Δεν μου ανήκει το ppt..;Оσο και αν έψαξα δεν βρήκα την/τον κάτοχό του..Είναι όμως για ενημερωτικούς-εκπαιδευτικούς σκοπούς και ελπίζω να μην την/τον ενοχλήσει το ανέβασμα..

1. Η «γνωστική εξελικτική θεωρία»
PIAGET.

2. Η Γνωστική εξελικτική θεωρία του Jean Piaget
 Το έργο τουΤο έργο του PiagetPiaget έχει τεράστιο αντίκτυπο όχι μόνο στη διδακτικήέχει τεράστιο αντίκτυπο όχι μόνο στη διδακτική
μεθοδολογία αλλά σ’ όλες τις επιστήμες που ασχολούνται με την εξέλιξημεθοδολογία αλλά σ’ όλες τις επιστήμες που ασχολούνται με την εξέλιξη
του ανθρώπου και ιδιαίτερα με τη γνωστική ανάπτυξη του ανθρώπουτου ανθρώπου και ιδιαίτερα με τη γνωστική ανάπτυξη του ανθρώπου
 Κατατάσσεται στους αναπτυξιακούς ψυχολόγους αφού κύριο έργοΚατατάσσεται στους αναπτυξιακούς ψυχολόγους αφού κύριο έργο
του υπήρξε η μελέτη της ψυχοπνευματικής εξέλιξης του παιδιούτου υπήρξε η μελέτη της ψυχοπνευματικής εξέλιξης του παιδιού
και του εφήβουκαι του εφήβου
 Δεν ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τη μάθηση αλλά οι θέσεις πουΔεν ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τη μάθηση αλλά οι θέσεις που
διατύπωσε έχουν σχέση με τιςδιατύπωσε έχουν σχέση με τις εσωτερικές διαδικασίες της μάθησηςεσωτερικές διαδικασίες της μάθησης
2/32

3. Η Γνωστική εξελικτική θεωρία του Jean Piaget
 Καθόρισε ταΚαθόρισε τα 44 στάδιαστάδια από τα οποία διέρχεται η νοητική ανάπτυξηαπό τα οποία διέρχεται η νοητική ανάπτυξη
του ανθρώπουτου ανθρώπου
 Κάθε στάδιο χαρακτηρίζεται από ορισμένες δυνατότητες οι οποίες καιΚάθε στάδιο χαρακτηρίζεται από ορισμένες δυνατότητες οι οποίες και
καθορίζουν το τι μπορεί να μάθει σε κάθε φάση της ζωής του οκαθορίζουν το τι μπορεί να μάθει σε κάθε φάση της ζωής του ο
άνθρωποςάνθρωπος
 Σε κάθε στάδιο επιτελούνται ορισμένες νοητικές διεργασίες,Σε κάθε στάδιο επιτελούνται ορισμένες νοητικές διεργασίες,
η ολοκλήρωση των οποίων οριοθετεί το τέλος του σταδίου αυτού,η ολοκλήρωση των οποίων οριοθετεί το τέλος του σταδίου αυτού,
το οποίο παραχωρεί τη θέση του στο επόμενοτο οποίο παραχωρεί τη θέση του στο επόμενο
3/32

4. Η νοητική ανάπτυξη κατά τον Piaget (1/3)
 Νοητική ανάπτυξηΝοητική ανάπτυξη σημαίνει απόκτηση από το άτομο νέων γνωστικώνσημαίνει απόκτηση από το άτομο νέων γνωστικών
ικανοτήτων που δεν υπήρχαν πρινικανοτήτων που δεν υπήρχαν πριν
 Η απόκτηση των ικανοτήτων αυτών δε γίνεται με την ποσοτικήΗ απόκτηση των ικανοτήτων αυτών δε γίνεται με την ποσοτική
αύξηση προηγούμενων δεξιοτήτων, αλλά με την ποιοτική αλλαγήαύξηση προηγούμενων δεξιοτήτων, αλλά με την ποιοτική αλλαγή
της δομής της σκέψηςτης δομής της σκέψης
 ΒΑΣΙΚΗ ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΤΟΥΒΑΣΙΚΗ ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΤΟΥ PIAGETPIAGET
 Οι νοητικές δομές - οι οργανωμένες δηλαδή ιδιότητες της σκέψης -Οι νοητικές δομές - οι οργανωμένες δηλαδή ιδιότητες της σκέψης -
σχηματίζονται στο άτομο στο πλαίσιο της αλληλεπίδρασής του με τοσχηματίζονται στο άτομο στο πλαίσιο της αλληλεπίδρασής του με το
περιβάλλον τουπεριβάλλον του
 Κεντρική θέση στη θεωρία τουΚεντρική θέση στη θεωρία του PiagetPiaget κατέχει η έννοιακατέχει η έννοια σχήμασχήμα
((schschééma)ma) που αποτελεί και το κύριο συστατικό στοιχείο της νοητικήςπου αποτελεί και το κύριο συστατικό στοιχείο της νοητικής
δομήςδομής
 ΣχήμαΣχήμα κατά τονκατά τον PiagetPiaget είναι η προσαρμογή που έχει επιτευχθείείναι η προσαρμογή που έχει επιτευχθεί
σ’ ορισμένη κατάσταση ως αποτέλεσμα μιας ολόκληρης σειράςσ’ ορισμένη κατάσταση ως αποτέλεσμα μιας ολόκληρης σειράς
 Τι σημαίνει νοητική ανάπτυξη;Τι σημαίνει νοητική ανάπτυξη; ((προβληματισμός)προβληματισμός)
4/32

5. Η νοητική ανάπτυξη κατά τον Piaget (2/3)
 Τα σχήματα αποτελούν ένα είδοςΤα σχήματα αποτελούν ένα είδος «μικρών ή μεγάλων μονάδων«μικρών ή μεγάλων μονάδων
επίγνωσης και επικοινωνίας του οργανισμού με το περιβάλλον του»επίγνωσης και επικοινωνίας του οργανισμού με το περιβάλλον του»
 Τα σχήματα είναι διαφορετικά σε κάθε ηλικία και επομένων και οΤα σχήματα είναι διαφορετικά σε κάθε ηλικία και επομένων και ο
τρόπος σκέψης του παιδιού διαφέρει ριζικά από εκείνον του ενήλικατρόπος σκέψης του παιδιού διαφέρει ριζικά από εκείνον του ενήλικα
 ΤαΤα πρώτα σχήματαπρώτα σχήματα του ατόμου σχετίζονται με τα αντανακλαστικά πουτου ατόμου σχετίζονται με τα αντανακλαστικά που
υπάρχουν σ’ αυτό μόλις γεννηθεί (θηλασμός, κίνηση ματιών και χεριών,υπάρχουν σ’ αυτό μόλις γεννηθεί (θηλασμός, κίνηση ματιών και χεριών,
αναπνοή κλπ.) Αποτελούν:αναπνοή κλπ.) Αποτελούν:
 Βάση για την αρχική αλληλεπίδραση του ατόμου με τοΒάση για την αρχική αλληλεπίδραση του ατόμου με το
περιβάλλονπεριβάλλον
 Τα πρώτα απλά γνωστικά σχήματα μετατρέπονταιΤα πρώτα απλά γνωστικά σχήματα μετατρέπονται
προοδευτικά σε πολύπλοκους νοητικούς συλλογισμούςπροοδευτικά σε πολύπλοκους νοητικούς συλλογισμούς
 Η κατάκτηση ενός πλέγματος σχημάτων υποδηλώνει ότι έχειΗ κατάκτηση ενός πλέγματος σχημάτων υποδηλώνει ότι έχει
πραγματοποιηθεί δομική αλλαγή στη νοητική ανάπτυξη του παιδιούπραγματοποιηθεί δομική αλλαγή στη νοητική ανάπτυξη του παιδιού 
μετάβαση σε άλλο νοητικό στάδιο,μετάβαση σε άλλο νοητικό στάδιο,
(ακολουθεί σχηματική επεξήγηση των «σχημάτων»)(ακολουθεί σχηματική επεξήγηση των «σχημάτων») 5/32

6. Η νοητική ανάπτυξη κατά τον Piaget (3/3)
Σχηματικά
ΣχήματαΣχήματα
Περιβάλλον
Δομική αλλαγή στη
νοητική ανάπτυξη
Πολύπλοκοι νοητικοί
μηχανισμοί
6/32

7. Οι 2 βασικές λειτουργίες του οργανισμού
1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ (organisation)(organisation)
2.2. ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ (adaptation)(adaptation)
 ΗΗ οργάνωσηοργάνωση αναφέρεται στην ικανότητα των ζωντανών όντων νααναφέρεται στην ικανότητα των ζωντανών όντων να
διευθετούν τις σωματικές ή ψυχολογικές τους δυνατότητες σε συναφήδιευθετούν τις σωματικές ή ψυχολογικές τους δυνατότητες σε συναφή
συστήματα για να ανταποκρίνονται καλύτερα στις απαιτήσεις τουσυστήματα για να ανταποκρίνονται καλύτερα στις απαιτήσεις του
περιβάλλοντος (πχ. βράγχια και μηχανισμοί θερμοκρασίας για τα ψάρια)περιβάλλοντος (πχ. βράγχια και μηχανισμοί θερμοκρασίας για τα ψάρια)
 Η ίδια οργανωτική αρχή επικρατεί και στο ψυχολογικό επίπεδοΗ ίδια οργανωτική αρχή επικρατεί και στο ψυχολογικό επίπεδο
 Οι απλές δομές μετεξελίσσονται και αναδιοργανώνονται σε πιοΟι απλές δομές μετεξελίσσονται και αναδιοργανώνονται σε πιο
σύνθετες καθιστώντας το άτομο πιο ικανό να ανταποκριθεί στιςσύνθετες καθιστώντας το άτομο πιο ικανό να ανταποκριθεί στις
απαιτήσεις του περιβάλλοντος (πχ. οι δομές συμπεριφοράς τουαπαιτήσεις του περιβάλλοντος (πχ. οι δομές συμπεριφοράς του
βρέφους που του επιτρέπουν να βλέπει και να πιάνει)βρέφους που του επιτρέπουν να βλέπει και να πιάνει)
 ΗΗ προσαρμογήπροσαρμογή είναι η ισορροπία ανάμεσα σε δύο συμπληρωματικέςείναι η ισορροπία ανάμεσα σε δύο συμπληρωματικές
διαδικασίες του οργανισμού τηνδιαδικασίες του οργανισμού την αφομοίωσηαφομοίωση και τηκαι τη συμμόρφωσησυμμόρφωση
και αποτελεί τη συνισταμένη τουςκαι αποτελεί τη συνισταμένη τους
 Η δυνατότηταΗ δυνατότητα προσαρμογήςπροσαρμογής στο περιβάλλον διαφέρει απόστο περιβάλλον διαφέρει από
οργανισμό σε οργανισμό
7/32

8. Αφομοίωση - Συμμόρφωση
Η προσαρμογή πραγματοποιείται με δύο συμπληρωματικές μεταξύΗ προσαρμογή πραγματοποιείται με δύο συμπληρωματικές μεταξύ
τους διαδικασίες:τους διαδικασίες:
 α.α. αφομοίωσηαφομοίωση ((assimilation)assimilation)
 β.β. συμμόρφωσησυμμόρφωση (accomodation)(accomodation)
 ΗΗ αφομοίωσηαφομοίωση αναφέρεται στη διαδικασία με βάση την οποίααναφέρεται στη διαδικασία με βάση την οποία
ο οργανισμός χρησιμοποιεί μια υπάρχουσα γνωστική δομή ή ικανότητα,ο οργανισμός χρησιμοποιεί μια υπάρχουσα γνωστική δομή ή ικανότητα,
για να αντιμετωπίζει τα προβλήματα που συναντά στο περιβάλλον τουγια να αντιμετωπίζει τα προβλήματα που συναντά στο περιβάλλον του
 ΗΗ συμμόρφωσησυμμόρφωση είναι η διαδικασία εκείνη κατά την οποία έναςείναι η διαδικασία εκείνη κατά την οποία ένας
οργανισμός τροποποιεί τις προηγούμενες γνωστικές δομές τουοργανισμός τροποποιεί τις προηγούμενες γνωστικές δομές του
για να ανταποκριθεί καλύτερα στις νέες απαιτήσειςγια να ανταποκριθεί καλύτερα στις νέες απαιτήσεις
 Για τονΓια τον PiagetPiaget προσαρμογή είναι η ισορροπία ανάμεσα στηνπροσαρμογή είναι η ισορροπία ανάμεσα στην
αφομοίωση και τη συμμόρφωσηαφομοίωση και τη συμμόρφωση
 Αν το άτομο δεν μπορεί να προσαρμοστεί στο περιβάλλον του με τηΑν το άτομο δεν μπορεί να προσαρμοστεί στο περιβάλλον του με τη
διαδικασία της αφομοίωσης βρίσκεται σεδιαδικασία της αφομοίωσης βρίσκεται σε κατάσταση ανισορροπίαςκατάσταση ανισορροπίας
((ddééssééquilibre)quilibre) 8/32

9. H νοητική ανάπτυξη κατά τον Piaget (1/2)
 Η νοητική ανάπτυξη είναι μια συνεχής μετάπτωση από καταστάσειςΗ νοητική ανάπτυξη είναι μια συνεχής μετάπτωση από καταστάσεις
ισορροπίας σε καταστάσεις ανισορροπίαςισορροπίας σε καταστάσεις ανισορροπίας
 Όταν η ισορροπία αποκαθίσταται το άτομο βρίσκεται σε ανώτεροΌταν η ισορροπία αποκαθίσταται το άτομο βρίσκεται σε ανώτερο
νοητικό επίπεδο σε σχέση με αυτό στο οποίο βρισκόταννοητικό επίπεδο σε σχέση με αυτό στο οποίο βρισκόταν
προηγουμένωςπροηγουμένως
 Οι μεταπτώσεις αυτές είναι συχνές στις μικρές ηλικίεςΟι μεταπτώσεις αυτές είναι συχνές στις μικρές ηλικίες..
 Όσο το άτομο πλησιάζει προς την ωριμότητα τόσο οι παραπάνωΌσο το άτομο πλησιάζει προς την ωριμότητα τόσο οι παραπάνω
μεταπτώσεις γίνονται αραιότερεςμεταπτώσεις γίνονται αραιότερες
Ανάλογη διαδικασία και στη σχολική μάθηση
9/32

10. H νοητική ανάπτυξη κατά τον Piaget (2/2)
 Κατά τη σχολική μάθηση, ο μαθητής ο οποίος έχει μάθει καλά κάτι,Κατά τη σχολική μάθηση, ο μαθητής ο οποίος έχει μάθει καλά κάτι,
βρίσκεται σε σχέση μ’ αυτό σε κατάστασηβρίσκεται σε σχέση μ’ αυτό σε κατάσταση αφομοίωσηςαφομοίωσης
 Όταν τα σχολικά μαθήματα δεν παρουσιάζουν καθόλου νέα στοιχείαΌταν τα σχολικά μαθήματα δεν παρουσιάζουν καθόλου νέα στοιχεία
για το μαθητή αυτός βρίσκεται σε κατάστασηγια το μαθητή αυτός βρίσκεται σε κατάσταση υπεραφομοίωσηςυπεραφομοίωσης
 Όταν αντιμετωπίζει πλήθος νέων αντικειμένων βρίσκεταιΌταν αντιμετωπίζει πλήθος νέων αντικειμένων βρίσκεται
σε κατάστασησε κατάσταση υπερσυμμόρφωσηςυπερσυμμόρφωσης
 Οι καταστάσεις αυτές ευνοούν τη σχολική μάθηση;Οι καταστάσεις αυτές ευνοούν τη σχολική μάθηση;
ΟΧΙΟΧΙ
 Η σχολική μάθηση ευνοείται από τη δημιουργία μέσων καταστάσεωνΗ σχολική μάθηση ευνοείται από τη δημιουργία μέσων καταστάσεων
10

11. Οι 3 βασικές πτυχές της νοητικής ανάπτυξης
 1. Δομή1. Δομή
 2. Περιεχόμενο2. Περιεχόμενο
 3. Λειτουργίες της οργάνωσης και της προσαρμογής3. Λειτουργίες της οργάνωσης και της προσαρμογής
 Με την ανάπτυξη, η δομή και το περιεχόμενο αλλάζουν,Με την ανάπτυξη, η δομή και το περιεχόμενο αλλάζουν,
αλλά οι λειτουργίες παραμένουν οι ίδιεςαλλά οι λειτουργίες παραμένουν οι ίδιες
 Οι λειτουργίες της οργάνωσης και της προσαρμογής δημιουργούνΟι λειτουργίες της οργάνωσης και της προσαρμογής δημιουργούν
κατά τονκατά τον PiagetPiaget, μια σειρά, μια σειρά 44 προκαθορισμένων σταδίωνπροκαθορισμένων σταδίων
 Κάθε στάδιο χαρακτηρίζεται από συγκεκριμένες ψυχολογικές δομέςΚάθε στάδιο χαρακτηρίζεται από συγκεκριμένες ψυχολογικές δομές
που καθορίζουν την ικανότητα της σκέψης του παιδιούπου καθορίζουν την ικανότητα της σκέψης του παιδιού 
μαθησιακές του δυνατότητεςμαθησιακές του δυνατότητες
11/32

