PANDUAN MENULIS RINGKASAN YANG BAIK

1. PANDUAN MENJAWAB SOALAN RINGKASAN KARANGAN
1. Soalan ringkasan karangan merupakan soalan Bahagian A (i) Kertas 2 Bahasa Melayu PMR.
2. Cadangan masa untuk menjawab soalan ini ialah 30 minit.
3. Peruntukan markah untuk soalan ini ialah 20 markah.
Markah isi ialah 10 markah
Markah bahasa ialah 10 markah
4. Soalan ini menguji calon tentang pemahaman calon terhadap petikaan yang diberi.
Calon dikehendaki mengemukakan isi-isi penting yang terdapat dalam petikan mengikut
arahan/kehendak soalan. Calon harus teliti dan peka dengan arahan soalan sama ada soalan
meminta isi tentang punca/sebab/faktor, langkah/cara/usaha, kesan/akibat dan sebagainya.
5. Panjang ringkasan hendaklah tidak lebih 80 perkataan. Calon harus berhati-hati kerana
pemeriksa akan mengira jumlah perkataan sehingga 80 perkataan sahaja.
6. Calon perlu menulis isi-isi penting yang berkaitan arahan soalan sahaja. Pandahuluan dan
penutup tidak diperlukan dalam ringkasan.
7. Lazimnya terdapat 8 hingga 10 isi penting dalam petikan soalan. Isi-isi penting yang dikenalpasti
hendaklah ditulis mengikut urutan. Tulis sekurang-kurangnya 5 isi penting dalam ringkasan
namun sebaik-baiknya tulislah seberapa banyak isi penting sehingga ringkasan mencapai
jumlah 80 patah perkataan. Isi yang berulang tidak akan diberi markah.
8. Calon digalakkan menulis ringkasan karangan menggunakan ayat sendiri tanpa mengubah
maksud asal petikan. Calon digalakkan menggunakan penanda wacana seperti selain itu,
namun, hal yang demikian, sehubungan dengan itu, seterusnya dan lain-lain sebagai
menunjukkan wujudnya kesinambungan idea antara isi penting tersebut. Ayat-ayat yang
digunakan mestilah ringkas, tepat dan padat serta bebas daripada sebarang kesalahan bahasa.
Kesalahan bahasa yang berulang dan ketara akan menyebabkan calon kehilangan markah
bahasa.
9. Calon dikehendaki menulis ringkasan karangan dalam satu perenggan sahaja. Calon juga tidak
dibenarkan menulis ringkasan dalam bentuk nota @ point form kerana hal ini akan
menyebabkan calon kehilangan markah bahasa.
10. Calon juga dinasihatkan agar tidak menulis ringkasan dalam jumlah yang kurang daripada 80
patah perkataan kerana dikhuatiri isi-isi pentingnya tidak mencakupi kehendak soalan serta
boleh menjejaskan markah isi.
11. Calon dinasihatkan agar menulis ringkasan dengan tulisan yang kemas dan mudah dibaca.
Jangan lupa tulis jumlah perkataan di akhir ringkasan.

2. PANDUAN MENJAWAB SOALAN PEMAHAMAN PETIKAN
1. Soalan ini merupakan soalan Bahagian A (ii) Kertas 2 Bahasa Melayu PMR.
2. Cadangan masa menjawab soalan ini ialah 10 minit.
3. Terdapat tiga soalan dikemukakan iaitu Soalan 1 – soalan maksud rangkai kata (2markah).
Soalan 2 – soalan pemahaman berdasarkan petikan (4 markah) dan Soalan 3 – soalan KBKK
(4 markah). Kesemua jumlah markah untuk soalan ini ialah 10 markah.
4. Calon hendaklah menjawab soalan ini menggunakan ayat yang lengkap (gramatis). Jawapan
yang ditulis dalam bentuk poin @ nombor akan menjejaskan markah. Sebaiknya mulakan
ayat jawapan dengan mengambil sebahagian ayat dalam ayat soalan.
Soalan 1 – Maksud rangkai kata
1. Calon perlu mengesan kedudukan rangkai kata dalam petikan yang diberi.
2. Calon hendaklah memastikan bahawa makna yang diberi mestilah menggunakan perkataan
lain tetapi mempunyai maksud yang sama dengan rangkai kata yang ditanya mengikut
konteks ayat.
3. Calon tidak digalakkan menulis semula rangkai kata dalam soalan sebagai salah satu
jawapan.
