Social learning theory

1. ‫يادگيري‬ ‫نظريه‬
‫اجتماعی‬
‫بندورا‬ ‫آلبرت‬
Social Learning Theory
Albert Bandura: 1925

2. ‫نامه‬‫زندگی‬
•‫آلبرت‬‫بندورا‬(Albert Bandura)‫‌شناس‬‫ن‬‫روا‬‫کانادایی‬-‫آمریکایی‬‫است‬‫که‬‫نظریه‬‫یادگیری‬‫را‬‫مطرح‬‫‌اس‬‫ه‬‫کرد‬‫ت‬.
•‫در‬۴‫دسامبر‬۱۹۲۵‫در‬‫منطقه‬‫کوهستانی‬‫و‬‫سرد‬‫شمال‬،‫آلبرتا‬‫کانادا‬‫به‬‫دنیا‬‫آمد‬.
•‫از‬‫ابتدائی‬‫تا‬‫دبیرستان‬‫به‬‫یک‬‫مدرسه‬‫رفت‬.‫بعد‬‫از‬،‫دیپلم‬‫بندورا‬‫به‬‫دانشگاه‬‫بریتیش‬‫کلمبیا‬‫رف‬‫ت‬.‫عالوه‬‫بر‬‫‌شناسی‬‫ن‬‫روا‬
،‫بالینی‬‫بندورا‬‫به‬‫‌های‬‫ه‬‫نظری‬‫یادگیری‬‫نیز‬‫بسیار‬‫‌مند‬‫ه‬‫عالق‬‫شد‬.‫در‬۱۹۴۹،‫بعد‬‫از‬‫فقط‬‫سه‬‫سال‬،‫کالج‬‫لیسانس‬
‫‌شناسی‬‫ن‬‫روا‬‫گرفت‬.‫به‬‫هنگام‬‫انتخاب‬‫دانشگاه‬‫برای‬،‫‌لیسانس‬‫ق‬‫فو‬‫بندورا‬‫از‬‫عالقه‬‫خود‬‫به‬‫‌شناسی‬‫ن‬‫روا‬‫ب‬‫الینی‬‫پیروی‬
‫کرد‬‫و‬‫به‬‫دانشگاه‬‫آیووا‬‫رفت‬.
•‫بندورا‬‫در‬۱۹۵۱‫‌لیسانس‬‫ق‬‫فو‬‫و‬‫در‬۱۹۵۲‫دکترای‬‫‌شناسی‬‫ن‬‫روا‬‫بالینی‬‫را‬‫از‬‫دانشگاه‬‫آیووا‬‌‫ت‬‫دریاف‬‫کرد‬.‫عالوه‬‫بر‬
‫شاگردی‬‫نزد‬‫استاد‬‫بزرگی‬‫مثل‬،‫اسپنس‬‫درس‬‫خواندن‬‫در‬‫دانشگاه‬‫آیووا‬‫یک‬‫تأثیر‬‫مهم‬‫دیگر‬‫در‬‫زندگی‬‫ب‬‫ندورا‬‫داشت‬.‫او‬
‫در‬‫آنجا‬‫با‬‫همسر‬‫آینده‬،‫خود‬‫ویرجینیا‬،‫وارنز‬‫آشنا‬‫شد‬.
•‫بندورا‬‫بعد‬‫از‬‫دانشگاه‬‫آیووا‬‫یک‬‫دوره‬‫کارآموزی‬‫یک‬‫ساله‬‫را‬‫در‬WGC‫پذیرفت‬.‫در‬۱۹۵۳،‫در‬‫پایان‬‫کارآموزی‬‫در‬
،‫ویچیتا‬‫به‬‫دانشگاه‬‫استنفورد‬‫در‬‫پالو‬‫آلتو‬‫رفت‬‫و‬‫به‬‫عنوان‬‫استاد‬‫در‬‫‌جا‬‫ن‬‫آ‬‫مشغول‬‫به‬‫کار‬‫شد‬.‫او‬‫در‬‫تمام‬‫طول‬‫کاریری‬
‫آکادمیک‬،‫خود‬‫بجز‬‫فقط‬‫یک‬،‫سال‬‫در‬‫‌جا‬‫ن‬‫هما‬‫ماند‬.

