1. GATUNKI OBCE W FAUNIE
I FLORZE POLSKI

2. Gatunek inwazyjny
 Gatunek inwazyjny – gatunek o znacznej ekspansywności,
który rozprzestrzenia się naturalnie lub z udziałem
człowieka i stanowi zagrożenie dla fauny i flory danego
ekosystemu, konkurując z gatunkami autochtonicznymi o
niszę ekologiczną, a także przyczyniając się do wyginięcia
gatunków miejscowych.
 Gatunki inwazyjne stanowią drugie, zaraz po niszczeniu
siedlisk największe zagrożenie dla światowej
bioróżnorodności. Inwazyjne gatunki roślin stanowią
szczególny problem na obszarach chronionych, wypierając
rodzime gatunki roślin, dla ochrony których utworzono te
obszary. W takim przypadku zachodzi konieczność
usuwania intruzów (głównie przez mechaniczne
niszczenie).

3. Gatunki inwazyjne zagrażają naszej
przyrodzie
 Chomiki, szczurki, rybki i żółwie podrzucane są w poznańskiej
Palmiarni. Okazuje się, że inwencja znudzonych właścicieli
zwierząt idzie dalej - są one wypuszczane wolno do jezior i lasów.
Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody "Salamandra", które
siedzibę ma w Poznaniu, prowadzi spis miejsc, gdzie występują
obce gatunki, bo zagrażają one naszym rodzimym.
 Szczególnie niebezpieczny jest jeden z gatunków żółwia
ozdobnego. Czerwonolicy jest poszukiwany, bo zagraża
rodzimemu żółwiowi błotnemu, który jest zagrożony
wyginięciem i podlega ochronie.
 W Poznaniu poszukiwane żółwie są np. w Rusałce i praktycznie
w każdym z jezior i większych stawów. Można je też spotkać w
okolicach Piły, Krotoszyna, Konina i powiecie poznańskim.

4. Polskiego Towarzystwa Ochrony
Przyrody "Salamandra"
 Celem działania Polskiego Towarzystwa Ochrony
Przyrody "Salamandra" jest konserwatorska ochrona
przyrody - flory, fauny, ekosystemów i krajobrazów
oraz szeroko pojęta edukacja przyrodniczoekologiczna. Towarzystwo zostało założone w 1993 r.
przez grupę biologów.

5. Poznaj najgroźniejsze gatunki
inwazyjne w Polsce
 Ilość rejestrowanych gatunków obcych stale wzrasta, a to za sprawą
szybkiego rozwoju szlaków komunikacyjnych. Nie małą winę za to ponoszą
również sami ludzie, którzy przywożą obce gatunki roślin i zwierząt nie
tylko z innych regionów, ale również i państw. Na szczęście zdecydowana
większość z nich bezproblemowo przechodzi adaptację w nowym
środowisku i nie zagraża przy tym innych gatunkom rodzimym.
 Do najgroźniejszych gatunków inwazyjnych w Polsce należą między
innymi:
 Wśród roślin: barszcz Montegazziego, barszcz Sosnowskiego,
czeremcha amerykańska, irga błyszcząca, klon jesionolistny, nawłoć
kanadyjska, nawłoć późna, niecierpek drobnokwiatowy, niecierpek
gruczołowaty, rdestowiec ostrokończasty, rdestowiec sachaliński, robinia
akacjowa, róża pomarszczona, rudbekia naga, świdośliwka kłosowa.
 Pośród zwierząt: babka bycza, babka łysa, babka szczupła, jenot, kiełż,
krabik amerykański, krab wełnistoszczypcy, okoń nilowy, racicznica
zmienna, rak pręgowaty (amerykański), rak sygnałowy, wioślarka
kaspijska.

6. Poniżej przedstawiono najważniejsze
informacje dotyczące wybranych
gatunków inwazyjnych:

7. Barszcz Sosnowskiego
(Heracleum sosnowskyi Manden.)
 Gatunek rośliny zielnej, należący do rodziny selerowatych (Apiaceae).
Jest niebezpieczną rośliną powodującą poważne oparzenia skóry
podczas bezpośredniego kontaktu, a u osób uczulonych poparzenia
mogą być spowodowane się nawet bezdotykowo. Została przywieziona
do Polski z przeznaczeniem na paszę dla bydła, a podarowali ją
radzieccy uczeni. Niestety roślina ta szybko się rozpleniła powodując
przy tym sporo szkód poprzez niszczenie lokalnych gatunków. W
związku z tym, należy ją unicestwiać przed okresem jej kwitnienia
stosując metody chemiczne i mechaniczne.