Soalan 2 – Pemahaman berdasarkan petikan
1. Calon boleh mengesan kedudukan jawapan berdasarkan kehendak soalan dengan meneliti
jawapan perenggan demi perenggan. Jawapan yang diberi hendaklah jawapan yang ada
dalam petikan sahaja.
2. Caalon dinasihatkan agar menggunakan ayat arahan soalan sebagai awalan ayat kepada
jawapan kemudian menyambungkannya dengan ayat sendiri berpandukan kehendak soalan.
3. Pastikan jawapan yang ditulis mencukupi @ mencakupi peruntukan markah yang diberi.
Soalan 3 – Pemahaman KBKK
1. Soalan ini memerlukan calon memberikan pendapat yang berupa cadangan atau saranan,
cara atau langkah, sebab atau punca, faedah atau kesan dan sebagainya setelah memahami
petikan yang dibaca. Sebaik-baiknya berikan 2 isi jawapan .
2. Calon juga diminta menggunakan ayat arahan soalan sebagai awalan ayat kepada ayat
jawapan kemudian menyambungkannya dengan ayat sendiri berpandukan kehendak soalan
yang memerlukan calon memberikan pendapat berdasarkan petikan.
3. Jawapan yang terbaik apabila calon mampu mengolah dan memberi pendapat yang bernas
berkaitan petikan yang dibaca.

3. PANDUAN MENJAWAB SOALAN KARANGAN BERDASARKAN BAHAN RANGSANGAN
1. Soalan karangan ini merupakan soalan Bahagian B Kertas 2 Bahasa Melayu PMR.
2. Masa yang dicadangkan untuk menjawab soalan ini ialah 20 minit. Panjang karangan mesti
tidak melebihi 120 perkataan.
3. Soalan ini menguji pemahaman calon terhadap bahan rangsangan yang dikemukakan
berdasarkan arahan soalan.
4. Calon harus ingat bahawa bahan rangsangan yang diberi hanya sebagai panduan dan
membantu calon untuk mencetuskan idea sahaja. Bagaimanapun, trend soalan terkini
lebih cenderung memberikan isi-isi berkaitan tema/tajuk dalam soalan yang dikemukakan.
Dalam hal ini calon hanya perlu menghuraikan/menerangkan isi-isi tersebut.
5. Calon digalakkan menulis perkara yang berkaitan dengan bahan rangsangan/isi-isi yang
dikemukakan dalam bahan rangsangan berdasarkan tema/tajuk yang diberi. Calon bebas
menulis karangan asalkan berkaitan dengan tema/tajuk.
6. Calon dicadangkan menulis karangan berdasarkan bahan rangsangan mengikut format
berikut;
a. Pendahuluan
Dalam bahagian ini calon hanya perlu memberi keterangan umum berkaitan tajuk/tema
bahan rangsangan yang diberi.
Calon disarankan menulis bahagian pendahuluan karangan ini dalam 1 atau 2 ayat
sahaja.
b. Isi-isi karangan
Dalam bahagian ini calon dikehendaki menghuraikan isi-isi berdasarkan aspek yang
berbentuk pendapat sama ada faktor-faktor atau langkah-langkah atau kesan-kesan
ataupun apa-apa sahaja aspek yang dikemukakan dalam arahan soalan asalkan berkaitan
dengan tema/tajuk. Dicadangkan calon menghuraikan 3 isi dalam karangan ini.
Calon disarankan menghuraikan setiap isi dalam lingkungan 3 -4 ayat sahaja.
c. Penutup
Bahagian ini meminta calon membuat kesimpulan secara keseluruhan tentang
tema/tajuk yang diberi. Calon sebaiknya memulakan ayat kesimpulan dengan
frasa’Kesimpulannya……….
Calon disarankan menulis ayat penutup/kesimpulan dalam 1 ayat sahaja.

4. LATIHAN CONTOH (BAHAGIAN A (i) –RINGKASAN KARANGAN
Baca petikan di bawah dengan teliti. Berdasarkan petikan tersebut, tulis sebuah ringkasan tentang
cara-cara menangani masalah remaja. Panjangnya ringkasan anda hendaklah tidak melebihi 80
perkataan. Anda digalakkan supaya menggunakan ayat anda sendiri tanpa mengubah maksud asal
petikan.
