2. KALIGIRANG KASAYSAYAN
-Nagsimula ang Panahon ng Bagong Lipunan noong ika-21
ng Setyembre, 1972.
-Nagpatuloy pa rin ang Gawad Carlos Palanca sa
pagbibigay ng patimpalak.
-Halos tungkol sa ikauunlad ng bayan ang naging
karaniwang paksain ng mga akda tulad ng Luntiang
Rebolusyon (Green Revolution), pagpaplano ng
pamilya, wastong pagkain (nutrition), “drug addiction,”
polusyon, at iba pa.
-Pinagsikapan ng Bagong Lipunan na maputol ang mga
malalaswang babasahin, gayundin ang mga akdang
nagbibigay ng masamang impluwensiya sa moral ng mga
mamamayan. Ang lahat ng pahayagang pampaaralan ay
pansamantalang pinahinto, at maging ang mga samahang
pampaaralan.
3. -Nagtatag ang Pamahalaang Militar ng bagong
kagawaran na tinawag na “Ministri ng Kabatirang
Pangmadla” upang siyang mamahala at sumubaybay
sa mga pahayagan, aklat, at mga iba pang babasahing
panlipunan.
-Muling ibinalik ng Unang Ginang Imelda Romualdez
Marcos sa pagpapanibagong-buhay ang ating mga
sinaunang dula tulad ng
Senakulo, Sarsuela, Embayoka ng mga Muslim at iba
pa.
-Ipinatayo niya ang Cultural Center of the
Philippines, Folk Arts Theatre, at maging ang
Metropolitan Theater ay muli rin niyang ipinagawa
upang mapagtanghalan ng mga dulang Pilipino.
4. -Naging laganap din ang pag-aawit noon sa wikang
Pilipino. Maging ang mga ipinadadala sa ibang
bansa ay awiting Pilipino rin ang inaawit.
-Ang mga lingguhang babasahin tulad ng
Kislap, Liwayway, at iba pa ay malakiang naitulong
sa pagpapaunlad ng panitikan. Naging lagusan ito
ng manunulat upang mailathala ang kanilang mga
akda.
-Tahasang masasabi na naging maningning ang
Panitikang Filipino sa panahong ito.
5. ANG PANULAANG TAGALOG SA PANAHON NG
BAGONG LIPUNAN
-Ilang buwan ang nakalipas pagkatapos ideklara ang
Batas Militar, ang mga sumusunod ang naging
“Islogan” ng Bagong Lipunan ay nabasa at narinign
ng mga mamamayan:
1. “Sa ikauunlad ng bayan
Disiplina ang kailangan.”
2. “Tayo’y kumain ng gulay
Upang humaba ang buhay.”
6. 3. “Magplano ng pamilya
Nang ang buhay ay lumigaya.”
4. “Ang pagsunod sa magulang
Tanda ng anak na magalang.”
5. “Tayo’y magtanim
Upang mabuhay.”
6. “Tayo’y magbigayan
at huwag magsikisikan.”
7. -Naging paksa rin ng tula ang
pagkakaisa, tiyaga, pagpapahalaga sa
pamnasang kultura, ugali, kagandahan ng
kapaligiran, at iba pa.
-Kabilang sa mga nagsisulat ng tula nang
panahong ito sina Ponciano Pineda, ang
kasalukuyang direktor ng SWP, Aniceto
Silvestre, Jose Garcia Relevo, Bienvenido
ramos, Vicente Dimasalang, Cir Lopez
Francisico, Pelagio Sulit Cruz, at iba pa.
8. AWITIN SA PANAHON NG BAGONG
LIPUNAN
-Noong 1975, nagbago ang takbo ng kasaysayan ng
awitinng Pilipino nang ang “TL Ako Sa Iyo” ay awitin ng
pangkat Cinderella. Ang awiting ito ay naging popular sa
tawag na himig-Maynila. Binubuo ito ng ilang “balbal” na
Pilipino na may kakaibang kumpas kaya mabilis na
tinanggap ng mga tao.
-Naging tanyag din si Rico J. Puno sa pag-awit ng himigMaynila tulad ng kanyang “The Way We Were.”
Kabilang din sina:
Freddie Aguilar – Anak
Florante – Ako’y Pinoy
Jose Mari Chan
Tito, Vic at Joey
9. DULA SA PANAHON NG BAGONG LIPUNAN
-Nabuhay muli ang mga sinaunang dula tulad ng Sarsuela
ng mga Tagalog, Senakulo, at Embayoka ng mga Muslim na
pawang itinanghal sa ipinakumpuning Metropolitan Theater
at ipinatayong Folk Arts Theater at Cultural Center of the
Philippines.
Marami ring mga paaralan at samahan ang nagtanghal ng
naiibang dula.
1.
Mindanao State University – Sining Kambayoka
2.
PETA – nins Cecile Guidote Alvarez at Lino Brocka
3.
Repertory Philippines – nina Rebecca Godines at
Zenaida Amador
4.
UP Repertory – ni Behn Cervantes
5.
