SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  12
Télécharger pour lire hors ligne
1. GAIA:
ERREGIMEN ZAHARRAREN KRISIA (1808-1812):
CADIZKO GORTEAK ETA 1812KO KONSTITUZIOA
1.ERREGIMEN ZAHARRAREN EZAUGARRIAK.
2. ERREGIMEN ZAHARRAREN KRISIA.
2.1. Karlos IV.aren agintaldia (1788-1808)
A. Frantziako iraultzaren eragina.
B. Aliantza Frantziarekin eta Erregimen Zaharraren krisia.
2.2. Independentzia gerra eta iraultza liberala:
Cadizko Gorteak eta 1812ko konstituzioa.
2.3. Fernando VII.aren agintaldia.
2.4. Amerika hispaniarraren askapena.
3. ERREGIMEN ZAHARRAREN KRISIA EUSKAL HERRIAN.
1. Erregimen Zaharretik Aro Berrira
2.1. Karlos IV.aren agintaldia (1788-1808)
Krisi ekonomikoa, politikoa eta soziala; Ideia liberalen garapena (iraultza Europatik dator).
A. Frantziako iraultzaren eragina. Liberalismoak aldarrikatuko dituen neurriak:
- Burujabetasun nazionala.
- Aginte banaketa.
- Gizakiaren eskubideak: askatasuna, berdintasuna eta anaitasuna.
- Estatu laikoaren defentsa.
- Liberalismo ekonomikoa.
- Gizarte estamentalaren deuseztapena.
Ideia liberalen aurrean: Burges ilustratuak: poztu egingo dira; Talde pribilejiodunak: beldurtu.
Aldaketak Calos IV.aren gobernuan: Floridablanca, Arandako Kondea eta Godoy.
1793: Frantzian erregea hil zuten (Luis XVI).
- Espainiak (B.H. eta Portugalekin) Frantziari gerra deklaratu zion (Konbentzioko Gerra).
- Basileako tratatua:
. Frantziak Espainian konkistatutako lurrak aske usten ditu;
. Espainiak Santo Domingoko uhartea galtzen du.
B. Aliantza Frantziarekin eta Erregimen Zaharraren krisia.
- Frantzia eta Espainiak: etsai berdina: Britainia Handia (armada boteretsua).
- San Ildefonsoko tratatua Espainia eta Frantziaren artean.
- 1796: Napoleon agintean.
- 1805: Trafalgar
- Frantziak blokeoa ezartzen du Europa osoan (Portugal, salbuespena da).
KRISI EKONOMIKOA AREAGOTUZ DOA; ERREFORMEK EZ DUTE EGOERA KONPONTZEN;
HERRIA AGINTARIEN AURKA JARRIKO DA.
1.gaia Erregimen Zaharraren krisia. Gorteak eta Konstituzioa.ppt
INDEPENDENTZIA GERRA (1808-1813)
La Guerra de la Independencia
- Zergatiak:
- Herriaren haserrea: Napoleonen armada eta Godoyren erreformak (Herritarrak Fernando
VII.aren alde)
- Erregimen Zaharreko talde boteretsuak iraultzaren beldur dira.
- Matxinadak: Aranjuezekoa (ondorioz Godoy epaitu eta Karlos IVak abdikatu).
- Baionako abdikazioak: Napoleon, Karlos IV eta Fernando VII: eskumen guztiak Napoleoni
eman zizkioten: Jose Bonaparte Espainiako errege izendatzen du Napoleonek.
- Gerraren garapena:
- 1808ko maiatzean: herri matxinada frantsez okupazioaren aurka.
- Napoleonek borrokan parte hartu zuen.
- Gerrilen gerra zabaldu zen.
- Errusiako frontea.
- Valençayko Ituna: Napoleonek Fernando VII.ari koroa itzultzen dio.
- Ondorioak:
- Galera ekonomiko handiak.
- Nazionalismoaren gorakada.
- Frantsesen aurkako jarrera (gaur egun arte???).
JOSE I BONAPARTEREN GOBERNUA
- Baionako Estatutua (1808)
- Ideia liberaletan oinarritua baina ez
zen benetako konstituzioa.
- Erregearen agintea azpimarratzen
zuen.
- Erlijio katolikoa nagusi bezala
mantentzen zuen.
- Frantsestuak: Jose Bonaparteren
alde zeudenak (ilustratuak baina
iraultzaren aurkakoak).
- Jose Bonaparteren lorpenak:
- Inkisizioa bertan behera utzi.
- Jauntxoen erregimena ezereztu.
- Haur hezkuntzako ikastetxe publikoak
sortu.
CADIZKO GORTEAK ETA 1812KO KONSTITUZIOA
JUNTA ZENTRALA
Politika antolatu gabe:
. erregeen abdikazioak
. Jose I Bonaparte
. Gerra giroa.
Juntak bildu ziren Kadizen. Gorte orokorrak. Nortzuk ziren Cadizen bildutako diputatuak?
Liberalen alde jokatu zuten faktoreak:
– Erregetzaren zehaztasun falta.
– Cadizekobiztanleen pentsaera.
– Hauteskunde prozesu berezia (gerra giroagatik).
•Cadizeko Juntaren lana hirukoitza izan zen:
• Espainia gobernatu.
• Frantsesen aurkako erresistentzia antolatu.
• Gorte bereziak konbokatu: konstituziogileak.
•Cadizeko lana:
– Sistema politiko berri bat eraiki.
– Estatuaren antolakuntza berria.
– Gizarte erreformak egiteko lehen pausoak eman.
CADIZKO GORTEAK ETA 1812KO KONSTITUZIOA
