1. 1 . P E N D A H U L U A N
Qiraat adalah bentuk masdar daripada qara‟a atau jamak daripada qiraah yangertinya
bacaan. Menurut istilah ilmiah, qiraat adalah satu mazhab(aliran) pengucapan Al-Quran yang
dipilih oleh salah seorang Imam qurra‟ sebagai suatu mazhab yang berbezad e n g a n
m a z h a b l a i n n y a . D e n g a n k a t a y a n g l a i n i a m e m b a w a m a k s u d
p e r b e z a a n - perbezaan dalam membaca Al-Quran, iaitu perbezaan lafaz-lafaz Al-
Quran mengenaihuruf-huruf dan cara mengucapkannya di segi tebal atau nipis,
panjang pendeknya dansebagainya.Muhammad Abdul Azim Az-Zarqani mengatakan:
"Qiraat ialah suatu mazhabyang dipilih oleh imam qiraat yang mana antara satu
dengan lainnya tidak sama dalammenuturkan Al-Quran." Muhammad Salam Muhsin
mengatakan: “Qiraat adalah satuilmu yang membahaskan tentang cara pertuturan
kalimat-kalimat Al-Quran serta cara pelaksanaannya dengan menisbahkan
setiap wajahnya kepada seorang Imam pakar qiraat.”Muhammad „Ali Shabuni
mengatakan: "Qiraat ialah suatu cara daripada beberapacara mengucapkan Al -Quran
yang masing-masing imam itu memilih satu cara yang berbeza dengan yang
lainnya dalam mengucapkan Al-Quran”.D e f i n i s i t e r s e b u t d i a t a s , d a p a t l a h k i t a
s i m p u l k a n q i r a a t a d a l a h s u a t u i l m u p e n g e t a h u a n m e n g e n a i
c a r a m e l a f a z k a n A l - Q u r a n s e c a r a p r a k t i k a l
d e n g a n pengucapannya yang baik, sama ada disepakati atau diperselisihkan kesahihannya
dengan b e r p a n d u k a n p a d a m a z h a b - m a z h a b y a n g d i a k u i s a n a d n y a
h i n g g a s a m p a i k e p a d a Rasulullah SAW
2 . B i n c a n g k a n s e j a r a h p e r k e m b a n g a n I l m u Q i r a a t d i M a l a y s i a
d e n g a n m e n g a m b i l kira peranan institusi-institusi yang terlibat. (15 markah)
2.1
Sejarah perkembangan Ilmu Qiraat di Malaysia
Ilmu Qiraat dianggap asing oleh masyarakat melayu kerana ia tidak diperkenalkansecara
meluas di negara kita, sedangkan ia berkembang dengan meluasnya pada
zamanRasullullah s.a.w dan selepasnya. Tetapi hakikatnya, ilmu Qiraat bukannya
suatu ilmuyang asing bagi umat Islam di Malaysia, malah al-Quran yang dibaca
sekarang adalahsebahagian daripada ilmu Qiraat itu sendiri.Pengajian tilawah al -
Quran di Malaysia berjalan seiring dengan perkembangan dakwah Islam
yang telah sampai di gugusan nusantara sejak sekian lama dahulu. Ketika itu, pengajian
tilawah al-Qur‟an hanya diajar oleh para ulama‟ dan guru-guru agama melalui institusi
pondok, madrasah atau rumahkediaman mereka.Mengikut sejarah perkembangan ilmu
tajwid, penyusun ilmu tajwid yang pertamadalam bahasa Melayu adalah seorang ulamak
yang bernama Muhammad Salih bin IbnuMu‟ti bin Syeikh Muhammad Salih al-
Kalantani. Asal usulnya tidak diketahui tetapimengikut sejarah nama di akhir adalah al-
Kalantani, berkemungkinan beliau berasal darikelantan.( nama ini terdapat dalam
sebuah buku karya beliau ). Berdasarkan kepada bukunya mengenai ilmu
tajwid, yang bertajuk “ Mir‟atul Quran fi Tashili Ma‟rifati Ahkamit Tajwid
lil Mulkil Wahhab” dihasilkan pada tahun 1193H bersamaan 1779Madalah tarikh
terawal mengenai ilmu itu yang ditulis dalam bahasa Melayu. Beliau jugatelah
mengambil kitab tafsir Bahasa Melayu “Turjumanul Mustafid”, Karya Abdul Rauf bin Ali al-