3. ‫نظريه‬ ‫تعلق‬ ‫مورد‬ ‫نظري‬ ‫مکتب‬‫يادگيري‬
•،‫بندورا‬‫مانند‬‫افرادی‬‫چون‬،‫هال‬،‫پیاژه‬،‫تولمن‬‫نورمن‬‫و‬‫مکتب‬،‫گشتالت‬‫به‬‫فرض‬‫یه‬
‫یادگیری‬‫شناختی‬‫دلبسته‬‫بوده‬‫و‬‫بنیاد‬‫فکری‬‫خود‬‫را‬‫بر‬‫اساس‬‫این‬‫فرضیه‬‫بنا‬‫نهاده‬‫ا‬‫ست‬.
‫همچنین‬،‫ورتهایمر‬‫راجرز‬‫و‬‫کهلر‬‫نیز‬‫از‬‫گروه‬‫‌گرایان‬‫ت‬‫شناخ‬‫هستند‬.
•‫‌پردازان‬‫ه‬‫نظری‬‫محرك‬-‫پاسخ‬‫و‬‫‌گرایان‬‫ی‬‫شناخت‬‫هر‬‫دو‬‫گروه‬‫در‬‫‌شان‬‫ی‬‫‌ها‬‫ی‬‫بررس‬‫دربار‬‫ه‬
‫یادگیری‬‫از‬‫روش‬‫علمی‬‫بهره‬،‫‌گیرند‬‫ی‬‫م‬‫اما‬‫هم‬‫در‬‫بیان‬‫‌ها‬‫ه‬‫فرضی‬‫و‬‫اصول‬‫و‬‫هم‬‫در‬
‫‌ها‬‫ف‬‫هد‬‫و‬‫‌هایشان‬‫ش‬‫رو‬‫با‬‫یکدیگر‬‫تفاوت‬‫دارند‬.‫‌گرایان‬‫ی‬‫شناخت‬‫به‬‫طور‬‫کلی‬‫بی‬‫شتر‬‫به‬
‫اطالعاتی‬‫که‬‫از‬،‫ادراك‬‫بینش‬‫و‬‫شناخت‬‫یادگیرنده‬‫حاصل‬‫‌شوند‬‫ی‬‫م‬‫تکیه‬‫‌ک‬‫ی‬‫م‬،‫نند‬‫در‬
‫صورتی‬‫که‬‫‌گرایان‬‫ی‬‫تداع‬‫محرك‬-‫پاسخ‬‫‌های‬‫ی‬‫بررس‬‫خود‬‫را‬‫فقط‬‫به‬‫رویدادهایی‬‫مح‬‫دود‬
‫‌کنند‬‫ی‬‫م‬‫که‬‫به‬‫طور‬‫مستقیم‬‫از‬‫راه‬‫مشاهده‬‫و‬‫سنجش‬‫به‬‫دست‬‫آمده‬‫باشند‬

