1. Կակտուսներ
•
Կակտուսների հայրենիքը Մեքսիկան է:
Կակտուսները հիանալի հարմարվել են չորային
կլիմային: Նրանց տերևները վերածվել են
փշերի, մազիկների ու խոզանակների, որոնք խիտ
ծածկում են կակտուսի ցողունները և այնքան
ջուր չեն գոլորշիացնում, որքան տերևները: Դրա
համար էլ նույնիսկ ամենաշոգ եղանակին
բույսերը իրենց ցողուններում պահում են
խոնավություն և մնում հյութալի: Որոշ
կակտուսներ պարունակում են մինչև 3000լ
ջուր: Անապատներում կակտուսները
խոնավության միակ պահապաններն են և հաճախ
են փրկում ճանապարհորդների կյանքը:

2. •
Փշերը կակտուսի համար նաև
պաշտպանիչ դեր են խաղում`
պաշտպանելով կենդանիներից:
Կակտուսների տեսակները բազմաթիվ են:
Կակտուսները լինում են ծառանման,
թփանման, խոտանման: Կան 1սմ
բարձրությամբ ու մի քանի գրամ քաշով
կակտուսներ և 25մ բարձրությամբ մի
քանի տոննա կշռող կակտուսներ:
Կակտուսը իր հայրենիքում լայն կիրառում
ունի:Կակտուսը և իր պտուղները
օգտագործում են կերակրի մեջ, կակտուսի
բնափայտը օգտագործվում է տարբեր իրեր
պատրաստելու համար:

3. Կակտուսների խնամք
•
Կակտուսները շատ տարածված են ամբողջ
աշխարհում: Հայրենի բնության կլիմայական
պայմաններում շատ լավ աճում և հասնում են
այնպիսի չափերի, որ մեր կլիմայական
պայմաններում դա հնարավոր չէ: Մեզ մոտ
կակտուսներ աճեցնում են սենյակային
պայմաններում, հետևելով նրանց խնամքի
կանոններին: Տնային պայմաններում կակտուս
աճեցնելու համար պետք է ճիշտ ընտրել ծաղկամանի
տեղը: Կակտուսները շատ են սիրում ուժեղ
լուսավորությունը և արևի ճառագայթները:
Կակտուսները լավ են աճում պատուհանագոգերում:
Վեգետացիայի ընդացքում ծաղկամանը չպետք է
տեղաշարժել: Հիմնականում կոկոնները առաջանում
են ապակուն մոտ մակերեսին, եթե կոկոնները փոքր
են լուսավորության փոփոխությունից հեշտությամբ
փոխվում են դառնալով ճուտիկներ: Վատ
լուսավորման պայմաններում կակտուսները սկսում
են դեֆորմացվել, հիմնականունում աճում է միայն
գագաթի մասը նեղ խողովակի տեսքով:

4. •
Ժամանակի ընդացքում բույսը փչանում է ամբողջովին: Սակայն շատ ուժեղ արևի
ճառագայթները նույնպես վտանգավոր են կակտուսի համար կարող են առաջացնել
կակտտուսի մակերեսային այրվածքներ, կակտուսի վրա կհայտնվեն բաց դեղինից մինչև
շագանակագույն գունավորմամբ հատվածներ: Բացի տաք և լուսավոր տեղից կակտուսի
համար մեծ նշանակություն ունի նաև ծաղկամանի ճիշտ ընտրությունը: Ծաղկամանը իր
չափերով պետք է համապատասխանի կակտուսի արմատային համակարգին: Եթե պետք է
փոխել կակտուսի ծաղկամանը, ապա պետք է ուշադիր դիտել կակտուսի արմատային
համակարգի դասավորվածությոանը, այսինքն` արմատները խորը և երկար են, թե ավելի
մակերեսային և հորիզոնական ուղղվածություն ունեն, ըստ այդմ էլ ընտրել կամ նեղ և խոր
ծաղկաման, կամ լայն և փոքր խորությամբ ծաղկաման:

5. •
Կակտուսների հողը պետք է լինի փխրուն, որպեսզի
ջուրն ու օդը հեշտությամբ ներթափանցեն հողի
շերտեր մեջ, հիմնականում օգտագործում են
ավազահողային խառնուրդ, որին ավելացնում են
մանրացված փայտածուխի կտորներ, կարելի է
ավելացնել մանր աղյուսի կտորներ: Դրանք
նախատեսված են, որ ջուրը չմնա ծաղկամանի մեջ,
քանի որ ջրի ավելցուկը կակտուսի համար
վտանգավոր է: Ծաղկամանի մեջ կակտուսը պետք է
հնարավորինս բարձր տնկել, որ հիմքի մասը հողի մեջ
չլինի, որովետև խոնավ հողում այն կփտի, իսկ եթե
կակտուսը մեծ է և մակերեսային տնկելու դեպքում
ճոճվում է կարելի է հողի վրայից փոքր քարեր լցնելով
կակտուսը անշարժացնել: Կակտուսի համար կարևոր
պայման է նաև սառը ձմեռումը: Ուշ աշունից մինչև
վաղ գարուն կակտուսները հանգստանում են և նրանց
աճր կանգնում է: Պետք է ստեղծել նպաստավոր
պայմաններ, որ կակտուսները կարողանան
հանգստանալ:

6. •
Մեր սխալ խնամքը` այսինքն տաք ձմեռումը, երբ
կակտուսները ամբողջ ձմեռ աճում են հանգեցնում է նրա
վեգետացիայի խանգարամնը, ինչն էլ իր հերթին պատճառ է
հանդիսանում, որ տարիքով բավականին մեծ կակտուսները
կոկոն չեն տալիս և ծաղկում կամ ամեն տարի կոկոն են
տալիս, բայց այդ կոկոնները այդպես էլ չեն մեծանում ու մի
որոշ ժամանակ անց չորանում են: Ծաղկող կակտուս
ունենալու համար պետք է կակտուսներին հանգիստ քուն
ապահովել: Դրա համար ուշ աշունը դադարեցնում են
կակտուսի ջրելը, որ հողը լավ չորանա: Ձմռան ընդացքում
կակտուսը կարելի է պահել +5-+8C պայմաններում և
չջրել: Տարիքով մեծ կակտուսները 2 ամիսը մեկ անգամ
կարելի է ջրել քիչ քանակությամբ, եթե իհարկե նկատվում է
դրա անհրաժեշտությունը: Երիտասարդ կակտուսներին
կարելի է ջրել ամիսը մեկ անգամ: Քանի որ կակտուսները
ձմռանը չեն աճում կարելի է վերցնել պատուհանից և
տեղավորել սենյակի այլ անկյունում: Վաղ գարնանը
կակտուսը պետք է տեղափոխել լուսվոր պատուհանագոգ և
սկսել ջրել, սկզբնական շրջանում քիչ և ուշ-ուշ, իսկ հետո
ջերմաստիճանի բարձրացման հետ մեկտեղ ավելի հաճախակի
ու ավել շատ քանակությամբ ջրով, բայց միշտ պետք է
թողնել ծաղկամանի հողը չորանա նոր միայն ջրել:
Կակտուսները հողի խոնավ միջավայր կամ ջրի ավելցուկ չեն
սիրում: Պետք է պարբերաբար սնուցել կակտուսի հողը
պարարտաանյութերով:

7. Կակտուսների բազմացում
• Կակտուս կարելի է բազմացնել տարբեր եղանակներով: Առավել մեծ տարածում ունի
ճուտիկներով բազմացումը: Ճուտիկը կակտուսից պոկոմ են սուր կտրող գործիքի
օգնությամբ: 2-3 օր պահում են զով տեղում կտրվածքը չորանալու համար,
այնուհետև տնկում են հողի մեջ, որի 1/5-ը ավազ է: Նոր տնկված կակտուսը պետք
չէ դնել արևի տակ, այլ` ավելի ստվերոտ բայց տաք տեղում: 1-2 ամսվա ընդացքում
արդեն բավականին արմատային համակարգ է ունենում և կարելի է կակտուսը
տեղափոխել ավելի արևոտ պատուհանագոգ և սնուցել: Ծաղկող կակտուս ունենալու
համար պետք է նախ ճիշտ ընտրել ծաղկամանը: Ծաղկամանի չափը պետք է
համապատասխանի կակտուսին, այն չպետք է շատ մեծ լինի:

8. •
Կակտուս կարելի է բազմացնել տարբեր եղանակներով: Առավել մեծ տարածում ունի ճուտիկներով բազմացումը:
Ճուտիկը կակտուսից պոկոմ են սուր կտրող գործիքի օգնությամբ: 2-3 օր պահում են զով տեղում կտրվածքը
չորանալու համար, այնուհետև տնկում են հողի մեջ, որի 1/5-ը ավազ է: Նոր տնկված կակտուսը պետք չէ դնել
արևի տակ, այլ` ավելի ստվերոտ բայց տաք տեղում: 1-2 ամսվա ընդացքում արդեն բավականին արմատային
համակարգ է ունենում և կարելի է կակտուսը տեղափոխել ավելի արևոտ պատուհանագոգ և սնուցել: Ծաղկող
կակտուս ունենալու համար պետք է նախ ճիշտ ընտրել ծաղկամանը: Ծաղկամանի չափը պետք է
համապատասխանի կակտուսին, այն չպետք է շատ մեծ լինի: Ավելի նպատակահարմար է կակտուսի ծաղկամանը
փոխել ամեն տարի գարնանը: Հաջորդ ծաղկամանը պետք է մինչև 4սմ տրամագծով մեծ լինի նախորդից: Եթե
կակտուսը միանգամից մեծ ծաղկամանում տնկեք ապա առաջնահերթ կսկսի մեծանալ նրա արմատային
համակարգը ծաղկամանին համապատասխան, այնուհետև շատ ավելի ուշ կսկսի կակտուսի աճը: Հսկայական
արմատային համակարգ ունեցող կակտուսները բավականին մեծանում են և հազիվ թե ծաղիկ տան:

9. •
Սերմերով բազմացման եղանակը նպատակահարմար է շատ գեղեցիկ և դեկորատիվ կակտուս
ստանալու համար: Բազմացման այս եղենակով ստանում են համաչափ և գեղեցիկ
կակտուսներ: Կակտուսի սերմերը վաճառվում են համապատասխան խանութներում:
Բազմացման այս եղանակը երկարատև գործընթաց է: Նախ պետք է վերցնել համապատախան
ծաղկաման մինչև 2սմ խորությամբ, որի մեջ լցվում է մաքուր ավազ, այնուհետև լցնում են
սերմեը, որոնց պետք է ծածկել ավազի շատ բարակ շերտով մինչև 1մմ: Պետք է ավազը միշտ
խոնավ պահել այդ պատճառով պետք է ծածկել ապակով` լուսավորությունը նորմալ
ապահովելու, ինչպես նաև խոնավ միջավայր ստեղծելու համար: Սերմերը ջրում են ցողելու
միջոցով: Հենց որ երևում է բույսի փոքրիկ փշերը պետք է նրան զգուշությամբ տեղափոխել
ավելի հարուստ հողի մեջ:

10. •
Պատվաստման եղանակով բազմացում: Պատվաստուման մեթոդը կիրառում են կակտուսների ավելի
թանկարժեք տեսակները բազմացնելու նպատակով: Այդ տեսակները շատ դանդաղ են մեծանում իրենց
հաշվին, սակայն լավ տեղավորվում են ուրիշ կակտուսների վրա, նրանցից կլանում իրենց աճի համար
անհրաժեշտ օրգանական նյութերը: Սա է հիմնական նպատակը կակտուսը պատվաստի միջոցով
բազմացնելու, սակայն շատ դեպքերում անհարժեշտություն է առաջանում սովորական կակտուսը փրկել,
երբ այն փչանում է որևէ հիվանդության հետևանքով կամ վնասվել է բույսը ընկնելու հետևանքով, կամ
ուղղակի հետաքրքիր է ունենալ այլ տեսքի կակտուս` կատարում են պատվաստ: Հիմնականում որպես
կակտուսի հիմք վերցնում են ուժեղ արմատային համակարգ ունեցող կակտուսները` էխինոպսիս,
ցերեուս, ֆիլոկակտուս և այլն: Շատ սուր դանակով պետք է կտրել կակտուսները իրար վրա տեղադրել
և ամուր կապել, որ կակտուսները չպոկվեն և կպչեն միմյանց: Հետագայում խնդիրներից խուսափելու
համար միացման հատվածի փշերը պետք է սուր դանակով կտրել, որ հետագայում ճուտիկ չառաջանա և
խոչընդոտի վերևի կակտուսի աճին: Պատվաստված կակտուսը շուտով սկսում է աճել: Պատվաստումից
2 ամիս հետո պետք է քադել կակտուսները միացնող թելերը: Պատվասելուց հետո բույսը մի քանի ամիս
պետք է արևի տակ չդնել, բայց պահել տաք և լուսավոր տեղում:

11. •
Պատվաստման եղանակով բազմացում: Պատվաստուման
մեթոդը կիրառում են կակտուսների ավելի թանկարժեք տեսակները
բազմացնելու նպատակով: Այդ տեսակները շատ դանդաղ են
մեծանում իրենց հաշվին, սակայն լավ տեղավորվում են ուրիշ
կակտուսների վրա, նրանցից կլանում իրենց աճի համար
անհրաժեշտ օրգանական նյութերը: Սա է հիմնական նպատակը
կակտուսը պատվաստի միջոցով բազմացնելու, սակայն շատ
դեպքերում անհարժեշտություն է առաջանում սովորական
կակտուսը փրկել, երբ այն փչանում է որևէ հիվանդության
հետևանքով կամ վնասվել է բույսը ընկնելու հետևանքով, կամ
ուղղակի հետաքրքիր է ունենալ այլ տեսքի կակտուս` կատարում են
պատվաստ: Հիմնականում որպես կակտուսի հիմք վերցնում են
ուժեղ արմատային համակարգ ունեցող կակտուսները` էխինոպսիս,
ցերեուս, ֆիլոկակտուս և այլն: Շատ սուր դանակով պետք է կտրել
կակտուսները իրար վրա տեղադրել և ամուր կապել, որ
կակտուսները չպոկվեն և կպչեն միմյանց: Հետագայում
խնդիրներից խուսափելու համար միացման հատվածի փշերը պետք
է սուր դանակով կտրել, որ հետագայում ճուտիկ չառաջանա և
խոչընդոտի վերևի կակտուսի աճին: Պատվաստված կակտուսը
շուտով սկսում է աճել: Պատվաստումից 2 ամիս հետո պետք է
քադել կակտուսները միացնող թելերը: Պատվասելուց հետո բույսը
մի քանի ամիս պետք է արևի տակ չդնել, բայց պահել տաք և
լուսավոր տեղում: