jzifvnf;aumif;/ jynfaxmifp}k u@H
D JG f kd f h
cdia&;ESihf zG@H +zdK;a&;toif;/ &yfuu§aus;&Gmrsm;udk pD;yGm;a&;tvk@d im rnfonfp;D yGm;a&;
kf G f S h
vkyief;udr# vkyuicirjyKa=umif; XmecsKyf. 1995 ckEp/f Zefe0g&v 23 &ufpyg pmtrSw-
f k f kd f G hf S D JG f
5§}uH@cia&; §95 (547)jzifvnf;aumif; !$e=f um;xm;onfukd awG@&onf?
kd f h
od@k aomfvnf; 1995 ckEp/f Zlviv 9 &ufae@wif jyKvyonfh jynfci+f zKd ; A[dtvkyf
S dk_ f G kf kd k
tr_aqmiftzG@J (11§95)tpnf;ta0;rS jynfe,f§wdi;f §c&ki§+rKd @e,f jynfaxmifpk }u@H cia&;
k df kd f
ESihf zG@H +zdK;a&;toif;rsm;onf toif;.&HyaiGtwGuf pD;yGm;a&;vkyief;rsm; vkyuicijhf yK&ef
Hk f f kd f G
qk;H jzwfconf? tqdygp;D yGm;a&;vkyief;rsm; vkyaqmif&mwGivnf; pnfrsO;f / pnf;urf;rsm;ufkd
hJ k f f f
txl;owdjyK vkuemaqmif&uom;&ef XmecsKyf. 1995 ckEp/f Zlviv 27 &ufae@pyg pm
d f G f G S d_ f JG
trSwf 5§}uH@cia&;§95 (547)jzifh !$e=f um;cJonf? pD;yGm;a&;vkyief; vkyaqmif&mwGif
kd f h f f
vkuem&rnfh pnf;urf;csursm;rSm-
d f f
(u) EkiiEivrsK;d twGuf tusK;d ,kwaprnfh pD;yGm;a&;vkyief;rsm; jyKvkyjf cif;rjyK&ef?
d f H S hf l f f
(c) toif;tqifqif. pnf;&k;H a&;udk xdcuaprnfh tjcm; pD;yGm;a&;tzG@J tpnf;rsm;rS aqmif
h h kd f
&Guaeonfh pD;yGm;a&;vkyief;rsm;wGif 0ifa&muf,O+f ydKifaqmif&ur_ rjyK&ef?
f f S G f
(*) toif;tqifqif. *k%oumudk !_;d EGr;f ao;odrapaom/ toif;0ifrsm;. tusipm&dwW
h h f d Q f hf
ysujf ym;apaom/ trsm;jynforsm;.tjrifwif rwifw,faom pD;yGm;a&;vkyief;rsm; aqmif
l G h f
&Gujf cif; rjyK&ef? (Oyrm-t&ufqivyief;/ om;owfvyief;) ponfw@dk jzpfonf?27
kd f k f kf
trSewu,fvufawG@wirl jynfci+f zKd ;toif;onf pD;yGm;a&;vkyief;rsm; vkyaqmif
f Gf dk f f
&mwGif azmfjyygtcsursm;ESihf qef@usiaeayonf? jynfci+f zKd ;toif;u jrefrmEdii. pD;yGm;a&;
f f dk kfH
tcef;uÀwpfck &,lxm;jcif;onf etzppftpd;k &tm; aps;uGup;D yGm;a&;pepftwGi;f &Sd
f
pD;yGm;a&;tiftm;rsm;udk tvG,wul xde;f csKyfEiatmif vrf;zGiay;cJonf?28
f kd f hf h
jref*%jf rifur%onf jynfci+f zKd ;toif;. t"dupD;yGm;a&;vkyief;jzpfonf? 1995
k h k` D dk f
ckEpqef;rSpI e0w(,ck etz). yHy;kd r_jzifh usyf 68 oef; &if;ES;D jrKyfEI “jref*%jf rif” ukr%D
Sf h HS k h `
udk wnfaxmifcjhJ cif;jzpfonf? e0w (etz)u v$ay;onfh '*Hòk r@d opfajrmufyi;f yifv&wem
J kd kH
aps;}uD;&Sd qdicef; 382 cef; a&mif;&aiG usyf 39 oef;ESihf vpOfim;&rf;c usyf 6 aomif;cGEihf
kf S J S
e0w (,ck tez)u v$ay;onfh ajreDue;f aps;rSvnf; usyoef; 200 &&Sconf? xd@k a=umifh
J k f d hJ
jynfcdkif+zdK;toif;onf EdkifiHydkift&if;tjrpfrsm;udktoHk;ðy+yD; pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;
aqmif&uc&m wpfEptwGi;f usyaiG 36 ukaÉausmEihf qdicef;iSm;crsm;vnf; vpOfoef;csI
G f hJ Sf f fS kf D
29
&&Sconf? 1995 ckEp/f pufwifbmv jynfci+f zKd ;ESpywfvnf tpnf;ta0;od@k wifoi;f aom
d hJ S dk f G
17
18. jynf c d k i f ò zd ; od k Œ r[k w f ppf t m%m&S i f p epf . a'guf w d k i f r sm;
tpD&ifcpmt& jynfci+f zKd ;taejzihf EdiiawmfyiypPn;f rsm;udk tok;H jyKI pD;yGm;a&;vkyuic&m
H kd kfH kd f f kd f hJ
30
tjrwfaiGppaygi;f 362 oef; &&Sconf?