Alam remaja adalah merupakan zaman keemasan dan menyeronokkan. Remaja
menginginkan kehidupan yang penuh ceria dan menyukakan hati. Perubahan-perubahan dari segi
jasmani dan tubuh badan akan berlaku dengan cepat dan jelas. Sifat kelelakian dan kewanitaan akan
menonjol. Kebanyakan remaja berjaya melalui zaman peralihan itu tanpa masalah. Perkembangan
jiwa, emosi dan perasaan akan menjadi subur, keinginan hawa nafsu dan naluri kemanusiaan amat
tinggi dan berpengaruh. Malangnya, terdapat remaja yang kurang bernasib baik dan terjebak dalam
gejala sosial yang kurang sihat. Hal ini bertambah rumit apabila sesetengah ibu bapa bersikap terlalu
mengutamakan kerjaya dan kurang menumpukan perhatian terhadap anak-anak.
Sebenarnya, ibu bapa boleh mengesan remaja yang bermasalah dengan mengenal pasti
perubahan sikap mereka. Antaranya, golongan ini akan menunjukkan perubahan emosi daripada
periang kepada pendiam ataupun cepat marah. Ibu bapa perlu mendekati anak-anak remaja
mereka secara berhemah. Hal ini bertujuan untuk mendampingi dan memahami masalah yang
dihadapi oleh anak remaja mereka. Secara tidak langsung, anak-anak berpeluang untuk bercerita
tentang masalah mereka. Selain itu, ibu bapa tidak digalakkan mengongkong kebebasan anak-
anak. Tindakan ini akan menyebabkan anak-anak remaja akan memberontak kerana berasa diri
mereka tidak dihargai. Perubahan tingkah laku dalam kalangan remaja seperti kurang makan, tidak
dapat tidur, tidak bertenaga, kurang fokus terhadap pembelajaran mahupun pekerjaan dan sikap
suka menyendiri adalah menunjukkan bahawa remaja itu bermasalah. Apabila ibu bapa menyedari
bahawa anak mereka bermasalah, wajarlah mereka menunjukkan kaedah mengawal emosi
kepada anak-anak remaja mereka.
Kaunselor di sekolah khususnya, boleh memberi bimbingan kepada remaja yang
bermasalah. Guru di sekolah juga boleh memberi bimbingan untuk membantu remaja meredakan
tekanan perasaan yang dihadapi mereka. Selain itu, remaja dengan rakan sebaya diibaratkan
seperti isi dengan kuku. Oleh itu, mereka haruslah pandai memilih rakan sebaya yang sesuai.
Pengaruh rakan sebaya sangat kuat kerana mereka boleh mempengaruhi remaja untuk terlibat
dalam gejala merokok, menghisap dadah dan melepak. Mereka seharusnya boleh membantu rakan
mereka yang bermasalah. Ahli keluarga digalakkan membawa remaja yang bermasalah berjumpa
dengan pakar psikiatri sama ada di hospital kerajaan atau swasta. Kini, terdapat banyak psikiatri
terlatih yang mampu membantu remaja untuk mengatasi masalah remaja. Melalui bimbingan
psikiatri, ibu bapa berpeluang mempelajari cara menangani remaja.
Selain ibu bapa dan masyarakat, remaja itu sendiri seharusnya bijak dalam menangani
masalah mereka. Beberapa teknik disarankan kepada remaja untuk mengawal tekanan yang
dihadapi oleh mereka seperti teknik relaksasi dan teknik pernafasan. Dalam pada itu, masyarakat
berperanan penting dalam memastikan remaja menjadi insan berguna. Masyarakat boleh
membantu pihak berkuasa menguatkuasakan undang-undang yang membawa kebaikan kepada
remaja. Akhirnya, pihak kerajaan berharap agar remaja seharusnya menjadi modal insan yang
cemerlang dengan memanfaatkan usia remaja mereka dengan sebaik mungkin demi masa depan
yang lebih bermakna.
(Dipetik dan diubah suai daripada rencana ‘Remaja, Kawallah Emosimu’, Dr.
Wan Salwina Wan Ismail, Dewan Siswa, Januari 2008)

5. LATIHAN CONTOH (BAHAGIAN A (ii) – PEMAHAMAN
Berdasarkan petikan Bahagian A, jawab soalan-soalan yang berikut dengan menggunakan ayat anda
sendiri.
1.Berikan maksud rangkai kata perubahan sikap. (2 markah)
Maksud rangkai kata perubahan sikap ialah……………………………………………………………………………………..
2.Berdasarkan petikan, berikan dua punca yang boleh menyebabkan remaja terlibat dalam gejala
negatif. (4 markah)
Dua punca yang menyebabkan remaja terlibat dalam gejala negatif ialah…………………………………….
