1. Bahagi ng Pananalita May Akda: MELISA C. ASUSANO JENNIFER M. ALVARADO JASMINE M. ALCANTARA Tagasuri: Gng. Adoracion A. Jamolin Gng. Lovita G. Fiscal Tagapayo: G. For-Ian V. Sandoval Susunod Talaan ng Nilalaman

3. Paunang Salita Ang paglikha ng aklat na ito na may pamagat na “Bahagi ng Pananalita” na nakalaan para sa mga mag-aaral na nasa unang antas sa Sekondarya ay maituturing na bahagi ng pag-aaral ng isang disiplina sa kolehiyo sa kursong edukasyon, ang Educational Technology 2. Ito ay batay sa memorandum ng CHED Order (CMO)-30 series 2004 na nakasaad sa bagong kurikulum para sa Batsilyer sa Edukasyong Pangsekondarya. Ang Educational Technology 2 ay isang disiplina na binubuo ng tatlong yunit at naglalayong turuan at hasain ang kaalaman ng mga mag-aaral na kumukuha ng kursong edukasyon sa paggamit at pagtuklas ng mga makabago at napapanahong kagamitan gaya ng kompyuter na maaari nilang gamitin upang sila’y maging mahusay at epektibong guro sa hinaharap. Para sa ikagaganda ng resulta ng gawaing ito, ang kanilang mga guro at iba pang piling miyembro ng kagawaran ng edukasyon ay walang sawang sumubaybay at nagbabahagi ng kanilang mga kaalaman at kasaysayan. Gayundin naman sa tulong ng internet at ng iba pang bagay na may kinalaman sa pagbuo at ikagaganda nito. Inaasahang makatulong ang kanilang karanasan sa paglikha nito upang humusay sila sa pagbuo at ikagaganda nito upang humusay sila sa paggawa ng mga bagay na ginagamit sa pagtututuro. Ang aklat na ito na bunga ng pagsisikap at pagtitiyaga ng bawat grupo ay magsilbing simbolo ng kanilang natutunan. Makadaragdag din ito sa mga kagamitang maaaring gamitin sa pagtuturo ng Filipino sa Sekondarya. FOR-IAN V. SANDOVAL Guro/Tagapayo Educationa Technology 2 ADORACION A. JAMOLIN LOVITA G. FISCAL Mga Tagasuri LYDIA R. CHAVEZ Dekana ng edukasyon sa kolehiyo Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman

4. Pasasalamat Ang mga may akda ay nais magpaabot ng taos-pusong pasasalamat sa mga taong sanhi ng pagkakalathala ng aklat na ito. Unang-una sa Panginoon na nagbigay sa amin na lakas, talino at mga biyayang aming kinakailangan na siyang sanhi ng matagumpay na pagkakalimbag nito. Kay G. For-Ian Sandoval na aming guro sa Educational Technology 2, sa kanyang paggabay at pagbibigay ng mga payo sa amin para sa ikatatagumpay nito. Sa aming mga tagasuri na sina Gng. Adoracion Jamolin at Gng. Lovita Fiscal , sa kanyang walang sawa at matiyagang pagtulong at pagbabahagi sa amin ng nag-uumapaw na kaalaman. Sa Dekana ng Edukasyon, Gng. Lydia Chavez , sa kanyang pagsuporta sa amin. Kay Gng. Evangeline Cruz na siyang namamahala ng aming silid-aklatan, sa kanyang pagpapahiram sa amin ng mga aklat na nagsilbing pundasyon ng mga impormasyong nilalaman nito. Sa aming mga mahal sa buhay na patuloy na tumutulong sa amin sa lahat ng aming mga pangangailangang pinansyal, pisikal at emosyunal. Sa aming mga kaibigan na laging handng umagapay sa amin sa lahat ng panahon. Iniaalay naming sa inyong lahat ang aming tagumpay. Maraming salamat po! Ang Mga May Akda Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman

5. Panimula Ang aklat na ito---- BAHAGI NG PANANALITA(Unang taon)---- ay isinulat batay sa pangangailangan ng mga mag-aaral sa Filipino. Ang aklat na ito ay binubuo ng walong kabanata. Sa kabanata 1 ay pinagtuunan ng pansin ang pangngalan. Inigyang diin dito ang uri, kailanan at kasarian ng pangngalan. Pagkatapos ng mga aralin ay naghanda ang mga mayakda ng mga gawain upang masubok ang antas ng pagkaunawa ng mga mambabasa. Sa ikalawang kabanata naman ay tinatalakay ang panghalip at ang mga katangiang tinataglay nito bilang isa sa mga bahagi ng pananalita. Ang kabanata 3 naman ay naglalayong papayabungin ang kaalaman ng mga mambabasa ukol sa pandiwa at sa kaurian at aspekto nito. Mga detalye namang tumatalakay sa pantukoy ang tinatalakay sa ikaapat na kabanata at pang-uri naman sa kabanata lima. Higit na pinagaan ang mga nilalaman ng kabanatang ito upang madaling maunawaan ng babasa. Tinatalakay din sa huling tatlong kabanata ang ilan pang bahagi ng pananalita gaya ng pangatnig, pang-abay at pang-ukol at ang mga impormasyong kaugnay sa pag-aaral nito. Bukod sa mga Gawain, may mga kabuuang pagsubok din na sasagutan ang mga mag-aaral pagkatapos ng bawat kabanata upang higit na mahasa ang kanilang kakayahan sa pag-unawa at pagkilala. Sana’y makatulong ng malaki ang aklat na ito sa mga mag-aaral sa Sekondarya lalung-lalo na sa mga nasa unang antas. Matugunan nawa nito ang pangangailangan at makatulong sa paglago ng kanilang kaalaman. Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman

7. Talaan ng Nilalaman VMGO i Paunang Salita ii Pasasalamat iii Panimula iv Pangkabuuang Layunin v Kabanata 1: PANGNGALAN 1 Aralin 1 Katuturan at uri ng pangngalan 2 Aralin 2 Kaanyuan ng Pangngalan 4 Aralin 3 Kasarian at kailanan ng Pangngalan 6 Pangkabuuang pagsubok 8 Kabanata 2: PANGHALIP 11 Aralin 4 Katuturan at Kaurian ng Panghalip 12 Aralin 5 Kakaniyahan ng Panghalip 15 Pangkabuuang pagsubok 17 Kabanata 3: PANDIWA 19 Aralin 6 Katuturan at Uri ng Pandiwa 20 Aralin 7 Aspekto ng Pandiwa 22 Pangkabuuang pagsubok 24 Kabanata 4: PANTUKOY 26 Aralin 8 Katuturan na Pantukoy 27 Pangkabuuang pagsubok 29

8. Kabanata 5: PANG-URI 30 Aralin 9 Katuturan at Uri ng Pang- uri 31 Pangkabuuang pagsubok 33 Kabanata 6: PANG-ABAY 36 Aralin 10 Katuturan at Kaurian ng Pang- abay 37 Pangkabuuang pagsubok 39 Kabanata 7: PANG-UKOL 41 Aralin 11 Katuturan ng Pang- ukol 42 Pangkabuuang pagsubok 44 Kabanata 8: PANGATNIG 47 Aralin 12 Kahulugan at dalawang uri ng Pangatnig 48 Pangkabuuang pagsubok 50

9. Kabanata 1 Pangngalan Ang tsapter na ito ay naglalaman ng mga impormasyong may kinalaman sa pangngalan. Naglalayon itong mailahad sa mga mambabasa kung ano ang katuturan at mga katangiang tinataglay ng pangngalan.At higit sa lahat ay magbigay ng karagdagang kaalaman ukol dito. Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman

11. Pangalan: _______________________ Petsa: _____________ Antas: _________________________ Grado: ____________ Gawain 1 Panuto: Lagyan ng tsek(√) kung ito’y pangngalan at (×) kung hindi. _____1. takbo ______ 21. tumatako _____2. ako ______ 22. kami _____3. kayo ______ 23. kahapon _____4. aso ______ 24. maganda _____5. telepono ______ 25. direktor _____6. sigaw ______ 26. mahusay _____7. nunal ______ 27. kanina _____8. lolo ______ 28. sanggol _____9. mango tree ______ 29. guro _____10. kompyuter ______ 30. kumanta _____11. brief ______ 31. siya _____12. maganda ______ 32. sutil _____13. ilog ______ 33. Maria Suzzette _____14. kalangitan ______ 34. mamaya _____15. maantot ______ 35. mananayaw _____16. lupa ______ 36. alapaap _____17. baga ______ 37. bituin _____18. Anthony ______ 38. maglilinis _____19. pulgas ______ 39. bato _____20. Pope Benedict XVI ______ 40. bakal Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman

15. Pangalan: ___________________ Petsa: ____________ Antas: ______________________ Grado: ___________ Gawain 3 Panuto: Tukuyin ang kasarian ng pangngalan. Isulat ang sagot sa patlang. ___________1. ditse ___________ 16. prinsipe ___________2. diko ___________ 17. nars ___________3. tandang ___________ 18. doktora ___________4. aso ___________ 19. pabo ___________5. manok ___________ 20. sangkalan ___________6. ingkong ___________ 21. papel ___________7. ninang ___________ 22. baril ___________8. eroplano ___________ 23. mayor ___________9. prutas ___________ 24. gangsa ___________10. yaya ___________ 25. lason ___________11. laruan ___________ 26. presidente ___________12. balyena ___________ 27. bag ___________13. hari ___________ 28. senador ___________14. reyna ___________ 29. medyas ___________15. guro ___________ 30. pamangkin Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman

16. Kabuuang Pagsubok 1 Pangalan: ________________ Petsa: ___________________ Antas: ___________________ Marka: __________________ A. Tukuyin ang mga pangngalan sa loob ng pangungusap. Lagyan ng ekis(×) ang pantangi at trayanggulo (∆) naman ang pambalana. 1. Si Kevin ay nagpunta sa mall, habang si Andrea ay nagtungo sa paliparan. 2. Bumili siya ng diksyunaryo at magasin sa National Bookstore. 3. Binigyan ako ni tita ng careline lip gloss at bag. 4. Namasyal kami nina nanay sa Luneta. 5. Si Lilibeth ay matalik kong kaibigan. 6. Ang buhok ni Jasmine ay nakukulot na. 7. Si Angela ay tumulak patungo sa France. 8. Dinampian ko ng halik sa pisngi ang bata. 9. Bumili ako sa palengke ng mansanas, lotus ballpen at isang pad na papel. 10. Si Steven ay nag-aaral sa Laguna State Polytechnic University at kumuha ng kursong Batsilyer sa Edukasyon Pangsekondarya. 11. Ana ang pangalan ng aking pinsan at Francis naman ang ngalan ng kanyang pinakamamahal na anak. 12. Ang ama’y tumawag ng doctor. 13. Si Rodulfho ay nagbayad ng buwis ng kanyang bahay at mga palayan. 14. Sina Joanne at Anjo ay nagliwaliw sa tabing-dagat. 15. Si Josie ay isang dalagang ina. 16. Ako’y nagtungo sa pagawaan ng sapatos. 17. Si Rosana ay bumili ng mga kagamitang pangkusina. 18. Si Jose ang nagkamit ng unang gantimpala. 19. Nilabhan ko ang aking mga damit at sapatos. 20. Sina Mary Jane, Geneva, Eza at Joy ay magkakabarkada. Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman

17. B. Gamitin sa pangungusap ang mga sumusunod na pangngalan. 1. Dr. Wagan ________________________________________________________ 2. unibersidad ________________________________________________________ 3. kuya ________________________________________________________ 4. lapis ________________________________________________________ 5. kaarawan ________________________________________________________ 6. akda ________________________________________________________ 7. PGMA ________________________________________________________ 8. pista ________________________________________________________ 9. Ayesa Nicole ________________________________________________________ 10. anghel ________________________________________________________ 11. Pahiyas festival ________________________________________________________ 12. Tinikling ________________________________________________________ Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman

18. 13. Biogesic ________________________________________________________ 14. lambak ________________________________________________________ 15. katulong ________________________________________________________ 16. prinsesa ________________________________________________________ 17. bisikleta ________________________________________________________ 18. dyaryo ________________________________________________________ 19. lola Amanda ________________________________________________________ 20. kasambahay ________________________________________________________ 21. Manny Villar ________________________________________________________ 22. paying ________________________________________________________ 23. kalabaw ________________________________________________________ 24. singsing ________________________________________________________ 25. Pasko ________________________________________________________ Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman

19. Kabanata 2 Panghalip Kabanata 2 Panghalip Ang kabanatang ito ay tumatalakay sa isa pang bahagi ng pananalita, ang panghalip. Ito’y naglalayong maghatid ng kaalaman ukol sa kahulugan ng panghalip at maunawaan ang iba’t ibang aspetong tinataglay nito. Layunin din ng kabanatang ito na higit na mapatalas ang kanilang kabatiran sa pagkilala dito. Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman

21. Unang panauhan - ako kami, tayo Akin, ko atin, natin, namin, amin Ikalawang panauhan - ikaw, ko kayo Iyo, mo inyo, ninyo Ikatlong panauhan - siya sila kanya, niya kanila, nila Ngunit isahan ang kahulugan ng kayo, sila, kanila, nila, inyo, at ninyo kung ginagamit sa pagtutukoy sa taong iginagalang o di kilala. Halimbawa: Ano po ang maipaglilingkod ko sa kanila? Kayo po ba ang tumatawag? Panghalip na Pamatlig Ginagamit sa pagtuturo ng tao, bagay, lunan o pangyayari ang mga panahalip pamatlig. Ginagamit ang mga ito: ► Kapag malapit sa nagsasalita: ito-iri, yari; ditto, dini; nito- niri-niyari; ganito, ayto, eto, heto. ► Kapag malapit sa kausap: iyan, niyan, diyan, ganyan, ganiri, ayan, hayan. ► Kapag malayo sa nag-uusap: iyon, yaon, niyon, niyaon, noon; ganoon, gayon, ayun, hayun. Panghalip panananong Ang mga panghalip na pananong ay kumakatawan sa ngalan ng tao, bagay, lunan o pangyayari na ginagamit sa pagtatanong. Isahan: sino, ano, alin, kalian, ilan, saan, paano. Maramihan: sinu-sino, anu-ano, alin-alin, kai-kailan, ilan-ilan, saan-saan, paa-paano. Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman

22. Pangalan:_____________________ Petsa:_______________ Antas:________________________ Grado:_______________ Gawain 4 Panuto: Piliin ang mga panghalip. Sabihin kung ang panghalip ay natutungkol sa nagsasalita, o kumakausap, sa kinakausap o pinag-uusapan. 1. Kami’y maraming manok. 2. May hilig ka bas a pagtatanim? 3. Magtulungan tayo upang maging maligaya. 4. Ibig mo bang makilala siya? 5. Siya’y tumulong sa aming pagluluto. 6. Nakilala mo na ba sila? 7. Amin ang magandang halamanan. 8. Malinis ang manukan namin. 9. Ang bahay ninyo’y tunay na tahanan 10. Tumulong sila sa lahat ng gawain. 11. Sila ba ang iyong mga bisita? 12. Tayo’y luluwas bukas. 13. Maaliwalas an gaming tahanan. 14. Ako ang may-ari ng babuyan. 15. Siya;y dumalo sa aking kaarawan. 16. Pag-aari nila ang malawak na palayanan. 17. Sila aking mga kaibigan. 18. Kami ay kanyang mga apo. 19. Sina Sandy at Joshua ay aking mga kaibigan. 20. Ako ay miyembro sa organisasyong iyon. Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman

24. Pangalan:____________________ Petsa:________________ Antas:_______________________ Grado:_______________ Gawain 5 Panuto: Sabihin kung anong uri ng panghalip ang nasusulat nang pahilig sa pangungusap: panao, pamatlig, pamanggit, pananong, panaklaw. 1. Sila ay nabubuhay sa pangingisda. 2. Maraming uri ng gulay ang di niya kinakain. 3. Bawat dumating ay hinahainan ng maybahay. 4. Dito ay sagana sa sariwang gulay. 5. Alin-alin ang nararapat kaltasin sa katha? 6. Sino ang nagpapalalo na naman? 7. Ang kuwan sa palayok ay huwag mong galawin. 8. Paano ang pagdalo ko roon? 9. Doon ay totoong malamig kung Disyembre. 10. Ayun ang hinahanap mo. 11. Lima lamang ang kailangan ko. 12. Isa sa mga aklat ko ang nawala. 13. Balana’y naglabas-masok sa silid. 14. Kami ay handang magtanggol sa bayan. 15. Magkano ang nais mong hiramin? 16. Ang timbang mo ay gaano? 17. Ganito ang baton g singsing ni Rosa. 18. Ang nagbigay nito’y matalik kong kaibigan. 19. Ang halama ng ipinadala mo sa akin ay malago na. 20. Kailanman ay hindi nangyari ang ganyan. 21. Sundin ninyo ang payo ng matanda. 22. Tapos na kaming kumain nang dumating ang panauhin. 23. Kapatid ko ang nakausap ng kapatid. 24. Malaki ang pag-asa natin sa hinaharap. 25. Sasama ka ba sa paglalakbay. Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman

25. Kabuuang Pagsubok 2 Pangalan: ________________ Petsa: __________________ Guro: ___________________ Marka: _________________ A. Ano ang panauhan ng mga panghalip na nakasulat na pahapay? 1. Nasa unang taon ako ng mataas na paaralan. 2. Sila’y mga kamag-aaral ko. 3. Ang kanilang bahay ay malayo sa paaralan. 4. Siya’y isang mabuting mamamayan. 5. Isasama kita sa Antipolo. 6. Sumabay ka na sa aming paglalakad. 7. Sa iyo alay ang awit. 8. Asahan mo ang tulong namin. 9. Kayo ang dapat sisihin. 10. Pangarap ko ang magiging manggagamot. B. Punan ng wastong panghalip na pamatlig ang bawat patlang: 1. Nene, _________ sa tabi mo ang aklat. 2. _________ ang sahod ko, Nanay. Tanggapin ninyo. 3. _________ sa itaas ang lobo mo. 4. _________ ay panahon pa ng nga Hapones. 5. Talagang maingay ang mga bata sa dakong _________. 6. _________ ang tunay na nangyari. 7. Ang buhay ________ sa aming lalawigan ay masagana. 8. _________ ka maupo sa tabi ko. 9. _________ ang napala mo. Kasi’y matigas ang ulo mo. 10. Inay, ________ nga si Ben, nanunukso na naman. Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman

26. C. Isulat ang panghalip na pananong na dapat gamitin sa bawat puwang ng pangungusap. 1. ________ ang aklat na ibig mo? 2. ________ ba ang pinili niya? 3. ________ kaya ang may gusto sa aklat na ito? 4. ________ ang nilalaman ng aklat? 5. ________ ang may aklat na ganito? 6. ________ ba ang ginawa mo? 7. ________ ang gating paglalakbay sa antipolo? 8. ________ ang mga panauhin aanyayahan natin? 9. ________ ang pagluluto ng hamon? 10. ________ tubig ang dapat ilagay sa sinaing? 11. ________ ang nagasta mo sa patahi ng bestido mo? 12. ________ kayo nakatira ngayon? 13. ________ sa mga aklat ang hihiramin ninyo? 14. ________ ang nagturo sa iyong umawit? 15. ________ ka magbabakasyon sa pangasinan? 16. ________ ba ang pinalit mo sa akin? 17. ________ ba ang hanap mo? 18. ________ mo nagawa ito sa akin? 19. ________ tayo pupunta ngayon? 20. ________ ang tumulong sayong maghakot ng mga gamit? 21. ________ ang alis mo? 22. ________ ang pinapanood mo? 23. ________ ang kasama mo kahapon? 24. ________ kayo manonood ng sine? 25. ________ ang inyong mga pinamili? Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman

27. Kabanata 3 Pandiwa Ang kabanatang ito ay tumatalakay sa pandiwa, isa pa sa mga bahagi ng pananalita. Ito’y naglalayong magbahagi ng kaalaman sa mga mambabasa ukol sa kahulugun at iba’t ibang uri nito. Layunin din nitong linangin ang kakayahan ng mambabasa ukol sa pagkilala sa iba’t ibang aspekto nito. Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman

29. Pangalan:________________________ Petsa:______________ Antas:__________________________ Marka:_____________ Gawain 6 Panuto: Guhitan ang pandiwa sa pangungusap at isulat sa patlang ang uri nito. ___________1. Ang masikap at matiyaga ay nagwawagi. ___________2. Si Jasmine ay binagyo. ___________3. Ang pagliban sa klase ay kasalanan. ___________4. Dib ba’t tinubos niya ang pagkakasala ng madla? ___________5. Nagwalis ng bakuran si Rosa kaninang umaga. ___________6. Huminto paminsan-minsan sa pagbigkas ng talumpati. ___________7. Humalakhak si Edna sa sobrang kaligayahan. ___________8. Kumulimlim ang langit dahil sa bagyo. ___________9. Iginuhit ni Ana ang kanyang ina. ___________10. Ang puno ay tumumba sa lakas ng hangin. ___________11. Si Lito ang naghugas ng pinggan. ___________12. Umihip ang hanging amihan. ___________13. Binasag ng pusa ang mga paso. ___________14. Humumpas sa dalampasigan ang mga alon sa dagat. ___________15. Masayang nangisda ang mag-amang sina Rodelo at Rudy. ___________16. Unti-unting lumangoy ang isda palayo. ___________17. Sumikat ang haring araw sa ganap na ika-6 ng umaga. ___________18. Nagdiwang ng kaarawan si Melai. ___________19. Tumakbo si Paolo patungong tindahan. ___________20. Nagtanim ng mga halaman si Kim sa kanilang bakuran Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman

32. Kabuuang Pagsubok 3 Pangalan: __________________ Petsa: __________________ Guro: ______________________ Marka: _________________ A. Buuin ang talaan ng mga pandiwa na nasa iba’t ibang aspekto. Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman Naghuhugas Maglalaba Humakbang Tumatakbo Nagsaing Nagsaing Maliligo Uminom Babasa Bumasa Naghahanap Naghanap Kontemplatibo Imperpektibo Perpektibo Pawatas

33. B. Panuto: Basahin ang kwento at isulat sa papel ang mga pandiwa. Tukuyin ang uri at aspekto nito. Ang Munting Pilipinas “ Ano bang pook itong pinagdalhan mo sa akin?” tanong ni Liezel, isang balikbayan, sa kanyang pinsang si Rosing. “ Ito ang Nayong Pilipino. Makikita mo rito ang mumunting replica ng mga makasaysayan at magagandang lugal sa ating bansa,” ang masiglang paliwanag ni Rosing sa pinsang balikbayan. “ Talaga! Alin ang una nating pupuntahan?” “ Doon muna tayo sa bahay ni Rizal.” Pagdating doon, inilibot ni Rosin ang pinsan. Sabik na sabik ito. “ Iyan ang mga gamit ni Rizal. Tingnan mo at katulad na katulad iyan ng bahay ng bayani sa Calamba. Diba nakarating ka na roon?” ang pagbabalik-gunita na tanong ni Rosing sa pinsan. “ Ganyan nga ang bahay niya roon,” tugon ni Liezl. Nagpatuloy sa pamamasyal ang magpinsan. “ Rosing, di ba iyan ang bantog na Bulkang Mayon? Parang totoong-totoo! At ang mga kagamitang yari sa abaka… ang ganda at makukulay!” ang buong paghangang sabi ni Liezl. “ Halika sa banda roon,” yaya ni Rosing sa pinsan. Ang usisa pa Liezl. “ Ano naman iyon? Tila maraming mumunting burol.” Lumapit at itinuro ni Liezl kay Rosing. “ Iyan ang balitang Chocolate Hills sa Bohol.” Nagpatuloy ang magpinsan sa pamamasyal. Nilibot nila ang Nayong Pilipino. “ Ang ganda rito! At kayrami palang nagtutungo sa pasyalang ito,” sabi ni Liezl. “ Oo, ganito rito lalo na kung araw ng Sabado at Linggo. Di ka man makarating sa iba’t ibang panig ng Pilipinas, pagnalibot mo ang Nayong Pilipino, parang nakita mo na ang buong bansa. Ito’y isang munting Pilipinas,” ang buong pagmamalaking tugon ni Rosing.” Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman

34. Kabanata 4 Pantukoy Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman Ang kabanatang ito ay tumutalakay sa pantukoy .Ito’y naglalayong maunawaan ng bumabasa ang kahulugan ng pantukoy at mapagyaman nila ang kanilang kaalaman ukol dito. Inaasahan din na sa pagtatapos ng kabanatang ito, ang mga mambabasa ay makakabuo ng mabisang konklusyon ukol sa kalikasang tinataglay nito.

36. Panglan: ______________________ Petsa: __________________ Antas: ________________________ Grado: _________________ Gawain 8 Piliin ang wastong pantukoy sa loob ng panaklong. 1. Ako’y (ang,si) Princess, tubong Laguna. 2. Ako’y (ang,si) Jasmine, anak ni Bernardo. 3. (Si,Ang) palaka ay nanghuhuli ng langaw. 4. (Ang,Si) premier Malenkov ay umuugit sa Rusya. 5. (Ang,Si) Haring Steven ay mabait at maka Diyos. 6. (Ang,Si) Pangulong Arroyo ay nagliwaliw sa Switzerland. 7. (Si,Ang) Bathala ang pinakamakapangyarihan. 8. Ang bahay (ni,ng) Del Pilar ay isinasaayos. 9. (Ang mga,Sina) Juan kahit saang pook ay marami. 10. Ang paa(ni,ng) mesa ay nabali. 11. Ang hanap ko ay bulaklak ( nang, ng) gumamela. 12. Ang salamin (sa, ng) kwarto ay nabasag. 13. (Si, Ang) presidente ay nagtungo sa U.S. 14. (Si, Ang) aking guro ay masayahin. 15. (Si, Ang) kabataan ang pag-asa ng bayan. Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman

37. Kabuuang Pagsubok 4 Pangalan: __________________________ Petsa: ____________ Guro: _____________________________ Marka: ___________ A. Piliin ang mga pantukoy sa pangungusap at salunguhitan ang mga ito. 1. Masaya roon kung buwan ng Mayo. 2. Ang bawat taong magdaan ay inaanyayahang kumain. 3. Isang krus ang nakatayo sa taluktok ng bundok. 4. Si San Sebastian ang patron naming. 5. Si Pari De Vera ang nagmimisa araw-araw. 6. Lumaganap ang balita sa buong bayan. 7. Nabalisa ang pari sa mga malalagim na pangyayari. 8. Ang birheng Maria ay naghihimala. 9. Ang katotohanan ay hindi naitago sa madla. 10. Binasbasan ng kura ang krus ng benditang tubig. 11. Libu-libong tao ang humalik sa mahal na Senior. 12. Ang bisita ni Ghen ay mala-adonis ang pangangatawan. 13. Ang Diyos ay sandigan ng lahat. 14. Nagdasal ng tatlong “Aba Ginoong Maria” ang mga tao. 15. Hindi napigilan ang pagdagsa ng tubig. B. Piliin ang wastong pantukoy sa loob ng panaklong. 1. (ang, si) Dapdap, tumutubo sa tabi ng dagat. 2. Ako’y (ang, si) Bubuyog, anak ni Kondeng Matayog. 3. (Ang, Si) butiki ay nanghuhuli ng lamok. Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman

38. 4. Sumusunod sa kulay ng paligid (si, ang) palaka. 5. (Ang, Si) Haring Jorge ay makatarungan. 6. (Ang, Si) Pangulong Quirino’y nagliwaliw sa Bagyo. 7. (Ang, Si) Bathala ang nakatatalos ng lahat. 8. (Si, Ang) Premier Malenkov ay umuugit sa Rusya. 9. Ang bahay (ni, ng) Mabini ay isinasaayos. 10. (Ang mga, Sina) Juan kahit saang pook ay marami. 11. Ang mga paa (ng, ni) silya ay nabakli. 12. (Si, Ang) sampaguita ay isang asong puting-puti. 13. Ito ang mga puntod (ni, nina) Burgos, Gomez at Zamora.. 14. (Mga, Ang mga) patay ang nabili kong hipon. 15. Ito (ang, ang mga ) pinabili mong bulaklak. 16. (Si, Ang ) Itang ay nilalagnat. 17. Dumayo sila (kina, nina) Apeng. 18. (Si, Ang) Roxas ay naglilingkod sa bayan. 19. Tinugis (sila, sina) Taruc ng P.C. 20. Ako’y (si, ang) Ikmo , isang uri ng halaman. 21. Kapatid (ni, si) Bunga na kulay dilaw. 22. Apo (si, ni) Apog na maputi. 23. Siya ang pinsan (ni, si) Maskada. 24. Sinagot ni Dimasalang ang sulat (ni, si) Magdalo. 25. (Si, Ni) Black Beauty ang nanguna sa karera. 26. (Sila, Sina) Santos ay darating bukas. 27. (Ang, Si) bagyo ay kaakit-akit. 28. (Ang, Si) “helicopter” ay isang uri ng sasakyang-panghimpapawid. 29. (Ang, Si) Presidente Truman ay makatarungan. 30. (Ang, Ang mga) pagkamatay ng ginang ay kahindik-hindik. Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman

39. Kabanata 5 Pang-uri Nakaraan Susunod Ang tsapter na ito ay naglalaman ng mga impormasyong may kinalaman sa pangngalan. Naglalayon itong maipabatid sa mga mambabasa kung ano ang katuturan ng pangngalan, matuklasan ang mga katangiang tinataglay. At higit sa lahat ay mapagyaman ang kanilang kaalaman ukol dito. Talaan ng Nilalaman

41. Pangalan: ______________________ Petsa: _______________ Antas: ________________________ Grado: ______________ Gawain 9 Panuto: Piliin ang mga pang-uring panlarawan sa sumusunod na pangungusap. 1. Ang buhay sa nayon ay masaya at tahimik, ngunit ang buhay ng lungsod ay magulo. 2. Masipag at masuyo ang butihang anak ni Tandang Pedro. 3. Apat na araw na naglibot sa magulong lunsod ang matiyagang si Ernesto. 4. Nakatayo ang maaliwalas nilang tahanan sa tahimik na Lugar. 5. Napreskuhan ako sa malamig na simoy ng hangin. 6. Aking pinakinggan ang awitan ng apat na batang naglalaro sa aming mabulaklak na halamanan. 7. Mabango ang amoy ng ginintuang palay sa malawak na kabukiran. 8. Ang gabi ay sakdal dilim; malakas ang hangin, at nakabibingi ang mga kulog. 9. Lubhang mainit ang araw; kayat ang pawisang mga bata’y nagpahinga sa mayabong na puno ng mangga. 10. Dahil sa malamig na gabi ay isinuot ko ang makapal kong barong mahaba ang manggas. 11. Maalikabok ang mga kagamitan sa lumang bahay. 12. Mahusay tumula ang aking ama. 13. Maaliwalas ang bakuran nina Berto. 14. Makintab at malinis ang sahig. 15. Malambing ang aking alaga. 16. Suplada at masungit ang aking ate. 17. Mahaba ang pasensya ng aking ina. 18. Ang kanyang asawa ay maalaga at maasikaso sa kanilang mga anak. 19. Nakakatuwa ang aking inaanak sapagkat siya’y isang bibong bata. 20. Maganda ang boses ni Regine Velasquez. Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman

42. Kabuuang Pagsubok 5 Pangalan: _________________ Petsa: __________________ Antas: ____________________ Marka: ____________________ A. Ibigay ang pagkakaiba ng mga sumusunod na lipon ng mga pang-uri. 1. mabango, masamyo,mahalimuyak, masansang 2.mataas, matangkad, matayog 3.mainit, maalinsangan, mabanas 4.mayabong, malabay,mayamungmong 5.makislap, makinang , maningning, maliwanag, makintab 6.malungkot, matamlay, mapanglaw 7.mabagal, makupad, matumal 8.malaswa, magaslaw, maharot, magaspang 9.matalino, mautak, maulo 10. mayabang, hambog, palalo,mahangi B. Guhitan ang o ang mga pang-uri at tukuyin kung ito ay panlarawan o pamilang. 1. Ang Amerika at Rusya ay magsinlakas kung sandata ang pagbabatayan. 2. Di hamak na mas matipid si Nene kaysa kay Nena. 3. Di totoong matalino si Ramon kaysa kay Luis. 4. May dalang labinlimang bayabas si Rita para kay Jen. 5. vMagsinlago ang mga tanim namin. 6. Mayuming tulad ng sampaguita ang dalaga. 7. Apat ang nakuhang bangka ni Mang Tomas. 8. Mabagal si Aning kaysa kay Luisa. 9. Maligaya ang buhay ninyo kaysa sa amin. 10. Mahusay kumanta ang aking kaibigan. Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman

43. Madami maramot palalo Galit maamo maganda Labindalawa dukha mabagal maningning C. Punan ng pang-uring nasa kahon ang patlang upang mabuo ang mga pangungusap. 1. ___________ ang dala ni Nita kaya siya nadapa. 2.Si Ben ay may dalang ___________ rosas para kay Ana. 3. Habulin ng mga lalaki sa Ester dahil sa kanyang ____________ na mata. 4. ___________ si Arturo kaya siya binugbog ni Lito. 5. Ang mga bituin sa kalawakan ay ___________. 6. _________ maglakad si Carina kaya siya naiwan. 7. Kung ako ang tatanungin, __________ si Carol kaysa kay Sheena. 8. _____________ sina Jandi kaya siya inaapi. 9. Siya ay ____________ kaya mdami ang 10.______ sa kanya. D. Basahin at guhitan ang mga pang-uring natatagpuan sa sumusunod na talataan. Pilipino Sila Sino ang hindi nakakikilala sa Pilipino? Kaalinsabay ng pagkilala sa Pilipinas ng mga bansa sa daigdig, nakilala, hinangaan at sinuob ng papuri ang mga Pilipino sa taglay niyang iba’t ibang katangian. Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman

44. Ang pangalang Jose Rizal ay hindi na ipinagtatanong pa. Kilala sa buong daigdig ang ating pambansang bayani sa angkin niyang katalinuhan, katapangan at kadakilaan. Nariyan ang matagumpay at masipag na imbentor na fluorescent lamp na si Agapito Flores sa larangan ng agham at Arturo Alcaraz, ang tinaguriang Father of Geothermal Energy. Ang bantog na si Paeng Nepomuceno na apat na ulit na nagging kampeon ng World Cup Bowling na umani ng walang kahulilip na paghanga ng lahat at an gating bulilit at maliksing si Mansueto “Onyok” Velasco, Jr. na nagkamit ng medalyang pilak sa Olympics’96 sa larangan ng boksing. Ilan lamang silang Pilipinong nagdala ng Pilipinas sa buong mundo. Di pahuhuli ang Pilipina. Dalawang Pilipina ang itinanghal na Miss Universe— sina Gloria Diaz na ngayo’y sikat at mahusay na artista at si Margie Moran na mahinhing maybahay ng isang manggagamot. Tatlong Pilipina naman ang naging Miss International. Sila’y sina Minnie Cagatao na naging maybahay ng isang hotel manager, Aurora Pijuan na ngayo’y isang tapat na linggod-bayan ng Makati at Melanie Marquez na kilala at matagumpay na modelo at artista. Dahil sa kanilang maladiyosang kagandahan lalong nakilala ang Pilipinas. Nakilala rin ang mga Pilipina sa iba pa niyang katangian. Kabalikat sila ng mga lalaki sa pagtatanggol at paglilingjkod sa bayan. Sa bawat Pilipino’y katuwang niya ang isang Pilipina. Kung mayroon tayong walang gulat na Lapu-lapu, mayroon din tayong Prinsesa Urduja. Kung may magiting at matapang na may matulunging Pilipino, may kaagapay silang maawaing Pilipina. Sa kasalukuyan, sa bawat kilusan at proyekto ng pamahalaan at mga samahang sibiko para sa bayan, may kalahating bahagdan ang Pilipina. Di-matatawaran ang walang sawang paglilingkod ni Rosa Rosal sa Krus na Pula, ni Cielito del Mundo sa “Kapwa Ko, Mahal Ko” at ng marami pang kilalang Pilipino. Sa ibabaw nilang lahat, nariyan ang dalawang nilalang ng ating bansa na simbolo ng mararangal na katangian ng isang Pilipino--- maka-Diyos, makatao at makakalikasan—ang Pangulo at Unang Ginang ng Bansa Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman

45. Kabanata 6 Pang-abay Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman Ang kabanatang ito ay naglalahad ng mga datos patungkol sa pang-abay bilang isang bahagi ng pananalita. Layunin nitong maipabatid ang katuturan ng pang-abay, maibahagi sa mambabasa ang mga kataniang tinataglay nito at mapayabong ang kanilang kabatiran tungkol dito.

47. Pangalan: ______________________ Petsa: ____________ Antas: _________________________ Grado: ___________ Gawain 10 Panuto : Isulat kung pang-uri o pang-abay ang salitang nakasulat nang pahapay: 1. Ang batang iya’y mabilis magsalita. 2 .Kulang-palad ang pamilya ni Mang Pedro. 3. Lalong mainam ang agap kaysa sipag. 4 .Hindi niya sinasadya ang di pagsunod sa utos. 5 .Palagi kang hihingi ng awa sa Pong Bathala. 6 . Ang mabuting gawa’y ginagantipalaan. 7 . Kaunting pakikisama ang kailangan. 8 . Maganda ka palang magbihis. 9 . Kung ayaw kang gumalang ay huwag ka naming lalapastangan. 10. Si Fe ay mahusay umawit. 11. Umalis din siya kagabi. 12. Si Tomas ay magarang manamit. 13. Maligaya siya ngayon sapagkat siya ay nagtamo ng gantimpala. 14. Si Ana ay bumiyahe kinaumagahan . 15. Mayumi ang dalagang si Beth. 16. Dumating din siya kahapon. 17. Si Kris ay maarteng magsalita. 18. Nagtungo siya rito kanina. 19. Isa siyang masuring bata. 20. Totoo bang ikaw ang nagsira ng paying ni Geneva? Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman

48. Kabuuang Pagsubok 6 Pangalan: ______________________ Petsa: ____________ Antas: _________________________ Grado: ___________ A. Ayusin ang sumusunod na pangungusap sa pamamagitan ng paglalagay sa tamang pusisyon ng mga katagang pang-abay, pati na rin ng mga pang-angkop. 1. Talagang malaya na ba tayo? __________________________________________ 2. Walang pasok bukas pala. __________________________________________ 3. Sila ay tutulong sa atin din. __________________________________________ 4. Maraming dumalo sa palatuntunan daw kahit na maulan. __________________________________________ 5. Yata may lagnat si Totoy? __________________________________________ 6. Ito ang aking makakayanan lamang. __________________________________________ 7. Huwag muna kang magalit. __________________________________________ 8. Hindi umalis si Toti sana ng umaga. __________________________________________ 9. Walang ulan na. __________________________________________ 10. Ano ang iyong ipinagbibilin pa? __________________________________________ Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman

49. B. Punan ang patlang ng tamang katagang pang-abay na kinakailangan. 1. Hindi pumasok ng paaralan si Toti, ___________nilalagnat pa siya. 2. Nagkaroon_______________ sila ng pagsusulit noong Martes. 3. Tototo_____________ na napakahirap ng eksameng ibinigay ni Gng. Romero? 4. Mayroon _______________ sampung katanungang ibinigay, ngunit sampung ________________puntos ang bawat tanong. 5Kahit ang mga marunong_____________ ay nahirapan. C. Pumili sa isa sa sumusunod na paksa at talakayin sa loob ng isa o dalawang talata. Gumamit ng mga katagang pang-abay sa pagtalakay. Pagpipilian: A. Para saan ang VAT? B. Baha na naman! C. Wala bang tubig? ____________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ _____________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman

50. Kabanata 7 Pang-ukol Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman Ang kabanatang ito naman ay may kinalaman sa pagtalakay ng pang-ukol na gaya ng ibang bahagi ng pananalita ay nagtataglay ng iba’t ibang katangian. Ito’y naglalayong magbigay linaw ukol sa iba’t ibang aspetong may kinalaman dito para sa pag-unlad ng

52. Pangalan: ________________ Petsa: ______________ Antas: __________________ Grado: ______________ Gawain 11 Panuto: Piliin ang wastong pang-ukol sa loob ng panaklong. 1. Kami ay nagpunta (ng,sa) Mendiola. 2. Sila ay nagtungo (sa,ng) Ocean Park. 3. Ang isipin mo ay (ukol,para) sa kabutihan ng lahat. 4. Ugat (ng,nang) santol ang hanap ko. 5. Ang kanyang hatol ay gamot (ng,sa) masakit ang tiyan. 6. Wala akong kinalaman (ukol,tungkol) sa nangyari sa kanya. 7. Napag-usapan naming ang (ayon,hinggil) sa pulitika. 8. Ang ‘di magmahal sa sariling wika ay higit sa hayop at malansang isda, (ayon,tungkol) kay Rizal. 9. (Laban,Para) sa aking damdamin ng sinabi mo. 10. (Ukol,Alinsunod) kay Penaflorida ang talambuhay. 11.(Para,Ayon) kay Ayesa ang bag na iyan. 12. (Tungkol,Alinsunod) kay Mabini, ang maglingkod ay kabanalan. 13. Ang bunga (ng,nang) duhat ay nalaglag. 14. Ang pakpak (ng,nang) maya ay nabali. 15. Hindi kasiya-siyang sumagot ng pabalang (laban,tungkol) sa magulang. 16. Tayo ay mamasyal (ng,sa) Marikina. 17. Ang gulong (ng,nang) motorsiklo ay naflat. 18. (Para,Ayon) sayo ang t-shirt na yan. 19. (Bagay,Alinsunod) sa hinihingi mo, ay wala pa akong maibibigay. 20. Bulaklak (ng,nang) ampalaya ang hanap namin. Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman

53. Kabuuang Pagsubok 7 Pangalan: ______________________ Petsa: ________________ Guro: __________________________ Marka: _______________ A. Punan ng pariralang pang-ukol upang mabuo ang diwa ng mga pangungusap. 1. Umorder___________________ si Jose. 2.Kinuha___________________ ang maruruming damit. 3. Sinulat_________________ ang walang kamatayang Noli at Fili. 4. Malapit_______________ an gaming bahay. 5. Mayroon akong koleksyon _______________________. 6. Tinula ni Elisa _______________________. 7. Sumakay _____________________ ang maglolo. 8. Kumaway __________________ ang nars. 9. Ngumiti nang matamis si Loida____________________. 10. Nanguha _______________ ang magpinsan. 11. ______________________ ang mga aginaldong ito. 12. ______________________ mahalin mo ang Diyos nang higit sa lahat. 13. Nagkwento ang lola________________. 14. Huwag kang mag-isip _________________. 15. ________________________ ang kanyang sulat. Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman

54. B. Gumawa ng isang tula na binubuo ng apat na talata gamit ang mga pang-ukol. I ________________________________ ________________________________ _______________________________ ________________________________ II ________________________________ ________________________________ ________________________________ _______________________________ III ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ IV _________________________________ _________________________________ _________________________________ _________________________________ _________________________________ Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman

55. C. Basahin ang sanaysay at guhitan ang mga pang-ukol. Isang malalim na gabi’y na pagmasdan na kita. Hindi ako makatulog noon kaya binuksan ko ang ilaw. Nakita kitang aali-aligid sa katawan ng kapatid ko. Pinilit kitang hulihin ngunit ko nagawa. Ginawa ko ito dahil alam kong mamaya lamang ay sisipsip ka ng dugo sa kanya. Pinabayaan kita. Nahiga ulit ako at nag-isip nang malalim. Maya-maya, heto ka na naman at sa akin umaalialigid. Tinangka kitang hulihin ngunit di ko muling nagawa. Muli akong nahiga at nag-isip. Maya-maya uli, bumangon ako at pinatay ang ilaw, nahiga at nagsisimula n asana akong matulog nang maramdaman kong nangati ang aking mukha. Napatampal ako at napatay kita. Sumambulat ang dugo sa katawan mo. Dahil doon, tuluyan na akong hindi nakatulog. Sumaisip ko na naman ang suliraning bumagabag sa akin at hindi sa sinasadya’y naging bahagi ka rin ng isang isipang yaon. Ikaw na isang lamok lamang ay naihambing ko sa mga taong nagbabalatkayo sa kanilang katauhan. Katulad mo ring sumisipsip ng dugo, lagi silang nakakapit sa akin kapag nangangailangan at kapag may nakamit akong tagumpay. Laging maganda ang sinasabi sa akin kapag kaharap ako. Tulad mo rin na kunwa’y aali-aligid kapag nakabukas ang ilaw. Nang pinatay ko ang ilaw ay saka lamang lumapit sa akin, kinagat at pinapak ang aking dugo. Ganoon din sila, na kapag bumagsak ako sa aking kinalalagyan at hahanap-hanapin ko sila sa aking tabi, wala na. Kapag nakatalikod ako, kung anu-anong masamang bagay ang sinasabi nila tungkol sa akin na ikinasasakit ng aking kalooban. Sa aking panimdim, wala man lamang ni isa sa kanilang umaaliw sa akin. Sa ganoong pagkakataon ko nakilala ang tunay nilang pagkatao at ang mga dungis nila ay sa ganoong pagkakataon ko rin natutuklasan. Ganoon din nga pala, nagising ako sa katotohanan na ang mga tao palang iyon ay huwad at siyang nagbigay sa akin ng aral ukol sa pakikitungo sa kapwa. Ang katotohanang iyon ang nagdulot sa akin ng tatag ng loob na pumili ng aking kakaibiganin. Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman

56. Kabanata 8 Pangatnig Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman Ang kabanatang ito ay patungkol naman sa pangatnig. Ito’y naglalayong maglahad ng mga impormasyong ukol dito gaya ng katuturan at kaurian nito. Layunin din nitong payabungin ang kaalaman ng babasa ukol sa pagkilala ng mga pangatnig.

