Więcej na www.luskar.pl

1. CEGŁY I BRUKI KLINKIEROWE CRH KLINKIER
Specjaliści
od klinkieru
Bruk klinkierowy
4Dlaczego bruk klinkierowy? 4Oferta 4Ile to kosztuje? 4Jak to wykonać? 4Przykłady aranżacji

2. Szanowni Państwo,
Kupując przetwory spożywcze czy kosmetyki zwra-
camy uwagę na to czy są zdrowe, zrobione z natural-
nych składników - bliskie naturze. Planując wakacje
wyszukujemy pięknych zakątków przyrodniczych,
aby regenerować siły w bliskim kontakcie z naturą.
To myślenie o zdrowiu przenosi się także na place bu-
dowy, gdzie coraz częściej gości drewniana stolarka,
naturalna ceramiczna dachówka, tradycyjna cegła
w ścianach oraz cegła klinkierowa na elewacji
i w ogrodzeniu. Teraz spójrzmy co dzieje się wokół
powstających domów. Nazbyt często widzimy tu
tandetne i wątpliwe estetycznie rozwiązania – szarą Ochra miOdOwa N
betonową płytę chodnikową zastępuje szara beto-
nowa kostka, czasami sztucznie podbarwiona. Wokół
domów, a także wokół biur, urzędów, dworców, cen- ści sprawdzonej przez stulecia. Bruk klinkierowy, bo A jeśli w elewacji domu jest klinkier to dobry archi-
trów handlowych płyną szare rzeki betonu. o nim mowa, jest jak prawdziwy twardziel w filmach tekt może tak to połączyć z klinkierowymi, wspo-
akcji: sprawdzony, odporny, trwały, niemal nieznisz- mnianymi detalami, że powstanie przestrzenne
Na zdjęciach zrobionych przez tych, którzy bywają
czalny, czego dowodem są wykonane z niego kilku- dzieło sztuki. Kiedy nam się znudzi pierwotny układ
w miastach Europy Zachodniej nie zobaczymy po-
setletnie uliczki w naszych miastach. W konfrontacji aranżacyjny (np. położenie alejek w ogrodzie) może-
dobnych rozwiązań, nie usłyszymy zachwytów nad
z brukiem klinkierowym szare betonowe bloczki ja- my je rozebrać i ułożyć w innym miejscu, ponieważ
wybetonowanymi centrami słynnych metropolii,
wią się jak nieudacznicy, parweniusze, ubodzy krew- bruku klinkierowego nie przykleja się do podłoża,
bo takich rozwiązań tam nie ma. Nawet w centrum
ni. Wystarczy spojrzeć na zestawienie na sąsiedniej tylko luźno układa na podsypce żwirowej. Bruk klin-
niedalekiej Pragi czeskiej w trosce o estetykę pla-
stronie. kierowy dobrze znosi składowanie, więc jeśli prace
ców, chodników i ulic nie dopuszcza się betonu. Czy
adaptacyjne się przedłużą, może poleżeć i poczekać
u nas nie ma takiej troski? Jest, ale wielu inwestorów Bruk klinkierowy jest produktem naturalnym - po-
na kolejne ułożenie. To nie powinno dziwić, wszak
i projektantów uważa betonowe bloczki za rozwiąza- wstaje z gliny i piasku. Wypalany w bardzo wysokich
tak został wymyślony, tak wypalony, aby służył nam
nie praktyczne, ba - nowoczesne (!). Czy prowizorka, temperaturach zyskuje cechy na całe swoje „życie”:
i następnym pokoleniom. Klinkier wokół domu to
rozwiązanie tymczasowe to nowoczesność? - Pro- niezwykłą trwałość mechaniczną oraz kolor, który
prestiż, świadectwo eleganckiego wykończenia, gu-
wizorka, tymczasowość? – ktoś zapyta. Owszem, bo dziś i za sto lat będzie taki sam. Dodatkowo klin-
stownego postawienia kropki nad „i”.
jak nazwać stosowanie produktu nietrwałego, któ- kier ma ciepłe tonacje kolorystyczne i dużo bardziej
rego kolor blaknie, a konstrukcja szybko i łatwo się wyraziste kolory niż sztucznie podbarwiany beton. Wiedzą o tym zwolennicy markowych produktów
ściera, kruszeje na mrozie i po kilku sezonach trzeba Są to kolory niemal identyczne jak kolory cegieł klin- (np. samochodów, ubrań, kosmetyków, trunków)
będzie ją wymieniać na nową. Tym, których zdziwiły kierowych, co daje znakomite możliwości aranżacyj- oraz tacy, którzy lubią mieć wszystko dopracowane,
tak postawione pytania proponujemy poznanie kilku ne. Do tego donice, rabaty otoczone cegłą - wszystko dopieszczone do końca w oparciu o produkty wyso-
faktów o bruku betonowym i zestawienie ich z pro- współgra, stanowi ładną całość i pięknie komponuje kiej klasy. Klinkier jest produktem markowym, stwo-
duktem tradycyjnym, naturalnym, o jakości i trwało- się z zielenią. rzonym i dla koneserów i dla zwykłych, choć niezwy-
kłych inwestorów – wszystkich ceniących estetykę
i trwałość. Cieszymy się, że jest ich coraz więcej.
Porównanie bruku klinkierowego i betonowego
Odbarwienia Przekrój Kolory
bruk betonowy bruk betonowy ze bruk klinkierowy bruk klinkierowy
sztucznie barwioną - naturalny, jednolity
powierzchnią kolor w całym
przekroju
bruk
klinkierowy bruk betonowy
Brak odporności bruku betonowego nawet na słabe Kostka betonowa jest barwiona jedynie powierzchnio- Powyżej widoczny jest proces blaknięcia, jakiemu ulega
kwasy [plaster cytryny] powoduje na jego powierzchni wo, więc po starciu górnej warstwy, uszkodzeniu (prze- kostka betonowa w porównaniu z brukiem klinkiero-
trwałe odbarwienia, a przy odpowiednio długim działa- łamaniu czy obiciu) widoczna staje się jej szara, betono- wym. Zdjęcie wykonane zostało po 2 latach od momen-
niu także wżery. Na zdjęciu nieusuwalne plamy na bru- wa struktura. Zupełnie inaczej jest w przypadku bruku tu wykonania ścieżki. W trakcie jej wykonywania oba
ku betonowym po 12-godzinnym teście z cytryną. Bruk klinkierowego, którego kolor uzyskuje się dzięki wyko- rodzaje bruku miały zbliżony kolor.
klinkierowy jest odporny na działanie tego typu czynni- rzystaniu glin, które naturalnie wypalają się na określone
ków, bo w wyniku obróbki termicznej przyjmuje postać kolory. Dzięki temu bruk klinkierowy posiada jednolitą
niereaktywną. barwę w całym swoim przekroju.
2 www.crh-klinkier.pl