12. Οι 4 περίοδοι της γνωστικής ανάπτυξης
κατά τον Piaget
1. Η1. Η αισθησιοκινητικήαισθησιοκινητική περίοδος (0-2 ετών)περίοδος (0-2 ετών)
2. Η περίοδος της2. Η περίοδος της προλογικής σκέψηςπρολογικής σκέψης ή προσυλλογιστική περίοδος (2-7ή προσυλλογιστική περίοδος (2-7
ετών)ετών)
3. Η περίοδος των3. Η περίοδος των συγκεκριμένων λογικών πράξεωνσυγκεκριμένων λογικών πράξεων (7-11 ετών)(7-11 ετών)
4. Η περίοδος των4. Η περίοδος των τυπικών λογικώντυπικών λογικών πράξεωνπράξεων ή περίοδος τηςή περίοδος της
αφαιρετικής σκέψης (11-15 ετών)αφαιρετικής σκέψης (11-15 ετών)
 Κάθε μια από τις περιόδους περιλαμβάνει άλλα επιμέρους στάδιαΚάθε μια από τις περιόδους περιλαμβάνει άλλα επιμέρους στάδια
που ακολουθούν σταθερή ιεραρχική διαδοχήπου ακολουθούν σταθερή ιεραρχική διαδοχή
 Κάθε στάδιο οικοδομείται πάνω στο προηγούμενο,Κάθε στάδιο οικοδομείται πάνω στο προηγούμενο,
του οποίου οι νοητικές δομές ενσωματώνονται στις δομές του σταδίουτου οποίου οι νοητικές δομές ενσωματώνονται στις δομές του σταδίου
που τις διαδέχεταιπου τις διαδέχεται
 Οι ηλικίες μπορούν να παρουσιάζουν διακυμάνσεις από άτομο σεΟι ηλικίες μπορούν να παρουσιάζουν διακυμάνσεις από άτομο σε
άτομο, αλλά όλα τα άτομα περνούν υποχρεωτικά από κάθε στάδιοάτομο, αλλά όλα τα άτομα περνούν υποχρεωτικά από κάθε στάδιο 12/32

13. 1. Η αισθησιοκινητική περίοδος (0-2 ετών)
 Ερώτηση προς μητέρες…Ερώτηση προς μητέρες…
 Απουσία χρήσης συμβόλωνΑπουσία χρήσης συμβόλων
 Η νοημοσύνη στηρίζεται σε καθαρά αισθησιοκινητικές δραστηριότητεςΗ νοημοσύνη στηρίζεται σε καθαρά αισθησιοκινητικές δραστηριότητες
 Το βρέφος αρχίζει τη ζωή του με έμφυτα αντανακλαστικά τα οποίαΤο βρέφος αρχίζει τη ζωή του με έμφυτα αντανακλαστικά τα οποία
δημιουργούν τα πρώτα αισθησιοκινητικά σχήματα που τροποποιούνταιδημιουργούν τα πρώτα αισθησιοκινητικά σχήματα που τροποποιούνται
στη συνέχεια και συνδυάζονται για να σχηματίσουν πιο πολύπλοκεςστη συνέχεια και συνδυάζονται για να σχηματίσουν πιο πολύπλοκες
μορφές λογικής συμπεριφοράςμορφές λογικής συμπεριφοράς
 Κατά την περίοδο αυτή το βρέφος δεν έχει κατακτήσει την έννοιαΚατά την περίοδο αυτή το βρέφος δεν έχει κατακτήσει την έννοια
της μονιμότητας των αντικειμένωντης μονιμότητας των αντικειμένων
 Βασικές έννοιες όπως οΒασικές έννοιες όπως ο χρόνοςχρόνος και οκαι ο χώροςχώρος αναπτύσσονται σιγά-αναπτύσσονται σιγά-
σιγά και ενσωματώνονται στα σχήματα συμπεριφοράς του παιδιούσιγά και ενσωματώνονται στα σχήματα συμπεριφοράς του παιδιού
 Οι έννοιες αυτές δημιουργούν το κατάλληλο υπόστρωμα για τηΟι έννοιες αυτές δημιουργούν το κατάλληλο υπόστρωμα για τη
μελλοντική ανάπτυξη ανώτερων νοητικών δομώνμελλοντική ανάπτυξη ανώτερων νοητικών δομών
13/32