• Cadizko Gorteen helburu nagusiak:
– Espainiako erakunde politiko, ekonomiko eta juridikoak erreformatu.
– Konstituzio bat idatzi.
• Gorteen antolaketa:
– Subiranotasun nazionalaren ordezkari dira.
– Ganbara bakarrean biltzea erabaki zuten.
1812KOA, ESPAINIAKO LEHEN KONSTITUZIOA DA;
LIBERALISMOAREN IDEIAK
ETA HIZKERA FINKATU ZITUEN.
Kadizeko Konstituzioa
ALDARRIKAPEN NAGUSIAK:
- Estatu bateratua diseinatzen zuen.: zentralizazio politikoa eta administratiboa.
- Subiranotasun nazionala (erregearen subiranotasunaren gainetik);
- Botereen banaketa (exekutiboa: Erregeak baino mugatua; Legegilea: Sufragio unibertsal
bidez aukeratutako Ganbara bakarra; Epaitzailea: lege berdintasuna ezartzen dute).
- Gizonezkoen zeharkako sufragioa onartu ziren.
- Pribilejioetan oinarritutako gizarte-eredua ezabatzeko oinarriak jarri zituen.
- Estatua konfesionala zela aitortzen zuen.
2.3. Fernando VII.aren agintaldia.
A. SEIURTEKO ABSOLUTISTA (1814-1820)
• Europan: Errestaurazio absolutista.
• Gorteetako diputatu absolutistek “Pertsiarren Manisfestua” idazten dute:
absolutismoaren alde azalduz.
• Konstituzioa eta Cadizen aldarrikatutako lege guztiak indargabetu zituen.
• E.Z.eko erakundeak berreskuratu: Inkisizioa.
• Krisi ekonomiko larria zegoen (gerra giroak larritua).
B. HIRURTEKO LIBERALA (1820-1823)
* 1828eko martxoan: Riego generalaren estatu kolpea.
* Konstituzioa indarrean:
- Kadizko legeak aplikatzen hasi ziren.
- Berta behera utzi : maiorazkoak, jauntxoen erregimena, Inkisizioa,…
- Hamarrena murriztu; Elizaren ondasunak saldu.
- Inprimatzeko askatasuna onartu.
- Foruak ezabatu (zentralismoaren alde).
* Kontrairaultza:
- Fernado VIIak: laguntza eskatu zion Aliantza Santuari.
- 1823: San Luisen Ehun Mila semeak Cadizen sartu ziren.
C. HAMARKADA GAITSESGARRIA (DOILORRA) (1823-1833)
* Absolutismoaren ezaugarri guztiak berrezarri zituzten.
* Arazo ekonomikoak (zorra azko eta zerga gutxi- estamentuen pribilejioengatik- ).
* Absolutistak: Karlos Maria Isidroren inguruan biltzen hasi ziren.
* Liberalak: gero eta gehiago ziren.
* 1833: Fernando VIIa hil zen: ondorengotzaren auzia piztu zen: Isabel – Karlos
Maria Isidro (Lege Salikoa)
2.4. Amerika hispaniarraren askapena.
A. INDEPENDENTZIAREN ARRAZOIAK.
• Goi mailako karguak : espainiarren esku (kreoloak kanpoan).
• Ideia ilustratuak kreoloengan izandako eragina.
• Merkataritza askea nahi dute (Espainiako monopolioaren aurka).
• Espainiako Independentzia gerra eta prozesu liberalaren eragina.
A. INDEPENDENTZIA LORTZEKO PROZESUA.
• Independentzia gerra garaian: Argentina, Uruguai eta Paraguaik
askatasuna lortu zuten.
• B.H. eta EEBBen laguntza jaso zuten.
• Espainian arazo handiak zeuden eta Fernando VIIak ezin izan zituen
Amerikako matxinadak zapaldu.
• 1818: Txile
• 1819: Kolonbia Handia (Venezuela, Ekuador, Kolonbia eta Panama).
• 1822: Mexiko.
• 1824: Peru.
A. INDEPENDENTZIAREN ONDORIOAK.
• Espainia nazioartean bigarren mailara jaitsi zen.
• Merkatuak galdu ziren.
• Lehengaiak eskuratzeko iturriak galdu ziren.
• Askatasuna aldarrikatu zuten herri berriak beste potentzia batzuen
menpe geratuko dira: B.H eta EEBB.
3. ERREGIMEN ZAHARRAREN KRISIA EUSKAL HERRIAN.
Euskal probintzietako berezitasuna: FORUAK
Absolutismo – liberalismo auziak euskal probintzietan KARLISTADAK sorrarazi zituen.
KARLOS IV.AREN AGINTALDIA.
• Inbasio frantsesa: eragina zuzena: ideia liberalak ezarri zituzten (Foruak ezabatu zituzten).
• Konbentzio Gerran frantsesak euskal lurretan sartu ziren.
• Gizarte arazoak:
- Hiri handietako burgesak
- Lurjabeak eta jauntxoak.
GERRA GARAIA ETA IRAULTZA LIBERALA.
• Frantsesak Espainian sartzerakoan euskal probintziak menpe geratu ziren (hiriburuak
bereziki).
• Gerra amaieran bertan izan ziren azken gudak.
• Ideia liberalen ondorioz: foruak deuseztatu.
• Cadizkeo konstituzioak ez zien foruei erreferentziarik egiten.
FERNANDO VII ETA ABSOLUTISMOA
* 1814-1820: absolutismoa: foruak berrezartzen dira.
* 1820-1823: Hirurteko Liberala: Foru aldundien desagerpena.
* 1823-1833: Absolutismoa: Foruak ezarri zituzten berriro.