2. Fansuri yang merupakan terjemahan dan tafsir al-Quran yang pertama dalam bahasa
Melayu. Buku ilmu tajwid karya Ibnu Syeikh Abdul Mu‟ti ini telah disalin semulaoleh Tuan
Guru Haji Mahmud bin Muhammad Yusuf Terengganu bermula pada tahun1235H
(1819) dan disiapkan pada tahun 1265H bersamaan 1848M.Susunan Mir‟atul Quran karya
beliau mengandungi hukum-hukum tajwid yang biasa dibicarakan dalam kitab-kitab
lain dan membicarakan fasal-fasal dan beliau mula
membandingkan wajah-wajah bacaan imam-imam qiraat yang terkenal seumpama SyeikhHafas,
Syeikh Qalun, Syeikh Nafi‟, Syeikh Abu Umar, Syeikh Ibnu Katsir, Syeikh
Ibnu„Amir, Syeikh Kisa-I, Syeikh „Asim dan ramai lagi.Setelah negara mencapai
kemerdekaan sekolah-sekolah rasmi kerajaan pula turutmenyediakan pengajian
yang berhubung dengan tilawah al-Quran dan perkara yangm e l i b a t k a n
i l m u Q i r a a t t i d a k d i p e r l u a s k a n . I n i a d a l a h k e r a n a k e u t a m a a n
d a l a m mempelajari bacaan al -Quran adalah membaca beserta dengan
tajwid dan menjadikewajipan bagi guru-guru al-Quran memberi penekanan serta
tumpuan kepada kaedah bacaan al-Quran beserta tajwid. Seperti mana yang
di utarakan oleh Imam Ibnu al -Jazari[1]Maksudnya:
“Mengamalkan tajwid itu ( ketika membaca al-Qur‟an ) satu kewajipan, Sesiapa yang tidak
mengelokkan bacaan (membaca al-Qur‟an beserta tajwid) adalahberdosa, Kerana
beserta tajwidlah Tuhan menurunkan al-Qur‟an, Dan begitulahkepada kita sampainya bacaan”.
J u s t e r u i t u p e n g e t a h u a n t e r h a d a p i l m u Q i r a a t i n i d i k e t e p i k a n
d a h u l u a g a r masyarakat dapat membaca dengan betul sebelum mendalami ilmu Qiraat ini.
Di sampingitu juga, pengetahuan sebegini sebahagian besarnya hanya mampu di
pelajari di Timur Tengah seperti Mesir, Syiria, Arab Saudi dan sesetengah negara
arab yang lain makat i m b u l l a h m a s a l a h k e k u r a n g a n p a k a r - p a k a r y a n g
k h u s u s d a l a m b i d a n g i n i u n t u k menerangkan kepada masyarakat pengetahuan
tentang ilmu ini.Keghairahan masyarakat Islam di Malaysia mempelajari seni
ilmu bacaan al-Quran ini semakin meningkat. Ini terbukti dengan adanya sambutan yang
menggalakkanterhadap kelas-kelas pengajian al-Quran samada dibawah kerajaan,
swasta mahu pun persendirian.Walaupun begitu, sebahagian besar kelas-kelas
tersebut masih lagi belummemperkenalkan ilmu Qiraat ini kerana lebih
menekankan kepada memperbetul dan memperelokkan bacaan.
Masyarakat Islam di Malaysia mula memahami baha wa bacaan yang
mereka pelajari selama ini adalah bacaan daripada riwayat Hafs bin Sulaiman al-
Khufi melaluimajlis-majlis dan tilawah al -Quran yang sebahagian besarnya
menonjolkan identiti bacaan ini sekaligus memperkenalkan kepada masyarakat
Islam di Malaysia bahawa bacaan yang dipersembahkan adalah mengikut bacaan
riwayat Hafs bin Sulaiman al-Khufi sepertimana yang mereka amalkan sebelum
ini.Disamping itu, dengan timbulnya beberapa Maahad Tahfiz samada
dibawahkerajaan atau pun swasta yang mengambil sukatan pelajaran
daripada Universiti Al-Azhar, Kaherah telah membuka sedikit ruang kefahaman
masyarakat Islam di Malaysiatentang ilmu Qiraat yang mana sebelum ini pengetahuan
sebegitu hanya tertumpu kepadaindividu-individu tertentu sahaja. Sukatan pelajaran