14. 1. Η αισθησιοκινητική περίοδος
Όταν ένα νεογέννητο βρέφος χάσει ένα αντικείμενο από τοΌταν ένα νεογέννητο βρέφος χάσει ένα αντικείμενο από το
οπτικό του πεδίο σύμφωνα με τη θεωρία τουοπτικό του πεδίο σύμφωνα με τη θεωρία του PiagetPiaget για τηνγια την
αισθησιοκινητική περίοδο τι περιμένετε να κάνει;αισθησιοκινητική περίοδο τι περιμένετε να κάνει;
αα)) Θα αναζητήσει το αντικείμενο με τη βοήθεια των έμφυτωνΘα αναζητήσει το αντικείμενο με τη βοήθεια των έμφυτων
αντανακλαστικών με τα οποία έχει αρχίσει τη ζωή τουαντανακλαστικών με τα οποία έχει αρχίσει τη ζωή του
ββ)) Θα αναζητήσει το αντικείμενο προκειμένου να κατακτήσειΘα αναζητήσει το αντικείμενο προκειμένου να κατακτήσει
την έννοια της μονιμότητας και να μεταβεί στο επόμενοτην έννοια της μονιμότητας και να μεταβεί στο επόμενο
στάδιοστάδιο
γγ)) Λαμβάνοντας υπόψη την έννοια του σχήματος θεωρούμεΛαμβάνοντας υπόψη την έννοια του σχήματος θεωρούμε
ότι το παιδί θα αναζητήσει τη φιγούρα του αντικειμένουότι το παιδί θα αναζητήσει τη φιγούρα του αντικειμένου
δδ)) Δεν αναζητεί το αντικείμενοΔεν αναζητεί το αντικείμενο
14/32

15. 1. Η αισθησιοκινητική περίοδος
ΑπάντησηΑπάντηση
Όταν ένα νεογέννητο βρέφος χάσει ένα αντικείμενο από τοΌταν ένα νεογέννητο βρέφος χάσει ένα αντικείμενο από το
οπτικό του πεδίο σύμφωνα με τη θεωρία τουοπτικό του πεδίο σύμφωνα με τη θεωρία του PiagetPiaget για τηνγια την
αισθησιοκινητική περίοδο τι περιμένετε να κάνει ;αισθησιοκινητική περίοδο τι περιμένετε να κάνει ;
δδ)) Δεν αναζητεί το αντικείμενοΔεν αναζητεί το αντικείμενο
ΣΩΣΤΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗΣΩΣΤΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ
15/32

16. 2. Η περίοδος της προλογικής σκέψης (2-7 ετών)
(1/5)
 Χωρισμός της περιόδου αυτής σε 2 υποπεριόδους:Χωρισμός της περιόδου αυτής σε 2 υποπεριόδους:
 α.α. κυρίως προλογική περίοδοςκυρίως προλογική περίοδος (2-5 ετών)(2-5 ετών)
 β.β. περίοδος της διαισθητικής σκέψηςπερίοδος της διαισθητικής σκέψης (5-7 ετών)(5-7 ετών)
 Το άτομο δεν είναι ακόμα σε θέση να εκτελεί συγκεκριμένες λογικέςΤο άτομο δεν είναι ακόμα σε θέση να εκτελεί συγκεκριμένες λογικές
πράξειςπράξεις
 Εμφάνιση της συμβολικής λειτουργίας της σκέψης.Εμφάνιση της συμβολικής λειτουργίας της σκέψης.
- Το παιδί αποκτά την ικανότητα να μεταχειρίζεται σύμβολα- Το παιδί αποκτά την ικανότητα να μεταχειρίζεται σύμβολα
(κυρίως γλωσσικά, π.χ. μπάλα χωρίς να βλέπει τη μπάλα)(κυρίως γλωσσικά, π.χ. μπάλα χωρίς να βλέπει τη μπάλα)
 Χρησιμοποιεί και οπτικές εικόνες ως σύμβολα που είναι ατελήΧρησιμοποιεί και οπτικές εικόνες ως σύμβολα που είναι ατελή
 Η χρησιμοποίηση συμβόλων δίνει νέες διαστάσεις στις νοητικέςΗ χρησιμοποίηση συμβόλων δίνει νέες διαστάσεις στις νοητικές
ικανότητες του παιδιούικανότητες του παιδιού
 Διευκολύνει την επικοινωνία με τους άλλους και γίνεται πηγή νέωνΔιευκολύνει την επικοινωνία με τους άλλους και γίνεται πηγή νέων
γνώσεων και εμπειριώνγνώσεων και εμπειριών 16/32

