Jak działać w ekonomii spolecznej

LEKCJA
JAK DZIAŁAĆ W EKONOMII
SPOŁECZNEJ?
czyli jak zgodnie z prawem wprowadzać
zmianę społeczną.
Poradnik.

1

Po pierwsze: wybierz odpowiednią formę
prawną przedsiębiorstwa społecznego
Tak jak w przypadku wyboru formy prawnej dla
zwykłej działalności gospodarczej, tak w
przypadku przedsiębiorstwa społecznego jest to
kwestia kluczowa!

2

Na co wpływa wybór formy prawnej
przedsiębiorstwa społecznego?
Tak naprawdę na wszystko!
Wybór formy prawnej wpłynie na:
•cele Twojej działalności społecznej;
•możliwości i ograniczenia prowadzenia działalności
gospodarczej w ramach działalności społecznej;
•możliwości i ograniczenia wykorzystania zysku;
•kwestię odpowiedzialności majątkowej;
•Twoje prawa wynikające z ustaw;
•model zarządzania.

3

Polskie prawo a formy
przedsiębiorstwa społecznego
Polskie prawo przewiduje kilka form prowadzenia
przedsiębiorstwa społecznego. Każda forma jest
inna – różni się zasadami zakładania, zarządzania,
sprawozdawczości i innymi kwestiami, których
znajomość jest bardzo ważna.
Pamiętaj, nawet najszlachetniejsze cele
społeczne muszą być realizowane w zgodzie
z prawem!
4

FORMA 1: FUNDACJA (1/22)

1.

Czym jest fundacja?

To forma organizacji pozarządowej, której kapitał przeznaczony
jest na określony cel, a zasady dysponowania tym kapitałem
opisuje statut fundacji. Fundacja ma własną osobowość
prawną.
Cel działalności fundacji jest społecznie lub gospodarczo
użyteczny. Choć fundacje kojarzone są głównie z
działalnością humanitarną, ich cel może dotyczyć także
takich
dziedzin
jak
ochrona
zdrowia,
rozwój
gospodarki/nauki, oświata, kultura i sztuka, opieka i pomoc
społeczna, ochrona środowiska czy opieka nad zabytkami.
Wśród fundacji, które możesz znać są tacy giganci jak Wielka Orkiestra Świątecznej
Wśród fundacji, które możesz znać są tacy giganci jak Wielka Orkiestra Świątecznej
Pomocy (http://www.youtube.com/watch?v=MLOw6c6D7-0) czy Fundacja TVN Nie
Pomocy (http://www.youtube.com/watch?v=MLOw6c6D7-0) czy Fundacja TVN Nie
jesteś sam (http://www.youtube.com/watch?v=3S5qt9wVY2w).
jesteś sam (http://www.youtube.com/watch?v=3S5qt9wVY2w).
5


Przykład:
Cel działania fundacji: dożywotnie stypendium dla
osieroconego dziecka.
Powyższy cel jest niezgodny z zasadami działań fundacji,
ponieważ nie ma charakteru publicznego. Fundacja nie
może powstać w celu zaspokajania potrzeb fundatora czy
konkretnej osoby, ale musi działać dla dobra ogólnego.

6


2. Kto może założyć fundację?
Fundację może założyć osoba fizyczna lub prawna
(bez względu na to, czy dotychczas realizowała
cele społeczne czy zarobkowe). Określana jest
wówczas mianem fundatora, który przeznacza
określone środki na konkretny cel. Środki te tworzą
tzw. kapitał założycielski.

7


Przykład:
Obywatel Niemiec postanawia założyć w Polsce fundację, której
celem działania jest wspieranie rozwoju artystycznego dzieci z
biednych rodzin.
Powyższa sytuacja jest zgodna z podstawą prawną, gdyż fundatorem
może zostać zarówno obywatel polski, jak i cudzoziemiec. Zgodnie z
ustawą: „fundację mogą ustanowić osoby fizyczne niezależnie od ich
obywatelstwa i miejsca zamieszkania”. Ustawa z dnia 6 kwietnia 1984
r. o fundacjach (Dz. U. z 1991 r., Nr 46, poz. 203 z późn. zm.), art. 2
ust. 1.

8


3. Jakie zadania ma fundator?
Rolą fundatora jest ustanowienie fundacji poprzez złożenie
odpowiedniego oświadczenia (tzw. aktu
założycielskiego/aktu fundacyjnego) i sporządzenie statutu.
Fundator może też wyznaczyć inną osobę do realizacji tych
zadań (co ważne, wtedy musi udzielić jej pisemnego
pełnomocnictwa).

9


4. Jak założyć fundację?
Krok 1. Ustalenie wysokości funduszu założycielskiego.
Choć krok ten wiąże się z innymi kluczowymi kwestiami, jak określenie
celów fundacji, to wspominamy o nim wcześniej, bo wiele od niego
zależy. Fundator musi wnieść tzw. fundusz założycielski. Jeśli
fundatorów jest kilku, to decydują, jaki majątek przekaże każdy z nich.
Na fundusz założycielski składać się mogą m.in. pieniądze, papiery
wartościowe, rzeczy ruchome i nieruchome oddane na własność
fundacji (art. 3 ust. 2-3). Jeśli jednak przeznaczamy majątek w postaci
np. mieszkania, samochodu czy dzieł sztuki, musi on zostać
wyceniony.
10


Wskazówka:
Przepisy nie określają minimalnego funduszu, ale w praktyce przyjmuje
się, że fundacja nieprowadząca działalności gospodarczej powinna
mieć kapitał założycielski w wysokości minimum 1000 zł, a fundacja
prowadząca działalność gospodarczą minimum 2500 zł (wartość
środków przeznaczonych na działalność gospodarczą nie może być
niższa niż 1000 zł).

11


Krok 2: Ustanowienie aktu fundacyjnego.
Na tym etapie niezwykle istotne jest wspomniane już
określenie celów fundacji. Cele to informacje o tym, po co
powołujemy fundację, na co przeznaczamy kapitał
założycielski, jak fundacja może działać i w jakich
obszarach. Informacje te fundator musi zamieścić w akcie
założycielskim (fundacyjnym), czyli oświadczeniu woli
zmierzającym do ustanowienia fundacji, określającym
jej cel i majątek przeznaczony na realizację tego celu.

12


Krok 2: Ustanowienie aktu fundacyjnego.
Oświadczenie musi mieć formę aktu notarialnego, dlatego konieczna
jest wizyta u notariusza (wyjątkiem jest ustanowienie fundacji w
testamencie – art. 3 ust. 1-3). Jeśli fundatora reprezentuje
pełnomocnik, to osoba ta musi mieć pełnomocnictwo ustanowione
również w formie aktu notarialnego (art. 99 par. 1 k.c. w zw. z art. 3 ust.
1 ustawy o fundacjach).
Koszt usługi podpisania aktu u notariusza zależy od wysokości
funduszu założycielskiego – stąd też krokiem pierwszym musi być
określenie, jaki majątek fundator bądź fundatorzy przeznaczą na
fundusz założycielski.

13


Wskazówka:
Fundator lub fundatorzy winni być pewni swojej decyzji. Należy
pamiętać, że akt fundacyjny można odwołać jedynie w trakcie
oczekiwania na wpis do Krajowego Rejestru Sądowego (krok 4,
ostatni).
Odwołanie to również musi mieć formę aktu notarialnego i, jeśli
fundatorów jest kilku, musi być złożone przez każdego z nich.
Jednocześnie w momencie uzyskania wpisu do KRS-u, fundacja
otrzymuje osobowość prawną i może dochodzić swoich praw na
zasadach ogólnych, czyli określonych w kodeksie cywilnym.

14


Krok 3. Opracowanie statutu.
Statut to najważniejszy wewnętrzny dokument, „konstytucja” fundacji,
która wraz z ustawą o fundacjach stanowi fundament, na którym
fundacja opiera swoje działania. Działania te muszą być zgodne ze
statutem i nie mogą mu zaprzeczać.
Statut mówi o tym, jaką działalność statutową prowadzi fundacja.
Działalność statutowa nie może być nastawiona na zysk, ale konkretne
działania zadania mogą być realizowane zarówno w ramach
nieodpłatnej, jak i odpłatnej działalności.

15


Przykład:
Fundacja ma w planach wydanie książki. W statucie ma zapis zarówno o działalności
nieodpłatnej, jak i odpłatnej. Dlatego może:
-dystrybuować książkę bezpłatnie (działalność nieodpłatna),
-sprzedawać po kosztach bezpośrednich (działalność odpłatna).
Sprzedaż po kosztach bezpośrednich oznacza sprzedaż za tyle, ile kosztowała fundację
produkcja książki (np. wynagrodzenie autora, skład, korekta, druk, dystrybucja, itd.).
Stąd, jeśli koszt produkcji jednego egzemplarza książki wyniósł 20 złotych, za tyle
fundacja może ją sprzedawać w ramach działalności odpłatnej.
Celem takiego działania jest więc nie zysk, a pokrycie kosztów produkcji.

16

Statut fundacji musi zawierać następujące informacje:
1. Nazwa i siedziba.
2. Majątek (np. jaka jest wysokość funduszu założycielskiego).
3. Cele fundacji.
4. Sposoby realizacji celów statutowych.
5. Obowiązkowe władze fundacji (czyli zarząd).
6. Sposób reprezentowania fundacji i zaciągania zobowiązań majątkowych.
Wszystkie wymienione wyżej informacje są obowiązkowe, ale oprócz nich
mogą się też pojawić w statucie inne zapisy, np. o powołaniu drugiego organu,
czyli rady fundacji czy też o prowadzeniu działalności gospodarczej.
Szczegóły znajdziesz w portalu ngo.pl – kliknij tutaj
(http://poradnik.ngo.pl/x/370399).
17


Wskazówka:
•Zanim zaczniesz pisać statut odpowiedz sobie na pytania: Dla kogo działa
fundacja? Jakie są jej cele? Jakie działania może prowadzić? Jakie kompetencje
mają władze? Skąd może pochodzić majątek fundacji?
•Statut powinien być napisany prosto i logicznie – pamiętaj, że statut to także źródło
informacji dla późniejszych grantodawców i sponsorów, dlatego nie komplikuj zadania ani
sobie, ani im.
•Możesz umieścić w nim ogólny zapis: „Fundacja działa w oparciu o zapisy ustawy o
fundacjach i postanowienia niniejszego statutu”.
•Statut musi być zgodny z aktem założycielskim i polskim prawem.
•Skup się na tej części pracy, bo źle napisany statut to gwarancja późniejszych
problemów.
•Skorzystaj z bezpłatnych porad prawnych, które możesz otrzymać np. w instytucjach
wsparcia III sektora takich jak inkubatory organizacji pozarządowych.

18


Przykład:
Ogólnopolska fundacja zajmująca się aktywizacją bezrobotnych ma w statucie
zapis o tym, że umowy zawierane przez fundację muszą być podpisywane przez
dwóch przedstawicieli zarządu. Zarząd składa się z trzech osób, które mieszkają w
trzech różnych miastach.
Nie jest to najlepsze rozwiązanie dla fundacji, bo przy konieczności podpisania umowy
dwie osoby z zarządu muszą się spotkać w jednym mieście lub umowa musi być wysłana
kurierem. Choć nie jest to niemożliwe, to znacznie spowalnia pracę i zmniejsza
efektywność działania fundacji.
Lepiej jest więc wprowadzić do statutu zapis, że umowy i inne zobowiązania na kwoty
poniżej 10 000 zł może podpisywać jednoosobowo prezes fundacji. Dopiero w przypadku
umów na kwoty powyżej 10 000 zł muszą być podpisy dwóch członków zarządu
działających łącznie.

19


Kto może napisać i zatwierdzić statut?
-najczęściej: fundator/fundatorzy;
-czasem: zarząd lub rada fundacji.
WSKAZÓWKA:
WSKAZÓWKA:
Dopilnuj, by projekt statutu, aaprzynajmniej część dotycząca celu/celów fundacji powstał
Dopilnuj, by projekt statutu, przynajmniej część dotycząca celu/celów fundacji powstał
przed podpisaniem aktu założycielskiego fundacji. Warto zwrócić na to uwagę, bo w
przed podpisaniem aktu założycielskiego fundacji. Warto zwrócić na to uwagę, bo w
akcie określamy cel/cele, dla jakich powstała fundacja i i w statucie zapis ten musi być
akcie określamy cel/cele, dla jakich powstała fundacja w statucie zapis ten musi być
identyczny. Co oznacza, że nie możemy dodać jeszcze jednego celu do statutu po
identyczny. Co oznacza, że nie możemy dodać jeszcze jednego celu do statutu po
podpisaniu aktu woli o założeniu fundacji.
podpisaniu aktu woli o założeniu fundacji.
Najlepiej więc będzie, jeśli do notariusza udasz się zz ustaloną kwotą funduszu
Najlepiej więc będzie, jeśli do notariusza udasz się ustaloną kwotą funduszu
założycielskiego i iprzynajmniej częściowym projektem statutu.
założycielskiego przynajmniej częściowym projektem statutu.
Przykładowy wzór statutu fundacji znajdziesz tutaj (http://www.ngo.pl/x/370456).
Przykładowy wzór statutu fundacji znajdziesz tutaj (http://www.ngo.pl/x/370456).

20


Krok 4. Zarejestrowanie fundacji w Krajowym
Rejestrze Sądowym (KRS).
Dwa pierwsze kroki należą zasadniczo do
fundatora
(fundator
może
wyznaczyć
pełnomocnika, który będzie działał w jego imieniu,
a wniosek do KRS może złożyć też zarząd). Wpisu
do KRS-u dokonuje sąd.

21

Krok 4. Zarejestrowanie fundacji w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS).
Wniosek do KRS-u składa się na urzędowych formularzach, do których trzeba
dołączyć odpowiednie załączniki (m.in. statut, uchwały).
Pierwszym etapem jest badanie formalne wniosku (czy trafił do właściwego
wydziału, jest wypełniony na odpowiednim formularzu, itp.). Etap drugi to
materialne badanie wniosku, czyli jego zgodność z przepisami oraz
prawdziwość danych. Etap trzeci to sprawdzenie załączników. Finałem jest
pismo z sądu: o wpisie do rejestru, odrzuceniu lub zwrocie wniosku. Jeśli
otrzymasz informację o wpisie do rejestru to Twoja fundacja uzyskuje
automatycznie osobowość prawną, a statut wchodzi w życie.
Szczegóły
dotyczące
dokumentów
załączanych
do
wniosku
rejestracyjnego znajdziesz tutaj (http://www.ngo.pl/x/370218). Zwróć uwagę,
że inne wytyczne obowiązują fundacje planujące prowadzić działalność
gospodarczą!
Wskazówka:
Wskazówka:
Pamiętaj! Każda zmiana w statucie po uzyskaniu wpisu do KRS-u musi być do niego
Pamiętaj! Każda zmiana w statucie po uzyskaniu wpisu do KRS-u musi być do niego
zgłoszona.
zgłoszona.
22

5. Czy fundacja może prowadzić działalność gospodarczą?
Każda fundacja może prowadzić działalność gospodarczą, jeśli:
•prowadzenie działalności gospodarczej jest przewidziane w statucie;
•na tę działalność są przeznaczone środki majątkowe w wysokości co najmniej
1000 zł,
•fundacja jest zarejestrowana w rejestrze przedsiębiorców prowadzonym przez
KRS;
•działalność gospodarcza ma charakter pomocniczy wobec działalności
statutowej.
Wskazówka:
Wskazówka:
Fundacja, która prowadzi działalność gospodarczą musi jasno rozróżniać, że nie jest ona
Fundacja, która prowadzi działalność gospodarczą musi jasno rozróżniać, że nie jest ona
celem, a środkiem do realizacji celów statutowych.
celem, a środkiem do realizacji celów statutowych.
Warto również pamiętać, że fundacja może zakładać spółki kapitałowe, niepubliczne
Warto również pamiętać, że fundacja może zakładać spółki kapitałowe, niepubliczne
zakłady opieki zdrowotnej, zakłady aktywności zawodowej, centra integracji społecznej
zakłady opieki zdrowotnej, zakłady aktywności zawodowej, centra integracji społecznej
oraz tworzyć i i przystępować do związków (federacji) organizacji pozarządowych,
oraz tworzyć
przystępować do związków (federacji) organizacji pozarządowych,
spółdzielni socjalnych i ispółdzielni osób prawnych.
spółdzielni socjalnych spółdzielni osób prawnych.

23


5. Czy fundacja może prowadzić działalność gospodarczą?
Dochody fundacji przeznaczone na działalność statutową są zwolnione z
podatku dochodowego od osób prawnych, jeśli celem statutowym organizacji
jest: działalność naukowa, oświatowa, kulturalna, w zakresie kultury fizycznej i
sportu, ochrony środowiska, ochrony zdrowia i pomocy społecznej, rehabilitacji
zawodowej i społecznej inwalidów oraz kultu religijnego – w części
przeznaczonej na te cele.
Innymi słowy, fundacje, w których statutach znajduje się zapis o
prowadzeniu działalności w powyższych celach, są zwolnione z podatku
dochodowego od osób prawnych.
Wskazówka:
Wskazówka:
Fundacja, w odróżnieniu od stowarzyszenia, nie ma obowiązku przeznaczania całości
Fundacja, w odróżnieniu od stowarzyszenia, nie ma obowiązku przeznaczania całości
dochodów zzdziałalności gospodarczej fundacji na działalność statutową. Oznacza to, że
dochodów działalności gospodarczej fundacji na działalność statutową. Oznacza to, że
po opodatkowaniu zyski zz działalności gospodarczej fundacji mogą zostać przekazane
po opodatkowaniu zyski działalności gospodarczej fundacji mogą zostać przekazane
na dowolny cel, lecz musi to być cel zgodny zzzapisami statutu.
na dowolny cel, lecz musi to być cel zgodny zapisami statutu.
24


6. Czy fundacja może prowadzić działalność pożytku
publicznego?
Fundacje mogą:
•prowadzić działalność pożytku publicznego i korzystać ze środków publicznych
(uczestniczyć w otwartych konkursach ofert na realizację zadań publicznych);
•korzystać z pracy wolontariuszy (oprócz działań fundacji związanych z
działalnością gospodarczą);
•ubiegać się o status organizacji pożytku publicznego.
Jeśli fundacja ma status organizacji pożytku publicznego, może otrzymywać
1% z podatku przekazywanego przez podatników. Co więcej, w odniesieniu do
prowadzonej działalności pożytku publicznego, przysługuje jej także zwolnienie
z podatku dochodowego od osób prawnych, podatku od nieruchomości,
podatku od czynności cywilnoprawnych, opłaty skarbowej i opłat sądowych.

25


7. Jakie obowiązki sprawozdawcze ma fundacja?
•Fundacje zobowiązane są do prowadzenia pełnej księgowości.
•Nadzór nad fundacjami pełni właściwy minister (wskazany w statucie).
•Uprawnienia kontrolne przysługują instytucjom publicznym-grantodawcom, a w
przypadku wszystkich dotacji ze środków publicznych – Naczelnej Izbie
Kontroli.
•Jeśli fundacja posiada status organizacji pożytku publicznego – nadzór nad nią
pełni również Minister Pracy i Polityki Społecznej.
•Corocznie każda fundacja składa sprawozdanie z działalności do właściwego
ministra oraz przesyła sprawozdanie wraz z formularzem CIT-8 do urzędu
skarbowego.
•Jeśli ma status organizacji pożytku publicznego dodatkowo składa roczne
sprawozdania finansowe i merytoryczne również Ministrowi Pracy i Polityki
Społecznej, a także upublicznia je w sposób umożliwiający zapoznanie się z
nimi przez zainteresowane podmioty.
•Jeśli prowadzi działalność gospodarczą, przesyła sprawozdanie finansowe
także do KRS-u.
26

FORMA 2: STOWARZYSZENIE (1/14)

1. Czym jest stowarzyszenie?
Stowarzyszenie to forma organizacji pozarządowej, zrzeszająca grupę
osób o wspólnych zainteresowaniach lub wspólnych celach, które
wspólnie chcą rozwijać swoje zainteresowania lub osiągnąć wyznaczony
sobie cel (np. wpisać zabudowania fabryki do rejestru zabytków, odnowić
ją itd.).
Podstawowe cechy każdego stowarzyszenia to:
•
dobrowolność, czyli nikt nie może nas zmusić do bycia członkiem
stowarzyszenia,
•
samorządność, czyli niezależność od podmiotów zewnętrznych,
•
trwałość,
•
cel niezarobkowy, czyli celem stowarzyszenia nie jest przysparzanie
członkom korzyści majątkowych.
Ustawa gwarantuje:
„bez względu na przekonania, prawo czynnego uczestniczenia w życiu
publicznym i wyrażania zróżnicowanych poglądów oraz realizacji
indywidualnych zainteresowań” (preambuła ustawy Prawo o
stowarzyszeniach).
27


2. Jak założyć stowarzyszenie?
Krok 1. Znajdź ludzi, którzy tak jak Ty chcą działać społecznie.
Tak jak w przypadku fundacji, stowarzyszenie nie jest podmiotem,
którego celem będzie działalność zarobkowa. Ważne jest więc, by
zgromadzić wokół siebie ludzi, którzy rozumieją Twoją pasję i przede
wszystkim chcą działać.
Stowarzyszenia mogą tworzyć obywatele polscy, mający pełną
zdolność do czynności prawnych (osoby, które ukończyły 18 lat i nie są
ubezwłasnowolnione) i niepozbawieni praw publicznych.
Cudzoziemcy, niemający zameldowania na terytorium Polski, mogą
wstąpić do stowarzyszenia, ale jego statut musi przewidywać taką
możliwość.
Cudzoziemcy, mający zameldowanie w naszym kraju, mogą tworzyć
stowarzyszenia tak jak obywatele polscy.
28


Przykład:
Piętnastoletni Marcin chce wstąpić do stowarzyszenia. Czy może to
zrobić?
Tak. Marcin może wstąpić do stowarzyszenia, jeśli wyrażą na to zgodę jego
przedstawiciele ustawowi (np. rodzice). Jednak jako małoletni poniżej 16 roku
życia, nie może korzystać z biernego i czynnego prawa wyborczego w
stowarzyszeniu.
Gdyby Marcin był w wieku pomiędzy 16-18 lat, czyli miał ograniczoną zdolność
do czynności prawnych, mógłby należeć do stowarzyszenia oraz korzystać z
biernego i czynnego prawa wyborczego. W takiej sytuacji skład zarządu
stowarzyszenia większość muszą stanowić osoby o pełnej zdolności do
czynności prawnych.

29

Krok 2. Zdecyduj o formie stowarzyszenia.
Stowarzyszenie może mieć formę stowarzyszenia zwykłego lub stowarzyszenia
zarejestrowanego w KRS-ie. Czym się różnią?
•Stowarzyszenie zwykłe: już 3 osoby wystarczą, by je założyć. Nie muszą
tworzyć statutu, bo działania są prowadzone na podstawie regulaminu. Nie
muszą także rejestrować go w KRS-ie, jedynie w urzędzie.
ALE: nie ma osobowości prawnej, musi utrzymywać się tylko ze składek
członkowskich oraz nie może ubiegać się o dotacje.
•Stowarzyszenie zarejestrowane w KRS-ie: musi je założyć minimum 15 osób.
Konieczny dla działania jest statut, a stowarzyszenie musi być zarejestrowane
w KRS-ie. Ma osobowość prawną, może ubiegać się o dotacje.
Istnieją jeszcze inne formy stowarzyszeń – po więcej informacji udaj się tutaj
(http://www.ngo.pl/x/363115).
30


Krok 2. Zorganizuj zebranie założycielskie.
Choć już wiesz, że istnieje więcej niż jedna forma stowarzyszenia, my
skupimy się na tej wymagającej rejestracji w KRS-ie.
Pierwszym etapem założenia stowarzyszenia jest zwołanie zebrania
założycielskiego, podczas którego wybierzecie komitet założycielski,
podejmiecie uchwałę o powołaniu stowarzyszenia, przyjmiecie statut i
wybierzecie władze (zarząd i komisję rewizyjną). W zebraniu musi
wziąć udział co najmniej 15 osób - członków założycieli.
Wskazówka:
Wskazówka:
Zaproś kilka osób więcej – dzięki temu, jeśli ktoś nie dotrze na zebranie nie będzie
Zaproś kilka osób więcej – dzięki temu, jeśli ktoś nie dotrze na zebranie nie będzie
potrzeby go powtarzać. Warto także wcześniej ustalić, kto poprowadzi zebranie oraz kto
potrzeby go powtarzać. Warto także wcześniej ustalić, kto poprowadzi zebranie oraz kto
przygotuje protokół oraz niezbędne dokumenty, także te podsumowujące spotkanie.
przygotuje protokół oraz niezbędne dokumenty, także te podsumowujące spotkanie.

31

Przed zebraniem przygotuj:
1.Projekt statutu:
Dobrze, jeśli ten projekt dostarczysz przyszłym członkom stowarzyszenia. Ma
to wymiar praktyczny, bo głosowanie za przyjęciem statutu i jego zatwierdzenie
musi mieć miejsce na zabraniu założycielskim.
2. Dokumenty:
•2 egzemplarze listy członków założycieli z danymi (imię i nazwisko; data i
miejsce urodzenia; miejsce zamieszkania; nr dowodu; PESEL; własnoręczny
podpis). Dobrze, jeśli lista zawiera też oświadczenie członków o: posiadaniu
obywatelstwa polskiego, pełnej zdolności czynności prawnych i pełni praw
obywatelskich.
•uchwałę o powołaniu stowarzyszenia i przyjęciu statutu;
•uchwałę o wyborze komitetu założycielskiego.
Uchwały można wpisać do protokołu zebrania lub dołączyć jako jego
załączniki. Wszystkie uchwały stanowiące załączniki do protokołu zebrania
podpisuje przewodniczący zebrania i protokolant (sekretarz).
32


Wskazówka:
Na zebraniu założycielskim możecie także wybrać zarząd i komisję rewizyjną.
Nie jest to konieczne, można to zrobić nawet po zarejestrowaniu
stowarzyszenie w KRS-ie, na pierwszym walnym zebraniu.
Jednak, jeśli zdecydujecie się na już to na zebraniu założycielskim, nie
będziecie musieli robić tego tuż po rejestracji ani uiszczać dodatkowych opłat
za zgłoszenie zmian do KRS-u.
Pamiętaj, każda zmiana zgłaszana do KRS-u kosztuje!

33


Wskazówka:
Obejrzyj film instruktażowy dotyczący zwoływania zebrania założycielskiego.
Kliknij tutaj
(http://www.youtube.com/watch?v=9_K5UlgFFU4&feature=player_embedded).
Źródło: ngo.pl

34


Gdy już zamknęliście zebranie założycielskie, musicie przygotować komplet
dokumentów, który złożycie do KRS-u w celu rejestracji stowarzyszenia. Wśród
tych dokumentów znajdą się formularze urzędowe oraz załączniki, które
stworzyliście w trakcie zebrania.
Procedura rejestracji w KRS-ie jest identyczna jak w przypadku fundacji.

Wskazówka:
Wskazówka:
Szczegóły dotyczące tego, jak przygotować dokumenty znajdziecie online, np. w portalu
Szczegóły dotyczące tego, jak przygotować dokumenty znajdziecie online, np. w portalu
ngo.pl.
ngo.pl.

35


Jeśli już otrzymaliście wiadomość o wpisie do KRS-u (może to trochę
potrwać), musicie jeszcze:
• złożyć wniosek o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów
gospodarki narodowej, dzięki czemu stowarzyszenie uzyska numer
REGON;
• założyć konto bankowe;
• zgłosić się do urzędu skarbowego w celu uzyskania numeru
identyfikacji podatkowej NIP.
Wskazówka:
Wskazówka:
Uzyskanie numeru REGON i iNIP jest obowiązkowe dla każdej organizacji. Pamiętaj,
Uzyskanie numeru REGON NIP jest obowiązkowe dla każdej organizacji. Pamiętaj,
że swój numer REGON musi do KRS-u zgłosić każda organizacja. Numer NIP do KRS-u
że swój numer REGON musi do KRS-u zgłosić każda organizacja. Numer NIP do KRS-u
zgłaszają tylko organizacje prowadzące działalność gospodarczą. Zarówno zgłoszenie
zgłaszają tylko organizacje prowadzące działalność gospodarczą. Zarówno zgłoszenie
numeru REGON, jak i iNIP jest bezpłatne.
numeru REGON, jak NIP jest bezpłatne.

36

3. Czy stowarzyszenie może prowadzić działalność gospodarczą?
Jak już wiesz, stowarzyszenia mogą prowadzić działalność gospodarczą. By
jednak było to zgodne z prawem, muszą zarejestrować się w rejestrze
przedsiębiorców prowadzonym przez KRS – wówczas mogą prowadzić
działalność gospodarczą na ogólnych zasadach określonych w odrębnych
przepisach. Pamiętaj jednak, że dochód z działalności gospodarczej
stowarzyszenia musi być przeznaczony jedynie na realizację celów
statutowych i nie może trafić do podziału między jego członków.
Jednocześnie, w odróżnieniu od fundacji, działalność gospodarcza
stowarzyszenia nie musi mieć charakteru pomocniczego wobec działalności
głównej (wyjątkiem są stowarzyszenia o statusie pożytku publicznego).
Stowarzyszenie może też tworzyć inne formy działalności: fundacje, spółki
kapitałowe, niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej, zakłady aktywności
zawodowej, itp.
37


3. Czy stowarzyszenie może prowadzić działalność gospodarczą?
Dochody stowarzyszenia przeznaczone na działalność statutową są
zwolnione z podatku dochodowego od osób prawnych, jeśli celem
statutowym organizacji jest: działalność naukowa, oświatowa,
kulturalna, w zakresie kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska,
ochrony zdrowia i pomocy społecznej, rehabilitacji zawodowej i
społecznej inwalidów oraz kultu religijnego – w części przeznaczonej
na te cele.
Innymi słowy, fundacje, w których statutach znajduje się zapis o
prowadzeniu działalności w powyższych celach, są zwolnione z
podatku dochodowego od osób prawnych.
Wskazówka:
Wskazówka:
Pamiętaj, że w odróżnieniu od fundacji, stowarzyszenia mają obowiązek wykorzystać
Pamiętaj, że w odróżnieniu od fundacji, stowarzyszenia mają obowiązek wykorzystać
dochód w całości na cele statutowe! Nie może być więc dzielony między członków.
dochód w całości na cele statutowe! Nie może być więc dzielony między członków.

38

4. Czy stowarzyszenie może prowadzić działalność pożytku publicznego?
Stowarzyszenia mogą:
• prowadzić działalność pożytku publicznego i korzystać ze środków
publicznych (uczestniczyć w otwartych konkursach ofert na realizację zadań
publicznych);
• korzystać z pracy wolontariuszy (oprócz działań stowarzyszenia związanych z
działalnością gospodarczą);
• ubiegać się o status organizacji pożytku publicznego.
Jeśli stowarzyszenie ma status organizacji pożytku publicznego, może
otrzymywać 1% z podatku przekazywanego przez podatników. Co więcej, w
ramach prowadzonej działalności pożytku publicznego, przysługuje mu także
zwolnienie z podatku dochodowego od osób prawnych, podatku od
nieruchomości, podatku od czynności cywilnoprawnych, opłaty skarbowej i
opłat sądowych.

39

5. Jakie obowiązki sprawozdawcze ma stowarzyszenie?
Stowarzyszenie musi prowadzić pełną księgowość, a nadzór nad nim sprawuje
właściwy starosta (decyduje siedziba stowarzyszenia). Uprawnienia kontrolne
przysługują grantodawcom, a w przypadku wszystkich dotacji ze środków
publicznych – Naczelnej Izbie Kontroli.
Jeśli stowarzyszenie posiada status organizacji pożytku publicznego, nadzór
pełni również Minister Pracy i Polityki Społecznej. Rokrocznie stowarzyszenie
przesyła rachunek wyników lub bilans wraz z formularzem CIT-8 do urzędu
skarbowego. Jeśli ma ono status organizacji pożytku publicznego, składa także
roczne sprawozdanie finansowe i merytoryczne do oraz podaje je do publicznej
wiadomości (np. przez swoją stronę internetową). Jeśli prowadzi działalność
gospodarczą, przesyła sprawozdanie finansowe także do KRS-u.

40

FORMA 3: SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ NON-PROFIT
(1/7)

1. Czym jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością non-profit?
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością non-profit to dosyć mało
znana forma prowadzenia działalności gospodarczej w celach
społecznych. Według kodeksu spółek handlowych spółka z o.o. może
mieć cele społeczne, nienastawione na osiąganie zysku – potocznie
określa się ją spółką non-profit. Zasady jej działalności nie są
szczegółowo zdefiniowane prawnie, zazwyczaj więc uściśla się je w
aktach założycielskich.
Co ważne, zyski z działalności gospodarczej takiej spółki zwykle
nie mogą podlegać podziałowi między udziałowców!
Spółkę z o.o. może założyć osoby fizyczne i prawne (np. fundacja lub
stowarzyszenie). Najważniejszym dokumentem wewnętrznym jest
umowa spółki w formie aktu notarialnego, która definiuje cele,
strukturę, liczbę i wysokość udziałów oraz zasady podziału zysków.
Spółka taka ma osobowość prawną i odpowiada całym majątkiem.
41

(2/7)
2. Jaki kapitał założycielski powinna mieć spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością non-profit?
Tak jak fundacje, tak i spółka non-profit musi mieć kapitał założycielski. W tym
przypadku przepisy są jednak bardziej szczegółowe: minimalna wysokość
kapitału to 5000 zł w formie środków finansowych lub wkładu rzeczowego
(aportu).

Wskazówka:
Wskazówka:
Gdy spółkę zakłada organizacja pozarządowa majątek pozyskany przez nią na
Gdy spółkę zakłada organizacja pozarządowa majątek pozyskany przez nią na
działalność statutową nie może być przekazany na wkład do spółki. Innymi słowy
działalność statutową nie może być przekazany na wkład do spółki. Innymi słowy
organizacja musi pozyskać inne środki na wkład i imogą one pochodzić np. zzdziałalności
organizacja musi pozyskać inne środki na wkład mogą one pochodzić np. działalności
gospodarczej czy też dotacji celowej zzprzeznaczeniem na wkład do spółki.
gospodarczej czy też dotacji celowej przeznaczeniem na wkład do spółki.
Od tych środków należy zapłacić podatek od osób prawnych. Ważna informacja dla
Od tych środków należy zapłacić podatek od osób prawnych. Ważna informacja dla
darczyńców, którzy wspomogą Was w zbieraniu takich środków – takiej darowizny nie
darczyńców, którzy wspomogą Was w zbieraniu takich środków – takiej darowizny nie
mogą odliczyć od podstawy opodatkowania.
mogą odliczyć od podstawy opodatkowania.
42

(3/7)
3. Kto może zarządzać spółką z ograniczoną odpowiedzialnością nonprofit?
Tę kwestię szczegółowo powinna regulować umowa spółki, o której jeszcze
wspomnimy. Jednak podstawową strukturę tworzy zgromadzenie wspólników i
zarząd, czasem za pomocą umowy wprowadza się również radę nadzorczą lub
komisję rewizyjną.
Jednak najwyższym organem władzy spółki tego typu jest zgromadzenie
wspólników. To ono powołuje zarząd, przyjmuje sprawozdania roczne oraz
absolutorium dla zarządu. Uchwały zgromadzenia podejmowane są w drodze
głosowania. Prawa i obowiązki wspólników są równe, chyba że umowa spółki
stanowi inaczej. Zaś w większości spółek siła głosu każdego wspólnika
będzie uzależniona od wielkości posiadanych przez niego udziałów.
Zarząd zaś reprezentuje spółkę i zajmuje się prowadzeniem jej bieżących
spraw (w ramach przyznanych mu kompetencji).
Dodatkowy organ, tj. rada nadzorcza lub komisja rewizyjna, jest wewnętrznym
organem kontroli nad działalnością.
43

(4/7)

4. Czy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością non-profit może
prowadzić działalność gospodarczą?
Oczywiście! Spółki bez ograniczeń, ale mieszcząc się w ramach
prawa, mogą prowadzić działalność gospodarczą.
Spółki mogą także tworzyć: fundacje, niepubliczne zakłady opieki
zdrowotnej, spółdzielnie osób prawnych oraz przystępować do
związków (federacji) organizacji pozarządowych (jeśli spółka ma cele
zarobkowe, może tworzyć i przystępować do związków organizacji
pozarządowych wyłącznie jako członek wspierający).

44

(5/7)

5. Czy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością non-profit może
rozdzielać zysk pomiędzy udziałowców?
Tak, gdyż prawo nie wprowadza ograniczeń w sposobie dystrybucji
zysku. Często jest tak, że spółki non-profit same decydują się na
wprowadzenie takich ograniczeń i do aktów założycielskich
wprowadzają zapisy o nakazie przeznaczania całości dochodu na
realizację celów statutowych oraz zakazie przeznaczania zysku do
podziału między swoich członków, udziałowców, akcjonariuszy i
pracowników. Jednak prawo tego nie nakazuje.
Kwestie opodatkowania zysków spółek non-profit są zależne od tego,
jaka organizacja jest założycielem spółki (np. stowarzyszenie lub
fundacja) oraz tego, czy jest ona jedynym udziałowcem. Liczy się także
(w przypadku stowarzyszeń), co jest celem statutowym.
45

(6/7)
6. Czy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością non-profit może starać
się o środki publiczne w ramach otwartych konkursów ofert?
Tak, ale tylko w przypadku, gdy nie działa w celu osiągnięcia zysku oraz
przeznacza całość dochodu na realizację celów statutowych. Mają taką
możliwość jedynie spółki, które w akcie założycielskim ustalają, że nie będą
przeznaczać zysku do podziału między swoich członków, udziałowców,
akcjonariuszy i pracowników.
Mogą też ubiegać się (po spełnieniu innych warunków wynikających z Ustawy o
działalności pożytku publicznego i o wolontariacie) o status organizacji pożytku
publicznego. Przy czym posiadanie statusu pożytku publicznego, oznacza
możliwość prowadzenia działalności gospodarczej tylko jako dodatkowej w
stosunku
do
działalności
pożytku
publicznego.
Jeśli spółka ma status OPP, przysługuje jej zwolnienie z podatku dochodowego
od osób prawnych, podatku od nieruchomości, podatku od czynności
cywilnoprawnych, opłaty skarbowej, opłat sądowych.
46

(7/7)

7. Czy jako udziałowiec odpowiadam majątkiem za straty w
spółce?
Tak, jednak wyłącznie do wysokości wniesionych udziałów. Jeśli straty
przewyższają majątek spółki, zarząd spółki powinien złożyć wniosek o
ogłoszenie upadłości. Jeśli tego nie zrobi, jego członkowie mogą być z
tego tytułu pociągnięci do osobistej odpowiedzialności majątkowej.
Musisz także pamiętać o obowiązku przygotowania sprawozdania
finansowego z działalności. Sprawozdania przygotowuje zwykle
zarząd, a zatwierdzane są przez zgromadzenie wspólników wraz z
odpowiednimi uchwałami. Należy je złożyć w urzędzie skarbowym i do
KRS-u. Pamiętaj, że macie obowiązek prowadzenia pełnej
księgowości!
Świetnym przykładem spółki z.o.o. jest Pensjonat i iRestauracja „U Pana Cogito”
Świetnym przykładem spółki z.o.o. jest Pensjonat Restauracja „U Pana Cogito”
w Krakowie ––obejrzy film tutaj. (https://www.youtube.com/watch?v=dPZnWAODn6Q)
w Krakowie obejrzy film tutaj. (https://www.youtube.com/watch?v=dPZnWAODn6Q)
47

FORMA 4: SPÓŁDZIELNIA PRACY (1/7)

1. Czym jest spółdzielnia pracy?
Spółdzielnia pracy to dobrowolne zrzeszenie nieograniczonej liczby
osób, o zmiennym składzie osobowym i funduszu udziałowym, które
prowadzą wspólną działalność gospodarczą. Przedmiotem działania
spółdzielni jest prowadzenie przedsiębiorstwa w oparciu o osobistą
pracę członków. Spółdzielnia, oprócz działalności gospodarczej, może
prowadzić działalność społeczną i oświatowo-kulturalną na rzecz
swoich członków i ich środowiska.

Wskazówka:
Wskazówka:
Spółdzielnia pracy i ispółdzielnia socjalna to nie to samo. Spółdzielnia socjalna to rodzaj
Spółdzielnia pracy spółdzielnia socjalna to nie to samo. Spółdzielnia socjalna to rodzaj
spółdzielni pracy, w której część członków to osoby zagrożone wykluczeniem
spółdzielni pracy, w której część członków to osoby zagrożone wykluczeniem
społecznym. Natomiast w przypadku spółdzielni pracy, nie ma takiego obowiązku.
społecznym. Natomiast w przypadku spółdzielni pracy, nie ma takiego obowiązku.

48


2. Jak założyć spółdzielnię pracy?
Przede wszystkim osoby pragnące założyć spółdzielnię muszą uchwalić jej
statut, w którym musi się znaleźć:
-nazwa i siedziba spółdzielni;
-przedmiot działalności i czas trwania (jeśli jest zakładana na czas określony);
-wysokość wpisowego oraz wysokość i ilość udziałów do zadeklarowania przez
członków, termin wnoszenia i zwrotu udziału oraz opis skutków jego
niewniesienia, a także, jeśli przewidujecie możliwość posiadania więcej niż
jednego udziału, górną granicę udziałów na członka;
-prawa i obowiązki członków, tryb ich przyjmowania i wykluczania;
-zasady organizacyjne (w tym: zwoływanie zgormadzeń, podejmowanie uchwał,
tryb wyboru członków organów spółdzielni);
-zasady podziału nadwyżek oraz pokrywania strat spółdzielni.

49

2. Jak założyć spółdzielnię pracy?
Należy pamiętać, że minimalna liczba założycieli spółdzielni to w przypadku
osób fizycznych 10 osób, a osób prawnych – 3 osoby. W przypadku spółdzielni
produkcji rolnej liczba założycieli – osób fizycznych to 5.
Po uchwaleniu statutu i podpisaniu go przez założycieli, muszą oni wybrać
organy spółdzielni – zwykle w myśl statutu robi to walne zgromadzenie
(najwyższy organ spółdzielni) lub komisja organizacyjna w składzie
przynajmniej 3 osób. Walne zgromadzenie wybiera i powołuje zarząd oraz radę
nadzorczą, przyjmuje sprawozdania roczne oraz absolutorium dla zarządu.
Jego uchwały podejmowane są w drodze głosowania – każdy członek
spółdzielni ma 1 głos, niezależnie od wysokości udziałów. Zarząd zaś
reprezentuje spółdzielnię i zajmuje się prowadzeniem bieżących spraw
spółdzielni. Rada nadzorcza jest wewnętrznym organem kontroli nad
działalnością spółdzielni.
Następnie, spółdzielnia musi zostać zarejestrowana w KRS-ie. Z momentem
uzyskania wpisu, zyskuje też osobowość prawną.
50

3. Kto może być członkiem spółdzielni pracy?
Członkiem spółdzielni może być każda osoba fizyczna o pełnej zdolności do
czynności prawnych, spełniająca wymagania określone w statucie. Dodatkowo,
w statucie możecie umieścić zapis o dopuszczeniu do członkowstwa osób o
ograniczonej lub braku zdolności do czynności prawnych, jednak takie osoby
nie mogą zasiadać w organach spółdzielni. Członkami spółdzielni mogą być
także osoby prawne (pod warunkiem, że statut tego nie zakazuje).
By zostać członkiem spółdzielni, dana osoba musi złożyć pisemną deklarację,
w której umieści swoje imię i nazwisko (lub nazwę w przypadku osób
prawnych), miejsce zamieszkania, ilość zadeklarownych udziałów i wszystkie
inne dane przewidziane przez statut spółki. W deklaracji powinna podać także
dalsze udziały oraz ewentualne osoby, którym spółdzielnia powinna wypłacić
udziały po jej śmierci.
Członkowie wnoszą udziały, które łącznie tworzą kapitał założycielski.
Wskazówka:
Wskazówka:
Po raz kolejny zwracamy uwagę na istotność statutu. Źle napisany statut to źle działająca
Po raz kolejny zwracamy uwagę na istotność statutu. Źle napisany statut to źle działająca
organizacja. Spędź wystarczająco dużo czasu nad projektem!
organizacja. Spędź wystarczająco dużo czasu nad projektem!
51

3. Kto może być członkiem spółdzielni pracy?
Założyciele spółdzielni stają się jej członkami w momencie uzyskania wpisu do
KRS-u. Osoby, które dołączają do niej później, muszą być przyjęte przez
spółdzielnię. I znów mamy dowód na to, jak ważny jest statut, bo to w nim
należy przewidzieć organ spółdzielni właściwy do przyjmowania członków.
Powinien także określać tryb ich przyjmowania, odmawiania przyjęcia i tryb
odwoławczy.
Członkowie spółdzielni mają równe prawa. Mogą m.in. brać udział w walnych
zgromadzeniach, zasiadać w organach spółdzielni, mieć wgląd do dokumentów
spółdzielni (niekiedy organ spółdzielni może odmówić tego prawa w celu
ochrony osób trzecich) oraz uzyskiwać swoją część nadwyżki bilansowej.
Pamiętaj również o tym, że spółdzielnia i członek spółdzielni muszą
pozostawać w stosunku pracy, czyli członkowie muszą być zatrudnieni na
umowę o pracę (chyba że statut przewiduje w jakiś części inaczej). Otrzymuje
także wynagrodzenie w wysokości wynagrodzenia bieżącego i części nadwyżki
bilansowej (tak jak opisuje to statut).
52

4. Czy spółdzielnia pracy może prowadzić działalność gospodarczą?
Tak, w interesie swoich członków spółdzielnia może prowadzić nieograniczoną
działalność gospodarczą. Ważne jest też to, że majątek spółdzielni jest
prywatną własnością jej członków, a zysk podlega podziałowi na podstawie
uchwały walnego zgromadzenia. Jednak co najmniej 5% nadwyżki przeznacza
się na fundusz zasobowy, jeżeli fundusz ten nie osiąga wysokości wniesionych
udziałów obowiązkowych.
Spółdzielnia pracy może też tworzyć fundacje, spółki, tworzyć i przystępować
do spółdzielni osób prawnych i innych spółdzielni pracy oraz związków
spółdzielczych. Może również jako członek wspierający przystępować do
związków (federacji) organizacji pozarządowych. Spółdzielnie mogą zakładać
związki rewizyjne lub związki gospodarcze oraz przystępować do takich
związków.
Wskazówka:
Wskazówka:
Pamiętaj jednak, że spółdzielnie pracy nie mogą prowadzić działalności pożytku
Pamiętaj jednak, że spółdzielnie pracy nie mogą prowadzić działalności pożytku
publicznego. Tym samym nie mogą brać udziału w otwartych konkursach ofert ani
publicznego. Tym samym nie mogą brać udziału w otwartych konkursach ofert ani
korzystać zzpracy wolontariuszy.
korzystać pracy wolontariuszy.
53


5. Jakie obowiązki sprawozdawcze ma spółdzielnia pracy?
Spółdzielnia pracy zobowiązana jest do prowadzenia pełnej księgowości, tak
jak każdy inny przedsiębiorca.
Każda spółdzielnia obowiązana jest przynajmniej raz na 3 lata, a w okresie
pozostawania w stanie likwidacji corocznie, poddać się lustracyjnemu badaniu
legalności gospodarności i rzetelności działania. Lustracja obejmuje okres od
poprzedniej lustracji. Lustrację przeprowadzają właściwe związki rewizyjne w
spółdzielniach w nich zrzeszonych. Spółdzielnie niezrzeszone zlecają odpłatne
przeprowadzenie lustracji wybranemu związkowi rewizyjnemu lub Krajowej
Radzie Spółdzielczej.

54

FORMA 5: SPÓŁDZIELNIA SOCJALNA (1/10)

1. Czym jest spółdzielnia socjalna?
Spółdzielnia socjalna jest pierwszą w Polsce formą prawną, którą ustawa
wprost określiła jako przedsiębiorstwo społeczne. Charakteryzują ją:
•łączenie w swojej działalności funkcji społecznych i ekonomicznych;
•zakaz dystrybucji zysku;
•zasada demokratycznego zarządzania – spółdzielnia jest stowarzyszeniem
ludzi, nie kapitału;
•podejmowanie ryzyka ekonomicznego;
•wysoki stopień autonomii.
Spółdzielnia socjalna jest przedsiębiorstwem, którego majątek jest prywatną
własnością członków. Trzeba pamiętać, że jest to zrzeszenie osób, a nie
kapitału, stąd zasada „jeden członek – jeden głos”, a każdy członek ma prawo
udziału w zarządzaniu poprzez wybrane demokratycznie organy.

55

1. Czym jest spółdzielnia socjalna?
Przedmiotem działalności spółdzielni socjalnej jest prowadzenie wspólnego
przedsiębiorstwa w oparciu o osobistą pracę członków. Może ona działać na rzecz:
•społecznej reintegracji jej członków, czyli odbudowanie i podtrzymanie umiejętności
uczestniczenia w życiu społeczności lokalnej i pełnienia ról społecznych w miejscu pracy,
zamieszkania lub pobytu,
•zawodowej reintegracji jej członków, czyli odbudowanie i podtrzymanie zdolności do
samodzielnego świadczenia pracy na rynku pracy.
Działania te nie są wykonywane w ramach prowadzonej przez spółdzielnię działalności
gospodarczej.
Spółdzielnia socjalna może prowadzić działalność społeczną i oświatowo-kulturalną na
rzecz swoich członków oraz ich środowiska lokalnego, a także działalność społecznie
użyteczną w sferze zadań publicznych – nie jest to wówczas działalność gospodarcza i
może być prowadzona jako statutowa działalność odpłatna. Ustawa tak samo podchodzi
do statutowej działalności w części obejmującej zakres społecznej i zawodowej
reintegracji.
Wskazówka:
Wskazówka:
Spółdzielnie nie mogą otrzymać statusu organizacji pożytku publicznego i ikorzystać zz
Spółdzielnie nie mogą otrzymać statusu organizacji pożytku publicznego korzystać
1% podatku przekazywanego przez podatników.
1% podatku przekazywanego przez podatników.
56

2. Kto może założyć spółdzielnię socjalną?
Reguluje to art. 4 ustawy o spółdzielniach socjalnych:
•osoby bezrobotne w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy,
•osoby, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 1-4, 6, 7 ustawy z 13 czerwca 2003 r. o
zatrudnieniu socjalnym, czyli:
-bezdomni realizujący indywidualny program wychodzenia z bezdomności, w rozumieniu
przepisów o pomocy społecznej,
-uzależnieni od alkoholu, po zakończeniu programu psychoterapii w zakładzie lecznictwa
odwykowego,
-uzależnieni od narkotyków lub innych środków odurzających, po zakończeniu programu
terapeutycznego w zakładzie opieki zdrowotnej,
-chorzy psychicznie, w rozumieniu przepisów o ochronie zdrowia psychicznego,
-zwalniani z zakładów karnych, mających trudności w integracji ze środowiskiem, w
rozumieniu przepisów o pomocy społecznej,
-uchodźcy realizujący indywidualny program integracji, w rozumieniu przepisów o pomocy
społecznej, którzy podlegają wykluczeniu społecznemu i ze względu na swoją sytuację
życiową nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb
życiowych i znajdują się w sytuacji powodującej ubóstwo oraz uniemożliwiającej lub
ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym, społecznym i rodzinnym,
-osoby niepełnosprawne w rozumieniu ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji
zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
57


2. Kto może założyć spółdzielnię socjalną?
Spółdzielnię socjalną może założyć co najmniej 5 osób, nie więcej jednak niż 50.
Ustawa dopuszcza jeden wyjątek w odniesieniu do spółdzielni socjalnych, które
powstają w wyniku przekształcenia spółdzielni inwalidów w spółdzielnię socjalną. W
takim przypadku nie ma ograniczenia liczby członków.
Co ważne, że każdy członek spółdzielni musi zostać zatrudniony na umowę o
pracę.
Czy, nie spełniając wymienionych warunków, można zostać członkiem
Czy, nie spełniając wymienionych warunków, można zostać członkiem
spółdzielni?
spółdzielni?
Tak, jeśli dana osoba ma szczególne kwalifikacje, których nie posiadają pozostali
Tak, jeśli dana osoba ma szczególne kwalifikacje, których nie posiadają pozostali
członkowie spółdzielni. Istotne jest to, by liczba takich osób nie może być większa niż
członkowie spółdzielni. Istotne jest to, by liczba takich osób nie może być większa niż
50% ogólnej liczby członków spółdzielni. Jest to zapis bardzo restrykcyjny, a łamanie go
50% ogólnej liczby członków spółdzielni. Jest to zapis bardzo restrykcyjny, a łamanie go
nieprzerwanie przez okres 3 miesięcy, stanowi podstawę do postawienia spółdzielni w
nieprzerwanie przez okres 3 miesięcy, stanowi podstawę do postawienia spółdzielni w
stan likwidacji. Członkostwo w spółdzielni socjalnej mogą nabyć także osoby prawne –
stan likwidacji. Członkostwo w spółdzielni socjalnej mogą nabyć także osoby prawne –
organizacje pozarządowe w rozumieniu przepisów o działalności pożytku publicznego i i
organizacje pozarządowe w rozumieniu przepisów o działalności pożytku publicznego
wolontariacie oraz gminne osoby prawne, których statutowym zadaniem jest działanie
wolontariacie oraz gminne osoby prawne, których statutowym zadaniem jest działanie
na rzecz reintegracji społecznej i izawodowej mieszkańców gminy.
na rzecz reintegracji społecznej zawodowej mieszkańców gminy.

58


Wskazówka:
Jeśli spółdzielnię socjalną zakładają osoby prawne, musi być ich przynajmniej 2. Są one
zobowiązane do zatrudnienia co najmniej 5 osób z grup osób wykluczonych lub
zagrożonych wykluczeniem społecznym, w terminie 6 miesięcy od dnia wpisu spółdzielni
socjalnej do KRS-u.
Osoby zatrudnione na tych zasadach po 12 miesiącach nieprzerwanego zatrudnienia w
spółdzielni socjalnej, mają prawo do uzyskania członkostwa w spółdzielni socjalnej.

59


3. Kto może zarządzać spółdzielnię socjalną?
Najważniejszym organem spółdzielni (jej najwyższą władzą) jest walne
zgromadzenie. Walne zgromadzenie powołuje zarząd, przyjmuje sprawozdania
roczne oraz absolutorium dla zarządu. Uchwały walnego zgromadzenia
podejmowane się w drodze głosowania.
Natomiast zarząd reprezentuje spółdzielnię i zajmuje się prowadzeniem jej
bieżących spraw (w ramach statutowych kompetencji), w szczególności
zarządza jej majątkiem, a członkowie zarządu podpisują w imieniu spółdzielni
umowy.

Wskazówka:
Wskazówka:
Jeśli spółdzielnia zrzesza więcej niż 15 osób, musi powołać radę nadzorczą. Rada
Jeśli spółdzielnia zrzesza więcej niż 15 osób, musi powołać radę nadzorczą. Rada
nadzorcza jest wewnętrznym organem kontroli nad działalnością spółdzielni.
nadzorcza jest wewnętrznym organem kontroli nad działalnością spółdzielni.

60


4. Jak zarejestrować spółdzielnię socjalną?
Spółdzielnie socjalne rejestrują się w KRS-ie w oparciu o ustawowe procedury
obowiązujące dla wszystkich spółdzielni. Spółdzielnie socjalne, które rejestrują
się w rejestrze przedsiębiorstw, są zwolnione z opłaty za rejestrację w KRS-ie
oraz za ogłoszenie wpisu do KRS-u w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.
Musicie złożyć następujące dokumenty:
•wniosek o rejestrację spółdzielni, do którego należy dołączyć dokumenty
poświadczające, iż każdy z członków założycieli jest uprawniony do zakładania
spółdzielni socjalnej,
•dokumentację założycielskiego walnego zgromadzenia spółdzielni socjalnej,
m.in. statut spółdzielni, uchwałę o przyjęciu statutu, listę obecności wraz z
adresami członków-założycieli oraz oryginałami podpisów, uchwałę walnego
zgromadzenia o powołaniu spółdzielni, uchwałę walnego zgromadzenia o
powołaniu
organów spółdzielni,
protokół
założycielskiego
walnego
zgromadzenia spółdzielni socjalnej.

61


Wskazówka:
Rejestracja w KRS-ie nie jest jednoznaczna z rozpoczęciem działalności
gospodarczej. Spółdzielnia nie musi określić we wniosku do KRS-u terminu, w
którym zamierza rozpocząć działalność, ale art. 115 ustawy Prawo
Spółdzielcze z 16 września 1982 r. stwierdza, iż „Jeżeli spółdzielnia nie
rozpoczęła działalności gospodarczej w ciągu roku od dnia jej zarejestrowania i
nie posiada majątku, może ulec wykreśleniu z rejestru na wniosek związku
rewizyjnego”. Oznacza to, że spółdzielnia ma rok na podjęcie działalności,
potem zostaje wykreślona – bez przeprowadzania się postępowania
likwidacyjnego.
Spółdzielnia socjalna ma także przywileje takiej jak zwolnienia
podatkowe, zatrudnienia wspierane czy dotacje – zorientuj się, jakie masz
prawa!

62

5. Czy spółdzielnia socjalna może prowadzić działalność gospodarczą?
Tak, ponieważ przedmiotem działalności spółdzielni socjalnej jest przede
wszystkim prowadzenie wspólnego przedsiębiorstwa w oparciu o osobistą
pracę członków. Spółdzielnia może także tworzyć fundacje, spółki, tworzyć i
przystępować do spółdzielni osób prawnych i spółdzielni pracy oraz związków
spółdzielczych. Może również jako członek wspierający przystępować do
związków (federacji) organizacji pozarządowych.
Pamiętaj, że majątek spółdzielni pozostaje własnością jej członków. Ustawa
wskazuje, na jakie cele może być przeznaczona nadwyżka bilansowa:
•zwiększenie funduszu zasobowego – co najmniej 40%;
•cele społecznej i zawodowej reintegracji członków spółdzielni, działalność
społeczną i oświatowo-kulturalną oraz działalność społecznie użyteczną – co
najmniej 40 %;
•pozostałe środki – na fundusz inwestycyjny).
Wskazówka:
Wskazówka:
Nadwyżka bilansowa nie może podlegać podziałowi pomiędzy członków spółdzielni
Nadwyżka bilansowa nie może podlegać podziałowi pomiędzy członków spółdzielni
socjalnej, w szczególności nie może być przeznaczona na zwiększenie funduszu
socjalnej, w szczególności nie może być przeznaczona na zwiększenie funduszu
udziałowego czy oprocentowanie udziałów.
udziałowego czy oprocentowanie udziałów.
63

6. Jakie obowiązki sprawozdawcze ma spółdzielnia socjalna?
Każda spółdzielnia obowiązana jest przynajmniej raz na 3 lata, a w okresie
legalności gospodarności i rzetelności całości jej działania. Lustracja obejmuje
okres od poprzedniej lustracji. Lustrację przeprowadzają właściwe związki
rewizyjne w spółdzielniach w nich zrzeszonych. Spółdzielnie niezrzeszone
zlecają odpłatne przeprowadzenie lustracji wybranemu związkowi rewizyjnemu
lub Krajowej Radzie Spółdzielczej.
Nowelizacja ustawy o rachunkowości z 2009 r. wprowadziła możliwość
prowadzenia uproszczonej księgowości w spółdzielniach socjalnych, o ile
przychody za poprzedni rok podatkowy nie przekroczyły kwoty 1,2 mln euro.
Jednak nie stworzono w tej sprawie przepisów wykonawczych. Stąd większość
spółdzielni wybiera jednak prowadzenie księgowości pełnej.
Obejrzyj film: http://www.youtube.com/watch?v=CRtS8SoiW0s

64

FORMA 6: SPÓŁDZIELNIA OSÓB PRAWNYCH (1/6)

1. Czym jest spółdzielnia osób prawnych?
Spółdzielnia osób prawnych to forma spółdzielni zrzeszająca osoby prawne np.
organizacje pozarządowe lub inne spółdzielnie. Do jej założenia wymagane jest
współdziałanie co najmniej 3 osób prawnych.
Spółdzielnia osób prawnych ma osobowość prawną.

Wskazówka:
Wskazówka:
Pamiętaj, że spółdzielnia osób prawnych to nie to samo, co spółdzielnia socjalna
Pamiętaj, że spółdzielnia osób prawnych to nie to samo, co spółdzielnia socjalna
założona przez osoby prawne. Do utworzenia tego drugiego podmiotu wystarczą 2
założona przez osoby prawne. Do utworzenia tego drugiego podmiotu wystarczą 2
osoby prawne!
osoby prawne!

65

2. Jak założyć spółdzielnię osób prawnych?
Spółdzielnie socjalne rejestrują się w KRS-ie w oparciu o ustawowe procedury
obowiązujące dla wszystkich spółdzielni. Należy złożyć następujące
dokumenty:
•wniosek o rejestrację spółdzielni, do którego należy dołączyć dokumenty
poświadczające, iż każdy z członków założycieli jest uprawniony do zakładania
spółdzielni socjalnej,
•dokumentację założycielskiego walnego zgromadzenia spółdzielni socjalnej,
m.in. statut spółdzielni, uchwałę o przyjęciu statutu, listę obecności wraz z
adresami członków-założycieli oraz oryginałami podpisów, uchwałę o powołaniu
spółdzielni, uchwałę o powołaniu organów spółdzielni, protokół założycielskiego
walnego zgromadzenia spółdzielni socjalnej.
Wskazówka:
Wskazówka:
Najważniejszym dokumentem wewnętrznym spółdzielni jest jej statut. Oprócz spraw
Najważniejszym dokumentem wewnętrznym spółdzielni jest jej statut. Oprócz spraw
podstawowych, takich jak struktura, prawa i i obowiązki członków w statucie możesz
podstawowych, takich jak struktura, prawa obowiązki członków w statucie możesz
wskazać m.in. przedmiot działalności, wysokość wpisowego, wysokość i iilość udziałów
wskazać m.in. przedmiot działalności, wysokość wpisowego, wysokość ilość udziałów
oraz zasady pokrywania strat.
oraz zasady pokrywania strat.
66


3. Kto może zarządzać spółdzielnią osób prawnych?
Strukturę spółdzielni osób prawnych tworzą: walne zgromadzenie, rada
nadzorcza i zarząd.
Najważniejszym organem spółdzielni (jej najwyższą władzą) jest walne
zgromadzenie. Walne zgromadzenie wybiera i powołuję zarząd oraz radę
nadzorczą, przyjmuje sprawozdania roczne oraz udziela absolutorium dla
zarządu. Uchwały walnego zgromadzenia podejmowane się w drodze
głosowania i obowiązuje zasada, że każdy członek spółdzielni ma jeden głos,
niezależnie od wysokości udziałów.
Natomiast zarząd reprezentuje spółdzielnię i zajmuje się prowadzeniem
bieżących spraw spółdzielni (w ramach przyznanych mu w statucie
kompetencji), w szczególności zarządza jej majątkiem, a członkowie zarządu
podpisują w imieniu spółdzielni umowy.

67


4. Czy spółdzielnia osób prawnych może prowadzić działalność
gospodarczą?
Spółdzielnie osób prawnych mogą prowadzić nieograniczoną działalność
gospodarczą. Mogą także tworzyć fundacje, spółki, tworzyć i przystępować do
spółdzielni osób prawnych oraz związków spółdzielczych. Spółdzielnie mogą
zakładać związki rewizyjne lub związki gospodarcze oraz przystępować do
takich związków. Mogą również jako członek wspierający przystępować do
związków (federacji) organizacji pozarządowych.
Majątek spółdzielni jest prywatną własnością jej członków, a zysk może być
podzielony między członków na zasadach określonych w statucie.
Wskazówka:
Wskazówka:
Spółdzielnie osób prawnych nie mogą brać udziału w otwartych konkursach ofert ani
Spółdzielnie osób prawnych nie mogą brać udziału w otwartych konkursach ofert ani
korzystać zzpracy wolontariuszy.
korzystać pracy wolontariuszy.

68


Wskazówka:
Członkowie spółdzielni uczestniczą w pokrywaniu ewentualnych strat do
wysokości udziałów i nie odpowiadają osobiście za zobowiązania spółdzielni.
Jak w przypadku wszystkich osób prawnych obowiązuje zasada, że osoba
prawna odpowiada za swoje zobowiązania. Przepisy mogą wprowadzać wyjątki,
z których wymienić można osobistą odpowiedzialność członków zarządu za
zaległości podatkowe i składki z tytułu ubezpieczeń społecznych.
Pamiętaj,
że
Ustawa
Prawo
spółdzielcze wprowadza
zaostrzoną
odpowiedzialność! Kto tworząc spółdzielnię lub będąc członkiem zarządu zarazi
spółdzielnię na straty, podlega odpowiedzialności karnej oraz cywilnej.
Dodatkowo, na członkach zarządu lub likwidatorze spółdzielnie spoczywa
obowiązek złożenia do sądu wniosku o upadłość spółdzielni w przypadku, gdy
jej zobowiązania lub długi przewyższają wartość majątku.

69


5. Jakie obowiązki sprawozdawcze ma spółdzielnia osób prawnych?
Każda spółdzielnia zobowiązana jest przynajmniej raz na 3 lata, a w okresie
legalności gospodarności i rzetelności całości jej działania. Lustracja obejmuje
okres od poprzedniej lustracji. Lustrację przeprowadzają właściwe związki
rewizyjne w spółdzielniach w nich zrzeszonych. Spółdzielnie niezrzeszone
zlecają odpłatne przeprowadzenie lustracji wybranemu związkowi rewizyjnemu
lub Krajowej Radzie Spółdzielczej.
Spółdzielnia osób prawnych zobowiązana jest do prowadzenia pełnej
księgowości, tak jak każdy inny przedsiębiorca.

70

FORMA 7: CENTRUM INTEGRACJI SPOŁECZNEJ – CIS (1/4)

1. Co to jest Centrum Integracji Społecznej (CIS)?
Celem działalności Centrum Integracji Społecznej jest reintegracja społecznozawodowa. CIS to podmiot, który ma charakter edukacyjny, a jednym z
elementów edukacji może być praca uczestników w ramach działalności
handlowej, usługowej lub wytwórczej. Ustawa o zatrudnieniu socjalnym
mówi: taka działalność nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu
przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.
Działalność CIS-ów obejmuje działania mające na celu zdobycie lub
podwyższenie kwalifikacji zawodowych oraz indywidualne programy
zatrudnienia socjalnego. Ogólnie chodzi o reintegrację!
CIS adresuje swoje działania do osób zagrożonych wykluczeniem
społecznym, w tym: bezdomnych, uzależnionych od alkoholu i narkotyków
lub innych środków odurzających, chorych psychicznie, osób zwalnianych z
zakładów karnych, uchodźców czy osób niepełnosprawnych (w rozumieniu
odpowiednich przepisów).

71

2. Jak założyć Centrum Integracji Społecznej (CIS)?
Musisz pamiętać, że zakres działalności CIS-u powinien być dostosowany do
lokalnych potrzeb. CIS nie ma osobowości prawnej i funkcjonuje jako jednostka
wyodrębniona w instytucji lub organizacji, która je utworzyła. CIS mogą
utworzyć: starosta, wójt, prezydent albo burmistrz miasta lub organizacja
pozarządowa. Do wojewody należy złożyć wniosek, który w drodze decyzji
administracyjnej nadaje jednostce status na 5 lat. Wniosek można składać 2
razy do roku: od 1.04 do 30.04 lub od 1.09 do 30.09.
Instytucja, która CIS utworzyła podpisuje umowy i odpowiada za jego
zobowiązania. Do prowadzenia spraw CIS-u zarząd organizacji prowadzącej
może wyznaczyć osobę, której przekaże odpowiednie pełnomocnictwa.

Wskazówka:
Wskazówka:
Przed utworzeniem Centrum skonsultuj się zz Powiatowym Urzędem Pracy, Miejskim
Przed utworzeniem Centrum skonsultuj się
Powiatowym Urzędem Pracy, Miejskim
Ośrodkiem Pomocy Społecznej i isamorządem – oni mogą pomóc Ci właściwie określić
Ośrodkiem Pomocy Społecznej samorządem – oni mogą pomóc Ci właściwie określić
ofertę wsparcia Centrum.
ofertę wsparcia Centrum.
72

2. Jak założyć Centrum Integracji Społecznej (CIS)?
Wniosek powinien zawierać:
•nazwę instytucji tworzącej Centrum;
•informację o siedzibie Centrum i przewidywany termin rozpoczęcia
działalności;
•przewidywaną liczbę uczestników i ich specyfikacja;
•planowany rodzaj działalności wytwórczej, handlowej lub usługowej;
•program prac prowadzonych w ramach reintegracji zawodowej i społecznej;
•przewidywaną liczbę pracowników oraz ich kwalifikacje, a także planowane
rodzaje umów o pracę wymiar czasu pracy pracowników;
•dane o organizacji i systemie zajęć w Centrum, a także zakładanych efektach
działania;
•szacunkowy roczny preliminarz ogólnych kosztów działalności;
•dane o wysokości zasobów własnych instytucji tworzącej;
•projekt regulaminu Centrum.
73

3. Co jeszcze jest ważne?
•Między CIS-em a uczestnikami zajęć nie ma stosunku pracy.
•Uczestnicy CIS mają status osób bezrobotnych, a od CIS-u otrzymują
świadczenie integracyjne w wysokości zasiłku dla bezrobotnych.
•O sfinansowanie etapu tworzenia CIS jego organizator może ubiegać się
między innymi u marszałka województwa.
•Późniejszą działalność CIS-u finansować można między innymi ze środków
własnych gminy, środków z Unii Europejskiej oraz dochodów z działalności
wytwórczej, handlowej lub usługowej CIS.
•Jeśli podmiotem prowadzącym CIS jest organizacja pozarządowa, jest ona
zobowiązana do prowadzenia pełnej księgowości i rachunkowego
wyodrębnienia działalności CIS w stopniu pozwalającym na określenie
przychodów i kosztów z nią związanych.

74

FORMA 8: ZAKŁAD AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ – ZAZ (1/6)

1. Czym jest Zakład Aktywności Zawodowej (ZAZ)?
Zakład Aktywności Zawodowej to rozwiązanie dostępne tylko dla organizacji
pracujących z osobami niepełnosprawnymi, w szczególności osobami z
orzeczonym znacznym stopniem niepełnosprawności. Działa on w celach
rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych.
Tego typu jednostkę mogą zakładać także fundacje i stowarzyszenia ZAZ nie
ma osobowości prawnej i funkcjonuje jako jednostka wyodrębniona w
instytucji lub organizacji, która ZAZ utworzyła.

75


2. Kto może założyć Zakład Aktywności Zawodowej (ZAZ)?
ZAZ może założyć powiat, gmina, a także fundacja, stowarzyszenie oraz inna
organizacja społeczna, która za cele statutowe stawia sobie rehabilitację zawodową
i społeczną osób niepełnosprawnych.
Te organizacje mogą zdobyć status Zakładu Aktywności Zawodowej, dla uprzednio
wyodrębnionej organizacyjnie i finansowo jednostki, muszą jednak spełnić pewne
warunki:
•wyodrębniona z organizacji jednostka musi posiadać odpowiedni wskaźnik (co
najmniej 70%) osób niepełnosprawnych o znacznym stopniu niepełnosprawności;
•musi przeznaczać uzyskane dochody na zakładowy fundusz aktywności;
•obiekty użytkowane przez zakład pracy odpowiadają przepisom BHP i
uwzględniają potrzeby osób niepełnosprawnych;
•musi uzyskać zgodę starosty na utworzenie ZAZ-u.
Po spełnieniu warunków decyzję o przyznaniu statusu ZAZ-u wydaje wojewoda.
76

3. Jak założyć Zakład Aktywności Zawodowej (ZAZ)?
Uzyskanie zgody od wojewody to pierwszy krok. Następnie trzeba złożyć we
właściwej dla siebie jednostce organizacyjnej samorządu województwa wniosek o
dofinansowanie ze środków PFRON-u kosztów poniesionych na utworzenie i
prowadzenie zakładu.
Po zaakceptowaniu wniosku przez starostę, organizacja podpisuje umowę , w której
określa się m.in. wysokość środków PFRON-u. Do ostatecznego założenie ZAZ –u
pozostaje jeszcze uzyskanie zaświadczenia o spełnianiu odpowiednich wymogów
jako zakład pracy od Państwowej Inspekcji Pracy. Wtedy wojewoda może nadać
formalny status ZAZ – u.

Wskazówka:
Wskazówka:
Ważne jest tworzenie sieci wsparcia dla powstającego zakładu. Nawiązuj kontakty,
Ważne jest tworzenie sieci wsparcia dla powstającego zakładu. Nawiązuj kontakty,
buduj współpracę zz lokalnymi partnerami –– wszystko to zaowocuje, kiedy już ZAZ
buduj współpracę
lokalnymi partnerami
wszystko to zaowocuje, kiedy już ZAZ
będzie działał. Pamiętaj, że procedura zakładania ZAZ-u może potrwać około dwóch
będzie działał. Pamiętaj, że procedura zakładania ZAZ-u może potrwać około dwóch
lat.
lat.

77


3. Jak założyć Zakład Aktywności Zawodowej (ZAZ)?
• PFRON może sfinansować nie tylko koszty utworzenia ZAZ, ale także jego
prowadzenia (z wyłączeniem kosztów działalności gospodarczej), w
szczególności działalność rehabilitacyjną, jak również wynagrodzenia dla
pracowników (do wysokości 130% wynagrodzenia minimalnego).
• Przepisy nakładają na organizatora ZAZ obowiązek podpisania z
pracownikami umów o pracę.