Contenu connexe

Tendances

Lehen mundu-gerra-1914-1919
Lehen mundu-gerra-1914-1919Lehen mundu-gerra-1914-1919
Lehen mundu-gerra-1914-1919MARIJE AGUILLO
 
Inperialismo garaia eta Lehen Mundu Gerra
Inperialismo garaia  eta Lehen Mundu GerraInperialismo garaia  eta Lehen Mundu Gerra
Inperialismo garaia eta Lehen Mundu GerraMARIJE AGUILLO
 
TEMA 4 BACH. Los Estados europeos:liberalismo y nacionalismo
TEMA 4 BACH. Los Estados europeos:liberalismo y nacionalismoTEMA 4 BACH. Los Estados europeos:liberalismo y nacionalismo
TEMA 4 BACH. Los Estados europeos:liberalismo y nacionalismoFlorencio Ortiz Alejos
 
ALEMANIAKO ETA ITALIAKO BATERATZEAK
ALEMANIAKO ETA ITALIAKO BATERATZEAKALEMANIAKO ETA ITALIAKO BATERATZEAK
ALEMANIAKO ETA ITALIAKO BATERATZEAKAna Espinosa
 
2. gaia. Iraultza politikoak 4 dbh
2. gaia. Iraultza politikoak 4 dbh2. gaia. Iraultza politikoak 4 dbh
2. gaia. Iraultza politikoak 4 dbhosgazbil
 
Antzinako Erregimena (4DBH)
Antzinako Erregimena (4DBH)Antzinako Erregimena (4DBH)
Antzinako Erregimena (4DBH)Mentxu Gandarias
 
3. gaia. Industria iraultza 4. dbh
3. gaia. Industria iraultza 4. dbh3. gaia. Industria iraultza 4. dbh
3. gaia. Industria iraultza 4. dbhosgazbil
 
Errusiako Iraultza eta Sobiertar Batasuna
Errusiako Iraultza eta Sobiertar BatasunaErrusiako Iraultza eta Sobiertar Batasuna
Errusiako Iraultza eta Sobiertar BatasunaMARIJE AGUILLO
 
Frantziako Iraultza
Frantziako IraultzaFrantziako Iraultza
Frantziako Iraultzajosebalkiza
 
Deskolonizazioa
DeskolonizazioaDeskolonizazioa
Deskolonizazioaosgazbil
 
Nazionalismoak XIX. mendean. Alemania eta Italiaren batasuna
Nazionalismoak XIX. mendean. Alemania eta Italiaren batasunaNazionalismoak XIX. mendean. Alemania eta Italiaren batasuna
Nazionalismoak XIX. mendean. Alemania eta Italiaren batasunaMARIJE AGUILLO
 
Frantziako iraultza
Frantziako iraultza Frantziako iraultza
Frantziako iraultza osgazbil
 
