2. A arte prerrománica
ÍNDICE
1.
2.
3.
4.
Contexto histórico
Características xerais
O prerrománico europeo
O prerrománico na península ibérica
1. Arte visigoda
2. Arte asturiana
3. Arte mozárabe
5. Vocabulario
6. Actividades
7. Comentario de texto
8. A arte e o cine
9. Modelo de examen
10.Para consultar e ampliar
3. 1. CONTEXTO HISTÓRICO
CONTEXTO HISTÓRICO
1. 476: Desaparición do Imperio Romano de
Occidente
1.Invasións de pobos xermánicos = creáronse
novos Estados ña Europa Occidental
1.Século V:
• Galia: francos ( 1º Meroveo, 2º Carlos Martel, 3º
Carlomagno) crean o Imperio Carolinxio
• P.I.: destacaron os seguintes pobos:
• 1º visigodos ( século V- VII)
• 2º árabes ( séculos VIII- IX). Cando abandonan a
P.I. deixan grupo de árabes en territorios
cristiáns. MOZÁRABES ( séculos X -XI)
• 3º asturianos/ cristianos ( séculos IX -X)
A ARTE PRERROMÁNICA NA PENÍNSULA IBÉRICA:
- Toda a península
- Entre os séculos V e XI
- Tres tipos de arte prerrománica:
• Visigoda
• Asturiana
• Mozárabe
8. 2. CARACTERÍSTICAS XERAIS
CARACTERÍSTICAS XERAIS DA ARTE PRERROMÁNICA
1. Continuación da situación social, económica e artística
preexistente (Baixo Imperio Romano)
2. Papel moi destacado da Igrexa: forma, fusiona, divulga e
execre papel de mecenas da cultura e da arte da época
3. Xermanos= NON tiñan arquitectura nin escultura nin
pintura propios. Adoptan a dos romanos.
4. Arte que mezcla varias influencias
5. Usan materiais pobres
6. Esta arte será a base do estilo Románico
7. Arte técnicamente pobre
8. Imita os monumentos romanos
9. Mezcla na decoración temas de orine xermana (trenzados,
cordas, estrelas...)
9. 3. O PRERROMÁNICO EUROPEO
ARTE PRERROMÁNICA EUROPEA
• Destacaron:
ITALIA:
1. Máximo esplendor con Teodorico o Grande
( 456- 526)
2. Destacou como edificación máis salientable
o MAUSOLEO DE TEODORICO
(520,Rávena)
FRANCIA:
1. Con Meroveo destacou IGREXA DE SAN
XOÁN DE POITIERS
2. Con Carlomagno destacou CAPELA
PALATINA DE AQUISGRÁN (805, Alemaña)
ILLAS BRITÁNICAS:
1. Escultura: cruces monumentais
2. Manuscritos: LIBRO DE KELLS
16. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE VISIGODA
CONTEXTO HISTÓRICO
1.Os visigodos asentáronse na península ibérica cara finais do s éculo V
despois de ser expulsados das Galias polo francos.
2.Estableceron un reino na península con capital en Toledo e al í
permanecerán ata a chegada dos árabes (711)
3.Políticamente caracterizáronse pola monarquía que converteron en
hereditaria.
4.A súa economía fundamentouse na agricultura e na ganadería.
Explotaban tamén o comercio en menor medida e a artesan ía.
5. A sociedade visigoda estaba dividida en estamentos diferentes onde se
diferenciaban ben os hispano romanos dos visigodos propios que incluso
tiñan leis diferentes.
6.A nivel cultural estiveron influenciados pola cultura romana e
bizantina que mezclaron con ecos chegados do norte de África.
17. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE VISIGODA
CARACTERÍSTICAS ARQUITECTURA
-
Continúan tradición constructiva de romanos e paleocristi á
Realízanse en grandes bloques de pedra sen argamasa
Uso de arco de ferradura ( elemento novo que introducen)
Uso de bóvedas de cañón e de aresta como sistema de recubrimento
Como soporte usan as columnas con capiteis corintios esquematizados e
bizantinos de forma troncocónica sobre os que se coloca o cimacio
Influencias bizantinas tamén no uso de iconostase
Plantas basilicais ou cruciformes de unha ou tres naves
Son igrexas de pequeñas dimensións
A cabeceira das igrexas adoita ser rectangular
Pórtico avanzado na entrada
Teitumes de madeira
18. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE VISIGODA
SAN XOÁN DE BAÑOS ( 661, PALENCIA)
19. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE VISIGODA
SAN PEDRO DE LA NAVE ( Século VII, ZAMORA)
20. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE VISIGODA
QUINTANILLA DAS VIÑAS ( Século VII, BURGOS)
21. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE VISIGODA
SANTA COMBA DE BANDE ( Século VII, OURENSE)
22. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE VISIGODA
CARACTERÍSTICAS ESCULTURA
- Ornamentación de capiteis
- Relevos en sarcófagos
- Relevos en parede ( San Pedro de la Nave)
- Ourivería:
• Coroas para poñer sobre o altar (Coroa de Recesvinto)
• Fíbulas e fibelas
• Broches de cinto circulares ou rectangulares
• Uso de piedras preciosas e incrustaci óns en ouro e marfil
24. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
CONTEXTO HISTÓRICO
1.A arte asturiana desenvólvese nos territorios do norte
da península ibérica que conforman o reino
asturiano coa chegada e ocupación dos musulmáns á
península.
