Διπλωματική εργασία στα πλαίσια Μεταπτυχιακού διπλώματος ειδίκευσης στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, 2012, Τσαγκάτος Μανώλης

1. Τςαγκάτοσ Εμμανουήλ
Επιβλέπων Καθηγητήσ: Γιαβρίμησ Παναγιώτησ
14 Ιουνίου 2012

2. Περιεχόμενα παρουςύαςησ
Ειςαγωγικϊ- Θεωρητικό θεμελύωςη (Ζητόματα
Σαυτότητασ, αλλοδαπού, μετανϊςτευςη, διακρύςεισ,
επιπολιτιςμόσ, εκπαιδευτικϋσ πολιτικϋσ)
 ΢κοπόσ- Ερευνητικϋσ υποθϋςεισ
 Μεθοδολογύα
 Δεύγμα
 Ερωτηματολόγιο
 Ευρόματα
 ΢υζότηςη
 ΢υμπερϊςματα


3. Ζητόματα Σαυτότητασ
Ωσ «ταυτότητα» ορύζεται το ςύνολο των χαρακτηριςτικών με τα οπούα
ϋνα ϊτομο εύναι αναγνωρύςιμο ό γνωςτό. Εύναι το ςύνολο τησ
ςυμπεριφορϊσ και τα προςωπικϊ χαρακτηριςτικϊ με τα οπούα ϋνα ϊτομο
εύναι «ορατό» ωσ μϋλοσ μιασ ομϊδασ.
 Σαυτότητα
Προςωπικό και Κοινωνικό
 ΢ύμφωνα με τον Γκόφμαν (2005), η προςωπικό ταυτότητα ςχετύζεται
με την μοναδικότητα του Τποκειμϋνου και διαμορφώνεται μϋςα ςτο
χρόνο και μϋςα από τη διαδρομό του ατόμου ςτην κοινωνύα. Αφορϊ την
προςωπικό «ιςτορύα» του ατόμου.
 Αντύθετα, η κοινωνικό ταυτότητα αναφϋρεται ςε ςυλλογικότητεσ. Σο
ϊτομο ανϊλογα με τα κοινωνικϊ του χαρακτηριςτικϊ εντϊςςεται ςε
ομϊδεσ. Μϋςα ςτισ ομϊδεσ το ϊτομο αναφϋρεται ςτο «εμεύσ», αποτελεύ
δηλαδό μϋροσ ενόσ ςυνόλου. ΢την κοινωνικό ταυτότητα το ϊτομο
υποτϊςςει το «εγώ» του ςτην υπηρεςύα του «εμεύσ».


4. Ζητόματα Σαυτότητασ
΢ύμφωνα με τισ Πρελορϋντζου και Ντϊλλα (2003:31) η ταυτότητα
λειτουργεύ με βϊςη τρεισ διαδικαςύεσ:
 Αφομούωςη: Τποδοχό και ενςωμϊτωςη νϋων ςτοιχεύων ςτη δομό τησ
ταυτότητασ.
 ΢υμμόρφωςη: Σο ϊτομο τροποποιεύ την υπϊρχουςα δομό για να
ςυμπεριληφθούν νϋα ςτοιχεύα.
 Αξιολόγηςη: Σο ϊτομο αξιολογεύ ποια ςτοιχεύα θα αφομοιωθούν ςτη
δομό τησ ταυτότητασ. Η διαδικαςύα τησ αξιολόγηςησ ςυμβϊλλει ςτην
ενύςχυςη τησ αυτοεκτύμηςησ του ατόμου.
΢ύμφωνα με τον Turner (1981:108) επικρατούν τρύα ςτϊδια επιρροόσ κατϊ
τη διαμόρφωςη τησ κοινωνικόσ ταυτότητασ:
1.
Σο ϊτομο ορύζει τον εαυτό του ωσ μϋλοσ μιασ ξεχωριςτόσ κοινωνικόσ
ομϊδασ/ κατηγορύασ.
2.
Σο ϊτομο διδϊςκεται / ενςτερνύζεται τουσ ςτερεοτυπικούσ κανόνεσ
αυτόσ τησ ομϊδασ.
3.
Σο ϊτομο αποδϋχεται και αναγνωρύζει τουσ κανόνεσ αυτούσ ωσ μϋροσ
/κομμϊτι του εαυτού, καθώσ η τόρηςό τουσ, αυξϊνει την επιρροό του
μϋςα ςτην ομϊδα.

5. Εθνικό Σαυτότητα
Η εθνικό ταυτότητα ανόκει ςτην κατηγορύα των κοινωνικών
ταυτοτότων καθώσ το ϊτομο εντϊςςεται μϋςα ςε μια ομϊδα, ςτην ομϊδα
των
ατόμων
που
ϋχουν
κοινό
γλώςςα, θρηςκεύα, όθη, παραδόςεισ, ιςτορύα.
 ΢ύμφωνα με τον Smith (1991 ςτο: Σριανταφυλλύδου, 1998:489) η εθνική
ταυτότητα αναφέρεται ς’ ένα κοινό γεωγραφικό-ιςτορικό χώρο, ςε κοινέσ
προγονικέσ παραδόςεισ και ιςτορικέσ μνήμεσ, ςε έναν κοινό πολιτιςμό, ςε
κοινέσ υποχρεώςεισ και δικαιώματα για όλα τα μέλη του έθνουσ καθώσ και
ςε ένα κοινό οικονομικό ςύςτημα βαςιζόμενο ςτην κινητικότητα ανθρώπων
και αγαθών ςτα πλαίςια του εθνικού χώρου.
 Άμεςα ςυνδεδεμϋνη με την ετερότητα.
 ΢ύγκριςη ανϊμεςα ςτο «εμεύσ» και οι «ϊλλοι», με ταυτόχρονη (πολύ
ςυχνϊ) αποδοχό τησ ανωτερότητασ του «εμεύσ».
 Η εθνικό ταυτότητα εύναι μια ςυμβολικό καταςκευό που «χτύζεται»
μϋςα από τισ αναπαραςτϊςεισ που καταςκευϊζει η εθνοτικό ομϊδα για
τον εαυτό τησ και για τουσ εθνοτικούσ «ϊλλουσ».