58. Pangalan: __________________ Petsa: _____________ Antas: _____________________ Grado: ____________ Gawain 12 Panuto: Bumuo ng sampung pangungusap na ginagamitan ng pangatnig. 1._____________________________________________. 2.______________________________________________ 3.______________________________________________ 4.______________________________________________ 5.______________________________________________ 6.______________________________________________ 7.______________________________________________ 8._______________________________________________ 9._______________________________________________ 10.______________________________________________ Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman

59. Kabuuang Pagsubok 8 Pangalan: ____________________ Petsa: _______________________ Antas: ________________________ Marka: ______________________ ` A. Punan ang mga patlang ng wastong pang-angkop o pangatnig upang mabuo ang pabula. Noong araw, ang leon ay isa_____ hayop ____ kinatatakutan sa buo____ kagubatan. Ang lahat ____ hayop, malaki man ____ maliit, ay nangingilag sa kanya. _________ ang mga tigre _____ halos ay kasinlaki niya ay umiiwas kapag siya’y nakikita. Isang araw, ______ natutulog ang leon ay dumaan ang isa___ daga. Napukaw ang kanyang pagtulog. Nagalit ang hari ______ kagubatan. “ Aha! Kakainin kita,”______ sinunggaban nito ang kawa-awa____ daga. Nanginginig sa takot ang daga,________ pinilit nitong magsalita. “ Mahal____ hari! Patawarin ninyo ako. Huwag po ninyo akong kakainin. Balang araw,________ kayo’y mangangailangan din ng tulong, maaari ko kayong tulungan.” “ Ikaw! Tutulong sa akin?”________ humalakhak ang leon. “_______ eopardo, ________ tigre ay hindi ko kailangan. Ikaw pa!” __________ muling ` tumawa ang leon. “ Sige dahil sa busog pa ako, ikaw ay aking patatawarin. Lakad na _____ uli-uli ay mag-iingat ka sa iyong paglakad. “Salamat po! Ang di magkantututo______ sabi ng daga. “ Tatanawin kop o itong isang Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman

60. malaki___ utang ____ loob.”Makaraan___ ilang araw mula noon, ang leon ay nakaisip mamasyal sa kagubatan. _____ sa kasamaang palad, siya ay nabitag. Buo_____ lakas______ umatungal ang leon. Narinig ito ng daga na noo’y nasa di-kalayuan. Nakilala niya ang haring sa kanya’y nagpalaya. Dali-dali__ nginatngat ng daga ang matibay ____ tali___ bumitag sa leon. “ Salamat, kaibigang daga,” sabi ng leon. “Ikaw pala’y kahanga-hanga. Kundi ka dumating, marahil ay nakakulong pa ako hanggang ngayon.” Magmula noon, ang leon__________ang daga ay naging matalik na magkaibigan. Nakaraan Susunod Talaan ng Nilalaman

61. Bibliografia BOOK Edroza, Genoveva D. at Del Rosario, Florencia. Balarila sa Ikaapat na Taon. 851 Oroquieta, Sta. Cruz, Manila. Philippine Book Company Anastacio, Teresita M., Arceo, Teresita C. at Santiago, Alfonso O. Ang bagong Filipino Ngayon. 264 Pablo Ocampo Sr. Avenue San Antonio Village 1203 Makati City Mag-atas, Rosario U., De Leon, Zenaida S., San Juan, Corazon P., Lorenzo, Carmelita S., San Juan, Gloria P., Aganan Fernanda P. at Cabaysa William G. Mabisang pagpapahayag Retorika (Ikalawang Edisyon). Grandwater Publication and Research Corporation Baisa, Ailene G., Del Rosario, Mary Grace G., Lontoc, Nestor S. at Dayag, Alma M. PLUMA Wika at Panitikan III. PHOENIX Publishing House Tawan. Nacin. Recorba. Lartec. Retorika Mabisang Pagpapahayag sa Kolehiyo. Trinitas Publishing, INC. Belvez, Paz V. Landas sa Pagbasa. Book Media Press, INC. SOURCE ENGINE www.yahoo.com www.google.com PICTURE SITE Image 1 http:// images.google.com.ph/images?gbv =2&hl= readingbooks = N&start =20 ... January 25,2010 Image 2 http:// images.google.com.ph/images?gbv =2&hl= readingbooks = N&start =20 ... January 25,2010 Image 3 http:// images.google.com.ph/images?gbv =2&hl= readingbooks = N&start =20 ... January 25,2010

62. Image 4 http:// images.google.com.ph/images?gbv =2&hl= readingbooks = N&start =20 ... January 25,2010 Image 5 http:// images.google.com.ph/images?gbv =2&hl= readingbooks = N&start =20 ... January 25,2010 Image 6 http:// images.google.com.ph/images?gbv =2&hl= readingbooks = N&start =20 ... January 25,2010 Image 7 http:// images.google.com.ph/images?gbv =2&hl= readingbooks = N&start =20 ... January 25,2010 Image 8 http:// images.google.com.ph/images?gbv =2&hl= readingbooks = N&start =20 ... January 25,2010 Talaan ng Nilalaman Nakaraan

63. Melisa C. Asusano, nagtapos ng elementarya sa Famy Elementary School, nagpatuloy ng pag-aaral sa sekundarya sa Famy National High School, nakapagtapos din ng bokasyunal na kurso na Three Year Computer Management Technology sa University of Rizal System (Morong). Ngayon ay kasalukuyan nag- aaral sa Laguna State Siniloan, Campus) at kumukuha ng kursong Batsilyer sa Edukasyong Pangsekundarya. Jennifer M. Alvarado, nagtapos ng elementarya sa Mababang Paaralan ng Famy at sa Mataas na Paaralan naman noong sekondarya. Nagtapos ng primarya noong taong 2004 habang taong 2008 ng magtapos sa sekondarya. Kasalukuyang nag-aaral sa Laguna State Polytechnic University ng Siniloan at kumukuha ng kursong Batsilyer sa Edukasyong Pangsekundarya. Jasmine M. Alcantara, nagtapos ng elementarya sa Mababang Paaralan ng Famy at sa Mataas na Paaralan naman noong sekondarya. Nakapagtapos ng primarya noong taong 2004 habang taong 2008 ng matapos ang apat na taon sa sekondarya. Kasalukuyang nag-aaral sa Laguna State Polytechnic University ng Siniloan at kumukuha ng kursong Batsilyer sa Edukasyong Pangsekundarya.