3. yang diambil adalah diantaranyamempelajari bacaan Qiraat melalui aliran al-
Syatibiah dengan menggunakan matan al-Hirzu al-Amaani Wa al-wajhu al-
Tahaani.Justeru itu, penggunaan aliran al-Syatibiah bagi riwayat Hafs bin Sulaiman
al-Khufi ini semakin popular dan terkenal dengan adanya sistem pelajaran yang
sebeginidan ramainya lepasan-lepasan pelajar dari maahad-maahad tahfiz.
Hakikatnya, sebelumaliran al-Syathibiah ini dikenali oleh masyarakat Islam di Malaysia
sememangnya merekasudah pun membaca mengikut aliran ini tanpa mereka sedari.Penubuhan
Darul Quran (Maahad Tahfiz Al-Quran Wal-Qiraat) bermula padatahun 1966 apabila
Perdana Menteri Malaysia yang pertama, Tuanku Abdul RahmanPutera Al-Haj
melahirkan hasrat untuk mewujudkan sebuah Institut Pengajian al-Qurandi
Malaysia. Idea ini timbul ekoran daripada Musabaqah Al -Quran yang
diadakansemenjak tahun 1960 serta lawatan Rektor Universiti Al-Azhar Sheikh
Mahmud Syaltutdi perasmian Masjid Negara.Sebagai permulaan, Maahad Tahfiz Al-
Quran Wal-Qiraat ditubuhkan sebagaisalah satu unit di Bahagian Hal Ehwal Islam,
Jabatan Perdana Menteri, Kuala Lumpur.
Dengan penubuhan tersebut maka bermulalah pengajian dalam bidang Tahfiz al-Quran diDewan
Syarahan Masjid Negara pada 1 Mac, 1966. Dari tahun 1966 hingga tahun
1978 pengajian ini diletakkan di bawah kelolaan Jawatankuasa Tadbir
Masjid Negara danUrusetia Majlis Kebangsaan Bagi Hal Ehwal Ugama Islam
Malaysia, pada tahun 1972dan ianya diberi nama “Maahad Tahfiz Al-Quran Wal-
Qiraat”.Awal tahun 1979 Maahad Tahfiz ini diletakkan pula di bawah
kelolaan PusatP e n y e l i d i k a n I s l a m , B a h a g i a n U g a m a , J a b a t a n
P e r d a n a M e n t e r i s e h i n g g a t a h u n 1 9 8 0 . S e l e p a s i t u M a a h a d T a h f i z
d i p i n d a h k a n k e B a n g u n a n J K R 5 8 8 / 3 3 , J a l a n Chenderasari, Kuala Lumpur
dan dan kemudiannya diletakkan di bawah kelolaan InstitutD a k w a h d a n L a t i h a n
I s l a m ( I N D A H ) B a h a g i a n U g a m a , J a b a t a n P e r d a n a M e n t e r i sehingga
tahun 1983. Sehinggalah pada tahun 1984 Maahad Tahfiz telah lahir sebagaisebuah
Cawangan di Bahagian Ugama, Jabatan Perdana Menteri dengan organisasinya yang
tersendiri.Pada Tahun 1992 Maahad Tahfiz ini kemudiannya dipindahkan ke Taman
TunDr. Ismail bagi penempatan pelajar lelaki dan pelajar perempuan pula
ditempatkan diJalan Ledang.Pada Tahun 1994 pelajar perempuan kemudiannya dipindahkan
ke TamanTun Dr. Ismail, manakala pelajar lelaki dipindahkan ke Batu 14 Sg.
Semungkus HuluLangat Selangor. Pada tahun 1997 Maahad Tahfiz Al-Quran Wal-Qiraat telah
dinaikkantaraf sebagai salah satu bahagian di Jabatan Kemajuan Islam
Malaysia (JAKIM) dan diberi nama Darul Quran Akhirnya pada 1 November 1998, Darul
Quran ditempatkan kekampus tetap di Kompleks Darul Quran di Ampang Pecah Kuala Kubu
Bharu, Selangor.Maahad Tahfiz Al-Quran Wal-Qiraat ditubuhkan juga di setiap negeri
samada di bawah kerajaan persekutuan, negeri atau persendirian di sel uruh
Malaysia, sepertiMaahad Tahfiz Al-Quran Wal-Qiraat Shah Alam Selangor,
Maahad Tahfiz Al-QuranWal-Qiraat Pulai Chondong Kelantan dan Maahad Tahfiz Al-Quran
Wal-Qiraat ADDINPerak. Peranannya adalah sama iaitu mengembangkan ilmu al-
Quran kepada seluruhrakyat di negara ini khususnya pelajar-pelajar.

4. 2.2
Peranan institusi-institusi yang terlibat
Darul Quran dan Maahad Tahfiz menunaikan fardu kifayahnya dengan menjadisatu pusat untuk
mengembangkan ilmu Qiraat terhadap masyarakat. Dengan menunaikantuntutan ini juga maka
ia merupakan satu usaha ke arah memelihara al-Quran darisebarang penyelewengan dengan
melahirkan generasi huffazul Quran yang berpendidikandunia dan akhirat, Melalui pendidikan
di Darul Quran juga akan melahirkan insan yangmempunyai personaliti yang tinggi.Pendidikan
di Darul Quran dan Maahad Tahfiz juga bertujuan melahirkan pelajar dalam bidang tahfiz dan
Qiraat. Seterusnya para pelajar di sini juga di beri pendedahandengan ilmu dakwah dari segi
kepimpinan, metodologi, komunikasi dan psikologidakwah di mana dengan ini akan melahirkan
generasi pendakwah yang akan dapatmenjana masyarakat Islam yang berilmu dan dapat
menjadi insan yang terpuji.Darul Quran memainkan peranan yang penting ke arah melahirkan
para huffazdan du’at yang berkemahiran dalam bidang al-Quran seterusnya berwibawa dan
berketrampilan melalui program Diploma Tahfiz Al-Quran dalam kerangka membinaummah
yang berkualiti. Darul Quran dan Maahad Tahfiz juga berobjektifkan untuk melahirkan golongan
professional yang hafiz, generasi yang bertakwa, berilmu dan bermanfaat serta mahir lagi
berketrampilan selaras dengan keperluan ummah dan Negara.Pendidikan di Darul Quran dan
Maahad Tahfiz turut menyediakan asas penjanaan ke arahmelahirkan generasi cendekiawan
yang berkemampuan mengembalikan tradisi zamankegemilangan keilmuan Islam.Pada 16 April
1983 graduan-graduan dari Darul Quran telah diberi pengiktirafanoleh JPA setaraf dengan
diploma Universiti Institut Teknologi Mara bagi membolehkan pelajar-pelajar lepasan Darul
Quran ini menjawat jawatan dalam perkhidmatan awamatau swasta sebagai Pegawai Hal Ehwal
Islam, pendidik atau pendakwah atau jawatanlain dalam bidang yang memerlukan tahap
profesionalisme, berwibawa serta mempunyai personality yang tinggi. Ia juga diiktiraf oleh
universiti dalam dan luar Negara, khususnya
di Timur Tengah. Graduan Darul Quran berpeluang mengikuti program ijazah Pertama di pusat-
pusat pengajian tinggi seperti :1-Maahad Qiraat Al-Azhar Al-Syariff 2-Universiti Malaya3-
Universiti Kebangsaan Malaysia4-Universiti Islam Antarabangsa Malaysia5-Kolej Universiti Islam
Malaysia6-Universiti Islam Negeri Sultan Syarif Kassim, Sumatera, Indonesia.Manakala lepasan
SPM dari Maahad Tahfiz, pelajar bebas memilih IPTA/IPTSdalam dan luar negeri mengikut cita-
cita masing-masing. Pelajar yang lulus dalam peperiksaan STAM pula boleh memilih mana-
mana institut pengajian di Timur Tengah,seperti Universiti Al-Azhar, Universiti Madinah, Jordan

5. dan lain-lain. Pelajar yangmenduduki peperiksaan STTQ pula berpeluang untuk menyambung
pengajian secaraterus dalam bidang Quran & Qiraat di Universiti Al-Azhar Cawangan Shoubra,
Mesir.Secara ringkasnya Darul Quran dan Maahad Tahfiz Al-Quran Wal-Qiraat sertainstitusi
seumpamanya yang ditubuhkan di setiap negeri samada di bawah kerajaan persekutuan, negeri
atau persendirian di seluruh Malaysia mempunyai peranan yang samaiaitu;

mengembangkan ilmu al-Quran kepada seluruh rakyat di negara inikhususnya pelajar-pelajar.

Melahirkan para huffaz yang mahir isi kandungan al-Quran, berilmu, beramal dan bertakwa dan
efisyen tentang isi kandungan al-Quran serta dapatmerealisasikan dalam masyarakat.

Menyediakan kemudahan mengkaji al-Quran dan mempelajari Ulum al-Quran.

Menghidupkan kembali Ulum Al-Quran dan memperdekatkan Ulum Al-Quran kepada
masyarakat.

Melahirkan individu yang mempunyai ilmu pengetahuan, beramal soleh, bertakwa kepada Allah
s.w.t. dan berakhlak mulia dan menjadi rujukan masayaraka
Memelihara isi kandungan al-Quran dan keaslian bacaannya dari sebarang penyelewengan.

