1. Σοφία Λιάκου
Τμήμα: Β’2
Σχολικό έτος: 2014-2015

2. ¨ Η φιλία είναι μια αρετή ή ταιριάζει με την αρετή. Εξάλλου
είναι κάτι απαραίτητο στη ζωή. Και, πραγματικά, κανένας
δε θα έλεγε να ζήσει χωρίς φίλους, έστω κι αν είχε όλα τα
άλλα αγαθά… Οι φίλοι, εξάλλου, θεωρούνται πως είναι το
μοναδικό καταφύγιο στη φτώχια και σε κάθε κακοτυχία.
Στους νέους είναι χρήσιμη η φιλία για να μην ξεστρατίζουν,
στους γέρους για συμπαράσταση, γιατί απ’ την αδυναμία
τους δεν είναι ικανοί να εξυπηρετήσουν τον εαυτό τους,
και σ’ αυτούς που βρίσκονται στην ακμή της δύναμής τους,
για τις πράξεις τις σπουδαίες.¨
Αριστοτέλης (384-322 π.Χ.)

3. ¨ Φίλια είναι αυτή η άνεση, η απερίγραπτη άνεση να νιώθεις
ασφαλής με έναν άνθρωπο. Να μη χρειάζεται να ζυγιάζεις
τις σκέψεις και να μετράς τις λέξεις, αλλά να τις αφήνεις
να ξεχειλίζουν έτσι όπως έρχονται, ήρα και σιτάρι μαζί,
ξέροντας πως κάποιο επιδέξιο χέρι θα τα θερίσει, θα τα
ξεχωρίσει, θα κρατήσει ό,τι αξίζει να κρατήσει και, στο
τέλος, με την ανάσα της καλοσύνης του θα φυσήξει μακριά
όλα τα υπόλοιπα. ¨
Mary Ann Evans (1819-1880)

4. ΔΑΜΩΝ ΚΑΙ ΦΙΝΤΙΑΣ
 Ο Δάμων ήταν Πυθαγόρειος φιλόσοφος ο οποίος έζησε και έδρασε στις Συρακούσες της
Σικελίας. Έζησε κατά τα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ., όταν τύραννος των Συρακουσών
υπήρξε ο Διονύσιος ο νεότερος. Ο τελευταίος θεώρησε τον Φιντία, τον καλύτερο φίλο του
Δάμωνος, ύποπτο συνομωσίας εναντίον του και τον καταδίκασε σε θάνατο. Ο Φιντίας
παρεκάλεσε πριν την εκτέλεση της ποινής να επισκεφτεί την οικογένεια του για να
διεκπεραιώσει τις οικογενειακές του υποχρεώσεις. Ο τύραννος Διονύσιος δίσταζε να του
επιτρέψει να φύγει, φοβούμενος ότι εκείνος θα αποδράσει και δεν θα γυρίσει για να
εκτελεστεί. Τότε επενέβει και έδωσε λύση ο Πυθαγόρειος φιλόσοφος Δάμων ο οποίος
τέθηκε ως εγγυητής και προθυμοποιήθηκε να πάρει την θέση του φίλου του, εντός
ορισμένης προθεσμίας έως ότου να επιστρέψει εκείνος. Η λύση αυτή έγινε αποδεκτή και
έτσι ο Δάμων έμεινε να περιμένει εκεί μέχρι να γυρίσει ο Φιντίας. Επειδή όμως ο Φιντίας
άργησε να επιστρέψει ο Δάμων οδηγήθηκε στον τόπο της εκτέλεσης. Και ενώ όλα ήταν
έτοιμα για να του κόψουν το κεφάλι, έφτασε ο Φιντίας τρέχοντας λαχανιασμένος και μόλις
που πρόλαβε να γλυτώσει την άδικη εκτέλεση του φίλου του.
 Το περίεργο όμως ήταν ότι ο Δάμων δεν δεχόταν με κανέναν τρόπο να απαλλαγεί, διότι
όπως υποστήριζε, είχε παρέλθει ο καθορισμένος χρόνος της προθεσμίας, όπου ο Διονύσιος
είχε δώσει στον Φιντία. Ετσι έπρεπε εκείνος να πεθάνει. Ο Φιντίας από την άλλη, δεν
μπορούσε να ανεχθεί να θανατωθεί για δικές του ενέργειες και παραλείψεις ο καλός του
φίλος. Εκείνη την στιγμή ο τύραννος Διονύσιος συγκινήθηκε από την πραγματική αγάπη
και φιλία των δύο αντρών και αποφάσισε να χαρίσει την ζωή και στους δύο, αφού τους
παρακάλεσε να προσληφθεί και ο ίδιος ως τρίτος στην φιλία τους. Έτσι σώθηκε και ο
Δάμων και ο Φιντίας. Από τότε η φιλία τους έχει μείνει ένα αξεπέραστο πρότυπο αληθινών
συναισθημάτων.