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
3.Pada pendapat anda, bagaimanakah remaja boleh mengisi masa lapang dengan aktiviti-aktiviti
yang bermanfaat kepada mereka? (4 markah)
Pada pendapat saya, remaja boleh mengisi masa lapang dengan aktiviti-aktiviti yang bermanfaat
dengan……………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

6. LATIHAN 2
Baca petikan di bawah dengan teliti. Berdasarkan petikan tersebut, tulis sebuah ringkasan tentang
kepentingan aktiviti kokurikulum kepada murid-murid. Panjangnya ringkasan anda hendaklah
tidak melebihi 80 patah perkataan. Anda digalakkan supaya menggunakan ayat anda sendiri tanpa
mengubah maksud asal petikan.
Kegiatan kokurikulum merupakan aktiviti luar bilik darjah yang menjadi elemen sokongan
dalam proses pengajaran dan pembelajaran serta pelengkap bagi kurikulum di sekolah. Namun
demikian, keghairahan mengejar kecemerlangan dalam bidang kurikulum menyebabkan sebilangan
ibu bapa kurang mengambil berat tentang pentingnya bidang kokurikulum kepada anak-anak
mereka. Sebenarnya, aktiviti kokurikulum dapat melahirkan insan yang seimbang dari segi mental,
fizikal, emosi dan rohani. Sehubungan dengan itu, pihak sekolah telah menyusun jadual aktiviti
kokurikulum secara terancang untuk memberikan peluang kepada semua murid menyertainya.
Murid-murid sewajarnya melibatkan diri secara aktif dalam aktiviti kokurikulum di sekolah. Hal
ini demikian kerana pencapaian dalam aktiviti ini menjadi salah satu syarat kemasukan ke Institusi
Pengajian Tinggi (IPT). Melalui kegiatan kokurikulum, seperti penyertaan dalam perkhemahan,
pertandingan kawad, sukan dan sebagainya, masa lapang murid dapat dimanfaatkan dengan aktiviti
yang sihat. Di samping itu, pihak sekolah perlu menyediakan aktiviti yang menarik untuk
menggalakkan murid menyertai kegiatan kokurikulum. Pengalaman yang diperoleh daripada aktiviti
ini dapat melatih mereka mempraktikkan nilai-nilai kemasyarakatn seperti bekerjasama, tolong-
menolong dan bertolak ansur. Aktiviti kokurikulum turut membantu murid dalam mengurangkan
tekanan akibat proses pengajaran dan pembelajaran di dalam bilik darjah.
Dengan menyertai aktiviti unit beruniform, murid akan memperoleh faedah yang banyak.
Antaranya, aktiviti ini dapat menyemai bakat kepemimpinan dalam kalangan murid. Begitu juga
halnya apabila mereka bersukan; potensi murid dalam bidang ini dapat dicungkil. Menyedari hakikat
inilah, maka pihak sekolah telah menganjurkan Hari Kokurikulum untuk menggalakkan penglibatan
semua murid. Sementara itu, dalam konteks masyarakat majmuk di Malaysia, aktiviti luar bilik darjah
ini dilihat penting dalam usaha mewujudkan perpaduan kaum. Hal ini kerana setiap program
kokurikulum yang dilaksanakan sentiasa mengambil kira aspek perpaduan. Dengan ini, jelaslah
bahawa aktiviti kokurikulum bukanlah sesuatu yang boleh dipandang remeh dalam sistem
pendidikan pada hari ini.
(Dipetik dan diubah suai daripada,
Majalah Pendidik, bilangan 18/2005)
Berdasarkan petikan Bahagian A, jawab soalan-soalan yang berikut dengan menggunakan ayat anda
sendiri.
1. Berikan maksud rangkai kata dipandang remeh. (2 markah)
2. Berdasarkan petikan, apakah usaha-usaha yang dilakukan oleh pihak sekolah untuk
menggalakkan murid-murid menyertai aktiviti kokurikulum? (4 markah)
3. Pada pendapat anda, kenapakah masih terdapat sebilangan ibu bapa yang kurang
menggalakkan anak-anak mereka melibatkan diri dalam aktiviti kokurikulum. (4 markah)

7. LATIHAN 3
Baca petikan di bawah dengan teliti. Berdasarkan petikan tersebut, tulis sebuah ringkasan tentang
ciri-ciri remaja kreatif dalam membangunkan negara. Panjangnya ringkasan anda tidak melebihi 80
patah perkataan. Anda digalakkan supaya menggunakan ayat sendiri tanpa mengubah maksud asal
petikan.
