1. ΕΝΟΣΗΣΑ 3- ΕΙΜΑ΢ΣΕ ΟΛΟΙ ΙΔΙΟΙ. ΕΙΜΑ΢ΣΕ ΟΛΟΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣΙΚΟΙ
Δραςτηριότητεσ παραγωγήσ λόγου
1. Περιγράψτε τθν εικόνα και
τα ςυναιςκιματα που ςασ
προκαλεί.
2. Ποιεσ αιτίεσ οδθγοφν
οριςμζνουσ ανκρϊπουσ ςτθν
ακοφςια ι εκοφςια
απομάκρυνςι τουσ από τθν
πατρίδα τουσ;
3. Μετανάςτθσ – Πρόςφυγασ:
γνωρίηετε τθ διαφορά;
(Μπορείτε να μπείτε για λίγο
ςτθ κζςθ των προςφφγων
παίηοντασ ζνα παιχνίδι ςτθν
ιςτοςελίδα: http://www.taxidifygis.org.cy/)
«Λαζεκέλν κνπ θαηλόηαλ πάληα ην όλνκα πνπ καο δίλαλ:
«Μεηαλάζηεο»
Θα πεη, θείλνη πνπ αθήζαλ ηελ παηξίδα ηνπο.
Εκείο, σζηόζν, δε θύγακε γηαηί ην ζέιακε ιεύηεξα
λα δηαιέμνπκε κηαλ άιιε γε. Ούηε
θαη ζε κηαλ άιιε ρώξα κπήθακε
λα κείλνπκε γηα πάληα εθεί, αλ γηλόηαλ.
Εκείο θύγακε ζηα θξπθά. Μαο θπλεγήζαλ, καο πξνγξάςαλε.
Κη ε ρώξα πνπ καο δέρηεθε, ζπίηη δε ζα ‘λαη, κα εμνξία.
Εκείο απνκέλνπκε ‘δσ πέξα, αζύραζηνη,
όζν κπνξνύκε πην θνληά ζηα ζύλνξα,
πξνζκέλνληαο ηνπ γπξηζκνύ ηε κέξα, θαξαδνθώληαο ην παξακηθξό
ζεκάδη αιιαγήο ζηελ άιιελ όρζε, πλίγνληαο κ’ εξσηήζεηο
θάζε λενθεξκέλν, ρσξίο ηίπνηα λα μερλάκε, ηίπνηα λ’ απαξληόκαζηε,
ρσξίο λα ζπρσξάκε ηίπνηα απ’ όζα έγηλαλ, ηίπνηα δε ζπρσξάκε.
Α, δε καο μεγειάεη ηνύηε ε ηξηγύξσ ζησπή! Αθνύκε ίζακ’ εδώ
ηα νπξιηαρηά πνπ αληηιαινύλ από ηα ζηξαηόπεδά ηνπο.
Εκείο νη ίδηνη κνηάδνπκε ησλ εγθιεκάησλ ηνπο απόερνο, πνπ θαηάθεξε
ηα ζύλνξα λα δξαζθειίζεη. Ο θαζέλαο καο,
πεξπαηώληαο κεο ζην πιήζνο κε παπνύηζηα μεζθηζκέλα,
καξηπξάεη ηελ ληξνπή πνπ ηε ρώξα καο κνιεύεη.
Όκσο θαλέλαο καο δε ζα κείλεη εδώ.
Η ηειεπηαία ιέμε δελ εηπώζεθε αθόκα.»

2. 1. Περιγράψτε τθν εικόνα. Ποια
ςυναιςκιματα και ςκζψεισ ςασ δθμιουργεί;
2. Πϊσ νομίηετε ότι νιϊκει αυτόσ ο
άνκρωποσ; Σι χωράει ςτθ βαλίτςα που
μεταφζρει; Σι άφθςε πίςω του;
Σο κζμα τθσ προςφυγιάσ ζχει αποτελζςει
πθγι ζμπνευςθσ για πολλοφσ μουςικοφσ, οι
οποίοι μζςα από τουσ ςτίχουσ και τισ νότεσ
προςπακοφν να προςεγγίςουν γλαφυρά το
κζμα. Μπορείτε να ακοφςετε τα τραγοφδια:
«Μετανάςτησ», ςτίχοι: Βαγγζλθσ
Γκοφφασ, ερμθνεία: Μελίνα Μερκοφρθ.
http://www.youtube.com/watch?v=NJ7oV0GujSE
«Μου ‘πεσ φεφγω μετανάςτησ», ςτίχοι: Μάνοσ Ελευκερίου, μουςικι: Ηλίασ
Ανδριόπουλοσ, ερμθνεία: Άλκθςτισ Πρωτοψάλτθ.
http://www.youtube.com/watch?v=lDdAQOGesso
«Σαν το μετανάςτη», ςτίχοι: Λευτζρθσ Παπαδόπουλοσ, μουςικι: Zulfi Livaneli,
ερμθνεία: Μαρία Φαραντοφρθ. http://www.youtube.com/watch?v=5ydtlZ3zH3g
1. Περιγράψτε τθν εικόνα.
Ποιεσ ςκζψεισ και
ςυναιςκιματα ςασ προκαλεί;
2. Προςζξτε ιδιαίτερα
αγκακωτό ςωςίβιο. Ποια
προβλιματα ι απειλζσ
καλοφνται να υπερπθδιςουν
οι πρόςφυγεσ και οι
μετανάςτεσ ςτθ νζα τουσ ηωι;
3. Μπορείτε να ακοφςετε το
τραγοφδι του ΢ωκράτθ
Μάλαμα με τίτλο «Στην
Αμερική», ςε ςτίχουσ και
μουςικι του Θανάςθ Παπακωνςταντίνου. ΢το τραγοφδι γίνεται λόγοσ για τισ ταλαιπωρίεσ
που υφίςτανται οι πρόςφυγεσ και οι μετανάςτεσ μζχρι να φτάςουν ςτη δική τουσ «Γη τησ
Επαγγελίασ», αλλά και για τισ δυςκολίεσ προςαρμογισ ςτο νζο τόπο. Οι εικόνεσ του βίντεο
παραπζμπουν ςε άλλεσ δεκαετίεσ, αλλά θ ουςία (οι δυςκολίεσ, θ υπομονι και θ
ηωγραφιςμζνθ ςτο πρόςωπο ελπίδα) δεν αλλάηει.
http://www.youtube.com/watch?v=a8uxqzokc0w

3. 4. Διαβάςτε και κάποιεσ μαρτυρίεσ.
[…] Τα ραξηηά ηεο δηαδξνκήο
θη από πάλσ ε αζηπλνκία
ρσξίο άδεηα παξακνλήο
ε ειπίδα κόλν κία
θαη θακία θηινμελία
Φσηεηλή Θαλάζε
Έλα κεηαλάζηεο έρεη όλεηξα θη ειπίδεο.
Έλαο κεηαλάζηεο θάλεη κεγάιν ηαμίδη.
Έλαο κεηαλάζηεο ζα ιύζεη ηα πξνβιήκαηά ηνπ ζε μέλε ρώξα.
Έλαο κεηαλάζηεο ζα είλαη θηινμελνύκελνο
Η αιήζεηα είλαη:
Έλαο κεηαλάζηεο δεη ζε θαηαπιηζκό.
Έλαο κεηαλάζηεο ζα ππνζηεί ξαηζηζκό.
Έλαο κεηαλάζηεο ζα θξύβεηαη από ηηο αξρέο.
Έλαο κεηαλάζηεο ζα δεη ζηε θηώρηα θαη ζηελ μεληηηά.
Έλαο κεηαλάζηεο ζα πξνζπαζεί λα βγάιεη άδεηα.
Αλ όκσο όινη θάλνπλ θάηη γη’ απηνύο,
νη νηθνγέλεηέο ηνπο ζα δήζνπλ επηπρηζκέλεο.
Άξεο Σηλάηθα
ΚΕΙΜΕΝΟ 1
Ποια είναι η χώρα μου;
Του ΝΙΚΟΥ ΟΝΤΟΥΜΠΙΤΑΝ
«Γεννικθκα τον Απρίλιο του 1981. Εδϊ ςτθν Ακινα. ΢το Μαιευτιριο
«Αλεξάνδρα»… Οι γονείσ μου ιρκαν ςτθν Ελλάδα με ςπουδαςτικι βίηα. Ο μπαμπάσ μου
ςποφδαςε Νομικά, θ μθτζρα μου Οικονομικά. Αν και πιραν πτυχίο, ζκαναν δουλειζσ
άςχετεσ. Ήρκαν από το Λάγκοσ, τθν πρωτεφουςα τθσ Νιγθρίασ. Δεν ζχω πάει ποτζ. Οι
εικόνεσ που ζχω είναι από φωτογραφίεσ των γονζων και το Διαδίκτυο. Μεγάλωςα ςτθν Πλ.
Αμερικισ. Σότε ιμαςταν μόνο δφο οικογζνειεσ Αφρικανϊν ςε όλθ τθ γειτονιά. Μζναμε ςτο
ιςόγειο. Ήταν δφςκολα χρόνια. Θυμάμαι ότι οι γονείσ μου ιταν επιφυλακτικοί. Δφςκολα με
άφθναν να βγω ζξω. ΢αν να ικελαν να με προςτατζψουν από κάτι. Κάκε τόςο μου ζλεγαν:
«Νίκο πρόςεχε, δεν είςαι ςαν τα άλλα τα παιδιά. Εςφ είςαι ξζνοσ και αν γίνει καμιά ςτραβι,
εςζνα κα κοιτάξουν ςτραβά». Σεςςάρων χρονϊν πιγα ςτο νθπιαγωγείο. Πζραςα καλά γιατί
ιμαςταν μαηί με τον ξάδελφό μου τον Μανϊλθ. Είχαμε μια κοινι φίλθ, τθ Μαργαρίτα.
Πολφ όμορφθ. Ελλθνίδα από μθτζρα Ρωςίδα. Ήμαςταν οι «ξζνοι» του νθπιαγωγείου…
ΜΕΧΡΙ ζξι χρονϊν, με τουσ γονείσ μου μιλοφςα αγγλικά και γιορουμπά (θ γλϊςςα
τθσ φυλισ των γονιϊν μου). Όταν μπικα ςτο δθμοτικό ςκεφτόμουν πρϊτα ςτα αγγλικά ι
ςτα γιορουμπά και μετά εκφραηόμουν ςτα ελλθνικά. Περνοφςα με άνεςθ από τθ μια
γλϊςςα ςτθν άλλθ. ΢αν να ζμενα ςε ζνα ςπίτι και να περνοφςα από το ζνα δωμάτιο ςτο
άλλο. Με τουσ γονείσ μου άρχιςα να μιλάω ςυνζχεια ελλθνικά κοντά ςτθν εφθβεία. Αγγλικά
μιλάγαμε όταν κάναμε κάποια κεωρθτικι ςυηιτθςθ. Γιορουμπά όταν ςυηθτοφςαμε τα
οικογενειακά ι όταν τςακωνόμαςταν. Ελλθνικά όταν ιμαςταν ευδιάκετοι και χαλαροί.
*…+Ζχω κουλτοφρα και νοοτροπία ελλθνικι. Σθν ίδια ςτιγμι ζχω κρατιςει ςτοιχεία από τθν

4. κουλτοφρα των γονιϊν μου. Αυτό με βοθκάει, δεν ξζρω πϊσ να το εξθγϊ, με φζρνει ςε μια
ιςορροπία, ςυναιςκθματικά και πνευματικά.
ΠΗΓΑ ςτο 605ο Δθμοτικό Ακθνϊν. ΢τθν Πλ. Αμερικισ. Εκεί ζχαςα το κζφι μου.