3. Porównanie bruku klinkierowego i betonowego
Opracowano na podstawie PN EN 1338 2005 „Betonowe kostki brukowe.
Wymagania i metody badań”; PN EN 1344 2004 „Ceramiczna cegła drogowa.
Wymagania i metody badań” oraz kart technicznych producentów bruków.
Bruk klinkierowy Bruk betonowy
po kilku latach użytkowania po kilku latach użytkowania
materiał ceramika – glina wypalana w temperaturze 1050oC. Beton – stwardniała mieszanka betonowa.
Kolor Trwały i odporny na blaknięcie, taki sam w całym Nietrwały i nieodporny na blaknięcie. Naturalny
przekroju. Bogactwo barw uzyskuje się dzięki wyko- jest tylko kolor szary, a inne kolory uzyskuje się
rzystaniu różnych glin, które naturalnie wypalają się przez dodawanie sztucznych barwników lub po-
na różne kolory, bez żadnych sztucznych dodatków wierzchniowe nakładanie na warstwę konstruk-
czy barwników. wieczysta gwarancja koloru. cyjną barwionej warstwy ścieralnej.
wytrzymałość Bruk klinkierowy o grubości 45 mm posiada pa- Bruk betonowy jest wykonywany z mieszanki be-
na ściskanie rametry, którymi nie tylko dorównuje, ale wręcz tonowej, której wytrzymałość jest ograniczona do
przewyższa kostkę betonową o grubości 80 mm. 50 MPa (przy grubości 80 mm). Jest to zwykły be-
Ma 4 x większą wytrzymałość, ponieważ uformo- ton wlewany do form, twardniejący przez 28 dni.
wana i sprasowana glina w czasie wypału tworzy
spieki gwarantujące bardzo wysoką wytrzymałość
materiału.
Odporność Klasa A3 - Najwyższa. Średnia ilość startego w wy- Klasa I – średnia ilość startego w wyniku badania
na ścieranie niku badania na podstawie PN EN 1344 materiału na podstawie PN EN 1338 materiału nie powinna
nie powinna przekroczyć 450 mm3 (poddana ściera- przekroczyć 18000 mm3 lub 5000 mm2 (poddana
niu kostka klinkierowa o wymiarach 200 x 100 mm ścieraniu kostka betonowa 200 x 100 mm może
może zetrzeć się w czasie badania tylko o 0,025 mm). zetrzeć się w czasie badania aż o 0,9 mm), czyli
do 40 x mniejsza ścieralność! niemal 40 razy więcej niż kostka bruku klinkiero-
wego.
Odporność Najwyższa odporność na poślizg (klasa U3) w każ- Zadowalająca, pod warunkiem, że na skutek
na poślizg dych warunkach (powierzchnia sucha i wilgotna), użytkowania nie została odsłonięta warstwa kru-
ponieważ w wyniku użytkowania jego powierzchnia szywa łatwo ulegająca polerowaniu. Z upływem
nie ulega polerowaniu. czasu bruk betonowy ściera się, więc jego odpor-
ność na poślizg jest coraz mniejsza.
Zastosowanie Prosty i ponadczasowy kształt gwarantuje bardzo Mimo, że występuje w kilku różnych kształtach,
duże możliwości aranżacyjne. Z takich samych kostek nie daje dużych możliwości aranżacyjnych, po-
bruku, które układane są na powierzchniach płaskich nieważ posiada tylko jedną powierzchnię licową.
można wykonywać obrzeża, stopnie schodów, murki Do wykonania obrzeży potrzebne są dodatkowe
i inne elementy małej architektury. elementy - krawężniki lub palisady betonowe.
ilość 5 możliwych do wykorzystania powierzchni w po- 1 (tylko jedna powierzchnia płaska).
powierzchni jedynczej kostce bruku (2 powierzchnie płaskie + 2
główki + 1 wozówka).
Odporność Odporny. Odporność na słabe kwasy (np. sok z cy- Brak odporności. W wyniku działania kwa-
na słabe tryny czy ocet) jest cechą naturalną ceramiki, ponie- sów lub ich roztworów beton ulega korozji. Np.
kwasy waż wykorzystywana do produkcji klinkieru glina w w wyniku działania na beton roztworu kwasu siar-
czasie obróbki termicznej zmienia swą strukturę do kowego (np. kwaśny deszcz) cement przechodzi
postaci niereaktywnej. W wyniku tego staje się od- w uwodniony siarczan wapnia (gips), który jest
porna na działanie kwasów, detergentów i innych bardzo łatwo wypłukiwany przez wodę i znacznie
substancji żrących. mniej wytrzymały.
www.crh-klinkier.pl 3