5. Αχιλλέας και Πάτροκλος
 Ονομαστή κατά τους αρχαιοτάτους χρόνους υπήρξε η φιλία του Αχιλλέως με τον Πάτροκλο. Και οι
δύο έλαβαν μέρος στον Τρωϊκό πόλεμο. Η ιστορία τους είναι η εξής: Οταν ο Αχιλλεύς θυμωμένος με
τον αρχιστράτηγο Αγαμέμνονα εγκατέλειψε την μάχη μαζί με τον υπόλοιπο στρατό του, τους
περίφημους Μυρμηδόνες, οι Αχαιοί άρχισαν να χάνουν τον πόλεμο για πρώτη φορά. Οι Αχαιοί
κινδύνεψαν πραγματικά να πυρποληθεί ο στόλος τους και να μην μπορέσουν ποτέ να επιστρέψουν
στην πατρίδα τους, ακόμα και να νικούσαν. Τότε ο Πατροκλος ο φίλος του Αχιλλέως και ένας από
τους Μυρμηδόνες, επειδή συμπόνεσε τους Αχαιούς ζήτησε από τον φίλο του να του επιτρέψει να
λάβει εκείνος μέρος στον πόλεμο φορώντας βέβαια την πανοπλία και πέρνωντας τα όπλα του
Αχιλλέως. Ετσι, οι Τρώες θα τον περνούσαν για εκείνον και , θα τον φοβόντουσαν και θα
υποχωρούσαν. Ο Πάτροκλος λοιπόν με την συγκατάθεση του Αχιλλέως, φορώντάς πάνω του την
στολή του τελευταίου και έχοντας μαζί του τους Μυρμιδόνες κατάφερε να αποκρούσει τους Τρώες.
Σκοτώθηκε όμως από τον αρχηγό τους, τον Εκτορα.
 Όταν έμαθε το περιστατικό ο Αχιλλεύς όχι μόνο λυπήθηκε και θρήνησε βαρειά τον φίλο του αλλά
εξοργίσθηκε εναντίον του Εκτορος και, παρόλο που γνώριζε ότι η δική του ύπαρξη και ζωή ήταν
στενά συνδεδεμένη με την ύπαρξη του Εκτορος, προτίμησε να εκδικηθεί τον θάνατο του φίλου του
σκοτώνοντας τον Εκτορα ακόμα και αν έπρεπε να πληρώσει και ο ίδιος με την ζωή του.
 Στη συγκεκριμένη περίπτωση ο Αχιλλέας, θέτει πάνω και από την ίδια του την ζωή την φιλία. Ο
Αχιλλεύς κηδεύει με άκρως τιμητικό τρόπο τον φίλο του και νεκρό πια Πάτροκλο θεσπίζοντας ακόμη
και αθλητικούς αγώνες πρός τιμήν του. Τελικά κατευθύνεται εναντίον του Εκτορος. Και παρόλο που
η μητέρα του, η Θέτις ως νηρηίδα, (νεράϊδα - θαλασσινή θεότητα), του κάνει γνωστό ότι θα πεθάνει
και εκείνος, αν θανατώσει τον Εκτορα, εκείνος δεν υπολογίζει τίποτα. Από μία μακροχρόνια ζωή
όπου θα πεθάνει σε βαθειά γεράματα, προτιμάει να πεθάνει νέος και ωραίος πάνω στο άνθος της
ηλικίας του, αρκεί να λάβει την τιμή ότι εκδικήθηκε τον φονιά του φίλου του.
 Στον διάλογο που έχει με την μητέρα του στην ραψωδία Σ’ της Ιλιάδος ο Αχιλλεύς λέει
χαρακτηριστικά: "...γιατί η καρδιά μου δεν το ζητά και να βρίσκομαι μεταξύ ανδρών, αν πριν από το
κοντάρισμα δεν χτυπηθεί και χάσει την ζωή του ο Εκτωρ, πληρώνοντας του Πατρόκλου το
σπάραγμα, του γιού του Μενοιτίου" . Η Θέτις κλαίγοντας απαντά "λιγόζωος λοιπόν θα μου είσαι παιδί
μου με αυτά που λες, γιατί ύστερα από τον Εκτορα είναι βέβαιος ο χαμός σου." Και ο Αχιλλεύς
απαντά βαρυστενάζοντας: "Μακάρι να πέθαινε αμέσως, αφού δεν ήταν γραφτό μου να δώσω βοήθεια
στον φίλο μου όταν σκοτωνόταν..."