Αρχίηω και καταλαβαίνω ότι «μεγάλε είςαι διαφορετικόσ». Ήμουν το μόνο παιδί «ξζνο» και
μαφρο του ςχολείου. Σι ςθμαίνει να νιϊκεισ διαφορετικόσ; Με μια φράςθ ςθμαίνει να είςαι
πάντα ςτθν τςίτα. Γιατί κάποιοσ κα πει κάτι για το χρϊμα ι τθν καταγωγι ςου. Θυμάμαι τον
εαυτό μου ςτο δθμοτικό μονίμωσ ςτθν τςίτα. Ο κυμόσ ιταν το όπλο μου. Να με φοβάται
οποιοςδιποτε προςπακεί να με προςβάλει ι να με μειϊςει. Σο δθμοτικό ιταν το πιο
ςκλθρό κομμάτι τθσ ηωισ μου. Είχα μόνο δυο καλοφσ δαςκάλουσ. Αν ζμακα κάτι, το οφείλω
ςε αυτοφσ. Θυμάμαι και μια κακι δαςκάλα. Μασ ρϊτθςε μια μζρα τι κζλουμε να γίνουμε
όταν μεγαλϊςουμε. Όταν ιρκε θ ςειρά μου είπα ότι κζλω να γίνω δικθγόροσ. Σα παιδιά
ςυνικωσ κζλουν να μοιάςουν ςτον μπαμπά τουσ. Γζλαςε κυνικά και ςχολίαςε «ςιγά μθ
γίνεισ και δικθγόροσ». Ζχουν περάςει είκοςι χρόνια και το κυμάμαι ςαν χκεσ.
΢ΣΟ ΓΤΜΝΑ΢ΙΟ απελευκερϊκθκα. Πιγα ςτο 41ο Γυμνάςιο Ακθνϊν, ςτθν Πλ.
Αμερικισ. Εκεί ζκανα τισ πρϊτεσ πραγματικζσ παρζεσ. Άρχιςα να «ξεχνάω» πωσ είμαι
διαφορετικόσ. Όχι γιατί δεν υπιρχαν αυτοί που μου το κφμιηαν. Απλά κατάλαβα ότι
κάποιοσ ςε κζλει «διαφορετικό» επειδι κζλει να νιϊςει ανϊτεροσ. Είναι ζνα παιχνίδι
εξουςίασ. Σότε εςφ ο «διαφορετικόσ» πρζπει να τον κοιτάξεισ ςτα μάτια, χωρίσ φόβο. Γιατί
αφριο κα είςαι πάλι εκεί. Και πρζπει να μθν είςαι με χαμθλό το κεφάλι. Πολλζσ φορζσ με
βοθκοφςε και θ ςωματικι μου διάπλαςθ, ϊςτε αυτοί που δεν ζπαιρναν από λόγια, να με
φοβοφνται αλλιϊσ. Ήμουν ςκλθρόσ ςε όςουσ ιταν ςκλθροί μαηί μου. Και ζβλεπα ότι ζτςι
αποκτοφςα ςεβαςμό. Και όταν αποκτάσ ςεβαςμό, αποκτάσ και αυτοπεποίκθςθ… ΢το λφκειο
βελτιϊκθκα κεαματικά ςτα μακιματα. Χωρίσ να πάω φροντιςτιριο φυςικά. Δεν είχα αυτι
τθ δυνατότθτα. Οι γονείσ μου ζδιναν πολφ μεγάλθ ςθμαςία ςτο ςχολείο. Ήκελαν
οπωςδιποτε να πάω ςτο πανεπιςτιμιο…
ΜΙΑ ΜΕΡΑ με ςταμάτθςαν ςτον δρόμο. Μου ηιτθςαν τα χαρτιά. Δεν είχα. Όλοι οι
φίλοι μου είχαν να δείξουν τισ ταυτότθτζσ τουσ. Εγϊ τίποτα. Πιγα ςπίτι αναςτατωμζνοσ.