4. KaLahari N
SAHARA N SAHARA CIeNIOWANA N OCHRA MIODOWA N
4 www.crh-klinkier.pl

5. Ochra miOdOwa N
BRU K
Sahara ciENiOwaNa N
AMBeR N KALAHARI N
Ochra miOdOwa N
KaLahari N
Sahara N
amBEr N
bruk
producent:
OBErLaUSiTZ
wymiar [mm]:
200 x 100 x 45
200 x 100 x 52
200 x 100 x 71
klasa
wytrzymałości 65 65 65 65 65
do do do do do
nasiąkliwość 6% 6% 6% 6% 6%
zapotrzebo-
wanie [szt/m2] 48 48 48 48 48
ilość sztuk
na palecie:
200 x 100 x 45 630 630 630 630 630
200 x 100 x 52 540 540 540 540 540
200 x 100 x 71 420 420 420 420 420
- produkty oznaczone tym symbolem dostępne są
wyłącznie na specjalne zamówienie.
Okres oczekiwania uzgadniany jest indywidualnie.
cLaSSic
www.crh-klinkier.pl 5

6. ETNa N
CLASSIC KöLN eTNA N
6 www.crh-klinkier.pl

7. TYTaN N
BRU K
TYTaN N
cLaSSic
wEGa N
WeGA N TYTAN N
ETNa N
KÖLN
bruk
producent:
OBErLaUSiTZ
STradaLiT
PaTOKa
wymiar [mm]:
200 x 100 x 45
200 x 100 x 51
200 x 100 x 52
200 x 100 x 71
klasa
wytrzymałości 65 65 65 65 65
do do do do do
nasiąkliwość 6% 6% 6% 6% 6%
zapotrzebo-
wanie [szt/m2] 48 48 48 48 48
ilość sztuk
na palecie:
200 x 100 x 45 - 630 630 630 630
200 x 100 x 51 720 - - - -
200 x 100 x 52 - 540 540 540 540
200 x 100 x 71 - 420 420 420 420
- produkty oznaczone tym symbolem dostępne są
wyłącznie na specjalne zamówienie.
Okres oczekiwania uzgadniany jest indywidualnie.
TYTaN N
www.crh-klinkier.pl 7

8. BaSTEi
BASTeI BeRLIN UNNA
8 www.crh-klinkier.pl

9. EmdEN
BRU K
eMDeN
EmdEN
BErLiN
BaSTEi
UNNa
bruk
producent:
OBErLaUSiTZ
STradaLiT
wymiar [mm]:
200 x 100 x 52
klasa
wytrzymałości 65 65 65 65
do do do do
nasiąkliwość 6% 6% 6% 6%
zapotrzebo-
wanie [szt/m2] 48 48 48 48
ilość sztuk
na palecie:
200 x 100 x 52 540 540 540 540
UNNa
- produkty oznaczone tym symbolem dostępne są
wyłącznie na specjalne zamówienie.
Okres oczekiwania uzgadniany jest indywidualnie.
BErLiN
www.crh-klinkier.pl 9

10. Produkty
na specjalne
zamówienie
Patoka
- klinkier dla koneserów
Tajemnica niezwykłej jakości klinkieru z Pa-
toki związana jest z piecem i technologią
wypalania. Sercem Patoki jest tradycyjny,
opalany węglem piec Hoffmana - jeden
z naprawdę nielicznych tego typu obiektów
na świecie. Wypalane w nim cegły i bruki są
unikatowe zarówno pod względem właści-
wości fizycznych jak i kolorystyki, przez co
są bardzo cenione wśród inwestorów zwią-
zanych z rynkiem budowlanym. Liczne jest
też grono architektów zafascynowanych
produktami z Patoki - w tworzonych przez
siebie projektach potrafią oni umiejętnie
wykorzystać całą gamę kolorystyczną tych
wyrobów (przechodzącą od czerwieni do
grafitu), a także drobne deformacje i ożuż-
lenia, które nadają elewacjom i nawierzch-
niom wyjątkowy charakter.
W cegielni w Patoce odbywa się również
produkcja specjalnych form przeznaczonych
do renowacji zabytkowych obiektów i prac
konserwatorskich. Powstające tu produkty
odnaleźć możemy między innymi na Zamku
Królewskim na Wawelu, Klasztorze na Jasnej
Górze, Barbakanie w Warszawie czy Zamku
w Malborku.
PŁYTKA CLASSIC BRUK ANTIKA
PŁYTKa cLaSSic
BrUK mOZaiKa
bruk BrUK aNTiKa
producent:
PaTOKa
wymiar [mm]:
200 x 200 x 40
200 x 100 x 50
50 x 50 x 50
klasa wytrzymałości 50 80 80
do do do
BRUK MOZAIKA nasiąkliwość 6% 6% 6%
zapotrzebowanie 25 48 384
[szt/m2]
ilość sztuk na palecie: 360 720 2096
i
Czas realizacji produktów na specjalne
zamówienie uzgadniany jest indywidualnie.
8
10 www.crh-klinkier.pl

11. cLaSSic
cLaSSic cLaSSic cLaSSic
www.crh-klinkier.pl 11

12. inspiracje
KaLahari N, wEGa N
Ochra miOdOwa N, TYTaN N
12 www.crh-klinkier.pl