Menyediakan peluang melanjutkan pelajaran ke peringkat lebih tinggisamada di dalam atau
luar negara.
KESIMPULAN
Ilmu qiraat adalah salah satu ilmu dan cabang-cabang ilmu yang ada hubungandengan al-Quran
yang sewajarnya diberi perhatian yang serius.Ilmu Qiraat hendaklahsentiasa di pelajari, dijaga
dan disuburkan melalui pusat-pusat pengajian yangmengajarkannya. Darul Quran salah satu
dari pusat pengajian yang menghidupkan danmelahirkan ahli Qiraat.Semoga Darul Quran dan
Maahad Tahfiz berjaya dalam misinya untuk melahirkan para huffaz dan du’at yang
berkemahiran dalam bidang al-Quran, berrpersonaliti yang tinggi, bertakwa, berilmu dan

6. melahirkan generasi cendekiawanyang berkemampuan mengembalikan tradisi zaman
kegemilangan keilmuan Islam.Semoga Allah mempermudahkan jalannya dalam mendaulatkan
dan menghidupkanilmu al-Quran. InsyaAllah.
3.Bincangkan peranan ilmu Qiraat dalam pemahaman Al-Quran. (10 markah)
Sesetengah ulama qiraat memberikan pengertian tafsir sebagai merangkumi perkara-perkara
yang berhubung dengan kedudukan kalam Allah s.w.t yang dimulai darisudut sanad atau
sandaran lafaz dan pengertian makna yang berhubung dengan sesuatuhukum.Ini termasuk
sebab-sebab diturunkan sesuatu ayat dan masa sesuatu kejadian itu berlaku.Sesuatu penafsiran
yang dapat diterima sebagai hujah oleh ahli-ahli tafsir mestilah mengandungi sususan ilmu
bacaan (al-Qiraat), yang lengkap, ilmu usul danilmu bahasa yang melingkupi nahu, saraf,
balaghah, bayan, badi' dan sebagainya.
1
“Jibril membacakan kepada aku dengan satu huruf lalu aku ulang-ulangi.Senantiasalah aku
meminta kepadanyaakan penambahan lalu dia (jibril) menambah sehingga sampai tujuh huruf.”
(Riwayat Al Bukhari).Al-Quran yang diturunkan dengan
tujuh huruf
memberi kemudahan kepadaumat Islam untuk membaca dan mengamalkan hukum-hakam
yang terkandung didalamnya. Penurunan al-Quran dengan tujuh huruf ini bermula pada zaman
dakwah baginda di Madinah setelah dakwah Nabi SAW semakin meluas ke seluruh tanah
Arab.Marhalah ini juga dikenali sebagai “Marhalah At-Tashil” yang membantu umat
Arabmengenali al-Quran dan menghayatinya mengikut lahjah kabilah masing-masing.
Hasilgalakan dan panduan daripada Nabi SAW, generasi sahabat sangat tekun mendalami al-
Quran dengan seluruh wajah qiraat yang diturunkan. Setelah kewafatan baginda, parasahabat
telah bertebaran di seluruh Semenanjung Tanah Arab sehingga melahirkan beberapa madrasah
qiraat seperti Madani, Makki, Syami, Kufi dan Basri.Kemudian datang generasi selepasnya
sehingga melahirkan tokoh-tokoh yangmasyhur dalam bidang ini antaranya ialah sepuluh imam
qurra’. Setelah zaman berzamanilmu qiraat semakin berkembang dengan kelahiran tokoh-
tokoh dalam bidang ini sepertiImam as-Syatibi (wafat 590H), Imam Ibnu al-Jazari (wafat 833H)
dan lain-lain. Paraulama juga telah membahaskan ilmu qiraat dalam pelbagai sudut untuk
menambahkankefahaman terhadap al-Quran seperti sejarah ilmu qiraat, taujih al-Qiraat al-
Mutawatirah,taujih al-Qiraat as-Syazzah.
1