6. Μέγας Αλέξανδρος και Ηφαιστίωνας
 Η βαθιά σχέση Αχιλλέως και Πατρόκλου έγινε πηγή εμπνεύσεως και παράδειγμα για τον Μέγα Αλέξανδρο προς τον
Ηφαιστίωνα. Κορυφαία όμως στιγμή υπήρξε όταν ο νικητής της περσικής αυτοκρατορίας ο Μέγας Αλέξανδρος μπαίνει
στην σκηνή της μητέρας του ηττημένου Δαρείου. Εκείνος το έχει βαλει στα πόδια. Στην σκηνή βρίσκονται η μητέρα του
Δαρείου μαζί με όλη την πολυτέλεια της περσικής αυλής και τους υπασπιστές της. Ο Αλέξανδρος μπαίνει μέσα για να
την συναντήσει έχοντας στο πλευρό του τον Ηφαιστίωνα και επειδή όπως γνωρίζουμε από την ιστορία, ο Ηφαιστίων
υπήρξε πιο ψηλός από τον Αλέξανδρο και η αμφίεσή του δεν διέφερε καθόλου - τί και αν εκείνος δεν υπήρξε
αρχιστράτηγος;- η μητέρα του Δαρείου χωρίς να το ξέρει υποκλίνεται μπροστά στον Ηφαιστίωνα. Οι υπασπιστές
μάταια της έκαναν νοήματα για να της δείξουν ποιος είναι ο Αλέξανδρος. Οταν πια το καταλαβαίνει είναι αργά. Η
πράξις έχει πια συντελεστεί. Τότε εκείνη πέφτει στα πόδια του Αλέξανδρου ντροπιασμένη. Ο Αλέξανδρος γελά την
σηκώνει από τα χέρια απαλά και τρυφερά και της λέει "δεν πειράζει μητέρα και εκείνος Αλέξανδρος είναι"
αναφερόμενος βεβαίως στον φίλο του τον Ηφαιστίωνα. Ο Αλέξανδρος όχι μόνο δεν θύμωσε με την γυναίκα αλλά
αντιμετώπισε το επεισόδιο εύθυμα. Γιατί δεν ένοιωθε καθόλου να απειλείται η εξουσία του ή να ανταγωνίζεται ο ίδιος
τον παιδικό του φίλο Ηφαιστίωνα.
 Από αυτό το επεισόδιο θα μπορούσαμε να βγάλουμε πολλά συμπεράσματα για την προσωπικότητα και τον χαρακτήρα
του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Οταν πολύ αργότερα το 324 π.Χ. ο Ηφαιστίων στα βάθη της Ανατολής στα Εκβάτανα θα
πεθάνει, ο Αλέξανδρος θα λυπηθεί τόσο πολύ ώστε θα θελήσει να τιμήσει τον νεκρό φίλο του με τρόπο που ξεπερνά τα
ανθρώπινα όρια. Από εκεί, οι μελετητές συμπεραίνουν ότι ο Αλέξανδρος άρχισε να ξεφεύγει από το μέτρο και την
ελληνική κοσμοθέαση των πραγμάτων. Ομως είναι δείγμα και αυτό του υπέρμετρου πόνου που ένοιωσε για τον χαμό
του φίλου του.
 Ο Αλέξανδρος όταν πληροφορήθηκε τον θάνατο του Ηφαιστίωνος, δεν θέλησε επί τρείς ημέρες να αγγίξει τροφή, παρά
έκλαιγε και οδύρετο ή έμενε γεμάτος πένθιμη σιγή. Δέκα χρόνια πριν, είχαν και οι δύο στεφανώσει τον Ιλιο, την
πρωτεύουσα της Τροίας, τους τάφους του Αχιλλέως και του Πατρόκλου. Μόλις πέθανε ο Πάτροκλος μετά από λίγο τον
ακολούθησε και ο Αχιλλεύς. Και τί τραγικό! Το ίδιο ακριβώς θα συνέβαινε και με τον Ηφαιστίωνα και τον Μέγα
Αλέξανδρο. Ενας νεότερος ιστορικός γράφει: "Ο Αλέξανδρος και ο Ηφαιστίων είχαν στεφανώσει μαζί, στο Ιλιο, τους
τάφους των δύο ομηρικών ηρώων. Είχαν περάσει από τότε ακριβώς δέκα χρόνια. Χρόνια που έκαναν την ίδια ιστορία
να γίνει μύθος. Η αθανασία ζητάει έναν πρόωρο θάνατο. Και η αιωνιότητα της φιλίας τον πρόωρο θάνατο των δύο
φίλων."

7.  Ο καλός φίλος στην ανάγκη φαίνεται.
 Αν δεν έχεις φίλο, είσαι με ένα χέρι.
 Καινούριο φίλο έπιασες; Παλιό μη
λησμονήσεις.
 Ο χειρότερος τόπος είναι αυτός που δεν
έχεις φίλους.
 Δείξε μου το φίλο σου να σου πω ποιος
είσαι.
 Όποιος έχει φίλο εκλεκτό, έχει μεγάλο
θησαυρό.

8.  Βρήκε ο Φίλιππος το Ναθαναήλ.
 Όταν έχει το πουγκί σου, όλοι είναι φίλοι σου…
 Αγάπα το φίλο σου με τα ελαττώματά του.
 Κύλησε ο τέντζερης και βρήκε το καπάκι.
 Κάλλιο φίλο, παρά χίλια γρόσια.
 Ο φίλος είναι πιο απαραίτητος κι απ’ τη φωτιά κι απ’ το νερό.
 Ο φίλος της ανάγκης είναι αληθινός φίλος.
 Φάγαμε ψωμί κι αλάτι μαζί...
 Φίλος που γίνηκε εχθρός, ποτέ δεν ήταν φίλος.

9. Όσο ευημερείς θα έχεις πολλούς φίλους. Σαν
έρθουν δύσκολοι καιροί, μένεις μονάχος.
Οβίδιος (43 π. Χ.- περί το 18 π.Χ.)
Ο Θεός μας χάρισε τους συγγενείς. Δόξα τω
Θεώ, τους φίλους μας μπορούμε να τους
διαλέγουμε.
E. W. Mumford (1878-1940)
Ποτέ μη γίνεσαι φίλος ενός ανθρώπου που δεν
μπορείς να εκτιμήσεις
Charles Darwin (1809-1882)

10. Τις φιλίες που αγοράζονται με χρήμα και όχι
με το μεγαλείο και την ευγένεια της ψυχής
τις αποκτάς μα δεν τις έχεις και ούτε μπορείς
σ’ αυτές να βασιστείς.
N. Machiavelli (1469-1527)
H αληθινή φιλία δεν εξαρτάται από τον αριθμό
των φίλων σου, αλλά από το ποιοι σε
διάλεξαν και πόσο αξίζουν.
B. Johnson (1572-1637)

11. To αν έχεις ένα φίλο ή απλά έναν που λέει πως
είναι φίλος, στη δύσκολη ώρα θα το μάθεις.
Publius Syrus (1ος αιώνας π. Χ.)
Στις δυστυχίες των φίλων συμμετέχουμε όχι με
πένθιμα μοιρολόγια, αλλά με πράξεις
ουσιαστικές.
Επίκουρος (341-271)
Η επιθυμία για φιλία είναι πράγμα απλό, όμως
η φιλία είναι καρπός που αργεί να ωριμάσει.
Αριστοτέλης (384-271)

12. 1. With a little help from my friends- The
Beatles
https://www.youtube.com/watch?v=jBDF04f
QKtQ#t=50
2. Were all in this together- High School
Musical
https://www.youtube.com/watch?v=BlRvE9d
KWQc#t=19

13. Επειδή η φιλία δεν είναι υπόθεση
μόνο των ανθρώπων…

19. Διαδίκτυο:
1. http://pyrron.blogspot.gr/2009/05/blog-
post.html
2. http://akrasakis.blogspot.gr/2013/02/blog-
post_3178.html
3. https://www.youtube.com/?gl=GR&hl=el
4.https://www.google.gr/imghp?hl=el&ei=0semVI
e6J476aIXqgrAJ&ved=0CAMQqi4oAg (EIKONEΣ)
5. http://www.alfavita.gr/arthra/30-
%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%AC%CE%BE%CE%B5%C
E%BD%CE%B5%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-
%CE%B1%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%AE%CE%B8%C
E%B9%CF%83%CF%84%CE%B5%CF%82-
%CF%86%CE%B9%CE%BB%CE%AF%CE%B5%CF%82

20. Βιβλιογραφία:
1. Σκέψεις Για τη Φιλία- Εκδόσεις Πατάκη
Μια παρουσίαση για τη Νεοελληνική Γλώσσα Β’
Γυμνασίου
Βαλταδώρειο(1ο) Γυμνάσιο Κοζάνης
Σοφία Λιάκου
Τμήμα: Β’2
Σχολικό έτος: 2014-2015