Iraultza bolada berriak (2)
Iraultza bolada berriak (2)Iraultza bolada berriak (2)
Iraultza bolada berriak (2)josunebi
 
IRAULTZA BURGESAK (1820-1830-1848)
IRAULTZA BURGESAK (1820-1830-1848) IRAULTZA BURGESAK (1820-1830-1848)
IRAULTZA BURGESAK (1820-1830-1848) Ana Espinosa
 
Inperialismoaren eta kolonialismoaren aldia
Inperialismoaren eta kolonialismoaren aldiaInperialismoaren eta kolonialismoaren aldia
Inperialismoaren eta kolonialismoaren aldiaMARIJE AGUILLO
 
Espainia: Berrezarkuntza, II. Errepublika eta Gerra Zibila. Helen Díez
Espainia: Berrezarkuntza, II. Errepublika eta Gerra Zibila. Helen DíezEspainia: Berrezarkuntza, II. Errepublika eta Gerra Zibila. Helen Díez
Espainia: Berrezarkuntza, II. Errepublika eta Gerra Zibila. Helen DíezAna Espinosa
 

Tendances (20)

Lehen mundu-gerra-1914-1919
Lehen mundu-gerra-1914-1919Lehen mundu-gerra-1914-1919
Lehen mundu-gerra-1914-1919
 
Inperialismo garaia eta Lehen Mundu Gerra
Inperialismo garaia  eta Lehen Mundu GerraInperialismo garaia  eta Lehen Mundu Gerra
Inperialismo garaia eta Lehen Mundu Gerra
 
TEMA 4 BACH. Los Estados europeos:liberalismo y nacionalismo
TEMA 4 BACH. Los Estados europeos:liberalismo y nacionalismoTEMA 4 BACH. Los Estados europeos:liberalismo y nacionalismo
TEMA 4 BACH. Los Estados europeos:liberalismo y nacionalismo
 
Frantziako Iraultza
Frantziako Iraultza Frantziako Iraultza
Frantziako Iraultza
 
ALEMANIAKO ETA ITALIAKO BATERATZEAK
ALEMANIAKO ETA ITALIAKO BATERATZEAKALEMANIAKO ETA ITALIAKO BATERATZEAK
ALEMANIAKO ETA ITALIAKO BATERATZEAK
 
2. gaia. Iraultza politikoak 4 dbh
2. gaia. Iraultza politikoak 4 dbh2. gaia. Iraultza politikoak 4 dbh
2. gaia. Iraultza politikoak 4 dbh
 
Aintzinako Erregimena
Aintzinako ErregimenaAintzinako Erregimena
Aintzinako Erregimena
 
Antzinako Erregimena (4DBH)
Antzinako Erregimena (4DBH)Antzinako Erregimena (4DBH)
Antzinako Erregimena (4DBH)
 
3. gaia. Industria iraultza 4. dbh
3. gaia. Industria iraultza 4. dbh3. gaia. Industria iraultza 4. dbh
3. gaia. Industria iraultza 4. dbh
 
Errusiako Iraultza eta Sobiertar Batasuna
Errusiako Iraultza eta Sobiertar BatasunaErrusiako Iraultza eta Sobiertar Batasuna
Errusiako Iraultza eta Sobiertar Batasuna
 
Frantziako Iraultza
Frantziako IraultzaFrantziako Iraultza
Frantziako Iraultza
 
Deskolonizazioa
DeskolonizazioaDeskolonizazioa
Deskolonizazioa
 
Industria Iraultza
Industria IraultzaIndustria Iraultza
Industria Iraultza
 
Nazionalismoak XIX. mendean. Alemania eta Italiaren batasuna
Nazionalismoak XIX. mendean. Alemania eta Italiaren batasunaNazionalismoak XIX. mendean. Alemania eta Italiaren batasuna
Nazionalismoak XIX. mendean. Alemania eta Italiaren batasuna
 
Frantziako iraultza
Frantziako iraultza Frantziako iraultza
Frantziako iraultza
 
Iraultza bolada berriak (2)
Iraultza bolada berriak (2)Iraultza bolada berriak (2)
Iraultza bolada berriak (2)
 
IRAULTZA BURGESAK (1820-1830-1848)
IRAULTZA BURGESAK (1820-1830-1848) IRAULTZA BURGESAK (1820-1830-1848)
IRAULTZA BURGESAK (1820-1830-1848)
 
Inperialismoaren eta kolonialismoaren aldia
Inperialismoaren eta kolonialismoaren aldiaInperialismoaren eta kolonialismoaren aldia
Inperialismoaren eta kolonialismoaren aldia
 