7. http://www.mindamadani.my/content/view/167/2/
Terdapat juga ulama berselisih pendapat dalam persoalan adakah kedua-duanyamerupakan
perkara yang sama atau sebaliknya.Imam Badruddin Azzarkashi menyatakan bahawa Al-Quran
dan Al-Qiraat adalah2 hakikat yang berlainan. Ini kerana Al-Quran adalah wahyu yang
diturunkan kepadaRasulullah saw sebagai mukjizat dan keterangan. Sebaliknya Al-Qiraat pula
adalahkepelbagaian lafaz-lafaz wahyu itu pada huruf dan kaedah pembacaan seperti takhfif
dantashdid. Al-Qiraat juga tidak dapat tidak diambil melalui proses talaqqi dan mushafahah.
2
Doktor Muhammad Salim Muhaisin pula berpendapat bahawa Al-Quran dan Al-Qiraat adalah
dua hakikat dengan satu makna.Berdasarkan Al-Quran adalah masdar yangseerti dengan Al-
Qiraah.Al-Qiraat pula jamak kepada Al-Qiraah.Maka bagi beliaukedua-duanya adalah
mempunyai satu makna.
3
Mutawatir adalah prasyarat utama dalam penerimaan sesuatu wajah sebagai AlQiraat Al
Maqbulah (qiraat yang diterima) di samping bertepatan dengan rasm uthmanidan satu wajah
daripada wajah-wajah tatabahasa arab. Apabila sudah di wartakan sebagaimutawatir, maka
beramal dengannya adalah dibenarkan malah dituntut dan diberi dengansebaik-baik
ganjaran.Selanjutnya mengaplikasikan seluruh wajah bagi qiraat mutawatir adalah suatu
kewajipan.Ulama bersepakat bahawa kepentingan yang dimainkan oleh Qiraat
Mutawatirahdalam ilmu tafsir.Kepelbagaian bentuk bacaan yang sah sanadnya adalah
merupakan saturahmat kepada umat Islam khususnya dalam bidang pensyariatan hukum-
hakam. Inikerana kepelbagaian tersebut bukanlah bermaksud wujud pertentangan makna
mahupun pada aspek pentafsiran secara keseluruhan, bahkan ianya merupakan pelengkap di
antarasatu sama lain yang mempunyai hubung kait.
2
http://ilmuqiraat.blogspot.com/2008/10/pengenalan-asas-ilmu-qiraat.html
3
http://mohamadredha.blogspot.com/2009/05/takrif-qiraat.html

8. Doktor Syaaban Muhammad Ismail dalam karangannya (Al Qiraat Ahkamuha waMasdaruha)
4
menyatakan adalah mustahil terdapat pertentangan dalam nas Al Quran.Sama ada kerana
terdapat perbezaan pada makna , pertentangan pada maksud atau berlawanan pada matlamat.
Ini kerana semuanya akhirnya akan terdapat titik pertemuanyang menghasilkan percambahan
buah fikiran. Hakikat ini sebenarnya telah memberisumbangan yang besar kepada para cerdik
pandai Islam dalam menangani thaqafahIslamiyyah. Diantara disiplin ilmu yang terkesan
daripada kepelbagaian wajah Qiraatialah hukum hakam syariah Islam.Secara umumnya hukum
syariah yang bercambah hasil kepelbagaian wajah ini bolehdibahagikan kepada dua iaitu
Ahkam I’tiqadiyyah (Aqidah)
dan
Ahkam A’maliyyah(Feqah).Al Ahkam I’tiqadiyyah
Ayat-ayat di bawah tajuk ini mempunyai perbezaan wajah yang mempunyaihubungkait dengan
persoalan aqidah Islamiyyah. Secara umumnya ia merupakan tuntutan bagi mukallaf untuk
berpegang dengan asas aqidah Islam yang sahih dengan dibahagikankepada 4 kumpulan iaitu
;1. Ketuhanan ; 13 tempat2. Kenabian ; 17 tempat3. Perkara-perkara ghaib ; 13 tempat4. Amal
dan balasan ; 10 tempatContoh ayat yang berkaitan ialah firman Allah:






9. 


Lafaz
“malik”
dalam ayat 4 surah Al-Fatihah boleh dibaca dengan dua wajahsama ada dengan
“maaliki”
atau pun
“maliki”
. Hasil daripada perbezaan ini ramaiulamak memberi pandangan.Abu Amr Al Basri menyatakan
bahawa raja adalah lebihumum berbanding pemilik. Abu Ubaid Al Qasim ibn Salam pula
menyatakan seluruh raja
4
http://syababghardhuffaz.blogspot.com/2006/10/qiraat-9.html
memiliki tetapi tidak sebaliknya. Hasilnya kita dapati bahawa Allah bersifat dengankedua-dua
sifat ini.Dia adalah Raja yang Maha Memiliki.Perlu diberi perhatian bahawa dalam ruang disiplin
ilmu aqidah tidak dibenarkanmengambil wajah yang tidak mutawatir sebagai sandaran
hukum.Oleh itu wajah-wajahyang menjadi rujukan dalam aqidah disyaratkan mutawatir.Tidak
boleh daripada wajahyang shaz atau yang lebih rendah daripadanya. Walaupun dalam contoh
kita tadi terdapatwajah-wajah yang lain tetapi tidak boleh dijadikan sandaran dalam memberi
dilalahdalam erti kata yang lain beristinbat daripadanya kerana tidak mutawatir.Ini
membuktikan perbezaan wajah Qiraat menjadi salah satu penyumbang percambahan aliran
pemikiran dalam aqidah Islam.