13. KÖLN
cLaSSic
KaLahari N
KÖLN mOZaiKa Ochra miOdOwa N
www.crh-klinkier.pl 13

14. inspiracje
amBEr N
TYTaN N
14 www.crh-klinkier.pl

15. cLaSSic
ETNa N
BaSTEi
KaLahari N
www.crh-klinkier.pl 15

16. inspiracje
KaLahari N
Sahara ciENiOwaNa N
16 www.crh-klinkier.pl

17. Ochra miOdOwa N, TYTaN N Ochra miOdOwa N
ETNa N TYTaN N
www.crh-klinkier.pl 17

18. inspiracje
Sahara N
TYTaN N
18 www.crh-klinkier.pl

19. TYTaN N
Ochra miOdOwa N ETNa N
Ochra miOdOwa N
KÖLN
www.crh-klinkier.pl 19

20. dlaczego bruk klinkierowy?
Tarasy, ścieżki, schody z bruku klinkierowego kie, co podnosi komfort ich użytkowania. Mogą
być one wykończone brukiem klinkierowym kła-
Tarasy, ścieżki i schody są elementami architektury harmonijnego przejścia i nie stawiać sztucznych
dzionym na rolkę lub też kostką granitową.
łączącymi dom z przylegającym do niego ogrodem. barier architektonicznych;
Harmonijne skomponowanie tych przestrzeni wy- 4ich powierzchnie powinny mieć 1,5-2% spadku, Tarasy i schody wykonane jedną z najbardziej zna-
maga kreatywności, a jednocześnie praktycznego aby ułatwić w ten sposób odprowadzanie wody nych i tradycyjnych metod – z płytek ceramicz-
podejścia, które zintegruje wszystkie funkcje, jakie do ogrodu. W tarasach, ścieżkach i schodach nych przyklejonych do podłoża, to rozwiązanie,
powinny spełniać dobrze zaprojektowane i wyko- zbudowanych na warstwach przepuszczalnych które z czasem może przysporzyć wielu trudności.
nane elementy małej architektury. dopuszczalne jest wykonywanie spadku 0%, po- Częste pękanie, łuszczenie się czy odspajanie płytek
Wybierając projekt i decydując się na określoną nieważ woda opadowa nie spływa wtedy po po- od podłoża to tylko część problemów spotykają-
technologię budowy tarasu należy pamiętać, iż wierzchni, ale przesącza się przez szczeliny mie- cych właścicieli tarasów. Można tego uniknąć sto-
powinien on spełniać kilka podstawowych wymo- dzy kostkami bruku spływając w głębsze partie sując prostszą i jak się okazuje tańszą technologię
gów: podbudowy aż do warstw gruntu rodzimego; – z użyciem bruku klinkierowego. Nie wymaga ona
4materiały użyte do budowy tych konstrukcji mu- specjalistycznych materiałów (np. klejów elastycz-
4współgrać z architekturą i bryłą budynku;
szą być odporne na wahania temperatur, mróz nych i mrozoodpornych), wykonywania dość dro-
4być oddzielone od bryły budynku niewielkim
i ścieranie. Tylko takie cechy pozwolą uniknąć giej i czasochłonnej izolacji przeciwwilgociowej, jest
progiem, który będzie przeciwdziałał napływa-
szybkich zniszczeń i kosztownych remontów; szybsza w wykonaniu i na dodatek pozwala powtór-
niu wody do budynku, a jednocześnie będzie
4wierzchnia warstwa powinna być zawsze równa nie wykorzystać bruk w tym samym bądź innym
stanowił płynne i naturalne przedłużenie po-
i antypoślizgowa; miejscu z zachowaniem jego pierwotnej jakości
wierzchni użytkowej domu;
4w przypadku tarasu ze schodkami ważne jest, aby i estetyki (ponieważ nie jest przyklejony na stałe do
4być położone nieco powyżej poziomu gruntu,
stopnie, które go tworzą były dość niskie i szero- podłoża, a jedynie ułożony na warstwie podsypki).
jednak na tyle nieznacznie, aby nie zakłócać
ile to kosztuje?
1 Taras z bruku
klinkierowego 2 Taras z bruku
betonowego 3 Taras z płytek
ceramicznych
Porównanie kosztów
Robocizna 2 283,60 zł Robocizna 2 283,60 zł Robocizna 2 488,70 zł
wykonania tarasu
Materiały 3 954,01 zł Materiały 4 109,62 zł Materiały 4 774,92 zł
w różnych technologiach:
Razem 6 237,61 zł Razem 6 393,22 zł Razem 7 263,62 zł
Kosztorys według KNR i cen
SEKOCENBUD-u IV kwartał 2008 cena za 1 m2 194,93 zł cena za 1 m2 199,79 zł cena za 1 m2 226,99 zł
(ceny netto). Kopie kosztorysu do wglądu.
W kosztorysie przyjęto: Taras z bruku klinkierowego 4m x 8m Taras z barwionego na czerwono Taras na płycie żelbetowej
- bruk klinkierowy KALAHARI N 200 x 100 = 32m2 z dwoma schodami (o długości bruku betonowego, 4m x 8m = 32m2 4m x 8m = 32m2 z dwoma
x 45 mm w cenie 74,88 zł za 1m2, obrzeża 8m każdy), na podbudowie z kruszywa z obrzeżami schodów wykonanymi schodami (o długości 8m każdy),
schodów założono jako wykonane z łamanego drogowego 2-32 mm z palisady betonowej. wykończony płytkami gresowymi.
bruku ustawionego na sztorc na zaprawie ze stopniami mocowanymi na zaprawie
4Nie wymaga wylewki. 4wymaga wylewki.
do murowania klinkieru. do murowania klinkieru.
4Nie wymaga izolacji przeciwwilgociowej. 4wymaga izolacji
- bruk betonowy barwiony na czerwono 4Nie wymaga wylewki. 4wymaga wprowadzenia dodatkowych przeciwwilgociowej.
200 x 100 x 60 mm w cenie 36,72 zł / 4Nie wymaga izolacji przeciwwilgociowej. elementów (np. palisad lub 4Nie wymaga dodatkowych
m2, obrzeża schodów założono jako 4Nie wymaga dodatkowych materiałów krawężników betonowych) na materiałów aranżacyjnych
wykonane z palisady o średnicy 11 cm w aranżacyjnych (wykończeniowych). obrzeżach ścieżek, schodów itp. (wykończeniowych).
kolorze czerwonym, w cenie 4,60 zł/szt na
zaprawie cementowo-piaskowej. SEKOcENBUd - ogólnopolska baza cen materiałów budowlanych i kosztów robocizny. KNr - Katalog Nakładów Rzeczowych - gromadzi dane o
- płytki gresowe 30 x 30 cm w cenie czasie wykonywania danej czynności lub pracy. Bazy te zawierają uśrednione ceny materiałów i robocizny w budownictwie (uśrednione, ze względu
53,64 zł za 1m2 netto układane na kleju na różnice cenowe występujące w poszczególnych regionach Polski), które wykorzystywane są przez kosztorysantów do wszelkiego rodzaju wycen
elastycznym mrozoodpornym. robót i obiektów budowlanych. Dzięki nim możliwe jest obiektywne porównanie kosztów wykonania danej inwestycji w różnych technologiach.
Jak to wykonać?
Wykonanie tarasu na warstwach żwiru to najbardziej ekonomiczne
rozwiązanie. Umożliwia bowiem odprowadzenie wilgoci i eliminu-
je uszkodzenia elementów nawierzchni - woda i skutki wywołane
jej obecnością są największym wrogiem każdej konstrukcji.
Jak to wykonać?
Budując konstrukcję, jaką może być taras, ścieżka czy schody, na-
leży najpierw zamocować krawężnik [np. z bruku lub cegły pełnej
ustawionej na sztorc] przy użyciu zaprawy do murowania klin-
kieru. Następnie wypełniamy wnętrze obramowania kruszywem
o odpowiednim uziarnieniu, zagęszczamy i układamy wierzchnią
warstwę bruku.
W przypadku schodów mocujemy kolejny stopień, układamy ko-
lejną warstwę kruszywa, zagęszczamy i powtarzamy te czynności,
aż do osiągnięcia żądanego poziomu.
Szczegółowa instrukcja układania bruku na warstwach żwirowych
znajduje się na stronach 22 - 25. Przekrój tarasu na warstwie przepuszczalnej wykonany z bruku klinkierowego.
20 www.crh-klinkier.pl