4. ‫نظريه‬ ‫تشريح‬‫يادگيري‬
•‫به‬‫عقیده‬،‫بندورا‬‫یادگیرنده‬‌‫د‬‫بای‬‫‌بر‬‫ه‬‫عالو‬‫توجه‬‫و‬‌،‫عالقه‬‫توانایی‬‫تقلید‬‫و‬‫الگوبرداری‬‫ر‬‫ا‬‫دارا‬
‫باشد‬.‫یادگیری‬،‫اجتماعی‬‫بنا‬‫بر‬‫مشاهده‬‫و‬،‫تقلید‬‫به‬‫طور‬‫ناخودآگاه‬‫در‬‫بسیاری‬‫از‬‫افراد‬‫به‬‫صورت‬‫مثبت‬
‫و‬‫منفی‬‫انجام‬‫‌گیرد‬‫ی‬‫م‬‫و‬‫پیامدهای‬‌،‫ثمربخش‬‫یا‬‫‌بار‬‫ن‬‫زیا‬‫خود‬‫را‬‫به‬‫دنبال‬‫خواهد‬‫داشت‬.‫بناب‬‫راین‬‫برای‬
‫تبیین‬‫این‬‫نظریه‬‫باید‬‫مفاهیمی‬‫چون‬،‫تقلید‬‫الگوبرداری‬‫و‬‫مشاهده‬‫را‬‫شرح‬‫دهیم؛‬‫اما‬‫قب‬ً‫ال‬‫باید‬‫انتقادات‬
‫ایشان‬‫بر‬‫‌های‬‫ه‬‫نظری‬‫کالسیک‬‫را‬‫مالحظه‬‫کنیم‬‫تا‬‫بستر‬‫نظریات‬‫ایشان‬‫فراهم‬‫شود‬:
.1‫انتقادات‬‫بندورا‬‫به‬‫تبیین‬‫‌سازی‬‫ی‬‫شرط‬‫کالسیک‬‫و‬‫کنشگر‬‫از‬‫یادگیری‬(‫یادگیری‬‫از‬‫راه‬‫آزمایش‬‫و‬
‫خطا‬):‫بندورا‬‫از‬‫همان‬‫ابتدا‬‫با‬‫ترکیب‬‫‌های‬‫ه‬‫جنب‬‫شناختی‬‫و‬‫اجتماعی‬،‫رفتار‬‫به‬‫‌ب‬‫م‬‫تقسی‬‫ندی‬‫سنتی‬
‫دیدگاه‬‫رفتارگرایی‬‫در‬‫مقابل‬‫‌های‬‫ه‬‫دیدگا‬‫دیگر‬‫خاتمه‬‫‌دهد‬‫ی‬‫م‬‫و‬‫به‬‫اهمیت‬‫نسبی‬‫عوامل‬‫ب‬‫یرونی‬‫و‬
‫درونی‬‫در‬‫رفتار‬‫تأکید‬‫‌کند‬‫ی‬‫م‬.‫او‬‫در‬‫جریان‬‫پرورش‬‫نظریه‬‫شناختی‬-‫اجتماعی‬،‫خود‬‫دیدگا‬‫ه‬‫‌بعدی‬‫ک‬‫ی‬
‫تأثیرگذاری‬‫محیط‬‫بر‬،‫انسان‬‫یعنی‬‫‌ترین‬‫ه‬‫عمد‬‫فرضیه‬‫رفتارگرایی‬‫را‬‫رد‬،‫کرده‬‫به‬‫طر‬‫ح‬‫موجبیت‬
‫دوجانبه‬‫یا‬"‫فرایندی‬‫به‬‫هم‬‫پیوسته‬"‫که‬‫دربر‬‫گیرنده‬‫کلیه‬‫عوامل‬‫فردی‬‫و‬‫اجتماعی‬‫د‬‫ر‬‫فرایند‬
‫یادگیری‬‫است‬‫‌پردازد‬‫ی‬‫م‬.

5. ‫نظريه‬ ‫تشريح‬‫يادگيري‬
.1‫فرآیندهای‬‫اصلی‬‫یادگیری‬‫‌ای‬‫ه‬‫مشاهد‬
۱.‫توجه؛‬‫اولین‬‫فرایند‬‫الزم‬‫برای‬‫وقوع‬‫یادگیری‬‫‌ای‬‫ه‬‫مشاهد‬‫توجه‬‫است‬.‫برای‬‫بازتولید‬‫اعمال‬‫ا‬‫لگو‬‫باید‬‫به‬
‫‌ها‬‫ف‬‫حر‬‫و‬‫اعمال‬‫وی‬‫توجه‬‫کنید‬.
۲.‫یادداری؛‬‫یادداری‬‫دومین‬‫فرایند‬‫ضروری‬‫برای‬‫وقوع‬‫یادگیری‬‫‌ای‬‫ه‬‫مشاهد‬‫است‬.‫شما‬‫برای‬‫بازت‬‫ولید‬
‫اعمال‬‫الگو‬‫باید‬‫اطالعات‬‫را‬‫رمزگذاری‬‫کنید‬‫و‬‫در‬‫حافظه‬‫نگه‬‫دارید‬‫تا‬‫قابل‬‫بازیابی‬‫شوند‬.
۳.‫بازتولید‬‫حرکتی؛‬‫تولید‬‫به‬‫تقلید‬‫کردن‬‫اعمال‬‫الگو‬‫اطالق‬‫‌شود‬‫ی‬‫م‬.‫‌ها‬‫م‬‫آد‬‫گاهی‬‫به‬‫الگو‬‫ت‬‫وجه‬‫‌کنند‬‫ی‬‫م‬‫و‬
‫‌های‬‫ه‬‫دید‬‫خود‬‫را‬‫در‬‫حافظه‬‫رمزگردانی‬،‫‌کنند‬‫ی‬‫م‬‫ولی‬‫‌های‬‫ت‬‫محدودی‬‫حرکتی‬‌،‫آنان‬‫جلوی‬‫بازتولید‬‫عمل‬
‫الگو‬‫از‬‫سوی‬‫آنان‬‫را‬‫‌گیرد‬‫ی‬‫م‬.
۴.‫تقویت؛‬‫تقویت‬‫یا‬‫مشوق‬‫آخرین‬‫مولفه‬‫یادگیری‬‫‌ای‬‫ه‬‫مشاهد‬‫است‬.‫خیلی‬‫پیش‬‫‌آید‬‫ی‬‫م‬‫ک‬‫ه‬‫به‬‫‌ها‬‫ف‬‫حر‬‫و‬
‫اعمال‬‫الگو‬‫توجه‬،‫‌کنیم‬‫ی‬‫م‬‫اطالعات‬‫را‬‫در‬‫حافظه‬‫نگاه‬‫‌داریم‬‫ی‬‫م‬‫و‬‫‌های‬‫ت‬‫ظرفی‬‫حرکتی‬‫الزم‬‫برای‬‫عمل‬
‫کردن‬‫را‬،‫داریم‬‫‌ولی‬‫به‬‫دلیل‬‫ناکافی‬‫بودن‬،‫تقویت‬‫رفتار‬‫مورد‬‫نظر‬‫را‬‫تکرار‬‫‌کنیم‬‫ی‬‫نم‬.