Espainia: Berrezarkuntza, II. Errepublika eta Gerra Zibila. Helen Díez
Espainia: Berrezarkuntza, II. Errepublika eta Gerra Zibila. Helen DíezEspainia: Berrezarkuntza, II. Errepublika eta Gerra Zibila. Helen Díez
Espainia: Berrezarkuntza, II. Errepublika eta Gerra Zibila. Helen Díez
 
Reinado Isabel II
Reinado Isabel IIReinado Isabel II
Reinado Isabel II
 

Similaire à 1.gaia Erregimen Zaharraren krisia. Gorteak eta Konstituzioa.ppt

Iraultza burgesak eta nazionalismo (ona)
Iraultza burgesak eta nazionalismo (ona)Iraultza burgesak eta nazionalismo (ona)
Iraultza burgesak eta nazionalismo (ona)josunebi
 
Hego eta ertain amerikako independentzia
Hego eta ertain amerikako independentziaHego eta ertain amerikako independentzia
Hego eta ertain amerikako independentziajosunebi
 
Inguru irati endika esti gorka
Inguru irati endika esti gorkaInguru irati endika esti gorka
Inguru irati endika esti gorka3ziklozuza
 
Espainia xix. mendean
Espainia xix. mendeanEspainia xix. mendean
Espainia xix. mendeanido975
 
Iraultza burgesak eta nazionalismo
Iraultza burgesak eta nazionalismoIraultza burgesak eta nazionalismo
Iraultza burgesak eta nazionalismouribarribasauri
 
Iraultza burgesak eta nazionalismo (1)
Iraultza burgesak eta nazionalismo (1)Iraultza burgesak eta nazionalismo (1)
Iraultza burgesak eta nazionalismo (1)uribarribasauri
 
5 gaia. Espainia XIX. mendean. 4 dbh
5 gaia. Espainia XIX. mendean. 4 dbh 5 gaia. Espainia XIX. mendean. 4 dbh
5 gaia. Espainia XIX. mendean. 4 dbh osgazbil
 
Nafarroa XIX. mendean, lehen atala.
Nafarroa XIX. mendean, lehen atala.Nafarroa XIX. mendean, lehen atala.
Nafarroa XIX. mendean, lehen atala.Xabis Iruña
 
Erregimen Zaharraren krisia (1788 1833)
Erregimen Zaharraren krisia (1788 1833)Erregimen Zaharraren krisia (1788 1833)
Erregimen Zaharraren krisia (1788 1833)Mentxu Gandarias
 
Aro garaikidea nora, deyna, ekhi, sara eta aimar 2
Aro garaikidea nora, deyna, ekhi, sara eta aimar 2Aro garaikidea nora, deyna, ekhi, sara eta aimar 2
Aro garaikidea nora, deyna, ekhi, sara eta aimar 2orixe6maila
 
2.gaia estatu liberala Espainian.
2.gaia estatu liberala Espainian. 2.gaia estatu liberala Espainian.
2.gaia estatu liberala Espainian. malarte
 
ESPAINIAK AMERIKAN ZITUEN KOLONIEN INDEPENDENTZIA
ESPAINIAK AMERIKAN ZITUEN KOLONIEN INDEPENDENTZIAESPAINIAK AMERIKAN ZITUEN KOLONIEN INDEPENDENTZIA
ESPAINIAK AMERIKAN ZITUEN KOLONIEN INDEPENDENTZIAurrutxurtu
 
Ikerxabieidersergio
IkerxabieidersergioIkerxabieidersergio
Ikerxabieidersergio3ziklozuza
 
Estatu modernoen sorrera
Estatu modernoen sorreraEstatu modernoen sorrera
Estatu modernoen sorreraJabitxu Tokiona
 
Absolutismoa eta monarkia parlamentarioa XVI eta XVII. mendeetan
Absolutismoa eta monarkia parlamentarioa XVI eta XVII. mendeetanAbsolutismoa eta monarkia parlamentarioa XVI eta XVII. mendeetan
Absolutismoa eta monarkia parlamentarioa XVI eta XVII. mendeetanGizarteZientziak4A
 

Similaire à 1.gaia Erregimen Zaharraren krisia. Gorteak eta Konstituzioa.ppt (20)

Iraultza burgesak eta nazionalismo (ona)
Iraultza burgesak eta nazionalismo (ona)Iraultza burgesak eta nazionalismo (ona)
Iraultza burgesak eta nazionalismo (ona)
 
Hego eta ertain amerikako independentzia
Hego eta ertain amerikako independentziaHego eta ertain amerikako independentzia
Hego eta ertain amerikako independentzia
 
Inguru irati endika esti gorka
Inguru irati endika esti gorkaInguru irati endika esti gorka
Inguru irati endika esti gorka
 
Espainia xix. mendean
Espainia xix. mendeanEspainia xix. mendean
Espainia xix. mendean
 