10. Al Ahkam Al Fiqhiyyah Al Amaliyyah
Ayat-ayat di bawah tajuk ini mempunyai perbezaan wajah yang mempunyai hubungkaitdengan
persoalan ibadat dalam Islam. Secara umumnya ia merupakan tuntutan bagimukallaf untuk
mengikuti hokum-hakam Feqah Islami dengan dibahagikan kepada 7kumpulan iaitu ;1. Ibadat ;
11 tempat2. Muamalat ; 3 tempat3. Nikah ; 7 tempat4. Hudud ; 4 tempat5. Jihad ; 10 tempat6.
Sumpah ; 2 tempat7. Kehakiman ; 1 tempatContoh yang amat jelas adalah dalam firman Allah
5
:





5
Al-Quran, surah Al-Maidah, ayat 6




11. 












12. 



Lafaz
“arjulakum”
dalam ayat itu boleh dibaca dengan 2 wajah iaitu
“arjulakum”
dengan fathah atau
“arjulikum”
dengan kasrah. Kedua-duanya adalahQiraat yang mutawatir.Perbezaan yang ringkas ini
sebenarnya telah menerbitkan perbahasan yang panjang.Dengan campur tangan pula dari
sudut nahu maka telahmembawa satu perkataan dengan dua makna iaitu membasuh atau
menyapu. Hasilnyakita mengetahui tentang sumber istinbat kewajipan membasuh kaki dalam
wuduk dankeharusan menyapu khuf dalam situasi tertentu.Begitulah dalam contoh-contoh
yang lain. Umat Islam akhirnya akanmemperolehi faedah yang banyak hasil daripada ijtihad
ulamak dengan ruang ibadahyang lebih luas dan memberi peluang kepada seluruh manusia
merasai kesesuai Islamwalau di mana mereka berada.Ulama telah bersepakat menyatakan
bahawa selain daripada Qiraat Tujuh danSepuluh adalah merupakan
Qiraat Shazzah
. Ini kerana ianya tidak memenuhi salah satudaripada rukun Qiraat yang tiga. Umumnya, Qiraat
Shazzah dikatakan berpunca daripadaMashahif peribadi para Sahabat r.a yang tidak dihapuskan
setelah Saidina `Uthmanmengarahkan pembukuan semula al-Quran seperti mushaf Ibnu
Mas`ud di manamushafnya telah diriwayatkan oleh generasi Tabi`in.Walaupun Qiraat Shazzah

13. tidak boleh dibaca sebagaimana Qiraat Mutawatirah,tetapi ia juga memainkan peranan penting
dalam memberi sumbangan terhadap ilmutafsir al-Quran.
Di bawah, beberapa contoh Qiraat Shazzah dan peranannya dalam ilmu tafsir;Firman Allah s.w.t
dalam Surah al-Baqarah:











14. 


Maksudnya:
“Alif, Laam, Miim. Kitab al-Quran ini, tidak ada sebarang syak padanya(tentang datangnya dari
Allah dan tentang sempurnanya); ia pula menjadi petunjuk bagiorang-orang yang (hendak)
bertakwa”.
6
Qiraat Ibnu Muhaysin membaca dengan bacaan Tanwin pada kalimah
“raiba”
menjadi
“raiban”
. Dari segi pentafsiran, maka bacaan ini menerangkan bahawa inilah kitab yang tidak didapati
keraguan di dalamnya
2. Contoh usul riwayat Warsy ialah:




15. 



Dibaca Tashil pada Hamzah Fi Kalimah -
 2- USUL PERAWI IMAM IBN KATHIR
Periwayat dari Imam Ibn Kathir ialah Al Bazi dan Qunbul1. Contoh usul riwayat Al Bazi ialah:







16. 



Dibaca silah Ha al-Kinayah

2. Contoh usul riwayat Qunbul ialah:








17. 






Dibaca qasar pada Mad Jaiz (2 harkat)
  
3- USUL PERAWI IMAM ABU AMRU
Perawi dari Imam Abu Amru ialah Al Duri dan As Susi1. Contoh usul riwayat Al Duri





18. 








Dibaca Tawassut
(4 harkat)
pada Mad Wajib Munfasil -



19. 







2. Contoh usul riwayat As Susi




20. 