Remaja yang kreatif dan inovatif mampu untuk memelihara kemerdekaan Negara dan memacu
kegemilangan negara pada masa akan datang. Oleh hal yang demikian,remaja pada hari ini perlu
dilengkapi dengan kemahiran insaniah dan jati diri yang kukuh. Pencapaian akademik yang
cemerlang masih belum cukup untuk membentuk remaja yang berkualiti. Penglibatan remaja dalam
pelbagai bidang sama ada kebudayaan, sukan, kepimpinan atau keusahawanan mampu menjana
kreativiti dan inovasi serta menjadi lebih matang mengatur setiap langkah kehidupan. Sebagai
remaja, kita perlu sensitif t erhadap isu semasa yang berlaku sama ada di dalam negara atau di luar
negara. Istilah ‘bagai katak di bawah tempurung’ harus dijauhi. Semasa di alam persekolahan dan
pengajian tinggi, remaja perlu menggunakan peluang yang ada untuk bergerak aktif sama ada dalam
aktiviti kemasyarakatan, sukan atau kebudayaan.
Remaja mempunyai hak untuk bersuara dan melontar pendapat selagi tidak menggugat
ketenteraman negara. Remaja juga boleh bersama-sama menyalurkan bantuan umpamanya,
menyertai misi bantuan kemanusiaan dan perubatan ke negara yang mengalami krisis kemanusiaan
atau bencana alam. Hal inilah yang dikatakan remaja Malaysia mampu memacu kesejahteraan
dunia. Pelangi hari ini tidak mampu berjanji untuk muncul pada hari esok. Harus diingat, remaja
mengemudikan amanat yang berat bagi memastikan agama, bangsa dan negara tidak ternoda.
Berhadapan dunia yang kian mencabar, remaja sewajarnya mempunyai daya saing yang tinggi. Corak
masa depan negara terletak pada tangan remaja pada hari ini. Remaja pada hari ini merupakan
cerminan masa hadapan negara. Menyedari pelbagai cabaran yang mendatang, remaja seharusnya
lebih peka dan tidak mudah mengalah.
Dalam konteks keusahawanan, remaja dapat berdiri di atas kakinya sendiri tanpa perlu
mengharapkan orang lain. Pelbagai geran dan kemudahan telah diberikan oleh kerajaan untuk
menggalakkan remaja dan belia melibatkan diri dalam bidang keusahawanan sama ada dalam
bentuk bantuan modal, nasihat atau teknikal. Sementelahan pula, perkembangan dunia teknologi
maklumat menerusi percambahan jaringan sosial seperti Facebook, MySpace, Twitter mampu
menjadi wahan untuk remaja mengembangkan perniagaan mereka secara maya. Kemahiran
insaniah dapat mempersiapkan remaja dengan kemahiran yang boleh digunakan pada masa
hadapan terutamanya kerana sejarah mampu mendewasakan kita. Oleh itu, remaja wajar bertaut
kepada akar budaya dan bertunjang kepada pegangan agama yang kukuh. Tuntasnya, remaja kreatif
dan inovatif memacu kegemilangan negara pada masa hadapan.
(Dipetik dan diubah suai daripada ‘Remaja
Kreatif dan Inovatif Memacu Kegemilangan
Negara’, Dewan Siswa, Ogos 2010)
Berdasarkan petikan Bahagian A, jawab soalan-soalan yang berikut dengan menggunakan ayat anda
sendiri.
1. Berikan maksud rangkai kata mengemudikan amanat. (2 markah)
2. Apakah bentuk bantuan yang boleh membantu remaja terlibat secara aktif dalam bidang
keusahawanan? (4 markah)
3. Pada pendapat anda, bagaimanakah pihak sekolah boleh berperanan untuk melahirkan
murid yang kreatif dan inovatif? (4 markah

8. LATIHAN 1
Baca petikan di bawah dengan teliti dan tulis sebuah ringkasan tentang kebaikan sektor
pelancongan terhadap negara. Panjangnya ringkasan anda hendaklah tidak melebih 80 perkataan.
Anda digalakkan menggunakan ayat sendiri tanpa mengubah maksud asal petikan.
‘Malaysia Truly Asia’ menjadi slogan kempen penggalakan industry pelancongan di negara ini.
Selaras dengan itu juga, pelbagai destinasi pelancongan yang indah lagi menarik diperkenalkan untuk
memukau pelancong asing. Kesannya, negara banyak memperoleh faedah melalui industri
pelancongan.