Napoleon
NapoleonNapoleon
Napoleon
 
Aekrisia
AekrisiaAekrisia
Aekrisia
 
Iraultza burgesak eta nazionalismo
Iraultza burgesak eta nazionalismoIraultza burgesak eta nazionalismo
Iraultza burgesak eta nazionalismo
 
Iraultza burgesak eta nazionalismo (1)
Iraultza burgesak eta nazionalismo (1)Iraultza burgesak eta nazionalismo (1)
Iraultza burgesak eta nazionalismo (1)
 
5 gaia. Espainia XIX. mendean. 4 dbh
5 gaia. Espainia XIX. mendean. 4 dbh 5 gaia. Espainia XIX. mendean. 4 dbh
5 gaia. Espainia XIX. mendean. 4 dbh
 
Nafarroa XIX. mendean, lehen atala.
Nafarroa XIX. mendean, lehen atala.Nafarroa XIX. mendean, lehen atala.
Nafarroa XIX. mendean, lehen atala.
 
Erregimen Zaharraren krisia (1788 1833)
Erregimen Zaharraren krisia (1788 1833)Erregimen Zaharraren krisia (1788 1833)
Erregimen Zaharraren krisia (1788 1833)
 
Aro garaikidea nora, deyna, ekhi, sara eta aimar 2
Aro garaikidea nora, deyna, ekhi, sara eta aimar 2Aro garaikidea nora, deyna, ekhi, sara eta aimar 2
Aro garaikidea nora, deyna, ekhi, sara eta aimar 2
 
Erregimen zaharraren krisia
Erregimen zaharraren krisiaErregimen zaharraren krisia
Erregimen zaharraren krisia
 
2.gaia estatu liberala Espainian.
2.gaia estatu liberala Espainian. 2.gaia estatu liberala Espainian.
2.gaia estatu liberala Espainian.
 
ESPAINIAK AMERIKAN ZITUEN KOLONIEN INDEPENDENTZIA
ESPAINIAK AMERIKAN ZITUEN KOLONIEN INDEPENDENTZIAESPAINIAK AMERIKAN ZITUEN KOLONIEN INDEPENDENTZIA
ESPAINIAK AMERIKAN ZITUEN KOLONIEN INDEPENDENTZIA
 
Liberalismoa Eta Nazionalismoa
Liberalismoa Eta NazionalismoaLiberalismoa Eta Nazionalismoa
Liberalismoa Eta Nazionalismoa
 
Aro modernoa
Aro modernoaAro modernoa
Aro modernoa
 
Ikerxabieidersergio
IkerxabieidersergioIkerxabieidersergio
Ikerxabieidersergio
 
Estatu modernoen sorrera
Estatu modernoen sorreraEstatu modernoen sorrera
Estatu modernoen sorrera
 
Absolutismoa eta monarkia parlamentarioa XVI eta XVII. mendeetan
Absolutismoa eta monarkia parlamentarioa XVI eta XVII. mendeetanAbsolutismoa eta monarkia parlamentarioa XVI eta XVII. mendeetan
Absolutismoa eta monarkia parlamentarioa XVI eta XVII. mendeetan
 