«Εγϊ τι ζχω να δείξω όταν μου ηθτοφν χαρτιά;» ρϊτθςα τουσ γονείσ. Δεν ιξεραν τι να μου
απαντιςουν. Σο μόνο που μποροφςα να ζχω επάνω μου ιταν θ λθξιαρχικι πράξθ γζννθςθσ,
από το Μαιευτιριο «Αλεξάνδρα». Ήταν θ ταυτότθτά μου. Δεν μποροφςα να βγάλω καν
νιγθριανό διαβατιριο. Ζπρεπε να ζχω τουλάχιςτον πιςτοποιθτικό γζννθςθσ. Δεν είχα. Δεν
υπιρχε καν πρεςβεία τθσ Νιγθρίασ εδϊ. Ζγινα άπατρισ…
ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΘΗΚΑ για μινεσ. Σελικά κατάφερα να κάνω αίτθςθ για άδεια
παραμονισ ςτο Αλλοδαπϊν. Όταν πιγα εκεί, οι αςτυνομικοί με ζβλεπαν ςαν να ιμουν
εξωγιινοσ. Πϊσ είναι δυνατόν και δεν ζχεισ ελλθνικι ταυτότθτα, μου ζλεγαν! Ζκανα αίτθςθ
για άδεια παραμονισ για ανκρωπιςτικοφσ λόγουσ. Δεν προβλεπόταν τίποτα άλλο για τθν
περίπτωςι μου. Μου ζδωςαν ζναν αρικμό πρωτοκόλλου. Χωρίσ φωτογραφία, χωρίσ όνομα.
Αυτό ιμουν για το κράτοσ. Μζχρι που με ςταμάτθςαν μια μζρα για εξακρίβωςθ ςτοιχείων.
Όταν τουσ ζδειξα αυτό το χαρτί με πιγαν ςτο τμιμα. ΢το Ακροπόλεωσ. Μου είπαν να
περιμζνω μζχρι να ζρκει ςιμα από τθ Γενικι Αςφάλεια. Πζραςε ολόκλθρθ μζρα και ςιμα
δεν ιρκε. Ο επόμενοσ διοικθτισ είπε να με κλείςουν μζςα. Ζπακα ςοκ. Με ζκλειςαν ςτο
κελί με άλλουσ κρατοφμενουσ. Κλεφτρόνια, τςαντάκθδεσ, τοξικομανείσ. Ήμουν 19 χρονϊν.
Ζνιωκα φοβιςμζνοσ και ταπεινωμζνοσ.
ΣΟ Α΢ΣΕΙΟ τθσ υπόκεςθσ ιταν ότι υπιρχε ο καλόσ και ο κακόσ διοικθτισ. Όταν
ερχόταν ο καλόσ με ζβγαηαν από το κελί και κακόμουν ςε ζνα γραφείο. Όταν ερχόταν ο

5. κακόσ με ξανάβαηαν ςτο κελί. Μζχρι που ζπειτα από τρεισ μζρεσ, ο καλόσ αποφάςιςε να
πάμε μαηί ςτθ Γενικι Αςφάλεια, να βροφμε τον φάκελό μου. Με ζβαλαν ςε ζνα αυτοκίνθτο,
με ςυνοδεία, ςαν υπόδικοσ. Θυμάμαι ότι κατεβικαμε ςε ζνα υπόγειο και μετά βρεκικαμε
μπροςτά ςε ζνα γραφείο γεμάτο ςυρτάρια και φακζλουσ. Ζκαναν μόνο πζντε λεπτά να
βρουν τον φάκελο! Με άφθςαν ελεφκερο. Δεν ξεχνάω ότι ο καλόσ διοικθτισ μοφ ηιτθςε
ςυγγνϊμθ…
ΑΤΣΟ ΠΟΤ ζγινε, μου άφθςε μια τεράςτια απογοιτευςθ. Μου ζμεινε κυρίωσ ο
φόβοσ τθσ αδικίασ. Ότι μπορεί να βρεκεί κάποιοσ πίςω από τα κάγκελα χωρίσ να καταλάβει
το πϊσ και το γιατί. …Ζγινα ξζνοσ με το ηόρι. Ζπρεπε να ψάξω να βρω τι είμαι. Αυτό
ςυνεχίςτθκε και ςυνεχίηεται ακόμα… Παρϋ όλα αυτά δεν μαςάω και ςυνεχίηω. Σο μζλλον
πϊσ το βλζπω; ΢κλθρι δουλειά και Κeep walking που λζει και θ διαφιμιςθ… Πϊσ ζνιωςα
όταν άκουςα για το καινοφργιο νομοςχζδιο; Ότι δεν μπορϊ να φζρω πίςω όςα ζχαςα, αλλά
από εδϊ και πζρα το μζλλον είναι ςτα χζρια μου. Ότι μπορϊ να προςφζρω ςτον εαυτό μου.