6. ‫گيري‬‫سرمشق‬ ‫بر‬ ‫مؤثر‬ ‫عوامل‬
•‫همه‬‌،‫‌گران‬‫ه‬‫مشاهد‬‫الگوهای‬‫رفتاری‬‫سرمشق‬‫را‬‫کسب‬‫‌کنند‬‫ی‬‫نم‬.‫به‬‫نظر‬‫‌رسد‬‫ی‬‫م‬‫ک‬‫ه‬
‫خصوصیات‬‫سرمشق‬(‫یعنی‬‫وجهه‬‫و‬‫اعتبار‬‫وی‬)‫و‬‫‌های‬‫ی‬‫ویژگ‬‫‌گر‬‫ه‬‫مشاهد‬(‫یعنی‬‫واب‬‫ستگی‬
‫وی‬‫به‬‫دیگران‬)‫در‬‫این‬‫امر‬‫مؤثر‬‫است‬.
1)‫‌های‬‫ی‬‫ویژگ‬‫الگوه‬
‫شباهت‬‫الگو‬‫و‬‫‌گر‬‫ه‬‫مشاهد‬:‫در‬‫زندگی‬،‫عملی‬‫بیشتر‬‫تحت‬‫تأثیر‬‫کسی‬‫قرار‬‫می‬‫‌گیریم‬‫که‬‫به‬
‫نظر‬‫‌رسد‬‫ی‬‫م‬‫شبیه‬‫ماست‬‫تا‬‫کسی‬‫که‬‫با‬‫ما‬‫تفاوت‬‫زیادی‬‫دارد‬.‫بندورا‬‫دریافت‬‫ک‬‫ه‬‫گرچه‬
‫کودکان‬‫از‬‫رفتار‬‫کودك‬‫الگویی‬–‫کودك‬‫در‬‫همان‬،‫اتاق‬‫یا‬‫در‬‫فیلم‬‫و‬‫یا‬‫شخصیت‬‫کارتونی‬-
‫تقلید‬،‫کردند‬‫ولی‬‫هنگامی‬‫که‬‫شباهت‬‫بین‬‫الگو‬‫و‬‫آزمودنی‬‫کاهش‬،‫یافت‬‫میزا‬‫ن‬
‫‌گیری‬‫ق‬‫سرمش‬‫نیز‬‫کاهش‬‫یافت‬.‫این‬‫کودکان‬‫از‬‫الگوی‬‫زنده‬‫بیشتر‬‫از‬‫شخصی‬‫ت‬‫‌جان‬‫ی‬‫ب‬‫تقلید‬
‫کردند‬.