6. Εξερεύνηςη και Δϋςμευςη Εθνικόσ
Σαυτότητασ
Από αναπτυξιακό ςκοπιϊ, η Phinney (1989) αναφϋρει τρύα ςτϊδια διαμόρφωςησ τησ
εθνικόσ ταυτότητασ: ανεξερεύνητη, εξερεύνηςη, δϋςμευςη (Phinney, 1989). Η
εξερεύνηςη τησ εθνικόσ ταυτότητασ μπορεύ να βοηθϊει ωσ προςταςύα τησ
αυτοεκτύμηςησ.
΢τουσ ανηλύκουσ, η ταυτότητα διαμορφώνεται ςε ςυνϊρτηςη με το βαθμό που το
νεαρό ϊτομο εξερευνά εναλλακτικϋσ επιλογϋσ και δεσμεύεται ςε τομεύσ όπωσ το
επϊγγελμα, οι ρόλοι του φύλου, η θρηςκεύα, οι διαπροςωπικϋσ ςχϋςεισ
(Παυλόπουλοσ, Γεωργαντό & Μπεζεβϋγκησ, 2010).
Έτςι αναφϋρονται δύο διαςτϊςεισ διαμόρφωςησ τησ εθνικόσ ταυτότητασ:
1.
Εξερεύνηςη (Ε)
2.
Δϋςμευςη (Δ)
Ανϊλογα με το ςυνδυαςμό των παραπϊνω διαςτϊςεων προκύπτουν τϋςςερισ
μορφές αντίδρασης της ταυτότητας:
1) ΢ύγχυςη (–Ε, –Δ). ΢ε αυτό την περύπτωςη το ϊτομο δεν εξερευνϊ και δεν ϋχει την
αύςθηςη του «ανόκειν» (δε δεςμεύεται) ςτην εθνικό του ταυτότητα.
2) Δοτό ταυτότητα (–Ε, +Δ). Σο ϊτομο δεν εξερευνϊ αλλϊ δεςμεύεται ςτην εθνικό
του ταυτότητα όπωσ αυτό του «δύνεται» χωρύσ να ψϊχνει περεταύρω.
3) Μορατόριουμ (+Ε, –Δ). Σο ϊτομο εξερευνϊ αλλϊ δε δεςμεύεται ςτην εθνικό του
ταυτότητα. Δε νιώθει τόςο ικανοποιημϋνο και ςύγουρο ώςτε να δεςμευτεύ.
4) Κατακτημϋνη ταυτότητα (+Ε, +Δ). Σο ϊτομο εξερευνϊ και δεςμεύεται ςτην εθνικό
του ταυτότητα.

7. Μετανϊςτεσ- Μετανϊςτευςη
΢ύμφωνα με οριςμό τον οπούο χρηςιμοποιεύ η Ευρωπαώκό ΢τατιςτικό
Τπηρεςύα, ωσ μετανϊςτησ χαρακτηρίζεται αυτόσ που είναι αλλοδαπόσ και
ενδεχομένωσ έχει γεννηθεί ςτη χώρα υποδοχήσ αλλά δεν έχει αποκτήςει την
υπηκοότητα (Ζωγραφϊκησ et al., 2009:15).
 Μετανϊςτευςη: το φαινόμενο τησ μετακύνηςησ ανθρώπων εύτε από
την πατρύδα τουσ προσ ξϋνεσ χώρεσ (εξωτερικό μετανϊςτευςη) εύτε προσ
τόπο τησ ύδιασ χώρασ (εςωτερικό μετανϊςτευςη). ΢κοπόσ και ςτισ δυο
περιπτώςεισ εύναι η αναζότηςη μιασ καλύτερησ μούρασ, η εύρεςη εργαςύασ
και η βελτύωςη των ςυνθηκών διαβύωςησ (Δαμανϊκησ, 1993:14).
 Μετανϊςτευςη: Δυναμικό διαδικαςύα (επηρεϊζονται τα ύδια τα ϊτομα
που μεταναςτεύουν, επηρεϊζονται οι ομϊδεσ τισ οπούεσ εγκαταλεύπουν
ςτη χώρα προϋλευςησ αλλϊ και οι ομϊδεσ ςτισ οπούεσ εντϊςςονται ςτη
χώρα υποδοχόσ).
 ΢την Ελλϊδα, ωσ αλλοδαπού θεωρούνται τα ϊτομα τα οπούα δεν ϋχουν
την ελληνικό υπηκοότητα και δεν ϋχουν κοινό καταγωγό με τουσ
γηγενεύσ.


8. Αλλοδαπού & Ετερότητα

Αλλοδαπού: Μορφό ετερότητασ
Ετερότητα:
Γλωςςικό, θρηςκευτικό, πολιτιςμικό, διαφυλικό, πολιτικό
και εθνικό.

΢ύμφωνα με τον Γκόβαρη (2001:22) ξϋνοσ/ϋτεροσ εύναι
αυτόσ που δεν προςδιορύζεται ωσ μϋροσ τησ καθιερωμϋνησ
πολιτιςμικόσ πραγματικότητασ. Έτεροσ είναι αυτόσ που είναι
ςε θέςη να αμφιςβητήςει τα αυτονόητα ςτοιχεία αυτήσ τησ
πραγματικότητασ.

Η ετερότητα ςτην εκπαύδευςη μπορεύ να αναφϋρεται τόςο
ςτα μακροδημογραφικϊ χαρακτηριςτικϊ του μαθητό όςο
και ςτα ανθρώπινα χαρακτηριςτικϊ του.


9. Επιπολιτιςμόσ
Επιπολιτιςμόσ: Επακόλουθο τησ μετανϊςτευςησ.
Επιπολιτιςμόσ εύναι η διεργαςύα πολιτιςμικόσ
μεταβολόσ, ωσ αποτϋλεςμα τησ επαφόσ μελών από
δυο πολιτιςμικϊ διαφορετικϋσ ομϊδεσ και ςχετύζεται
με τισ κοινωνικϋσ αναπαραςτϊςεισ (Παυλόπουλοσ &
Μπεζεβϋγκησ, 2008). Ο επιπολιτιςμόσ εύναι μια
αμφύδρομη διαδικαςύα, δηλαδό δεν εύναι μόνο οι
αλλοδαπού που πρϋπει να προςαρμοςτούν αλλϊ και
ο ντόπιοσ πληθυςμόσ.
 Αλλαγϋσ
που
επιφϋρει
ο
επιπολιτιςμόσ:
Οικολογικϋσ, βιολογικϋσ, πολιτιςμικϋσ, ψυχολογικϋσ.



10. ΢τρατηγικϋσ Επιπολιτιςμού
1.
2.
3.
4.
Η περιθωριοπούηςη, δηλαδό η απώλεια τησ ταυτότητασ τησ χώρασ
προϋλευςησ, χωρύσ την υποκατϊςταςό τησ από αυτό τησ κοινωνύασ
υποδοχόσ.
Ο διαχωριςμόσ, δηλαδό η απομϊκρυνςη από την ευρύτερη κοινωνύα
και η διατόρηςη τησ εθνοτικόσ ταυτότητασ τησ χώρασ προϋλευςησ
Η αφομούωςη, δηλαδό η απεμπόληςη των πολιτιςμικών ςτοιχεύων
τησ χώρασ προϋλευςησ και η αφομούωςη από την κυρύαρχη κοινωνύα
υποδοχόσ.
Η εναρμόνιςη, δηλαδό η ςυνύπαρξη πολιτιςμικών ςτοιχεύων τόςο
τησ χώρασ προϋλευςησ όςο και τησ χώρασ υποδοχόσ.

Αποτελεςματικόσ Επιπολιτιςμόσ: Ενδοπροςωπικό ιςορροπύα.

Πολιτιςμικόσ Κλονιςμόσ (culture shock): Άγχοσ, αμηχανύα, ςύγχυςη.

11. Ποςοτικϊ ςτοιχεύα αλλοδαπών
ςτην Ελλϊδα
Πρόςφατεσ εκτιμόςεισ υπολογύζουν τουσ αλλοδαπούσ ςε
1,1 -1,2 εκατομμύρια. Ο αριθμόσ αυτόσ αντιςτοιχεύ ςτο 10% του
πληθυςμού και ςτο 12% του εργατικού δυναμικού τησ χώρασ.
Οι αλλοδαπού που δραςτηριοποιούνται ςτη χώρα εύναι ςε
παραγωγικϋσ ηλικύεσ (15-64 ετών), ενώ οι περιςςότεροι εύναι
ϊνδρεσ (Ζωγραφϊκησ et al., 2009:43).

Κύριεσ Εθνικότητεσ Αλλοδαπών:
Αλβανοί (το 57, 5% των αλλοδαπών που κατοικούν ςτην
Ελλϊδα) : 438.036
 Βούλγαροι: 35.104
 Γεωργιανοί: 22.875
 Ρουμάνοι: 21.994
 Ρώσοι: 17.535


12. Μετανϊςτεσ 2ησ γενιϊσ
Σα παιδιϊ των μεταναςτών, που εύτε ϋχουν γεννηθεύ ςτη
χώρα εγκατϊςταςησ των γονϋων τουσ, ό τουσ εύχαν
ακολουθόςει ςε αυτό όταν βρύςκονταν ςε μικρό ηλικύα
(΢τυλιανούδη, 2009:23).


Φαρακτηριςτικϊ:
Γλωςςικό ςύγχυςη.
Κοινωνικό Άνοδοσ.
Ευελιξύα.
Αγωνύα για διατόρηςη πολιτιςμικόσ ταυτότητασ
Περιςςότερεσ πιθανότητεσ προςαρμογόσ ςτη χώρα
υποδοχόσ.
6. Περιςςότερο προςανατολιςμϋνοι ςτη χώρα υποδοχόσ.
1.
2.
3.
4.
5.

13. Εκπαιδευτικό πολιτικό για
τουσ αλλοδαπούσ
Ο Durkheim (1956, ςτο: Γιαβρύμησ, Παπϊνησ & Ρουμελιώτου, 2007:29)
ορύζει την εκπαύδευςη ωσ οργανωμένη και μεθοδευμένη άςκηςη αγωγήσ
των ενηλίκων επί των ανηλίκων με ςτόχο τη ςυςτηματική ηθική και
κοινωνική τουσ ανάπτυξη.

΢ύμφωνα με το ϊρθρο 29 παρϊγραφο γ΄ του ΢υντϊγματοσ, η
εκπαύδευςη οφεύλει να προϊγει την ανϊπτυξη του ςεβαςμού για τουσ
γονεύσ, την ταυτότητα, τη γλώςςα και τισ πολιτιςμικϋσ αξύεσ του παιδιού.
Πρϋπει να καλλιεργεύ τισ εθνικϋσ αξύεσ τησ χώρασ ςτην οπούα ζει αλλϊ και
τησ χώρασ καταγωγόσ καθώσ και το ςεβαςμό ςτη διαφορετικότητα (για
τουσ
πολιτιςμούσ
που
διαφϋρουν
από
το
δικό
του), (Gamarnikow, 2011:134).


1.
2.
3.
Σρεισ ςτρατηγικϋσ παρϋμβαςησ:
Μη παρεμβατικό
Ενταξιακό
Μειονοτικό

14. Εκπαιδευτικό πολιτικό για
τουσ αλλοδαπούσ
Επύτευξη ομοιογϋνειασ (ςτόχοσ). Η «αρετό» τησ ομοιογϋνειασ οδηγεύ ςτην αποςιώπηςη
των υπόλοιπων κοινωνικών ταυτοτότων πλην τησ εθνικόσ ταυτότητασ. Γενεςιουργόσ
ξενοφοβύασ.
 Σϋςςερισ μορφϋσ ςύγχρονησ εκπαύδευςησ:
1.
Ο αποκλειςμόσ: ΢τον αποκλειςμό δεν μπορεύ να ειςϋλθει κϊποιοσ ςτο
εκπαιδευτικό ςύςτημα, ό ειςϋρχεται αλλϊ αποτυγχϊνει ςύντομα.
2.
Η αφομούωςη: ΢την αφομούωςη, ο μαθητόσ πρϋπει να αλλϊξει τον εαυτό του και
την ταυτότητα του για να μπορϋςει να ανταπεξϋλθει.
3.
Η επιφανειακό πολυπολιτιςμικότητα: Όςον αφορϊ την επιφανειακό
πολυπολιτιςμικότητα, η «διαφορϊ» αναγνωρύζεται αλλϊ μόνο επιφανειακϊ και όχι
πραγματικϊ. ΢την ουςύα ο μαθητόσ πρϋπει να αλλϊξει μϋροσ, ό ολόκληρη την
ταυτότητϊ του ςτο ςχολεύο για να γύνει αποδεκτόσ.
4. Ο πλουραλιςμόσ: ΢τον πλουραλιςμό επικρατεύ ο ςεβαςμόσ τησ «ετερότητασ» και
αξιοποιεύται η ςυμβολό του διαφορετικού πολιτιςμικού υπόβαθρου ςτη
μαθηςιακό διαδικαςύα.


15. Εκπαιδευτικό πολιτικό για
τουσ αλλοδαπούσ
α) Η Τπόθεςη του Ελλεύμματοσ: Θεωρεύ δεδομϋνο ότι τα παιδιϊ
(αλλοδαπού) όταν ϋρχονται ςτο ςχολεύο ϋχουν γνωςτικϊ και κοινωνικοπολιτιςμικϊ ελλεύμματα (υςτερούν ςε ςχϋςη με τουσ γηγενεύσ).
 β) Η Τπόθεςη τησ Διαφορϊσ: ΢ύμφωνα με αυτό την υπόθεςη τα κοινωνικοπολιτιςμικϊ και γλωςςικϊ χαρακτηριςτικϊ που «κουβαλούν» οι αλλοδαπού
μαθητϋσ από το κοινωνικό-πολιτιςμικό τουσ περιβϊλλον δεν εύναι
ελλειμματικϊ αλλϊ διαφορετικϊ από αυτϊ των γηγενών μαθητών. Δεν
πρόκειται δηλαδό για ϋλλειμμα αλλϊ για διαφορϊ.