21. 




Dibaca Idgham Kabir pada -
    
4- USUL PERAWI IMAM IBN AMIR
Periwayat dari Imam Ibn Amir ialah Hisham dan Ibn Zakuan1. Contoh usul riwayat Hisham ialah:






22. 


Dibaca dengan Hazaf alif iaitu:
  
2. Contoh usul riwayat Ibn Zakuan ialah:









23. 
Dibaca Imalah pada huruf Jim iaitu kalimah yang bergaris
.
5- USUL PERAWI IMAM ASIM
Perawi dari Imam Nafi’ ialah Syukbah dan HafsContoh usul riwayat Syukbah:
   (Imalah, tashil, raum atau isymam )
Contoh usul riwayat Hafs ialah:










24. 








Dibaca dengan Isymam (memuncungkan dua bibir mulut) pada kalimah yang bergaris
6- USUL PERAWI IMAM HAMZAH
Periwayat dari Imam Nafi’ ialah Khalaf dan Khalad1. Contoh usul riwayat Khalaf ialah:



25. 










Dibaca dua wajah iaitu Saktah atau Tahqiq selepas huruf Lam yangbertemu alif -
 /  

26. 2. Contoh usul riwayat Khalad ialah:













27. 




Dibaca dengan dua wajah iaitu Tahqiq dan Naqal pada kalimah tersebut iaitu:
   /   
7- USUL PERAWI IMAM KISAI’
Perawi dari Imam Nafi’ ialah Abu Umar Hafs dan Abu Al Harith1. Contoh usul riwayat Abu Umar
Hafs





28. 





Dibaca dengan Imalah pada kalimah yang mempunyai ya iaitu
:
    / / 
2. Contoh usul riwayat Abu Al Harith:






29. 









Dibaca Imalah sebelum ha tanith ketika waqaf pada kalimah yang bergaris di
atas.Kesimpulannya, kebanyakan usul tidak kita ketahui secara mendalam kerana kurang
pendedahan dan tidak memperdalaminya secara khusus.Kebiasaanya kita hanya melihatusul
riwayat Hafs dari Imam ‘Asim yang tercatat di mukasurat akhir al-Quran.Kebanyakan dari kita
juga tidak memahami apa yang tercatat di situ kecuali sebahagianyang memperdalami ilmu

30. tajwid secara berguru. Jika sekadar membaca sahaja, tidak memadai dan ditakuti salah pada
lafaz sebutannya
PENUTUP
Sesungguhnya al-Quran itu Kalam Suci, kata-kata Allah yang mesti dijaga dan dipelajaricara
bacaan yang betul.Pembacaannya juga hendaklah secara tartil, sepertimana firmanAllah yang
telah dinyatakan di atas. Oleh amat wajarlah setiap umat Islam mempelajariilmu tajwid dengan
bersungguh-sungguh demi menghormati dan menjaga kesucianKalamullah, mudah-mudahan
pembelajaran ilmu tajwid akan dapat memperelokkan lagi pembacaan al-Quran.Adalah wajar
pihak-pihak tertentu mengambil langkah dan usaha ke arah memperluaskanlagi penyebaran
ilmu tajwid kepada masyarakat terutama masyarakat Islam di Malaysia.Untuk itu beberapa
pandangan dan langkah perlu diambilkira dalam menjayakan usahatersebut, antaranya:1. Pihak
Kementerian seharusnya memasukkan matapelajaran ilmu tajwid dalam sukatan pelajaran di
sekolah rendah dengan lebih terperinci.Ini kerana buat masa sekarang pelajaran ilmu tajwid
hanya diajar secara umum di sekolah rendah, tidak terperinciseperti sukatan pelajaran yang
dahulu.Itupun diterapkan semasa murid berada di tahap 2sahaja.2.Pihak kementerian juga
seharusnya memperkembangkan kelas- kelas aliran pengajiantahfiz kepada pelajar-pelajar
peringkat menengah.Ini kerana kebanyakan kelas tahfizdiambilalih oleh pihak swasta atau
kerajaan negeri sepertimana Maahad Sains Tahfizyang dikendalikan oleh Kerajaan Negeri
Kelantan.Walhal kelas seperti ini sepatutnyawujud dalam semua negeri di seluruh
Malaysia.3.Menggalakkan pembacaan al-Quran bertajwid kepada golongan dewasa
denganmengadakan pertandingan bacaan al-Quran secara bertajwid samada di
peringkatkampung, daerah, negeri dan lain-lain. Ini akan menggalakkan golongan dewasa
berminatuntuk mempelajari ilmu tajwi