21. wymiana nawierzchni tarasu, schodów
i ścieżek na istniejącej podbudowie betonowej.
Materiał, którego użyjemy do budowy tarasu, schodów i ścieżek musi być odporny na czynniki atmosferycz-
ne, mróz czy ścieranie. Jeśli jego parametry techniczne będą niewystarczające z biegiem czasu nawierzchnia
zacznie pękać i konieczna stanie się wymiana nawierzchni na nową. Pozostaje nam wówczas wybór właściwe-
go rozwiązania, które przywróci piękno wspomnianych elementów architektury ogrodowej. Poniżej propo-
nujemy Państwu dwa rozwiązania wymiany zniszczonej nawierzchni tarasu, schodów i ścieżek na istniejącej
podbudowie betonowej na nawierzchnię z bruku klinkierowego.
wymiana nawierzchni tarasu, schodów i ście-
żek z użyciem warstwy podsypki żwirowej.
Najlepszym rozwiązaniem wymiany nawierzchni ta-
rasu, schodów i ścieżek na istniejącej podbudowie
betonowej jest wyłożenie 4 - 5 cm warstwy pod-
sypki żwirowej bezpośrednio pod brukiem. Wariant
ten możliwy jest do wykonania jedynie w sytuacji,
kiedy dysponujemy wystarczająco dużą ilością miej-
sca - różnica między poziomem tarasu i progu drzwi
tarasowych budynku jest na tyle duża [8-10 cm], że
pozwala na wykonanie kilkucentymetrowej warstwy
podsypki oraz ułożenie kostki brukowej o grubości
4,5 cm. Rozwiązanie to gwarantuje pewny i bez-
pieczny sposób odprowadzania wody z tarasu, bez
konieczności inwestowania w elastyczny klej.
Jak to wykonać?
W najniższym miejscu tarasu [zwykle na jego końcu]
wykonujemy wzdłuż całej jego krawędzi otwór [dre-
naż] w płycie betonowej, pozwalający odprowadzić
wodę poza taras lub pod taras jeśli pod płytą znaj-
duje się podbudowa przepuszczalna dla wody [kru- Przekrój wymiany nawierzchni tarasu, schodów i ścieżek na istniejącej podbudowie
betonowej z warstwą podsypki żwirowej z wykorzystaniem bruku klinkierowego.
szywo, tłuczeń, itp.]. Na powierzchni płyty wykonu-
jemy izolację przeciwwilgociową w postaci, np. folii
w płynie. Izolujemy również pionowe płaszczyzny Na tak przygotowaną powierzchnię wysypujemy wykonać izolację poziomą, a następnie „zatopić”
płyty tworzące drenaż, po czym wypełniamy go gru- 4 - 5 cm warstwę drobnego kruszywa [2-5 mm], kostki bruku w elastycznym kleju mrozoodpornym.
bym kruszywem [16-32 mm], aby woda spływająca wyprowadzamy płaszczyznę i układamy bruk Przestrzeń pomiędzy kostkami bruku [około 5-8
z powierzchni tarasu mogła swobodnie się przez nie- klinkierowy. W miejscach gdzie nie jest możliwe mm] wypełniamy szczelnie zaprawą do spoinowa-
go przesączać. ułożenie bruku na podsypce (np. schody) należy nia klinkieru.
wymiana nawierzchni tarasu, schodów i ście-
żek bez użycia warstwy podsypki żwirowej.
W przypadku, gdy ze względu na ograniczoną ilość
miejsca między istniejącym poziomem tarasu, a kra-
wędzią otworu drzwiowego nie jest możliwe wyko-
nanie warstwy podsypki, jedynym rozwiązaniem jest
ułożenie bruku na warstwie kleju.
Jak to wykonać?
Na betonowej płycie o wyprofilowanym spadku
wykonujemy izolację przeciwwilgociową, rozprowa-
dzamy klej elastyczny mrozoodporny o rozpływowej
konsystencji i „zatapiamy” w nim kostki brukowe,
zachowując między nimi 5-8 mm odstępy, które po
związaniu kleju wypełniamy szczelnie zaprawą do
spoinowania klinkieru.
Wariant ten wymaga dużej dokładności i czysto-
ści wykonania prac, w przeciwnym wypadku może
dojść do sytuacji, w której woda przez nieszczelną
spoinę dostanie się pod powierzchnię bruku, a po Przekrój wymiany nawierzchni tarasu, schodów i ścieżek na istniejącej podbudowie
zamarznięciu odspoi kostkę brukową. betonowej bez podsypki żwirowej z wykorzystaniem bruku klinkierowego.
www.crh-klinkier.pl 21