Αντιςταθμιςτικϊ μϋτρα εκπαύδευςησ:
Σϊξεισ Τποδοχόσ (δεκαετύα ‘80)
Υροντιςτηριακϊ τμόματα (δεκαετύα ‘80)
Διαπολιτιςμικϊ ςχολεύα (ςτην Ελλϊδα λειτουργούςαν το 2007, 26
διαπολιτιςμικϊ ςχολεύα: 13 δημοτικϊ, 9 γυμνϊςια και 4 λύκεια)
4.
Ίδρυςη ΙΠΟΔΕ (1996)
5.
Ίδρυςη ΙΜΕΠΟ (2002)
1.
2.
3.

16. Διαπολιτιςμικό Εκπαύδευςη
Η διαπολιτιςμικό εκπαύδευςη εςτιάζει περιςςότερο ςτην αλληλεπίδραςη
ανάμεςα ςτουσ εμπλεκόμενουσ πολιτιςμούσ και κυρίωσ ςτην αμφίδρομη ροή
πολιτιςμικών ςτοιχείων (Γκότοβοσ, 2001:43-44) και αναφϋρεται ςε ςχϋςεισ και
ςε επαναδιαπραγμϊτευςη υφιςτϊμενων ςχϋςεων (Κϊτςικασ & Πολύτου,
2005:23).

΢ύμφωνα με τουσ Κατςικϊ και Πολύτου (2005:23) βαςικού ςτόχοι τησ
διαπολιτιςμικόσ εκπαύδευςησ εύναι οι εξόσ:
1.
Η γνώςη, η αποδοχό και ο ςεβαςμόσ του διαφορετικού.
2.
Η αλληλοκατανόηςη και ο διϊλογοσ μεταξύ διαφορετικών πολιτιςμών.
3.
Η κατϊργηςη ςτερεοτύπων και προκαταλόψεων.
4.
Η ιςότιμη και δημιουργικό ςυνύπαρξη ςε μια πολυπολιτιςμικό κοινωνύα.


Η διαπολιτιςμικό παιδεύα δε ςτοχεύει ςτην ανοχό απϋναντι ςτην
ετερότητα αλλϊ ςτο ςεβαςμό και την εκτύμηςό τησ, ώςτε να
δημιουργηθούν ανοικτέσ κοινωνίεσ, που θα διϋπονται από ιςονομύα,
αλληλοκατανόηςη, αλληλοαποδοχό και αλληλεγγύη ενώ οι «διαφορετικού»
μαθητϋσ και το μορφωτικό τουσ κεφϊλαιο θα αντιμετωπύζονται ιςότιμα και
θα αξιοποιούνται κατϊλληλα προσ όφελοσ τησ κοινωνικόσ ςυνοχόσ και
προόδου (Νικολϊου, 2005:231).

17. Εκπαιδευτικόσ Αποκλειςμόσ
΢ύμφωνα με τον ΢τϊμελο (2002) η ϋννοια εκπαιδευτικόσ αποκλειςμόσ
ορύζει εύτε αυτούσ που αποκλεύονται από την εκπαύδευςη επειδό δεν τουσ
δύνεται η δυνατότητα πρόςβαςησ ςε αυτό εύτε αυτούσ που αποκλεύονται
από κϊποια βαθμύδα τησ εκπαύδευςησ λόγω ςχολικόσ αποτυχύασ και μπορεύ
να εύναι επύςημοσ (απουςύα δικαιολογητικών εγγραφόσ) η ανεπύςημοσ
(περιθωριοπούηςη μαθητών κτλ.).

Η ςχολικό επιτυχύα και αποτυχύα ϋχουν οριςτεύ με βϊςη κϊποια πρότυπα
ςυμπεριφορϊσ.

Ο εκπαιδευτικόσ αποκλειςμόσ αποτελεύ τμόμα και προώπόθεςη του
κοινωνικού αποκλειςμού για την ϊρςη του οπούου εύναι αναγκαύεσ μια ςειρϊ
από πρακτικϋσ όπωσ: η αναγνώριςη του πολιτιςμικού κεφαλαύου που
φϋρουν τα ϊτομα που δεν ανόκουν ςτην κυρύαρχη ομϊδα, η αναγνώριςη
αντικειμενικών δυςκολιών (ςυνθόκεσ διαβύωςησ) και η γνώςη τησ μερικόσ
πρόςβαςησ ςε εκπαιδευτικϊ και κοινωνικϊ αγαθϊ.


18. Διϊκριςη αλλοδαπού μαθητό
O μαθητόσ επιδιώκει να γύνει αποδεκτόσ από την ομϊδα των ςυμμαθητών
του, θϋλει να αλληλεπιδρϊ μαζύ τουσ και διαμορφώνει μια ταυτότητα με βϊςη την
αυτοεικόνα του.
 Απόρριψη από την πλευρϊ των ςυνομηλύκων μπορεύ να προκαλϋςει ςτο παιδύ
αυξημϋνο ϊγχοσ, χαμηλό αυτοεκτύμηςη και αυτοεικόνα, κατϊθλιψη και να
επηρεϊςει τη μελλοντικό κοινωνικό προςαρμογό του.
 Η γλώςςα τουσ ςτιγματύζει και ςυχνϊ τουσ δημιουργεύ αρνητικϊ ςυναιςθόματα.
 ΢ύμφωνα με τισ Πρελορϋντζου και Ντϊλλα (2003:30) οι αλλοδαπού ςτη χώρα
υποδοχόσ εύναι δυνατό να εφαρμόςουν τϋςςερισ ςτρατηγικϋσ προςαρμογόσ:
 1) Αφομούωςη, (το ϊτομο υιοθετεύ τα ςτοιχεύα τησ χώρασ υποδοχόσ).
 2) Εναρμόνιςη, (το ϊτομο διατηρεύ την πολιτιςτικό ταυτότητα τησ χώρασ
προϋλευςησ αλλϊ ταυτόχρονα αναπτύςςει ςχϋςεισ με ϊτομα τησ χώρασ υποδοχόσ
και ςυνδυϊζει ςτοιχεύα και των δύο πολιτιςτικών ταυτοτότων).
 3) Διαχωριςμόσ, (το ϊτομο απορρύπτει τα πολιτιςτικϊ ςτοιχεύα τησ κοινωνύασ
υποδοχόσ και δεν επιδιώκει ςχϋςεισ μαζύ τησ, διατηρώντασ αυτούςια την εθνικό του
ταυτότητα και παρϊδοςη) και
 4) Περιθωριοπούηςη, (το ϊτομο ό ομϊδα απορρύπτει ταυτόχρονα και την
ταυτότητα τησ ομϊδασ προϋλευςησ αλλϊ και την κουλτούρα τησ κοινωνύασ
υποδοχόσ, απομονώνεται και περιθωριοποιεύται με αποτϋλεςμα την απώλεια τησ
ταυτότητϊσ του, την κατϊθλιψη και την αύξηςη του ϊγχουσ).