2. Este reino astur abarcou do 722 ( batalla de
Covadinga) ao 913 ( integración no
Reino de León)
3. O reino estivo gobernado políticamente por
unha monarquía hereditaria.
4. A sociedade era estamental. Diferenciábanse
dous grupos: os privilexiados e os non privilexiados
5. Baseaban a súa economía na ganadería e na
agricultura.
6. A nivel cultural a influencia do cristianismo é
innegable e abrangue tódolos eidos. Destaca especialmente
o descubrimento do sepulcro do Apóstolo Santiago e o
inicio da peregrinación.
25. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
CONTEXTO HISTÓRICO
26. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
CONTEXTO HISTÓRICO
27. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
CONTEXTO HISTÓRICO
28. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
CARACTERÍSTICAS ARQUITECTURA
- Utilización das plantas basilicais con ábsidas cuadradas e tres
naves
- Muro organizado a base de perpiaños pequenos rematados con grandes esquinas
- Os soportes soen ser piares cadrados que enlazan con arcadas o que xenera interiores
moi macizos
- Os espacios tenden á verticalidade e presentan unha comportimentación con cubertas
independentes e diferentes alturas
- Para pechar os pequenos espacios empregan cubertas abovedadas e para os espacios
grandes usan armaduras de madeira
- As edificacións son altas e tenden a remarcan a verticalidade
- Uso do arco de medio punto e da bóveda de cañón
- Columnas con fuste estriado e capiteis corintios ou de dobre tronco de
pirámide invertida
- Arcos faixóns que suxeitan as bovedas e que se prolongan por unhas pilastras interiores
adosadas aos muros
29. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
plantas
basilicais
CARACTERÍSTICAS ARQUITECTURA
30. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
CARACTERÍSTICAS ARQUITECTURA
ábsidas cuadradas
tres naves
31. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
CARACTERÍSTICAS ARQUITECTURA
perpiaños pequenos
32. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
CARACTERÍSTICAS ARQUITECTURA
piares cadrados
33. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
CARACTERÍSTICAS ARQUITECTURA
verticalidade
34. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
CARACTERÍSTICAS ARQUITECTURA
cubertas abovedadas
35. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
CARACTERÍSTICAS ARQUITECTURA
-arco de medio punto e da bóveda de cañón
San Miguel de Lillo.
S. IX.
Oviedo.
36. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
capiteis corintios
CARACTERÍSTICAS ARQUITECTURA
37. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
CARACTERÍSTICAS ARQUITECTURA
Arcos faixóns
38. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
OBRAS IMPORTANTES
SAN MIGUEL DE LILLO
San Miguel de Lillo. S. IX.
39. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
OBRAS IMPORTANTES
SAN MIGUEL DE LILLO
San Miguel de Lillo. S. IX.
40. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
OBRAS IMPORTANTES
SAN MIGUEL DE LILLO
San Miguel de Lillo. S. IX.
41. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
OBRAS IMPORTANTES
SAN MIGUEL DE LILLO
San Miguel de Lillo. S. IX.
42. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
OBRAS IMPORTANTES
SANTA MARÍA DEL NARANCO
Sta.Mª do Naranco.. 842 –
850. Oviedo.
43. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
OBRAS IMPORTANTES
SANTA MARÍA DEL NARANCO
Sta.Mª do Naranco.. 842 –
850. Oviedo.
44. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
OBRAS IMPORTANTES
SANTA MARÍA DEL NARANCO
Sta.Mª
do Naranco.. 842 – 850. Oviedo.
45. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
OBRAS IMPORTANTES
SANTA MARÍA DEL NARANCO
Sta.Mª do Naranco.. 842 –
850. Oviedo.
46. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
OBRAS IMPORTANTES
SANTA MARÍA DEL NARANCO
Sta.Mª do Naranco.. 842 –
850. Oviedo.
47. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
OBRAS IMPORTANTES
SANTA MARÍA DEL NARANCO
Sta.Mª do Naranco.. 842 –
850. Oviedo.
48. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
OBRAS IMPORTANTES
SANTA MARÍA DEL NARANCO
Sta.Mª
do Naranco.. 842 – 850. Oviedo.
49. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
OBRAS IMPORTANTES
SANTA MARÍA DEL NARANCO
Sta.Mª do
Naranco.. 842 –
850. Oviedo.
50. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
OBRAS IMPORTANTES
SANTA MARÍA DEL NARANCO
Sta.Mª do Naranco.. 842 –
850. Oviedo.
51. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
OBRAS IMPORTANTES
SANTA MARÍA DEL NARANCO
Sta.Mª do Naranco.. 842 –
850. Oviedo.
52. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
OBRAS IMPORTANTES
SANTA MARÍA DEL NARANCO
Sta.Mª do Naranco.. 842 –
850. Oviedo.
53. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
OBRAS IMPORTANTES
SANTA MARÍA DEL NARANCO
Sta.Mª
do Naranco.. 842 – 850. Oviedo.
54. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
OBRAS IMPORTANTES
SANTA MARÍA DEL NARANCO
Sta.Mª do Naranco.. 842
– 850. Oviedo.
55. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
OBRAS IMPORTANTES
SANTA MARÍA DEL NARANCO
Sta.Mª do Naranco..
842 – 850. Oviedo.
56. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
OBRAS IMPORTANTES
SANT CRISTINA DE LENA
Sta. Cristina de Lena. Sé culo IX. Asturias
57. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
OBRAS IMPORTANTES
SANT CRISTINA DE LENA
Sta. Cristina de Lena. Sé culo IX. Asturias
58. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
OBRAS IMPORTANTES
SANT CRISTINA DE LENA
Sta. Cristina de Lena. Sé culo IX. Asturias
59. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
OBRAS IMPORTANTES
SANT CRISTINA DE LENA
Sta. Cristina de Lena. Sé culo IX. Asturias
60. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
OBRAS IMPORTANTES
SAN SALVADOR DE VALDEDIÓS
San Salvador de Valdedió s. 893.. Asturias.
61. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
OBRAS IMPORTANTES
SAN SALVADOR DE VALDEDIÓS
San Salvador de Valdedió s. 893.. Asturias.
62. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
OBRAS IMPORTANTES
SAN SALVADOR DE VALDEDIÓS
San Salvador de Valdedió s. 893.. Asturias.
63. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
OBRAS IMPORTANTES
SAN SALVADOR DE VALDEDIÓS
San Salvador de Valdedió s. 893.. Asturias.
64. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE ASTURIANA
OBRAS IMPORTANTES
SAN SALVADOR DE VALDEDIÓS
San Salvador de Valdedió s. 893.. Asturias.
66. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE MOZÁRABE
CONTEXTO HISTÓRICO
1.
2.
3.
4.
5.
Xurde das relacións establecida entre as comunidades
cristianas e musulmanas da penínsulaO reino estivo
gobernado.
Políticamente forman unha monarquía
hereditaria.
A sociedade era estamental.
Diferenciábanse dous grupos: os privilexiados e os non
privilexiados
Baseaban a súa economía na ganadería e na
agricultura.
A nivel cultural a influencia do cristianismo é
innegable e abrangue tódolos eidos. Destaca
especialmente o descubrimento do sepulcro do Apóstolo
Santiago e o inicio da peregrinación.
67. 3. O PRERROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA
ARTE MOZÁRABE
CARACTERÍSTICAS ARQUITECTURA
- Utilización das plantas basilicais con ábsidas cuadradas e tres
naves e plan de cruz grega
- Muro organizado a base de perpiaños pequenos rematados con grandes esquinas
- Os soportes soen ser piares cadrados que enlazan con arcadas o que xenera interiores
moi macizos
- Para pechar os pequenos espacios empregan cubertas abovedadas e para os espacios
grandes usan armaduras de madeira
- As edificacións son altas e tenden a remarcan a verticalidade
- Uso do arco de medio punto e de ferradura musulmáns
- Uso da bóveda de cañón e da bóveda califal ou gallonada
- Columnas con fuste estriado e capiteis corintios ou de dobre tronco de
pirámide invertida
- Arcos faixóns que suxeitan as bovedas e que se prolongan por unhas pilastras interiores
adosadas aos muros