22. Ogólny przebieg brukowania
Podłoże - musi być stabilne, wolne
od warstwy próchniczej, by mogło
Krok 1
bezpiecznie przenieść obciążenia
z nawierzchni za pośrednictwem Przygotowanie
warstwy nośnej. warstwy
warstwa nośna - ma za zadanie
gruboziarnistej
rozłożenie ciężaru przyjmowanego przez
warstwę klinkieru i odprowadzenie materiały i narzędzia:
równiarka, łopata, zagęszczarka.
wsiąkającej deszczówki.
Podsypka - w postaci drobnego żwiru Z podłoża usypanego z pozbawionej warstwy
lub gruboziarnistego piasku płukanego próchniczej ziemi powstaje warstwa wyrównaw-
- stanowi warstwę ochronną dla klinkieru cza, która po zagęszczeniu stanowić będzie pierw-
(zapobiega uszkodzeniom bruku przez szą warstwę podbudowy.
należytą stabilizację w podłożu) i służy
jednocześnie do zaznaczania pochyłości.
W przekroju pionowym
warstwa klinkieru - odporna struktura powierzchni warstwa bruku
na ścieranie nawierzchnia z klinkieru, klinkierowej tarasu
lub wjazdu do garażu podsypka - o grubości 4-5 cm
ułożona z bruku o dowolnych kolorach,
wygląda następująco: (kruszywo o frakcji 2 - 5 mm)
formatach i kształtach.
warstwa nośna - o grubości
min. 10 cm (mieszanka
kruszywa o frakcji 2 - 32 mm)
UwaGa: podłoże - zagęszczona warstwa
Nie stosować cementu wyrównawcza
w żadnej z warstw.
1
Krok 2
Przygotowanie
warstwy
nośnej
materiały i narzędzia: kruszywo o grubości
ziaren 2-32 mm, łopata, zagęszczarka, poziomica,
łata, metrówka, sznurki.
Zadaniem warstwy nośnej jest rozłożenie ciężaru
nawierzchni klinkierowej w ten sposób, żeby został
on przyjęty przez warstwy leżące niżej oraz przez
podłoże. Poza tym warstwa ta musi przepuszczać
wnikającą przez szczeliny między brukiem wodę
i odprowadzać ją w głębsze partie gruntu. Warstwę
nośną usypuje się zwykle z mieszanki kruszyw
o frakcji 2-32 mm i ubija warstwowo z uwzględnie-
niem spadku ok. 1,5-2%. Powstała w ten sposób
Usypanie pierwszej części warstwy nośnej
warstwa ma grubość min. 10 cm.
2 3
Odmierzenie pochylenia za pomocą Zaznaczenie spadku za pomocą sznurków
poziomicy i łaty
22 www.crh-klinkier.pl

23. 4 6
Ubijanie poszczególnych warstw mieszanki
mineralnej przy pomocy zagęszczarki
5
Rozmieszczenie dalszych części warstwy nośnej Ostateczne ubicie warstwy nośnej
zgodnie z zaznaczonym sznurkiem nachyleniem z uwzględnieniem spadku 1,5 – 2,0%
spadek ok. 1,5 - 2,0%
Krok 3 warstwa klinkieru
rolka
Przygotowanie podsypka leżąca
obramowania warstwa nośna
podłoże
bocznego z zaprawy
materiały i narzędzia: zaprawa,
bruk klinkierowy, łata, kielnia, szpachlówka,
ubijarka wibrująca, poziomica.
Zadaniem obramowania bocznego jest zapobieganie
1 2 przesuwania się bruku klinkierowego podczas jego
układania i użytkowania. Kostki brukowe tworzące
krawędź układamy na zaprawę cementową i umac-
niając je od zewnątrz warstwą zaprawy. Aby podczas
brukowania uniknąć konieczności częstego przyci-
nania klinkieru, należy ustalić odległość między kra-
wędzią, a, np. ścianą domu, układając rząd klinkieru
z 3-5 mm odstępem pomiędzy kostkami. Wysokość na
jaką wystaje ponad warstwę nośną wyliczamy dodając
do grubości kruszywa (ok. 4-5 cm) wybraną grubość
Układanie klinkieru w celu ustalenia odstępu Wysypywanie podsypki pod obramowanie bruku klinkieru. Zaprawę wokół krawężnika należy odpo-
między krawędzią a ścianą domu od strony budynku wiednio wyprofilować nadając jej spadek.
3 4 5
Układanie obramowania od strony budynku Układanie obramowania bocznego Umieszczenie prowadnic ułatwiających wykonanie
w postaci kostek granitowych w postaci kostek granitowych równej powierzchni (płaszczyzny) do ułożenia
bruku
www.crh-klinkier.pl 23