19. Διϊκριςη αλλοδαπού μαθητό
Οι διακρύςεισ αναφϋρονται ςτισ εμφανείσ διαφοροποιήςεισ ςε
βϊροσ μιασ ομϊδασ ό ατόμων με ςτοιχεία αρνητικήσ ςυμπεριφοράσ
και αποκλειςμού (Πατςιαούρασ, 2008:291). ΢ύμφωνα με τη Δραγώνα
(2004:12) ςτην καρδιά όλων των διακρίςεων κρύβεται η ανάγκη
μασ, να νοηματοδοτήςουμε τη διαφορά μασ από τον «άλλο».
 ΢ύμφωνα
με τον Lumm (1992), ςτερεότυπα εύναι η
προκατειλημμένη ςτάςη ενόσ ατόμου ή ομάδασ, η οπούα γενικεύεται
ςε όλο το ϋθνοσ, φυλό, θρηςκεύα. Αποτελούν υπεραπλουςτεύςεισ
γεγονότων, ενώ οι ατομικϋσ διαφορϋσ εξαφανύζονται και όλοι
εντϊςςονται ςτην ομϊδα που κρύνεται.
 ΢ύμφωνα με τον Axelson (1985 ςτο: Φατζηχρόςτου et al., 2005:18)
τα ςτερεότυπα ϋχουν τρύα χαρακτηριςτικϊ:
1.
Εύναι διειςδυτικϊ: Κϊθε ϊνθρωποσ ϋχει τισ δικϋσ του
προςωπικϋσ θεωρύεσ ςχετικϊ με τα χαρακτηριςτικϊ των ϊλλων.
2.
Εύναι αρνητικϊ: Όταν αφορούν ϊτομα ό ομϊδεσ που εύναι
διαφορετικϋσ από αυτό που ανόκει το ϊτομο.
3.
Εμποδύζουν τη ςωςτό αξιολόγηςη του ατόμου προκαλώντασ
παρανοόςεισ.


20. Διϊκριςη αλλοδαπού μαθητό
Προκαταλόψεισ: Στερεότυπα που έχουν αρνητικό ςυναιςθηματικό
τόνο και υποτιμητικό χαρακτήρα (Δραγώνα, 2004).

Σα ςτερεότυπα, οι προκαταλόψεισ και οι διομαδικϋσ ςυγκρύςεισ
αποτελούν ιδεολογικϋσ αναπαραςτϊςεισ που νομιμοποιούν
κοινωνικϋσ ςυμπεριφορϋσ και πρακτικϋσ/πολιτικϋσ απϋναντι ςε
κϊποιεσ ομϊδεσ. Οι «διαφορετικού» ςτιγματύζονται.

Ρατςιςμόσ: Αποςκοπεύ ςτη διατόρηςη τησ υπεροχόσ τησ
κυρύαρχησ ομϊδασ. Μετατοπύζεται από τη φυλό και το χρώμα ςτισ
πολιτιςμικϋσ διαφορϋσ και από την ανιςότητα ςτη διαφορϊ.

Ξενοφοβύα: Αποφυγό, ϊρνηςη, απόρριψη και φόβο προσ καθετύ
ξϋνο.


Υαινόμενο εκφοβιςμού.

21. ΢κοπόσ Εργαςύασ
΢κοπόσ τησ παρούςασ εργαςύασ εύναι να διερευνηθούν
πτυχϋσ τησ κοινωνικόσ ταυτότητασ των εφόβων αλλοδαπών
μαθητών, αλλϊ και να ςυγκριθεύ με αυτό των γηγενών
μαθητών. Εςτιϊζοντασ, λοιπόν, το ενδιαφϋρον τησ ϋρευνασ
μασ ςε δυο διαφορετικϋσ ομϊδεσ/κατηγορύεσ μαθητών, τουσ
γηγενεύσ και τουσ αλλοδαπούσ και κϊνοντασ τισ απαραύτητεσ
ςυγκρύςεισ μεταξύ τουσ, ςκοπόσ εύναι να εξϊγουμε
ςυμπερϊςματα ςχετικϊ με δημογραφικϊ χαρακτηριςτικϊ των
δυο ομϊδων, την αύςθηςη που ϋχουν όςον αφορϊ την εθνικό
τουσ
ταυτότητα,
βαςιζόμενοι
κυρύωσ
ςε
δυο
παρϊγοντεσ/ςυνιςτώςεσ αυτόσ (τη «δϋςμευςη» και την
«εξερεύνηςη»
εθνικόσ
ταυτότητασ),
το
βαθμό
αλληλεπύδραςησ των δυο ομϊδων, τισ διακρύςεισ που τυχόν
υφύςταται η ομϊδα των αλλοδαπών μαθητών και το βαθμό
προςαρμογόσ τουσ ςτο εκπαιδευτικό ςύςτημα και κατ΄
επϋκταςη ςτην ελληνικό κοινωνύα.


22. Επιμϋρουσ ΢τόχοι
Nα διερευνηθεύ ο βαθμόσ «δϋςμευςησ» (αύςθηςη του
«ανόκειν») και «εξερεύνηςησ» τησ εθνικόσ ταυτότητασ (η
οπούα ανόκει ςτην κατηγορύα των κοινωνικών ταυτοτότων)
τησ κϊθε ομϊδασ μαθητών (γηγενεύσ- αλλοδαπού).
 Nα
διερευνηθούν
οι
διομαδικϋσ
ςχϋςεισ
που
αναπτύςςονται μεταξύ γηγενών και αλλοδαπών μαθητών, οι
οπούεσ
εύναι
πολύ
ςημαντικϋσ
ςτη
δημιουργύα
ςυναιςθημϊτων αποδοχόσ ό απόρριψησ τησ ταυτότητασ του
μετανϊςτη μαθητό (οι ομϊδεσ παρϋχουν ςτα μϋλη τουσ μια
κοινωνικό ταυτότητα, η οπούα μπορεύ να ςυμβϊλει θετικϊ ό
αρνητικϊ ςτην αυτοαντύληψη των μαθητών).
 Να διαπιςτωθούν τυχόν διακρύςεισ προσ τουσ αλλοδαπούσ
μαθητϋσ και ο βαθμόσ προςαρμογόσ τουσ ςτο εκπαιδευτικό
ςύςτημα.


23. Ερευνητικϋσ Τποθϋςεισ
Οι γηγενεύσ «δεςμεύονται» και «εξερευνούν» περιςςότερο την
εθνικό τουσ ταυτότητα ςε ςχϋςη με τουσ αλλοδαπούσ μαθητϋσ.
2.
Η «δϋςμευςη» και «εξερεύνηςη» τησ εθνικόσ ταυτότητασ των
μαθητών εξαρτϊται από την ηλικύα, το φύλο και την περιοχό
εγκατϊςταςησ των μαθητών.
3.
Έχουν αναπτυχθεύ διομαδικϋσ ςχϋςεισ μεταξύ γηγενών και
αλλοδαπών μαθητών.
4.
Οι μετανϊςτεσ 2ησ γενιϊσ τεύνουν να εύναι περιςςότερο
προςανατολιςμϋνοι προσ τη χώρα υποδοχόσ ςε ςχϋςη με τουσ
μετανϊςτεσ 1ησ γενιϊσ.
5.
Οι αλλοδαπού μαθητϋσ υφύςτανται διακρύςεισ ςτο ςχολεύο εύτε
από τουσ ςυμμαθητϋσ τουσ εύτε από τουσ εκπαιδευτικούσ τουσ.
6. Οι
γονεύσ
των
αλλοδαπών
μαθητών
επικοινωνούν/ςυνεργϊζονται πιο ςυχνϊ με τουσ εκπαιδευτικούσ
των παιδιών τουσ ςε ςχϋςη με τουσ γονεύσ των γηγενών
μαθητών.
1.