1.gaia Erregimen Zaharraren krisia. Gorteak eta Konstituzioa.ppt

  • 1. 1. GAIA: ERREGIMEN ZAHARRAREN KRISIA (1808-1812): CADIZKO GORTEAK ETA 1812KO KONSTITUZIOA
  • 2. 1.ERREGIMEN ZAHARRAREN EZAUGARRIAK. 2. ERREGIMEN ZAHARRAREN KRISIA. 2.1. Karlos IV.aren agintaldia (1788-1808) A. Frantziako iraultzaren eragina. B. Aliantza Frantziarekin eta Erregimen Zaharraren krisia. 2.2. Independentzia gerra eta iraultza liberala: Cadizko Gorteak eta 1812ko konstituzioa. 2.3. Fernando VII.aren agintaldia. 2.4. Amerika hispaniarraren askapena. 3. ERREGIMEN ZAHARRAREN KRISIA EUSKAL HERRIAN.
  • 4. 2.1. Karlos IV.aren agintaldia (1788-1808) Krisi ekonomikoa, politikoa eta soziala; Ideia liberalen garapena (iraultza Europatik dator). A. Frantziako iraultzaren eragina. Liberalismoak aldarrikatuko dituen neurriak: - Burujabetasun nazionala. - Aginte banaketa. - Gizakiaren eskubideak: askatasuna, berdintasuna eta anaitasuna. - Estatu laikoaren defentsa. - Liberalismo ekonomikoa. - Gizarte estamentalaren deuseztapena. Ideia liberalen aurrean: Burges ilustratuak: poztu egingo dira; Talde pribilejiodunak: beldurtu. Aldaketak Calos IV.aren gobernuan: Floridablanca, Arandako Kondea eta Godoy. 1793: Frantzian erregea hil zuten (Luis XVI). - Espainiak (B.H. eta Portugalekin) Frantziari gerra deklaratu zion (Konbentzioko Gerra). - Basileako tratatua: . Frantziak Espainian konkistatutako lurrak aske usten ditu; . Espainiak Santo Domingoko uhartea galtzen du. B. Aliantza Frantziarekin eta Erregimen Zaharraren krisia. - Frantzia eta Espainiak: etsai berdina: Britainia Handia (armada boteretsua). - San Ildefonsoko tratatua Espainia eta Frantziaren artean. - 1796: Napoleon agintean. - 1805: Trafalgar - Frantziak blokeoa ezartzen du Europa osoan (Portugal, salbuespena da). KRISI EKONOMIKOA AREAGOTUZ DOA; ERREFORMEK EZ DUTE EGOERA KONPONTZEN; HERRIA AGINTARIEN AURKA JARRIKO DA.
  • 6. INDEPENDENTZIA GERRA (1808-1813) La Guerra de la Independencia - Zergatiak: - Herriaren haserrea: Napoleonen armada eta Godoyren erreformak (Herritarrak Fernando VII.aren alde) - Erregimen Zaharreko talde boteretsuak iraultzaren beldur dira. - Matxinadak: Aranjuezekoa (ondorioz Godoy epaitu eta Karlos IVak abdikatu). - Baionako abdikazioak: Napoleon, Karlos IV eta Fernando VII: eskumen guztiak Napoleoni eman zizkioten: Jose Bonaparte Espainiako errege izendatzen du Napoleonek. - Gerraren garapena: - 1808ko maiatzean: herri matxinada frantsez okupazioaren aurka. - Napoleonek borrokan parte hartu zuen. - Gerrilen gerra zabaldu zen. - Errusiako frontea. - Valençayko Ituna: Napoleonek Fernando VII.ari koroa itzultzen dio. - Ondorioak: - Galera ekonomiko handiak. - Nazionalismoaren gorakada. - Frantsesen aurkako jarrera (gaur egun arte???).
  • 7. JOSE I BONAPARTEREN GOBERNUA - Baionako Estatutua (1808) - Ideia liberaletan oinarritua baina ez zen benetako konstituzioa. - Erregearen agintea azpimarratzen zuen. - Erlijio katolikoa nagusi bezala mantentzen zuen. - Frantsestuak: Jose Bonaparteren alde zeudenak (ilustratuak baina iraultzaren aurkakoak). - Jose Bonaparteren lorpenak: - Inkisizioa bertan behera utzi. - Jauntxoen erregimena ezereztu. - Haur hezkuntzako ikastetxe publikoak sortu.
  • 8. CADIZKO GORTEAK ETA 1812KO KONSTITUZIOA JUNTA ZENTRALA Politika antolatu gabe: . erregeen abdikazioak . Jose I Bonaparte . Gerra giroa. Juntak bildu ziren Kadizen. Gorte orokorrak. Nortzuk ziren Cadizen bildutako diputatuak? Liberalen alde jokatu zuten faktoreak: – Erregetzaren zehaztasun falta. – Cadizekobiztanleen pentsaera. – Hauteskunde prozesu berezia (gerra giroagatik). •Cadizeko Juntaren lana hirukoitza izan zen: • Espainia gobernatu. • Frantsesen aurkako erresistentzia antolatu. • Gorte bereziak konbokatu: konstituziogileak. •Cadizeko lana: – Sistema politiko berri bat eraiki. – Estatuaren antolakuntza berria. – Gizarte erreformak egiteko lehen pausoak eman.