Melalui sektor pelancongan, nama Malaysia harum di pelosok dunia dan menjadi buah mulut
warga asing. Tanggapan bahawa Malaysia ialah negara yang terpencil dapat dihapuskan buat
selama-lamanya. Dari segi ekonomi, negara kita banyak mendapat keuntungan. Hal ini kerana aktiviti
pelancongan meningkatkan peluang pekerjaan dan perniagaan. Fenomena yang sihat ini sekali gus
menstabilkan ekonomi negara. Sementara itu, sektor pelancongan turut menjanakan pendapatan
negara. Negara kita sememangnya kaya dengan khazanah alam semula jadi yang menjadi aset untuk
menarik pelancong.
Baik atas urusan rasmi mahupun hanya untuk berseronok, pelancong yang berkunjung ke
Malaysia pasti tidak akan melepaskan peluang untuk membeli-belah buat keluarga mereka. Tanpa
disedari, aliran kemasukan wang dari luar negara dapat ditingkatkan. Pada masa yang sama juga,hal
ini dapat membantu perkembangan industri kraf tangan seperti batik, anyaman dan tembaga.
Kedatangan pelancong asing ke negara kita juga dapat memajukan sektor penginapan,
pengangkutan dan infrasruktur. Sebagai rakyat Malaysia, kita perlu merebut peluang untuk
memenuhi permintaan tersebut yang semakin meningkat.
Walau bagaimanapun dalam keghairahan kita memajukan sektor pelancongan ini, kita harus
berwaspada terhadap impak buruk yang mungkin berlaku. Kelonggaran syarat-syarat untuk
memasuki negara bagi menggalakkan kemasukan pelancong asing mungkin tanpa kita sedari akan
memudahkan sindiket-sindiket haram mengembangkan sayap mereka di negara ini. Peningkatan
kadar jenayah ini seterusnya akan menjejaskan pembangunan negara.
Konklusinya, usaha-usaha untuk meningkatkan perkembangan sektor pelancongan di Malaysia
perlulah dipergiat. Dengan kemajuan sektor ini, kerajaan dapat membangunkan pelbagai bidang
untuk kemaslahatan umum. Lantaran itu, kerjasama semua pihak amat diperlukan dalam
merealisasikan hasrat ini.
(Dipetik dan diubah suai daripada ‘Kebaikan
Pelancongan di Malaysia’,Dewan Siswa, Ogos 2008)
Berdasarkan petikan Bahagian A, jawab soalan-soalan yang berikut dengan menggunakan ayat anda
sendiri.
1. Berikan maksud rangkai kata memperoleh faedah dalam petikan. (2 markah
2. Mengapakah kita perlu berwaspada terhadap kemasukan pelancong asing ke negara kita?
(4 markah)
3. Pada pendapat anda, apakah langkah-langkah untuk meningkatkan industri pelancongan di
negara kita? (4 markah)

9. LATIHAN 4
Baca petikan di bawah dengan teliti. Berdasarkan petikan tersebut, tulis sebuah ringkasan tentang
kepentingan sukan dalam meningkatkan kecemerlangan murid. Panjangnya ringkasan anda
hendaklah tidak melebihi 80 patah perkataan. Anda digalakkan menggunakan ayat sendiri tanpa
mengubah maksud asal petikan.
Sukan ialah segala kegiatan yang memerlukan kemahiran atau ketangkasan serta tenaga
seperti berenang, permainan bola sepak, lumba lari dan sebagainya. Aktiviti ini dilakukan sebagai
acara pertandingan, hiburan atau untuk menyihatkan badan atau riadah. Sukan dapat meningkatkan
disiplin murid. Individu yang mempunyai disiplin yang tinggi, mampu mengawal diri sendiri untuk
mematuhi peraturan yang ditetapkan. Disiplin juga membentuk seseorang agar berkelakuan baik.
Murid akan mematuhi arahan dan akur pada nasihat ibu bapa seperti menghormati orang yang lebih
tua, bersopan santun dan taat akan agama.
Seseorang murid yang aktif dalam kegiatan sukan akan terdidik untuk mengagihkan masa
dengan sewajarnya. Dia akan menentukan masa untuk bersukan dan masa untuk belajar. Biasanya,
murid-murid inilah yang akan memberikan perhatian yang sepenuhnya ketika pengajaran dan
pembelajaran berlangsung. Majlis Sukan Negara (MSN) sedar bahawa sukan mampu melahirkan
insan yang sihat dari segi fizikal dan mental. Oleh sebab itu, MSN memberikan sokongan kepada
kegiatan sukan dan mata pelajaran Pendidikan Jasmani dan Kesihatan yang dijalankan di sekolah.