7. ‫گيري‬‫سرمشق‬ ‫بر‬ ‫مؤثر‬ ‫عوامل‬
۲)‫‌های‬‫ی‬‫ویژگ‬‫‌گرها؛‬‫ه‬‫مشاهد‬‫‌های‬‫ی‬‫ویژگ‬‫‌گرها‬‫ه‬‫مشاهد‬‫نیز‬‫اثربخشی‬‫یادگی‬‫ری‬
‫‌ای‬‫ه‬‫مشاهد‬‫را‬‫تعیین‬‫‌کنند‬‫ی‬‫م‬.‫افرادی‬‫که‬‫اعتماد‬‫به‬‫نفس‬‫پایینی‬‫دارند‬‫از‬‫افردای‬‫که‬
‫اعتماد‬‫باالیی‬‫دارند‬‫به‬‫احتمال‬‫خیلی‬‫بیشتر‬‫از‬‫رفتار‬‫الگو‬‫تقلید‬‫می‬‫‌کنند‬.
۳)‫پیامدهای‬‫پاداش‬‫مرتبط‬‫با‬‫رفتارها؛‬‫پیامدهای‬‫پاداش‬‫مرتبط‬‫با‬‫رفتاری‬‫خاص‬
‫‌توانند‬‫ی‬‫م‬‫بر‬‫میزان‬‫‌گیری‬‫ق‬‫سرمش‬‫تأثیر‬‫بگذارند‬‫و‬‫حتی‬‫تأثیر‬‫ویژگ‬‫‌های‬‫ی‬‫الگوها‬‫و‬
‫‌گرها‬‫ه‬‫مشاهد‬‫را‬‫‌الشعاع‬‫ت‬‫تح‬‫قرار‬‫دهند‬.‫الگویی‬‫که‬‫مقام‬‫باالیی‬‫دارد‬‫ممکن‬‫ا‬‫ست‬
‫باعث‬‫شود‬‫از‬‫رفتار‬‫خاصی‬‫تقلید‬‫کنیم‬‫ولی‬‫اگر‬‫‌ها‬‫ش‬‫پادا‬‫برای‬‫ما‬‫معنی‬‫‌دار‬،‫نباشند‬
‌‫ن‬‫آ‬‫رفتار‬‫را‬‫ادامه‬‫نخواهیم‬‫داد‬.

8. ‫مشاهده‬ ‫طريق‬ ‫از‬ ‫هيجانات‬ ‫يادگيري‬
‫‌تنها‬‫ه‬‫ن‬‫رفتار‬‫را‬‫‌توان‬‫ی‬‫م‬‫از‬‫طریق‬‫مشاهده‬‫یاد‬،‫گرفت‬‫‌بلکه‬‫‌های‬‫ش‬‫واکن‬‫هی‬‫جانی‬
‫مانند‬‫ترس‬‫و‬‫شادی‬‫را‬‫نیز‬‫‌توان‬‫ی‬‫م‬‫بر‬‫مبنای‬‫روش‬،‫جانشینی‬‫شرطی‬‫ک‬‫رد‬.‫ایجاد‬
‫‌های‬‫ش‬‫واکن‬‫شدید‬‫هیجانی‬‫در‬‫انسان‬‫نسبت‬‫به‬،‫مکان‬‫افراد‬‫و‬‫اشیاء‬‫و‬‫بد‬‫ون‬
‫هرگونه‬‫تماس‬‫شخصی‬‫با‬،‫‌ها‬‫ن‬‫آ‬‫غیرمعمول‬‫نیست‬.‫فرایند‬‫یادگیری‬‫واک‬‫‌های‬‫ش‬‫ن‬
،‫هیجانی‬‫‌از‬‫طریق‬‫مشاهده‬‫دیگران‬‫را‬‫‌شدن‬‫ی‬‫شرط‬‫جانشینی‬‫‌اند‬‫ه‬‫خواند‬.

9. ‫خالقيت‬ ‫به‬ ‫اي‬‫مشاهده‬ ‫يادگيري‬ ‫شدن‬ ‫منجر‬
‫در‬‫دیدگاه‬‫نظریه‬‫شناختی‬-‫اجتماعی‬،‫‌تقلید‬‫و‬‫یادگیری‬‫‌ای‬‫ه‬‫مشاهد‬‫با‬‫ی‬‫کدیگر‬
‫متفاوتند‬.‫یادگیری‬‫‌ای‬‫ه‬‫مشاهد‬‫ممکن‬‫است‬‫متضمن‬‫تقلید‬‫باشد‬‫یا‬‫ن‬‫باشد‬‫؛‬‫‌زیرا‬‫از‬
‫طریق‬‫‌گیری‬‫ق‬‫سرمش‬‫با‬‫مشاهده‬‫کردن‬‫رفتار‬‫الگو‬‫و‬‫تکرار‬‫کردن‬‫آن‬‫رفت‬،‫ار‬‫این‬
‫امکان‬‫وجود‬‫دارد‬‫که‬‫‌هایی‬‫خ‬‫پاس‬‫را‬‫اکتساب‬‫کنیم‬‫که‬ً‫ال‬‫قب‬‫هرگز‬‫انجام‬‫ند‬‫‌ایم‬‫ه‬‫اد‬‫و‬
‫‌های‬‫خ‬‫پاس‬‫موجود‬‫را‬‫نیرومند‬‫یا‬‫ضعیف‬‫کنیم‬.