  • 9. CADIZKO GORTEAK ETA 1812KO KONSTITUZIOA • Cadizko Gorteen helburu nagusiak: – Espainiako erakunde politiko, ekonomiko eta juridikoak erreformatu. – Konstituzio bat idatzi. • Gorteen antolaketa: – Subiranotasun nazionalaren ordezkari dira. – Ganbara bakarrean biltzea erabaki zuten. 1812KOA, ESPAINIAKO LEHEN KONSTITUZIOA DA; LIBERALISMOAREN IDEIAK ETA HIZKERA FINKATU ZITUEN. Kadizeko Konstituzioa ALDARRIKAPEN NAGUSIAK: - Estatu bateratua diseinatzen zuen.: zentralizazio politikoa eta administratiboa. - Subiranotasun nazionala (erregearen subiranotasunaren gainetik); - Botereen banaketa (exekutiboa: Erregeak baino mugatua; Legegilea: Sufragio unibertsal bidez aukeratutako Ganbara bakarra; Epaitzailea: lege berdintasuna ezartzen dute). - Gizonezkoen zeharkako sufragioa onartu ziren. - Pribilejioetan oinarritutako gizarte-eredua ezabatzeko oinarriak jarri zituen. - Estatua konfesionala zela aitortzen zuen.
  • 10. 2.3. Fernando VII.aren agintaldia. A. SEIURTEKO ABSOLUTISTA (1814-1820) • Europan: Errestaurazio absolutista. • Gorteetako diputatu absolutistek “Pertsiarren Manisfestua” idazten dute: absolutismoaren alde azalduz. • Konstituzioa eta Cadizen aldarrikatutako lege guztiak indargabetu zituen. • E.Z.eko erakundeak berreskuratu: Inkisizioa. • Krisi ekonomiko larria zegoen (gerra giroak larritua). B. HIRURTEKO LIBERALA (1820-1823) * 1828eko martxoan: Riego generalaren estatu kolpea. * Konstituzioa indarrean: - Kadizko legeak aplikatzen hasi ziren. - Berta behera utzi : maiorazkoak, jauntxoen erregimena, Inkisizioa,… - Hamarrena murriztu; Elizaren ondasunak saldu. - Inprimatzeko askatasuna onartu. - Foruak ezabatu (zentralismoaren alde). * Kontrairaultza: - Fernado VIIak: laguntza eskatu zion Aliantza Santuari. - 1823: San Luisen Ehun Mila semeak Cadizen sartu ziren. C. HAMARKADA GAITSESGARRIA (DOILORRA) (1823-1833) * Absolutismoaren ezaugarri guztiak berrezarri zituzten. * Arazo ekonomikoak (zorra azko eta zerga gutxi- estamentuen pribilejioengatik- ). * Absolutistak: Karlos Maria Isidroren inguruan biltzen hasi ziren. * Liberalak: gero eta gehiago ziren. * 1833: Fernando VIIa hil zen: ondorengotzaren auzia piztu zen: Isabel – Karlos Maria Isidro (Lege Salikoa)
  • 11. 2.4. Amerika hispaniarraren askapena. A. INDEPENDENTZIAREN ARRAZOIAK. • Goi mailako karguak : espainiarren esku (kreoloak kanpoan). • Ideia ilustratuak kreoloengan izandako eragina. • Merkataritza askea nahi dute (Espainiako monopolioaren aurka). • Espainiako Independentzia gerra eta prozesu liberalaren eragina. A. INDEPENDENTZIA LORTZEKO PROZESUA. • Independentzia gerra garaian: Argentina, Uruguai eta Paraguaik askatasuna lortu zuten. • B.H. eta EEBBen laguntza jaso zuten. • Espainian arazo handiak zeuden eta Fernando VIIak ezin izan zituen Amerikako matxinadak zapaldu. • 1818: Txile • 1819: Kolonbia Handia (Venezuela, Ekuador, Kolonbia eta Panama). • 1822: Mexiko. • 1824: Peru. A. INDEPENDENTZIAREN ONDORIOAK. • Espainia nazioartean bigarren mailara jaitsi zen. • Merkatuak galdu ziren. • Lehengaiak eskuratzeko iturriak galdu ziren. • Askatasuna aldarrikatu zuten herri berriak beste potentzia batzuen menpe geratuko dira: B.H eta EEBB.
  • 12. 3. ERREGIMEN ZAHARRAREN KRISIA EUSKAL HERRIAN. Euskal probintzietako berezitasuna: FORUAK Absolutismo – liberalismo auziak euskal probintzietan KARLISTADAK sorrarazi zituen. KARLOS IV.AREN AGINTALDIA. • Inbasio frantsesa: eragina zuzena: ideia liberalak ezarri zituzten (Foruak ezabatu zituzten). • Konbentzio Gerran frantsesak euskal lurretan sartu ziren. • Gizarte arazoak: - Hiri handietako burgesak - Lurjabeak eta jauntxoak. GERRA GARAIA ETA IRAULTZA LIBERALA. • Frantsesak Espainian sartzerakoan euskal probintziak menpe geratu ziren (hiriburuak bereziki). • Gerra amaieran bertan izan ziren azken gudak. • Ideia liberalen ondorioz: foruak deuseztatu. • Cadizkeo konstituzioak ez zien foruei erreferentziarik egiten. FERNANDO VII ETA ABSOLUTISMOA * 1814-1820: absolutismoa: foruak berrezartzen dira. * 1820-1823: Hirurteko Liberala: Foru aldundien desagerpena. * 1823-1833: Absolutismoa: Foruak ezarri zituzten berriro.