Tidak cukup dengan itu, pihak Kementerian Belia dan Sukan telah bekerjasama dengan pihak
Kementerian Pelajaran Malaysia untuk membina lebih banyak sekolah sukan seperti Sekolah Sukan
Bukit Jalil.
Bagi mencapai kejayaan dalam kehidupan, seseorang harus berfikiran positif dan mempunyai
keyakinan diri. Di samping itu, aktif bersukan membolehkan seseorang itu mempunyai akal yang
sempurna untuk berfikir. Hal ini demikian kerana mereka akan berfikiran rasional untuk membuat
keputusan dengan baik. Sukan juga menerapkan semangat berpasukan yang tinggi. Mereka sering
berganding bahu untuk membantu pasukan menempa kejayaan. Murid yang aktif bersukan juga
akan mempunyai semangat juang yang kental. Mereka juga berupaya untuk menerima kegagalan
secara positif apabila kecundang dalam sesuatu pertandingan.
(Dipetik dan diubah suai daripada ‘Pentingnya
Sukan dalam Meningkatkan Kecemerlangan
Remaja dan pelajar’ Fokus, Januari 2004)
Berdasarkan petikan Bahagian A, jawab soalan-soalan yang berikut dengan menggunakan ayat anda
sendiri.
1. Berikan maksud berganding bahu dalam petikan. (2 markah)
2. Bagaimanakah Majlis Sukan Negara dan Kementerian Belia dan Sukan membantu dalam
mempertingkatkan pencapaian sukan dalam kalangan murid. (4 markah)
3. Sesetengah ibu bapa kurang menggalakkan anak-anak mereka terlibat dalam aktiviti sukan.
Pada pendapat anda, mengapakah keadaan ini berlaku? (4 markah)

10. LATIHAN 5
Baca petikan di bawah dengan teliti. Berdasarkan petikan tersebut, tulis sebuah ringkasan tentang
langkah-langkah menyemai semangat kesukarelawanan .Panjangnya ringkasan anda tidak melebihi
80 patah perkataan. Anda digalakkan menggunakan ayat sendiri tanpa mengubah maksud asal
petikan.
Hari ini kefahaman tentang kesukarelawanan dapat dilihat daripada tiga ciri asas. Pertama,
khidmat yang diberikan tanpa mengharapkan ganjaran. Kedua, khidmat yang dibuat menurut
kerelaan si pelaku. Ketiga, khidmat itu memanfaatkan masyarakat berkenaan secara langsung.
Jelaslah, aktiviti kesukarelawanan menjanjikan pengalaman bermakna kepada pelakunya.
Dalam masyarakat Melayu, kesukarelawanan lumrahnya dikaitkan dengan amalan bergotong-
royong. Semangat sukarela seharusnya dipupuk dalam diri anak-anak sejak kecil. Aktiviti ini harus
dimulakan di rumah dengan menggalakkan ahli keluarga menjaga persekitaran rumah agar sentiasa
bersih. Kerja sukarela berbeza daripada kerja amal. Kerja amal melibatkan satu pihak memberi dan
satu pihak lagi mendapat manfaat, sedangkan kesukarelawanan merupakan suatu gabungan iaitu
kedua-dua pihak mendapat faedah. Oleh itu, murid-murid sekolah rendah perlu digalakkan
melibatkan diri dalam mana-mana persatuan yang diminati agar mereka cenderung ke arah aktiviti
kesukarelawanan apabila meningkat dewasa.
Di Malaysia, kesukarelawanan dikaitkan dengan badan sukarela atau pertubuhan bukan
kerajaan (NGO). Oleh hal yang demikian, penyertaan pelajar sekolah menengah dalam aktiviti
kokurikulum dapat memupuk minat mereka untuk menyertai aktiviti sukarela yang dianjurkan oleh
badan-badan sukarela yang aktif pada peringkat nasional.
Semangat kesukarelawanan telah mampu membawa kita ke arah kemerdekaan dan
kemakmuran Negara. Oleh itu, semangat kesukarelawanan harus diteruskan dalam kalangan pelajar
universiti dan kolej. Hal ini demikian kerana kerja sukarela dapat menjadi landasan pelajar
menunjukkan kemampuan mereka membantu masyarakat sekali gus meningkatkan kemahiran
berkomunikasi. Badan sukarela seperti Yayasan Salam dan Mercy Malaysia makin bergiat aktif pada
peringkat global. Badan-badan sukarela ini menggunakan laman sesawang untuk menarik minat
belia menyertai kerja kesukarelawanan. Oleh itu, para belia harus memilih badan-badan sukarela
yang diminati dan bersesuaian dengan bidang tugas mereka.