24. Ogólny przebieg brukowania
materiały i narzędzia: kruszywo o grubości ziaren
Krok 4 2-5 mm, prowadnica, sznurki, metrówka, łopata,
gładzice, ubijarka wibrująca.
Przygotowanie
podsypki
W obrębie zamkniętego obramowania bocznego krawędzi, ew. do ogrodu wynosi ok. 1,5-2%. Rów-
umieszczamy podsypkę (kruszywo o grubości zia- nocześnie należy zwrócić uwagę na to, by warstwa
ren 2-5 mm). Ilość potrzebnego materiału można podsypki umieszczona była na tyle głęboko, żeby
obliczyć zakładając, że grubość tej warstwy po ubi- ułożony na niej klinkier wystawał nieznacznie nad
ciu nie powinna przekroczyć 4-5 cm. Powierzchnia obramowanie. W ten sposób w trakcie opadów
podsypki zostaje dokładnie wygładzona między woda może swobodnie spływać do ogrodu. Na ko-
prowadnicami. Jako szablon służą rury, które ukła- niec podsypkę należy ubić.
damy w taki sposób, że ich spadek od domu do
1 2
Naniesienie drobnego kruszywa Równomierne rozłożenie podsypki
(grubość ziaren: 2 - 5 mm)
3 4
Wyrównanie podsypki między dwoma Usunięcie prowadnic po wyrównaniu podsypki
prowadnicami
5 6
Wypełnienie podsypki po usunięciu prowadnic Ubicie podsypki
24 www.crh-klinkier.pl

25. materiały i narzędzia: bruk klinkierowy, kruszywo
o grubości ziaren 2-5 mm, sznurki, łata, szlifierka
z przecinarką lub piła diamentowa, miotła, wąż
gumowy, ubijarka wibrująca z nakładką gumową.
Krok 5
Układanie bruku
klinkierowego Bruk klinkierowy powinno się układać mieszając
go z kilku palet, aby otrzymać naturalną grę kolo-
rów. Należy rozpocząć przy umocnionym obrzeżu
(krawędź boczna, mury, schody) i wyłożyć najpierw
1
kilka rzędów lub małą powierzchnię według obra-
nego wzoru. W ten sposób powstanie moduł, który
za pomocą sznurów zostanie przeniesiony na całą
powierzchnię, którą chcemy wybrukować. Dzięki podczas układania kostek. Mniejsze kawałki nale-
sznurom łatwiej jest wyznaczyć przebieg spoin ży przyciąć za pomocą tarczy do cięcia kamienia
w dalszej części brukowania. Należy przy tym lub piły diamentowej. Przed ubiciem gotowej po-
zwrócić uwagę na zachowanie jednakowej szero- wierzchni zagęszczarką z gumową lub neopreno-
kości szczelin, przynajmniej 3-5 mm. Żeby uniknąć wą płytą ochronną należy spoiny zaszlamować płu-
przesuwania się klinkieru podczas pracy zaleca się kanym piaskiem lub kruszywem o tej samej frakcji,
Wyprofilowana płaszczyzna do ułożenia bruku wypełnianie szczelin gruboziarnistym piaskiem już na której bruk był układany.
2 3 4
Układanie pierwszego rzędu klinkieru Układanie kolejnych rzędów klinkieru Ułożona posadzka klinkierowa z brakującymi
połówkami kostek
5 6 7
Przycinanie pasujących kawałków za pomocą Wypełnianie szczelin odpowiednio Wmiatanie kruszywa w otwarte szczeliny
przecinarki lub piły diamentowej przyciętymi kostkami
8 9 10
Zaszlamowanie szczelin piaskiem Ubicie wybrukowanej powierzchni za pomocą Gotowa i wymyta nawierzchnia
za pomocą węża z wodą i szczotki zagęszczarki z gumową płytą, w kierunku od
krawędzi do środka.
www.crh-klinkier.pl 25

26. Przykładowe projekty Bruk klinkierowy można układać na płasko, na sztorc i z widoczną wozówką.
aranżacji bruku w celu urozmaicenia kompozycji można połączyć kilka kolorów bruku lub też
zaaranżować go z granitem, drewnem czy innymi materiałami.
klinkierowego bruk ułożony na płasko wozówka główka granit 10 x 10 cm lub połówka bruku klinkierowego
wybrane wzory układania bruku
26 www.crh-klinkier.pl