Wskazówka:
Wskazówka:
Zbieraj fundusze! Niestety, koszty poniesione przed podpisaniem umowy o utworzenie
Zbieraj fundusze! Niestety, koszty poniesione przed podpisaniem umowy o utworzenie
ZAZ (często już na tym etapie konieczne jest poniesienie znaczących wydatków, np. na
ZAZ (często już na tym etapie konieczne jest poniesienie znaczących wydatków, np. na
adaptację pomieszczeń i iobiektów) nie zostaną zwrócone ani uwzględnione jako wkład
adaptację pomieszczeń obiektów) nie zostaną zwrócone ani uwzględnione jako wkład
własny.
własny.

78

4. Na co można przeznaczyć dochody pochodzące z działalności Zakładu
Aktywności Zawodowej (ZAZ)?
Dochody z działalności gospodarczej oraz zwolnień podatkowych ZAZ muszą być
przeznaczone w całości na zakładowy fundusz aktywności. Można z niego
finansować m.in.: usprawnienie i dodatkowe oprzyrządowanie stanowisk pracy,
wspomagające samodzielne funkcjonowanie osób niepełnosprawnych w zakładzie
pracy, zakup sprzętu i wyposażenia, dokształcanie, przekwalifikowanie i szkolenie
osób niepełnosprawnych, rekreację i uczestnictwo osób niepełnosprawnych w życiu
kulturalnym, pomoc w zaspokajaniu innych potrzeb socjalnych i związanych z
rehabilitacją społeczną zatrudnionych osób niepełnosprawnych. Środki funduszu
aktywności przeznaczone na poprawę warunków pracy nie mogą przekraczać 30%
rocznych wpływów tego funduszu.

Wskazówka:
Wskazówka:
Dochodów organizacja prowadząca nie może przeznaczyć na bieżące koszty
Dochodów organizacja prowadząca nie może przeznaczyć na bieżące koszty
prowadzenia i irealizację swojej działalności statutowej.
prowadzenia realizację swojej działalności statutowej.

79


4. Na co można przeznaczyć dochody pochodzące z działalności Zakładu
Aktywności Zawodowej (ZAZ)?
Organizacja prowadząca ZAZ jest zwolniona z podatków w zakresie działalności
ZAZ-u, z tym że:
•z podatków od nieruchomości, rolnego i leśnego – na zasadach określonych w
przepisach odrębnych,
•z podatku od czynności cywilnoprawnych – jeżeli czynność przez niego dokonana
pozostaje w bezpośrednim związku z prowadzeniem zakładu.
Zwolnienie nie obejmuje: podatku od gier, podatku od towarów i usług oraz podatku
akcyzowego, cła, podatków dochodowych, podatku od środków transportu.
Organizacja prowadząca ZAZ jest zwolniona z podatków w zakresie działalności
ZAZ-u, z wyjątkiem opłaty skarbowej i opłat o charakterze sankcyjnym. Prowadzący
ZAZ przekazuje środki uzyskane z tytułu powyższych zwolnień na: PFRON – w
wysokości 10% oraz na zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych –
w wysokości 90%.
Organizacja pozarządowa prowadząca ZAZ jest zobowiązana do prowadzenia
odrębnej i pełnej ewidencji księgowej dla działalności zakładu.
80

FORMA 9: NIEPUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ – NZOZ (1/3)

1. Czym jest Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej (NZOZ)?
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej (NZOZ) to organizacyjnie
wyodrębniony zespół osób i środków majątkowych utworzony w celu
zapewniania
świadczeń
zdrowotnych
i
promocji
zdrowia.
Świadczeniem zdrowotnym są działania służące zachowaniu, ratowaniu,
przywracaniu i poprawie zdrowia oraz inne działania medyczne, wynikające
z procesu leczenia lub przepisów odrębnych.
NZOZ nie jest samodzielną formą prawną. Nie ma osobowości prawnej i
funkcjonuje jako jednostka wyodrębniona w instytucji lub organizacji, która
go utworzyła. Zatem to instytucja lub organizacja prowadząca NZOZ
odpowiada za jego zobowiązania.
NZOZ może być utworzony m.in. przez fundację, stowarzyszenie, kościół,
związek wyznaniowy lub spółkę. Strukturę i zasady działania zakładu opieki
zdrowotnej, jego cele i działania oraz zakres udzielanych świadczeń
medycznych określa statut.

81


2. Jak założyć Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej (NZOZ)?
Etapy tworzenia NZOZ-u są następujące:
•Wybór formy prawnej prowadzenia NZOZ-u – działalność indywidualna czy
spółka.
•Zarejestrowanie działalności gospodarczej.
•Uzyskanie numerów REGON i NIP dla NZOZ-u.
•Zapewnienie infrastruktury: pomieszczeń i urządzeń.
•Wystąpienie do SANEPID-u o potwierdzenie spełnienia wymagań.
•Wydanie uchwały o utworzeniu NZOZ-u i nadanie mu statutu.
•Dobór personelu i powołanie kierownika.
•Zarejestrowanie NZOZ-u w rejestrze zakładów opieki zdrowotnej u wojewody.

82

3. Co jest ważne?
NZOZ musi spełniać ściśle określone wymagania dotyczące wykorzystywanego na ten
cel obiektu i pomieszczeń, a świadczenia medyczne mogą być udzielane wyłącznie
przez osoby z uprawnieniami medycznymi. Zakład może rozpocząć działalność po
wpisaniu do rejestru zakładów opieki zdrowotnej prowadzonego przez wojewodę.
Jeśli NZOZ jest prowadzony przez organizację pozarządową, a udzielane świadczenia
medyczne są bezpłatne, będzie to stanowiło część działalności statutowej
nieodpłatnej. Natomiast, jeśli pacjenci będą ponosić opłaty za usługi, będzie to
odpłatna działalność pożytku publicznego lub działalność gospodarcza.
W przypadku prowadzenia NZOZ-u jako działalności gospodarczej, wypracowany zysk
i możliwość rozporządzania nim będzie uregulowana przepisami właściwymi dla
organizacji prowadzącej. Organizacja pozarządowa jest także zobowiązana do
prowadzenia pełnej księgowości i rachunkowego wyodrębnienia działalności NZOZ-u.

83

A może...
Przedsiębiorstwa społeczne, w celu pełniejszego
osiągnięcia założonych celów społecznych, często
„miksują” kilka form prawnych, tworząc swoiste konsorcja.
Dzięki temu mogą działać wszechstronniej i efektywniej.
Przykład:
Przykład:
Tak było w przypadku Stowarzyszenia Pomocy Wzajemnej „Być Razem”. Jego
Tak było w przypadku Stowarzyszenia Pomocy Wzajemnej „Być Razem”. Jego
członkowie chcieli działać i i pomagać przez znalezienie pracy osobom
członkowie chcieli działać
pomagać przez znalezienie pracy osobom
bezrobotnym i i bezdomnym, dzięki czemu mogli oni wrócić do normalnego,
bezrobotnym bezdomnym, dzięki czemu mogli oni wrócić do normalnego,
godnego życia. Założyli więc Fundację Rozwoju Przedsiębiorczości Społecznej
godnego życia. Założyli więc Fundację Rozwoju Przedsiębiorczości Społecznej
„Być Razem”, która uruchomiła przedsiębiorstwo społeczne, w ramach któego
„Być Razem”, która uruchomiła przedsiębiorstwo społeczne, w ramach któego
osoby zagrożone wykluczeniem znalazły zatrudnienie.
osoby zagrożone wykluczeniem znalazły zatrudnienie.

84

Podsumujmy... #1 Cele

Źródło: www.ekonomiaspoleczna.pl

85

Podsumujmy...
#2 Działalność gospodarcza

Ważne! Istnieją pośrednie ograniczenia w rodzajach działalności gospodarczej
podmiotów mających status organizacji pożytku publicznego – jeśli Twoja
organizacja ma taki status, sprawdź, na co musisz zwrócić uwagę!

86

Podsumujmy...
#3 Wykorzystanie zysku z działalności


87

Podsumujmy... #4 Zarządzanie


88

Podsumujmy... #5 Finanse


89

Pamiętaj!
Zysk społeczny w przypadku przedsiębiorstw
społecznych zawsze powinien górować nad
zyskiem ekonomicznym.
Zysk ekonomiczny zaś zawsze powinien służyć
realizacji
celów
statutowych.
Działaj
transparentnie: publikuj sprawozdania finansowe,
przeprowadzaj audyty, informuj o swoich
działaniach.
90

Chcesz wiedzieć więcej – przeczytaj:
Ustawa z 7 kwietnia 1989 Prawo o stowarzyszeniach
Ustawa z 6 kwietnia 1984 o fundacjach
Ustawa z 24 kwietnia 2003 o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (nowelizacja w
styczniu 2010)
Ustawa z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze, Dz.U. 1982 Nr 30 poz. 210, z późn.
zmianami.
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych, Dz.U. 2006.94.651, z późn.
zmianami.
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 kwietnia 2012 r. w sprawie
przyznawania środków na podjęcie działalności na zasadach określonych dla spółdzielni
socjalnych, Dz.U. 2012 nr 0 poz. 456.
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 3 sierpnia 2007 r. w sprawie
określenia wzorów zaświadczeń dołączanych do wniosku o wpis spółdzielni socjalnej do
Krajowego Rejestru Sądowego, Dz.U. 2007 nr 149 poz. 1051.
Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym, Dz.U. 2003.122.1143, z
późniejszymi zmianami.
Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 r., Dz.U.
2004.99.1001, z późniejszymi zmianami.
Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego, Dz.U. 1994, Nr 111, poz.
535, z późniejszymi zmianami.
91

Chcesz wiedzieć więcej – przeczytaj:
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, Dz.U. 1997, Nr 123, poz. 776, z
późniejszymi zmianami.
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 lipca 2012 r. w
sprawie zakładów aktywności zawodowej, Dz.U. 2012 nr 0 poz. 850
Ustawa o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 r., Dz.U. 2004, nr 64, poz.
593, z poźn. zmianami
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 19 lutego 2009 r. w sprawie
gospodarki społecznej (2008/2250(INI))

Zajrzyj też koniecznie na:
www.ngo.pl
www.ngo.pl
www.ekonomiaspoleczna.pl
www.ekonomiaspoleczna.pl
My także korzystaliśmy zztych portali przygotowując e-learning, który właśnie
My także korzystaliśmy tych portali przygotowując e-learning, który właśnie
zakończyłeś!
zakończyłeś!
92

KONIEC LEKCJI
JAK DZIAŁAĆ W EKONOMII
SPOŁECZNEJ?
czyli jak zgodnie z prawem wprowadzać
zmianę społeczną.
Poradnik.

93

Jak działać w ekonomii spolecznej

Recommandé

Recommandé

Contenu connexe

En vedette

En vedette (12)

Similaire à Jak działać w ekonomii spolecznej

Similaire à Jak działać w ekonomii spolecznej (20)

Jak działać w ekonomii spolecznej