Και ςτθ χϊρα μου. Ποια είναι θ χϊρα μου; Η Ελλάδα φυςικά…»
1. Ποιοσ είναι ο ςυντάκτθσ του κειμζνου;
2. Ποια προβλιματα αντιμετωπίηει ςτθν κακθμερινότθτά του και
γιατί;
ΚΕΙΜΕΝΟ 2
Η ζννοια τθσ «ξενοφοβίασ» είναι κατά κάποιον τρόπο παραπλανθτικι, κακϊσ υποδθλϊνει
τθν απόρριψθ κάκε «ξζνου», ενϊ ςτθν ουςία τα πράγματα δεν είναι ζτςι. Σο φαινόμενο τθσ
ξενοφοβίασ, όπωσ αυτό εκδθλϊνεται ςιμερα ςτισ χϊρεσ – μζλθ τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ,
δεν αφορά γενικά και αόριςτα τουσ ξζνουσ αλλά τουσ μετανάςτεσ και πιο ςυγκεκριμζνα
τουσ οικονομικοφσ και πολιτικοφσ πρόςφυγεσ που προζρχονται κυρίωσ από τισ χϊρεσ του
λεγόμενου Σρίτου Κόςμου. Οι Αμερικανοί, για παράδειγμα, που ηουν ςτισ διάφορεσ χϊρεσ
είναι επίςθσ ξζνοι. Κανείσ ωςτόςο δε διανοικθκε να τουσ αντιμετωπίςει εχκρικά ι να τουσ
απορρίψει για φυλετικοφσ λόγουσ, εκτόσ βζβαια και αν ανικουν ςτθν κατθγορία των
Μαφρων… Είναι, λοιπόν, «θλίου φαεινότερον» ότι θ ξενοφοβία αφορά κοινωνικζσ ομάδεσ
ανκρϊπων που κεωροφνται από τουσ ντόπιουσ υποδεζςτεροι, κακϊσ οι εκνικζσ και
πολιτιςτικζσ τουσ παραδόςεισ και ςυνικειεσ διαφζρουν από τισ δικζσ τουσ.
1. Ποια είναι θ ςθμαςία τθσ ξενοφοβίασ ςτθν Ευρϊπθ;
2. ΢ε ποιο ςυμπζραςμα καταλιγει ο ςυγγραφζασ;
3. Ποια είναι θ ςθμαςία των υπογραμμιςμζνων λζξεων ι φράςεων;

6. Και τώρα … ςειρά ςασ να ςκεφτείτε:
Πώσ μποροφμε να εξαφανίςουμε ή να περιορίςουμε τον ρατςιςμό;
1. Σεβαςμόσ ςτα ανθρώπινα δικαιώματα. Ποια είναι αυτά;
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
2. Αναβάθμιςη του ρόλου τησ Παιδείασ. Γιατί;
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..
3. Αντιμετώπιςη των προβλημάτων τησ καθημερινότητασ των μεταναςτών αλλά και των
κατοίκων των χωρών υποδοχήσ. Ποια προβλιματα αντιμετωπίηουν; Σι μπορεί να κάνει το
κράτοσ;
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..
4. Ευαιςθητοποίηςη των πολιτών και των κυβερνήςεων παγκοςμίωσ. Ποιοσ μπορεί να
είναι ο ρόλοσ των ΜΜΕ;
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

7. ΠΗΓΕ΢:
http://www.educartoon.gr/lessons