8. Czeremcha amerykańska
czeremcha późna (Prunus serotina)
 Gatunek drzewa lub dużego krzewu z rodziny
różowatych przybyła do Polski w XIX wieku z Ameryki
Północnej. Nie jest wymagająca rośliną jeśli chodzi o
warunki glebowe i dlatego też wypiera rodzimą
czeremchę zwyczajną. Dodatkowo ptaki zjadają jej
owoce, co przyczynia się do roznoszenia i rozsiewania
nasion.

9. Norka amerykańska wizon
(Neovison vison)
 Gatunek drapieżnego ssaka z rodziny łasicowatyczostała sprowadzona do
Polski w latach 30-tych XX wieku jako zwierzę hodowane z przeznaczeniem na
futro. Jest wielce prawdopodobne, że niektóre osobniki uciekły z ferm
futrzarskich i zaadoptować się na terenach podmokłych i brzegach rzek.
Zwierzę to szczególnie upodobało sobie Dolinę Fordońską, Dolinę Środkowej
Wisły oraz Nizinę Wielkopolsko-Kujawską. Norki niszczą przede wszystkim
populacje ptaków gniazdujących nad wodą poprzez wybieranie im jaj,
polowanie na pisklęta i ptaki dorosłe. Dlatego też w miejscach występowania
głuszca i cietrzewia można polować na norki przez cały rok, ale na pozostałym
terenie jest objęta okresem ochronnym od początku kwietnia do końca lipca.
Jednakże zainteresowanie myśliwych polowaniem na nią nie jest zbyt duże.

10. Jenot (Nyctereutes procyonoides)
 Pochodzi z Dalekiego Wschodu i posiada bardzo
cenne futro. Występuje on głównie w lasach liściastych
oraz w dolinach rzecznych, gdzie poluje na głuszca,
cietrzewia, ptaki wodne i wodno-błotne.

11. Babkowate babki (Gobiidae)
 Rodzina ryb okoniokształtnych (Perciformes) (babka
bycza, łysa i szczupła) są gatunkami inwazyjnymi
żyjącymi w środowisku wodnym. Żywią się głównie
rybami i skorupiakami, przez co umniejszają bazę
pokarmową dla rodzimych gatunków ryb. Babka bycza
oraz szczupła zostały sprowadzone do Bałtyku z rejonu
Morza Azowskiego, Czarnego czy Kaspijskiego w
wodach balastowych statków. Natomiast z Bałtyku
trafiły do Wisły, gdzie niemal 13 lat temu
potwierdzono ich obecność w okolicach Świecia i
Zalewu Wiślanego.

12. Niecierpek gruczołowaty, n. himalajski,
n. Roylego (Impatiens glandulifera)
 Niecierpek gruczołowaty uznawany jest w Polsce za gatunek inwazyjny, groźny dla
rodzimej przyrody. Jego wprowadzanie do środowiska lub przemieszczanie w
środowisku przyrodniczym jest zabronione przez Ustawę o ochronie przyrody z
2004 roku. Od 2012 roku także jego import, posiadanie, prowadzenie hodowli,
rozmnażanie i sprzedaż wymagają specjalnego pozwolenia Generalnego Dyrektora
Ochrony Środowiska. Nieprzestrzeganie wymienionych ograniczeń według ustawy
o ochronie przyrody jest wykroczeniem podlegającym karze aresztu lub grzywny
pieniężnej.
 Roślina jednoroczna. Kwitnie od czerwca do października. Kwiaty wydzielają duże
ilości nektaru. Wykazuje szeroką tolerancje środowiskową, rośnie na glebach
wilgotnych, bogatych w substancje pokarmowe. Występuje najobficiej nad rzekami,
na skrajach lasów łęgowych, w ziołoroślach nadrzecznych.

13. Mrówka faraona
(Monomorium pharaonis)
 Zamieszkuje ludzkie siedziby. Najczęstszymi
miejscami występowania są zamknięte przestrzenie o
wilgotności około 80% i temperaturze 25-30 °C blisko
miejsc stanowiących źródło wilgoci takie jak kuchnie,
łazienki (np.: szczeliny w ścianach, wolne przestrzenie
pod kafelkami). Na gniazda zaadaptowane mogą być
też mniej typowe miejsca jak niedomknięte pudełka
czy kasety video.

14. mgr Jolanta Skowrońska