27. Ochra miOdOwa N, TYTaN N Ochra miOdOwa N
Najczęściej zadawane pytania
czy bruk klinkierowy na pewno nie straci Unikniemy w ten sposób czyszczenia z wykorzysta- tową cegłę do murowania elementów małej
swego koloru pod wpływem słońca? niem środków chemicznych. architektury.
Bruk klinkierowy nie utraci swego koloru z uwa-
gi na swą naturalność. Jego kolor uzyskuje się czy bruk klinkierowy można układać wyłącznie czy na podjazd dla samochodów osobowych
w całym przekroju - nie tylko na powierzchni - na płasko? można zastosować bruk 45 mm?
w wyniku stosowania glin wypalających się na- Nie, nie tylko. Bruk klinkierowy posiada aż pięć Oczywiście że tak - bruk klinkierowy mimo nie-
turalnie na rozmaite kolory. Bruk klinkierowy to powierzchni użytkowych. Dla porównania bruk wielkiej grubości posiada ogromną wytrzymałość
glina i piasek wypalane w temp. 1050oC, więc betonowy posiada taką powierzchnię tylko jedną. (200 MPa, czyli 4 razy więcej niż bruk betonowy
w całej jego strukturze kolor jest taki sam. Bruk klinkierowy można układać zarówno na pła- o grubości 80 mm). Należy jedynie pamiętać, że
sko jak i na sztorc i w każdym z tych ułożeń będzie każda nawierzchnia by móc przenosić obciąże-
czy to prawda że bruk klinkierowy można tak samo estetyczny i praktyczny. Dzięki tym wła- nia musi spoczywać na wytrzymałym i sztywnym
wykorzystać dwustronnie? snościom każdą kostkę bruku klinkierowego moż- podłożu. Jeśli na podjeździe zostanie wykonana
Tak, to prawda. W sytuacji mechanicznego na wykorzystać w wielu miejscach i w różnoraki stabilna i mocna podbudowa to będą się po nim
uszkodzenia bruku lub zabrudzenia go olejem sposób - na powierzchniach płaskich, obrzeżach, mogły poruszać również cięższe pojazdy (cięża-
silnikowym, wystarczy kostkę wyjąć i obrócić. krawężnikach, schodach, a także jako małoforma- rowe samochody dostawcze, śmieciarki itp).
Koncern crh plc
Koncern crh plc
Koncern crh plc powstał w 1970 roku w Irlandii. Dziś jest światowym liderem
w branży materiałów budowlanych. Podczas swojej niemal czterdziestoletniej
historii rozszerzył zasięg terytorialny na 34 kraje - jest obecny między innymi
w USA, Kanadzie, Chile, Europie Zachodniej, Polsce, Ukrainie, Rosji i Chinach.
W 3.500 zakładów na całym świecie pracuje ponad 92.000 pracowników.
crh plc jest obecny w Polsce od 1995 roku, a jednym z segmentów jego działania
jest branża ceramiki budowlanej. crh KLiNKiEr grupuje 6 należących do
koncernu cegielni - Patokę, Cerg, Gozdnicę, Krotoszyn, Witaszyce oraz niemiecką
cegielnię Oberlausitz. Dzięki wieloletniej tradycji cegielni na polskim rynku,
a także dostępowi do najnowszych światowych technologii, produkty firmy
crh KLiNKiEr charakteryzują się najwyższą jakością i nowoczesnym stylem.
www.crh.com
www.crh-klinkier.pl 27

28. crh KLiNKiEr
crh KLiNKiEr Sp. z o. o.
ul. Pszczyńska 309, 44-100 Gliwice, tel. sekretariat: 032 23 94 100
Dział Logistyki: 032 23 94 115, Dział Marketingu: 032 23 94 140
Informacje o ofercie: 032 23 94 145, fax: 032 23 94 101
crh-klinkier@crh-klinkier.pl
GOZdNicKiE ZaKŁadY cEramiKi BUdOwLaNEJ Sp. z o. o.
ul. Świerczewskiego 35, 68-130 Gozdnica, tel. 068 360 19 22, 068 360 19 55
fax: 068 360 19 23, gozdnica@crh-klinkier.pl
cErG Sp. z o. o.
ul. Pszczyńska 309, 44-100 Gliwice
tel.: 032 23 94 105, fax: 032 23 94 106, cerg@crh-klinkier.pl
PaTOKa iNdUSTriES Ltd. Sp. z o. o.
TYTaN N mOZaiKa
Panoszów, ul. Ceramiczna 23, 42-793 Ciasna
tel. 034 353 80 68, 034 353 80 64, fax: 034 353 80 17, patoka@crh-klinkier.pl
cEraBUd S.a.
i ul. Przemysłowa 16, 63-700 Krotoszyn
tel.: 062 722 38 75, fax: 062 725 37 14, krotoszyn@crh-klinkier.pl
cEraBUd S.a.
Zapraszamy również
do zapoznania się ul. Kolejowa 10, 63-200 Witaszyce
z naszymi publikacjami tel.: 062 740 11 55, fax: 062 740 10 88, witaszyce@crh-klinkier.pl
dotyczącymi cegieł
klinkierowych -
„cegły i płytki klinkierowe”
oraz architektury ceglanej
- „Klinkierowe inspiracje”.
W celu zlokalizowania najbliższego punktu sprzedaży produktów
crh KLiNKiEr zapraszamy do serwisu www.crh-klinkier.pl lub prosimy
o kontakt z Regionalnym Kierownikiem Sprzedaży z danego województwa.
Gdańsk
regionalni Kierownicy Sprzedaży:
Olsztyn
Szczecin
II I Piotr Gruszeczka p.gruszeczka@crh-klinkier.pl 0-694 439 176
Bydgoszcz
Białystok
II michał hycza m.hycza@crh-klinkier.pl 0-600 010 788
I
IV
Toruń
VII
V III dariusz Sajbura d.sajbura@crh-klinkier.pl 0-600 010 778
Poznań
Zielona Warszawa IV rafał Beśka r.beska@crh-klinkier.pl 0-694 439 179
Góra wiTaSZYcE
Łódź V Paweł Borychowski p.borychowski@crh-klinkier.pl 0-694 439 180
KrOTOSZYN VII
OBEr-
GOZdNica
PaTOKa VI Radom Lublin
VI dariusz Figlarski d.figlarski@crh-klinkier.pl 0-600 010 786
LaUSiTZ Wrocław
Częstochowa VII maciej Skrzeczyński
III Kielce m.skrzeczynski@crh-klinkier.pl 0-694 439 177
Opole VIII VIII Tomasz Bartosik t.bartosik@crh-klinkier.pl 0-606 839 501
cErG
Katowice Kraków Rzeszów IX wojciech Gumulak w.gumulak@crh-klinkier.pl 0-600 010 777
IX
Ekspert crh KLiNKiEr - fachowe doradztwo techniczne.
mgr inż. Piotr Wojtasik:
marzec 2009
design: ad-venture.pl tel. 032 23 94 142, p.wojtasik@crh-klinkier.pl
www.crh-klinkier.pl