Semangat kesukarelawanan ini dapat disemai apabila ada pihak swasta yang berminat
menyuntikkan dana kepada persatuan-persatuan sukarela yang bergiat aktif menerusi pembiayaan
program khidmat sukarela. Ijmalnya, semangat kesukarelawanan perlu disuburkan dalam kalangan
masyarakat kerana keprihatinan sosial ini dapat membantu kelangsungan hidup masyarakat yang
memerlukannya.
(Dipetik dan diubah suai daripada ‘Menjanakan
Semangat kesukarelawanan,Dewan Siswa,
September,2007)
Berdasarkan petikan Bahagian A, jawab soalan-soalan berikut dengan menggunakan ayat anda
sendiri.
1. Berikan maksud rangkai kata peringkat global. (2 markah)
2. Jelaskan perbezaan antara kerja sukarela dengan kerja amal. (4 markah)
3. Pada pendapat anda, mengapakah aktiviti kesukarelawanan perlu diberikan perhatian oleh
masyarakat? (4 markah)

11. LATIHAN 6
Baca petikan di bawah dengan teliti. Berdasarkan petikan tersebut tulis sebuah ringkasan tentang
amalan-amalan baik dalam pemakanan. Panjangnya ringkasan anda hendaklah tidak melebihi 80
patah perkataan. Anda digalakkan menggunakan ayat sendiri tanpa mengubah maksud asal petikan.
Makanan yang berkhasiat dan seimbang penting kepada semua orang. Hal ini demikian kerana
kita memerlukan tenaga untuk aktiviti fizikal. Kita juga akan lebih cergas menjalani aktiviti harian.
Amalan pemakanan dan kesihatan mempunyai kaitan yang rapat. Kesihatan tubuh badan bukan
sahaja dipengaruhi oleh makanan yang seimbang dan berkhasiat semata-mata malah corak dan
amalan pemakanan sehari-hari turut memberikan kesan yang besar. Makan dalam keadaan selesa
dan tenang merupakan tabiat yang baik. Selain itu, elakkan makan makanan ringan yang tidak
berkhasiat dan jangan makan sebelum masuk tidur. Oleh itu, kita perlu makan pada masa yang
sesuai. Kegagalan berbuat demikian akan mempengaruhi kesihatan seseorang.
Kebanyakan kita beranggapan bahawa aspek pengambilan makanan merupakan suatu perkara
yang tidak penting. Sebenarnya, kita mesti memastikan bahawa jadual makan perlu teratur dan kita
wajar makan dalam kuantiti yang sedikit untuk kekal sihat. Kegemukan atau obesity merupakan
kesan daripada sikap tidak mengawal makan. Makan setelah kita berasa lapar seharusnya menjadi
amalan. Ibu bapa harus menanamkan sikap tersebut ketika anak-anak masih kecil lagi.
Kita perlu mengambil sayur-sayuran hijau dan buah-buahan untuk memastikan bahawa kita
mengamalkan diet yang seimbang. Ada dalam kalangan kita pula yang menggemari makanan yang
telah diproses seperti mi segera dan makanan dalam tin. Makanan seperti ini kurang zatnya kerana
telah melalui tempoh masa yang lama dan juga mengandungi bahan kimia. Oleh itu, pengambilan
makanan segar amat penting untuk memestikan makanan tersebut membekalkan zat yang
diperlukan oleh tubuh badan.
Kita juga perlu mengawal atau mengurangkan pengambilan makanan dan minuman yang tinggi
kandungan gula dan garamnya. Kegagalan mengambil berat tentang tabiat makan yang tidak betul
akan mengundang padah. Namun inilah yang menjadi masalah kebanyakan masyarakat kita. Mereka
seolah-olah tidak menyedari bahawa makanan yang seimbang dapat mempengaruhi kehidupan kita.
(Dipetik dan diubah suai daripada’Makanan
Seimbang dan Berkhasiat’, Fokus, Januari 2006)
Berdasarkan petikan Bahagian A, jawab soalan-soalan yang berikut dengan menggunakan ayat anda
sendiri.
1. Berikan maksud mengundang padah dalam petikan. (2 markah)
2. Menurut pengarang, mengapakah kita perlu mengambil makanan yang seimbang? (4
markah)
3. Pada pendapat anda, apakah yang perlu dilakukan untuk menimbulkan kesedaran dalam
kalangan tentang kepentingan pengambilan makanan seimbang? (4 markah)