24. Μεθοδολογύα
Εμπειρικό ϋρευνα: Ποςοτικό μϋθοδοσ με δομημϋνο
ερωτηματολόγιο (εύναι μια μϋθοδοσ υποθετικοπαραγωγικό, εύναι πιο αντικειμενικό από τισ ποιοτικϋσ
μεθόδουσ και ςτοχεύει ςτην εξαγωγό μετρόςιμων
αποτελεςμϊτων).
 Διεξαγωγό επιτόπιασ ϋρευνασ.
 Επεξεργαςύα δεδομϋνων (ϋλεγχοσ και κωδικοπούηςη).
 Ειςαγωγό ςτοιχεύων ςτον Ηλεκτρονικό Τπολογιςτό.
 ΢τατιςτικό
Επεξεργαςύα δεδομϋνων με SPSS:
μετατροπό, ςυχνότητεσ, πινακοπούηςη, γραφικϊδιαγρϊμματα.


25. Μεθοδολογύα
Μϋθοδοσ τησ περιγραφικόσ ςτατιςτικόσ.
Δημιουργόθηκαν πύνακεσ ςυχνοτότων.
Πραγματοποιόθηκε η ςτατιςτικό διαδικαςύα του χ2 για τη ςυςχϋτιςη
ποιοτικών μεταβλητών.
 Ομαδοπούηςη (compute variable): Ομαδοποιόθηκαν οι ερωτόςεισ που
αφορούςαν τη ςυνιςτώςα τησ «δϋςμευςησ» και αυτϋσ που αφορούςαν την
«εξερεύνηςη» εθνικόσ ταυτότητασ, δύνοντασ δυο νϋεσ μεταβλητϋσ
αντύςτοιχα, οι οπούεσ περιεύχαν τουσ μϋςουσ όρουσ των απαντόςεων.
 Διαχωριςμόσ (select cases): Από το δεύγμα των 410 μαθητών επιλϋχθηκαν
και διαχωρύςτηκαν 166 μαθητϋσ (83 γηγενεύσ και 83 αλλοδαπού), με τα
κριτόρια που ϋχουν αναπτυχθεύ παραπϊνω.
 Μετατροπό (recode): Ομαδοποιόςαμε ςε λιγότερεσ κατηγορύεσ τισ τιμϋσ
μιασ μεταβλητόσ (μορφωτικό επύπεδο γονϋων, χώρα καταγωγόσ).
 Πινακοπούηςη: Δημιουργόθηκαν πύνακεσ με διαςταυρώςεισ (crosstabs)
μεταξύ δύο ό περιςςοτϋρων μεταβλητών (κατηγορικών). Επύςησ
χρηςιμοποιόθηκε το t-test για τισ ομαδοποιημϋνεσ μεταβλητϋσ (ερωτόςεισ)
που αφορούν τισ ςυνιςτώςεσ τησ «δϋςμευςησ» και τησ «εξερεύνηςησ» τησ
εθνικόσ ταυτότητασ.




26. Δεύγμα
Πληθυςμόσ αναφορϊσ: Ο πληθυςμόσ ςτον οπούο ϋχουμε
αναφερθεύ ςτη ςυγκεκριμϋνη ϋρευνα, εύναι ο ςυνολικόσ
πληθυςμόσ των μαθητών (γηγενών- αλλοδαπών) που
φοιτούν ςτη ΢Σ΄ τϊξη των δημοτικών ςχολεύων και ςτην
Α΄ και Β΄ Γυμναςύου του δόμου Φύου.
 Κατϊ ςτρώματα δειγματοληψύα.
 Δεύγμα:
 95 γηγενεύσ και 30 αλλοδαπού μαθητϋσ ΢Σ΄ τϊξησ.
 53 αλλοδαπού μαθητϋσ Α΄ και Β΄ Γυμναςύου (26 και 27
μαθητϋσ αντύςτοιχα).
 232 γηγενεύσ μαθητϋσ Α΄ και Β΄ Γυμναςύου (112 και 120
μαθητϋσ αντύςτοιχα).
 ΢ύνολο: 410 μαθητϋσ (γηγενεύσ - αλλοδαπού) ΢Σ΄
τϊξησ, Α΄ & Β΄ γυμναςύου (15 ςχολεύα - 8 γυμνϊςια και 7
δημοτικϊ).


27. Δεύγμα
Από τουσ 410 μαθητϋσ επιλϋχτηκαν, με βϊςη τα παρακϊτω κριτόρια, 166
μαθητϋσ (83 γηγενεύσ και 83 αλλοδαπού) με κοινϊ χαρακτηριςτικϊ ωσ προσ:




Σο φύλο (αγόρι- κορύτςι).
Σην τϊξη.
Σην περιοχό φούτηςησ (αςτικό-ύπαιθροσ).
Από αυτούσ οι 62 (36,1%) προϋρχονταν από τη ΢Σ΄ τϊξη, οι 52 από την Α΄
γυμναςύου (31,3%) και οι 54 από τη Β΄ γυμναςύου (32,5%). Σα 86 όταν αγόρια
(51,8%) και τα 80 κορύτςια (48,2%). Επιλϋξαμε ύςο αριθμό (50%) γηγενών
(Ελλόνων) και αλλοδαπών μαθητών (83 αντύςτοιχα). Οι 98 μαθητϋσ
προϋρχονται από αςτικό περιβϊλλον (59%), ενώ 68 μαθητϋσ προϋρχονται
από την ύπαιθρο (41%). Όςον αφορϊ την υποομϊδα των αλλοδαπών
μαθητών, οι 64 προϋρχονται από την Αλβανύα (77,1%), ενώ ςε μικρότερα
ποςοςτϊ από τη Βουλγαρύα (4,8%), τη Ρωςύα (3,6%), την Αμερικό (3,6%), τη
Γερμανύα (1,2%), τη Ρουμανύα (2,4%) και ϊλλεσ χώρεσ (Πολωνύα, Γεωργύα) ςε
ποςοςτό 7,2%. Από τουσ 83 αλλοδαπούσ μαθητϋσ, οι 34 ϋχουν γεννηθεύ
ςτην Ελλϊδα (41%), ενώ οι 49 ςτη χώρα καταγωγόσ τουσ (59%).