Teatro Filipino – ni Rolando tinio
10. -Itinanghal din ang “Tales of Manuvu” na isang
makabago o istilong rock na operang ballet at
`
nakadagdag din sa dulaang Pilipino noong 1977.
Ito’y tinampukan nina Celeste Legazpi, Leah
Navarro, Hajji Alejandro, Boy Camara, Anthony
Castelo, Rey Dizon, Gina Mariano, at iba pa.
Sinulat ito ni Bienvenido Lumpera.
-Si Imee Marcos na anak ng ating ng Pangulo ng
bansa ay isa ring artista ng dulaan sa kanyang
pagkakaganap bilang pangunahing papel sa
“Santa Juana ng Koral” at “The Diary of Anne
Frank.
11. ANG RADYO AT TELEBISYON
-Ang radyo ay patuloy pa ring tinatangkilik nang
panahong ito. Ang kanyang dugtungang “Si
Matar”, “Dahlia”, “Ito ang Palad Ko,” at “Mr.
Lonely,” at iba pa ang naging pampalipas oras o
libangang pakinggan ng ating mga kabataan.
-Subalit di maikakaila na maraming artista sa
radyo na lumipat sa telebisyon sa dahilang mas
malaki ang bayad ng pagganap sa telebisyon
kaysa sa radyo. Ilan dito ay sina Augusto
Victa, Gene Palomo, Mely Tagasa, Lina
Pusing, Ester Chavez, Luz Fernandez, at iba pa.
12. -Ang mga dula sa telebisyon nang panahong
ito na labis na tinagkilik ng marami ay ang
Gulong ng Palad, Flor de Luna, Anna Liza at
iba pa.
-Ang “Superman” at “Tarzan” ay kinagiliwan ng
mga bata nang panahong ito.
13. ANG PELIKULANG PILIPINO
-Nagkaroon ng Pista ng mga Pelikulang Pilipino
sa panahong ito. Sa ganitong kapistahan ay
pawang mga pelikulang Pilipino ang ipinalalabas
sa mga sinehan sa Metro Manila. Ginagawaran
ng gantimpala at pagkilala ang nagwawaging
mga pelikula at artista.
-Nagsilabas sa panahong ito ng Bagong Lipunan
hanggang 1979 ang mga pelikulang walang
romansa o seks subalit tinangkilik dahil sa
kakaibang kayarian nito.
14. MGA PELIKULA:
1. “Maynila…Sa mga Kuko ng Liwanag” – sinulat ni
Edgardo Reyes. Isinapelikula sa direksyon ni Lino
Brocka sa pangunguna ni Bembol Roco.
2. “Minsa’y Isang Gamu-gamo” – ang pangunahing
bituin dito ay si Nora Aunor.
3. “Ganito Kami Noon…Paano Kayo Ngayon” –
pinangunahan nina Christopher de Leon at Gloria
Diaz.
4. “Insiang” – pinangunahan ni Hilda Coronel
5. “Aguila”- pinangunahan ni Fernando Poe Jr., Jay
Ilagan, at Christopher de Leon.
15. -Ngunit hindi pa rin napahindian nang
panahong ito ang mga pelikulang nahihinggil
sa seks na kinagiliwan ng mga tao. Mula sa
mga inangkat na pelikula sa ibang bansa na
natutungkol dito at maging ang mga pelikulang
Pilipino ay ito ang naging kasangkapan ng mga
prodyuser sa pagkita ng salapi mula sa takilya.
16. ANG PAHAYAGAN, KOMIKS, MAGASIN, AT IBA
PANG BABASAHIN
-Sa panahong ito ng Bagong Lipunan, nagbihis ng
panibagong anyo ang nilalaman ng mga pahayagan.
Ang mga balitang dati’y naglalahad ng karahasan tulad
ng patayan, nakawan, panggagahasa, at iba ay
napalitan ng mag balitang pangkaunlaran, pangekonomiko, disiplina, pangkultura, turismo at iba pa.
Maga Pahayagan:
1. Bulletin Today
5. Pilipino Express
2. Times Journal
6. Phil Daily Express
3. Peolple’s Journal
7. Evening Express
4. Balita
8. Evening Post
17. -Sadyang nakahiligan nang basahin ng mga
mamamayang Pilipino ang magasing Liwayway
simula noong 1922. Bukod sa Liwayway, ang
ilan pang magasing mababasa nang panahong
ito ay ang:
1. Kislap
2. Bulaklak
3. Extra Hot
4. Jingle Sensation
18. -Bukod sa mga magasin, para namang mga
kabuteng nagsisulpot ang mga komiks na siyang
kinagigiliwang basahin ng marami. Kabilang dito
ang mga sumusunod:
1. Pilipino
4. Klasik
2. Hiwaga
5. Espesyal
3. Love Life
-Sa kabuuang tanaw, masasabing ang sangay ng
Panitikang Pilipino na nanaluktok sa Bagong
Lipunan ay ang mga sanaysay, mga talumpati at
tula.