k k d hJ
xd@k jyif jrefrmhausmufrsu&wemaps;uGuEihf jrefrmhp;D yGm;a&;OD;ydivrwuftygt0if
f fS kf DD
pD;yGm;a&;vkyief;rsm;pGmudvnf; jynfci+f zKd ;toif;u xde;f csKyfxm;onf?31 jynfci+f zdK;toif;
f k kd kd
onf &efuewi;f / vdi+f rdK@e,f ajrwdi;f &yfuuf trSwf (24)&Sd ajr{&d,m{u (15.507)udk vGJ
k f kd _ k G
ajymif;&,lxm;+y;D ‚if;ajruGursm;udk cswywwif'gpepfjzihf a'ocHv,form;rsm;tm; tiSm;
f d fd f
32
csay;cJonf? ppfui;f wdi;f / rif;uif;òr@d e,fwivnf; tqifjh rifh v,f,majrazmfxwa&;rsm;
h kd k Gf k f
twGuf a'ocHjynfovxk axmifaygi;f rsm;pGmudk t"rRvytm;ay; apcdi;f cJ+h yD; tEdiusir_
l l kf k k f hf
rsm; ðyvkyconf? ‚if;v,f{uopf (3000) teuf armfvuwif tajcpduonfh cr& 364
f hJ kd f G k f
ESihf cr& 366 wyf&if;rsm;u {u (1000) pD/ rif;uif;òrd@e,f jynfci+f zdK;toif;u {u (500) dk
cGa0,l+yD; useonfh {u (500) udom a'ocHjynforsm; &&Sconf?33
J f k l d hJ
etzppftpd;k &. axmufytm;ay;r_ od@k r[kwf Ediiawmfyif b¾maiGrsm;ESihf ypPn;f
hH kfH kd
rsm;udk toH;k jyKI vkyuiaqmif&uaeaom vkyief;rsm;pGmvnf; &Sonf? Oyrmtm;jzif-
f kd f G f f d h
&xm;/ vdi;f um; ponfh c&D;onfo,f,y@kd aqmifa&;vkyief;rsm;/ tiSm;um;vkyief;/ tcGeaiG
k l f f f
aumufcjH cif;vkyief;/ Ediiu;l vufrwrsm;xkway;jcif;vkyief;/ pduysL;d a&;ESihf igarG;jrLa&;
f kfH S f f f k f
vkyief;rsm;/ ajruGursm;ESiaps;qkicef;rsm;tiSm;cspm;jcif;/ bdvyfajrtdyrsm; o,f,y@kd aqmif
f f hf df f l
a&;vkyief;/ aomufo;Hk a&jzef@a0jcif;vkyief;/ ausmufxwvyief;/ tkwzwvyief;/ za,mif;
f f k f kf fk f kf
wdif a&mif;csonfvyief;/ tif;vkyief;/ ul;wd@k vyief;/ pyg;oD;pm;csjcif;vkyief;/ yJ/ESr;f 0,f,l
k h kf f kf f
odavSmifjzef@jzL;jcif;vkyief;/ jynfyrS armfawmfum;rsm;/ armfawmfqiu,frsm;ESihf wm,mrsm;
k f kd f
udk tcGeuif;vGwpmjzifh wifoi;f jcif;vkyief;/ pojzifh ajrmufrsm;pGmaom pD;yGm;a&;vkyief;rsm;
f fG G f f
34
jzpf=uonf?
xk@d tjyif jynfaxmifp}k uH@cia&;ESihf zG@H +zdK;a&;toif;onf tEkynmvkyief;rsm;wGif
kd f f
vnf; wjznf;jznf;csi;f v$r;f rd;k csKyfuivmcJonf? ,cifu AdvcsKyfcif!e@f OD;aqmifaom kd f h k f $
ppfaxmufve;f a&;rsm; vkyuiconfh pD;yGm;a&;vkyief;rsm;enf;wl“ a&$pif” AD',kd &kuu;l
S f kd f hJ f GD d f
xkwvya&;ukr%D zG@J pnf;wnfaxmif+y;D pD;yGm;a&;vkyief;rsm;udk pwifvyuiconf? ,cif
f kf ` f k f kd f hJ
ppfaxmufve;f a&;tzG@J &pOfu“ apwref ”emrnfEihf AD',/kd pD'/D ADp'D aw;pD;&D;xkwvya&;
S dS S GD GD f kf
rsm;omru/ &ky&ixwvya&;vkyief;rsm;udyg pD;yGm;jzpf us,jf yef@pm vkyaqmifconf?
f Sf k f k f f k G f hJ
AdvcsKyfcif!e@f OD;aqmifonfh ppfaxmufve;f a&;rsm;udk acsre;f +yD;onfaemufyi;f umvwGif
k f $ S _ h kd
xdapwrefur%ukd vuf&ppftpd;k &u odr;f ,lum ,ckjynfci+f zKd ; (ac: ) jynfaxmif}u@H cia&;
k k` D dS dk kd f
35
ESihf zG@H +zdK;a&;toif;u a&$pif trnfjzifh jyefvnfz@JG pnf;I vkyaqmifcjhJ cif;jzpfonf? xd@k jyif f
pma&;q&mrsm;/ ¶kyf&Sifo¶kyfaqmifrsm;ESifh tjcm;tEkynmvkyfief;rsm;tay:wGifvnf;
toif;0ifjzpfjcif;/ rjzpfjcif;tay:r_wnfI uef@owfcsKyfcs,rrsm; &Sconf? om"utm;jzifh f_ d hJ
18