28. Ερωτηματολόγιο


1.
2.
Αποτελούνταν από 30 ερωτόςεισ.
Σο ερωτηματολόγια χωρύςτηκε ςε δυο μϋρη:
Σα δημογραφικϊ χαρακτηριςτικϊ (12 ερωτόςεισ)
Σισ απόψεισ των μαθητών (18 ερωτόςεισ).

΢τη θεματικό των απόψεων, χρηςιμοποιόθηκε ωσ βϊςη το
ερωτηματολόγιο τησ Phinney, J. (1992). Σο ερωτηματολόγιο τησ Phinney, J.
(1992) ϋχει τον τύτλο Multigroup Ethnic Identity Measure.
Η ΜΕΙΜ (Multigroup Ethnic Identity Measure) δημιουργόθηκε
προκειμϋνου να μετρόςει τη διαδικαςύα τησ ανϊπτυξησ τησ εθνικόσ
ταυτότητασ ςε εφόβουσ και νεαρούσ ενόλικεσ. Έχει χρηςιμοποιηθεύ ςε
ςυμμετϋχοντεσ
από
την
ηλικύα
των
12
ετών
και
ϊνω, ςυμπεριλαμβανομϋνου και των ενηλύκων. Έχει χρηςιμοποιηθεύ ςε
δεκϊδεσ μελϋτεσ και ϋχει δεύξει με ςυνϋπεια καλό αξιοπιςτύα, με ϊλφα
πϊνω από 0,80 (α > 0,80) ςε ϋνα ευρύ φϊςμα εθνοτικών ομϊδων και
ηλικιών.
2 επύπεδα:
Σην εξερεύνηςη τησ εθνικόσ ταυτότητασ (μια αναπτυξιακό, γνωςτικό
διαδικαςύα) και
Ση δϋςμευςη ταυτότητασ (μια ςυναιςθηματικό, ςυμπεριφορικό
διαδικαςύα).


1.
2.

29. Ευρόματα
Οι περιςςότεροι αλλοδαπού μαθητϋσ προϋρχονται (ςε πολύ
μεγϊλο ποςοςτό) από την Αλβανύα.

Οι γηγενεύσ μαθητϋσ εμφανύζουν καλύτερεσ επιδόςεισ ςτα
μαθόματα ςε ςχϋςη με τουσ αλλοδαπούσ ςυμμαθητϋσ τουσ.

Οι
περιςςότεροι
αλλοδαπού
μαθητϋσ
(χωρύσ
διαφοροπούηςη 1ησ & 2ησ γενιϊσ) διατηρούν ςυχνϋσ επαφϋσ με
τη χώρα καταγωγόσ τουσ.

Οι γονεύσ των γηγενών μαθητών εύναι περιςςότερο
μορφωμϋνοι.

Οι γηγενεύσ, όπωσ και οι αλλοδαπού μαθητϋσ ςτηρύζονται
και αναμϋνουν βοόθεια περιςςότερο από τουσ γονεύσ τουσ.


30. 1η ερευνητικό υπόθεςη: Δϋςμευςη και Εξερεύνηςη εθνικόσ
ταυτότητασ μεταξύ γηγενών και αλλοδαπών μαθητών
Οι
γηγενεύσ
μαθητϋσ
«δεςμεύονται»
και
«εξερευνούν» περιςςότερο την εθνικό τουσ
ταυτότητα ςε ςχϋςη με τουσ αλλοδαπούσ μαθητϋσ.

Και ςτισ δυο ομϊδεσ μαθητών (γηγενεύσαλλοδαπού) το πρόςημο τησ «δϋςμευςησ» και τησ
«εξερεύνηςησ» εύναι θετικό (+) ςυνεπϊγεται ότι τόςο
οι γηγενεύσ όςο και οι αλλοδαπού ϋχουν μια
κατακτημένη ταυτότητα (+Ε, +Δ) δηλαδό εξερευνούν
και δεςμεύονται ςτην εθνικό τουσ ταυτότητα.
΢τρατηγικό εναρμόνιςησ.


31. 2η ερευνητικό υπόθεςη: Εξϊρτηςη του βαθμού Δϋςμευςησ και
Εξερεύνηςησ τησ εθνικόσ ταυτότητασ από την ηλικύα, το φύλο
και την περιοχό εγκατϊςταςησ των μαθητών.
Η «δϋςμευςη» και «εξερεύνηςη» τησ εθνικόσ
ταυτότητασ των μαθητών διαπιςτώθηκε ερευνητικϊ
ότι δεν εξαρτϊται από το φύλο και το χώρο
εγκατϊςταςησ των μαθητών αλλϊ εξαρτϊται εν
μϋρει από την τϊξη (ηλικύα) των μαθητών.
 Οι αλλοδαπού μαθητϋσ «δεςμεύονται» και
«εξερευνούν» την εθνικό τουσ ταυτότητα
περιςςότερο ςτη ΢Σ΄ τϊξη και λιγότερο ςτο
γυμνϊςιο ακολουθώντασ μια φθύνουςα πορεύα.


32. 3η ερευνητικό υπόθεςη: Ανϊπτυξη διομαδικών
ςχϋςεων μεταξύ γηγενών και αλλοδαπών μαθητών.
Οι γηγενεύσ μαθητϋσ επιλϋγουν ςτην πλειοψηφύα τουσ
«μικτϋσ» παρϋεσ. Σα 2/3 των γηγενών ϋχουν μικτϋσ
παρϋεσ, ενώ το 1/3 των γηγενών κϊνουν παρϋα μόνο με
ντόπιουσ.
 Οι αλλοδαπού ςε πολύ μεγϊλο βαθμό (82%) ϋχουν «μικτϋσ»
παρϋεσ καθώσ η παρϋα με τουσ γηγενεύσ αποτελεύ γι αυτούσ
«διαβατόριο» αναγνώριςησ και αποδοχόσ από την κοινωνύα
υποδοχόσ, ενώ αυξϊνει την αυτοαντύληψη και αυτοεκτύμηςό
τουσ.
 Η ςυντριπτικό πλειονότητα από τουσ γηγενεύσ μαθητϋσ
απϊντηςαν ότι εμπιςτεύονται περιςςότερο ϊτομα με την
ύδια με αυτούσ καταγωγό.
 Έχουν αναπτυχθεύ ςε αρκετϊ μεγϊλο βαθμό διομαδικϋσ
ςχϋςεισ μεταξύ γηγενών και αλλοδαπών μαθητών αν και οι
διομαδικϋσ αυτϋσ ςχϋςεισ, όπωσ προκύπτει, δε διαπνϋονται
και από την αντύςτοιχη εμπιςτοςύνη.


33. 4η ερευνητικό υπόθεςη: Μετανϊςτεσ 1ησ και 2ησ
γενιϊσ: Προςανατολιςμόσ προσ τη χώρα υποδοχόσ.
Οι μετανϊςτεσ 1ησ γενιϊσ εύναι λύγο περιςςότεροι από
αυτούσ που γεννόθηκαν ςτην Ελλϊδα μετανϊςτεσ 2ησ
γενιϊσ.
 Οι μετανϊςτεσ 2ησ γενιϊσ εμφανύζουν καλύτερεσ
επιδόςεισ ςτο ςχολεύο από τουσ μετανϊςτεσ 1ησ γενιϊσ.
 Οι μετανϊςτεσ 1ησ γενιϊσ επιλϋγουν, ςε μεγαλύτερο
βαθμό (26,5%) από τουσ μετανϊςτεσ 2ησ γενιϊσ (12,2%), να
κϊνουν παρϋα μόνο (αποκλειςτικϊ) με αλλοδαπούσ
(ςυμπατριώτεσ τουσ).
 Οι μετανϊςτεσ 2ησ γενιϊσ τεύνουν να εύναι περιςςότερο
προςανατολιςμϋνοι προσ τη χώρα υποδοχόσ ςε ςχϋςη
με τουσ μετανϊςτεσ 1ησ γενιϊσ.


34. 5η ερευνητικό υπόθεςη: Διακρύςεισ αλλοδαπών μαθητών
εύτε από τουσ ςυμμαθητϋσ τουσ εύτε από τουσ
εκπαιδευτικούσ τουσ.
Ση διϊκριςη (αν και κατϊ πόςο υφύςταται) προσ τουσ αλλοδαπούσ
μαθητϋσ τη διερευνόςαμε μϋςα από δυο απόψεισ: 1) οι ςυμμαθητέσ
και ο δάςκαλοσ/καθηγητέσ μου ςέβονται τη γλώςςα, τη θρηςκεία μου
και 2) πιςτεύω ότι οι δάςκαλοι/καθηγητέσ μου δείχνουν περιςςότερο
ενδιαφέρον ςτουσ γηγενείσ ςε ςύγκριςη με μαθητέσ με διαφορετική
καταγωγή.

Οι περιςςότεροι αλλοδαπού (τα 2/3) πιςτεύουν ότι οι ςυμμαθητϋσ
τουσ και οι δϊςκαλού τουσ ςϋβονται τη γλώςςα τουσ, τη θρηςκεύα και
την κουλτούρα τουσ.

Ένα μϋροσ των αλλοδαπών μαθητών (περύπου το 1/4) πιςτεύει ότι
οι δϊςκαλοι και οι καθηγητϋσ τουσ δεύχνουν περιςςότερο
ενδιαφϋρον ςτουσ γηγενεύσ ςε ςχϋςη με τουσ αλλοδαπούσ μαθητϋσ.

Οι αλλοδαπού μαθητϋσ υφύςτανται εν μϋρει και ςε μικρό βαθμό
(ελϊχιςτεσ περιπτώςεισ) διακρύςεισ ςτο ςχολεύο από τουσ
ςυμμαθητϋσ τουσ ό από τουσ εκπαιδευτικούσ τουσ.


35. 6η ερευνητικό υπόθεςη: Γηγενεύσ- αλλοδαπού μαθητϋσ:
΢υνεργαςύα γονϋων τουσ με εκπαιδευτικούσ.
Οι γονεύσ των γηγενών μαθητών (84,3%) επικοινωνούν
πιο ςυχνϊ με τουσ εκπαιδευτικούσ των παιδιών τουσ ςε
ςύγκριςη με τουσ γονεύσ αλλοδαπών μαθητών (43,3%).

Ανϊμεςα ςτουσ μετανϊςτεσ 1ησ και 2ησ γενιϊσ, πιο
ςυχνό επικοινωνύα με τουσ εκπαιδευτικούσ των παιδιών
τουσ εμφανύζεται να ϋχουν οι γονεύσ των μεταναςτών 2ησ
γενιϊσ (61,8% ςε ςχϋςη με 30,6%).

Οι
γονεύσ
των
γηγενών
μαθητών
επικοινωνούν/ςυνεργϊζονται πιο ςυχνϊ με τουσ
εκπαιδευτικούσ των παιδιών τουσ ςε ςχϋςη με τουσ
γονεύσ των αλλοδαπών μαθητών.


36. ΢υμπερϊςματα
Η κοινωνικό ταυτότητα διαμορφώνεται μϋςα από ϋνα
πλόθοσ κοινωνικών ταυτύςεων που το ϊτομο κϊνει με
διϊφορεσ κοινωνικϋσ κατηγορύεσ.
 Η κύρια «διαφορετικό ταυτότητα» ςτην ελληνικό κοινωνύα
εύναι η αλβανικό.
 Οι γηγενεύσ μαθητϋσ φαύνεται ότι «δεςμεύονται» και
«εξερευνούν» περιςςότερο την εθνικό τουσ ταυτότητα ςε
ςχϋςη με τουσ αλλοδαπούσ (το ςχολικό και κοινωνικό
περιβϊλλον που ευνοεύ αυτό τη «δϋςμευςη» και την
«εξερεύνηςη»).
 Οι αλλοδαπού μαθητϋσ ϋχουν τη δυνατότητα να
«εξερευνούν» την εθνικό τουσ ταυτότητα μόνο μϋςα ςτα
ςτενϊ πλαύςια τησ οικογϋνειϊσ τουσ καθώσ ςτο ςχολεύο η
«ταυτότητϊ» τουσ δε λαμβϊνεται υπόψη (αντύθετα
περιθωριοποιεύται).


37. ΢υμπερϊςματα
Οι αλλοδαπού μαθητϋσ δεύχνουν να ϋχουν προςαρμοςτεύ ςε
ικανοποιητικό βαθμό ςτο ςχολικό περιβϊλλον, εφαρμόζοντασ
κυρύωσ την τακτικό τησ εναρμόνιςησ, δημιουργώντασ μια νϋα
(αποδεκτό) ταυτότητα, ενώ και οι γηγενεύσ μαθητϋσ φαύνεται να
τουσ ϋχουν αποδεχτεύ και να εύναι «ανοιχτού» ςτη διαφορετικότητα.
 Οι διομαδικϋσ επαφϋσ (γηγενεύσ- αλλοδαπού), ϋχουν αναπτυχθεύ
ςε ικανοποιητικό βαθμό ςτο ςχολικό περιβϊλλον και αυτό εύναι
πολύ ςημαντικό καθώσ η προςωπικό επαφό μειώνει φαινόμενα
προκαταλόψεων, διακρύςεων και ξενοφοβύασ (η οπούα «γεννϊ» το
ρατςιςμό).
 Υαινόμενα
διακρύςεων μϋςα ςτο ςχολικό περιβϊλλον
ςυμβαύνουν, όμωσ αυτϊ εύναι μεμονωμϋνα και ο αριθμόσ τουσ
ελϊχιςτοσ.
 Οι (εθνοτικϋσ) ομϊδεσ παρϋχουν ςτο ϊτομο ϋνα αύςθημα
αςφϊλειασ, προςταςύασ και αυτοπεπούθηςησ, ϋνα αύςθημα του
«ανόκειν».


38. Ευχαριςτώ για την
προςοχό ςασ…