3. Lehen konstatazioa
Gutako gehienok
trebakuntza gutxieneko batekin
edonork egin ditzakeen gauzak egiten ditugu
Gure baldintzak indibidualki negoziatuz gero
beti egongo da norbait prest
lana baldintza txarragoetan egiteko
eta diru gutxiagogatik... behar hutsagatik!
(gehio “erreserba ejertzitoa” badago, langabetuak alegia)
Soilik kolektiboki negoziatuz
betearazi ditzakegu gure eskakizunak
eta aspirazioak, eta etorkizunerako blindatu
Hau da lehen baieztapen bat
langile mugimenudaren hasieratik,
eta sindikalismoaren izatearen arrazoietako bat
4. Bigarren intuizioa
Esaten digute lan eginez aberastu daitekeela...
“amets amerikarra” da hori
Baina enpresa kapitalistaren sekretua
soldatapekoari egiten duen lan guztia
ez ordaintzean datza
Kapitalistak aberasten dira
besteen lanaz jabetuz:
hau da bigarren intuizio indartsu bat
Egindakoaren eta ordaindutakoaren arteko aldeari
plusbalia deitzen zaio
5. Hirugarren intuizioa
Ez dugu soilik egiten
edozeinek egin dezakeena...
Bizitzeko, emantzipatzeko, familia sortzeko...
gehienik ez dugu beste modurik
lan egiteko dugun gaitasuna “saltzea” baino
Hirugarren intuizio-konstatazioa da,
patroia saiatuko dela
soldata biziraute mailara gerturatzen,
hau da, produzitzea eta erreproduzitzea ahalbidetzen...
Ez askoz gehiago...
Zeren eta soldata zenbat eta txikiagoa
eta lan baldintzak kaskarragoak,
mozkinak oparoagoak izango dira
6. Laugarren intuizioa
Enpresak mozkinik ez duenean ematen,
langileak kaleratu eta enpresak ixten dira...
Hau gertatzean “beste batzuk” hartu behar dute
langileen eta bere prolearen patuaren eta biziaren ardura
(familia, benefizentzia, ongizate estatua...)
Laugarren intuizioak dio, beraz,
enpresariek ez dutela lana ematen
baizik eta “erosi” egiten dutela behar dutenean,
eta ez dutenean behar, baztertu egiten dute...
Eta galdera da...
Zeintzuk dira gizartearen ongileak?
7. Bosgarren intuizioa
Burgesia, liberal gisa, klase iraultzailea izan zen:
Gizakiaren eskubideak definitu eta defendatu zituen
noblezia eta kleroaren pribilegioen aurrean
Eta erregimen demokratikoak bultzatu zituen
noblezia eta kleroari boterea kentzeko,
eta nazioen patua parlamentu eta gobernu bidez definitzeko,
eta, botere judizialaz, legearen aurrean berdintasuna ziurtatzeko
Baina enpresa kapitalistetan patroia da
erabakitzen duena zer egin, nola, zer erritmotan,
zer baldintzatan, zer helbururekin, nola ordaintzen den...
Eta langileak onartu besterik ezin du egin
Enpresa, beraz,
gune ez demokratiko bat da, ideia liberaletik urrun,
aberastasunaren banaketa bidegabea ziurtatzeko sortua
Produkzio medioen jabetza pribatua da
aberastasun banaketa hori bermatzeko modua
8. Seigarren ikasgaia
Zenbait momentu historikotan
(II. Mundu gerran adibidez)
kapitalak “apaldu” egin behar izan ditu bere mozkin gurariak,
eta “aurpegi gizakoiago bat” aurkeztu du
sistemaren iraupena eta egonkortasuna ziurtatzeko
Edonola, ziurtatu nahi du
Sistema politikoak
jabetza erregimena ez kuestionatzea (“legea eta ordena”)
Ongizate estatua (osasuna, hezkuntza, prestazioak)
enpresen exijentzien beharretara egokitzea
(higienea, absentismo eza, diziplina, kapazitazioa eta trebakuntza)
eta ez langilearen emantzipazio ekonomiko eta kulturala
Sistemak lanaren etika betierekotzea
(“lanik ez duenak ez du bizitzea merezi; elkartasunik ez; ez fidagarri”)
prestazio eta zerbitzu sistema guztia baldintzatuz,
baita bizitza produktiboaren ondorena ere (jubilazioa)
langileen menderatze masibo eta betierekoa lortzeko hain justu
Estatua gizon armatuen banda bat da (Ernst Mandel)