17. 2. Η περίοδος της προλογικής σκέψης (2-7 ετών)
(2/5)
 Το λεξιλόγιο του παιδιού είναι φτωχό και εμπλουτίζεται σταδιακάΤο λεξιλόγιο του παιδιού είναι φτωχό και εμπλουτίζεται σταδιακά
 Οι λέξεις δεν έχουν σαφή και συγκεκριμένη έννοιαΟι λέξεις δεν έχουν σαφή και συγκεκριμένη έννοια ((προέννοιαπροέννοια))
π.χ. αποκαλεί μπαμπά για κάθε άνδραπ.χ. αποκαλεί μπαμπά για κάθε άνδρα
 Λάθη στην ταξινόμηση αντικειμένωνΛάθη στην ταξινόμηση αντικειμένων
 Αντιμετωπίζουν τα προβλήματα των κατηγοριοποιήσεων κάνονταςΑντιμετωπίζουν τα προβλήματα των κατηγοριοποιήσεων κάνοντας
μορφολογικά αθροίσματαμορφολογικά αθροίσματα
 Τα μορφολογικά αθροίσματα είναι τυχαίες συναθροίσειςΤα μορφολογικά αθροίσματα είναι τυχαίες συναθροίσεις
συγκεκριμένων πραγμάτων που το παιδί τα συσχετίζει μεταξύ τους μεσυγκεκριμένων πραγμάτων που το παιδί τα συσχετίζει μεταξύ τους με
βάση κάποιο δικό του αυθαίρετο κριτήριο και όχι με βάση τα κοινάβάση κάποιο δικό του αυθαίρετο κριτήριο και όχι με βάση τα κοινά
χαρακτηριστικά τουςχαρακτηριστικά τους
 Χαρακτηριστικό της σκέψης είναι οΧαρακτηριστικό της σκέψης είναι ο μεταγωγικός συλλογισμόςμεταγωγικός συλλογισμός
δηλαδή με βάση την αναλογία προχωρεί από το μερικό προς το γενικόδηλαδή με βάση την αναλογία προχωρεί από το μερικό προς το γενικό
χωρίς αυστηρά λογικά κριτήρια.χωρίς αυστηρά λογικά κριτήρια.
17/32

18. Η περίοδος της προλογικής σκέψης (2-7 ετών)
Σύμφωνα με το μεταγωγικό συλλογισμό του παιδιού με βάσηΣύμφωνα με το μεταγωγικό συλλογισμό του παιδιού με βάση
τη θεωρία τουτη θεωρία του PiagetPiaget κατά την περιόδο της προλογικήςκατά την περιόδο της προλογικής
σκέψης το παιδί ;σκέψης το παιδί ;
αα)) Κάνει αυθαίρετες γενικεύσεις και έχει ατελή ή εσφαλμένηΚάνει αυθαίρετες γενικεύσεις και έχει ατελή ή εσφαλμένη
αντίληψη για το περιβάλλον τουαντίληψη για το περιβάλλον του
ββ)) Προχωρά από το μερικό προς το γενικό έχοντας σωστήΠροχωρά από το μερικό προς το γενικό έχοντας σωστή
αντίληψη για το περιβάλλον τουαντίληψη για το περιβάλλον του
γγ)) Προχωρά από το γενικό προς το μερικό έχονταςΠροχωρά από το γενικό προς το μερικό έχοντας
εσφαλμένη αντίληψη για το περιβάλλον τουεσφαλμένη αντίληψη για το περιβάλλον του
δδ)) Προχωρά από το μερικό προς το γενικό έχοντας πάνταΠροχωρά από το μερικό προς το γενικό έχοντας πάντα
εσφαλμένη αντίληψη για το περιβάλλον τουεσφαλμένη αντίληψη για το περιβάλλον του
18/32

19. 2. Η περίοδος της προλογικής σκέψης (2-7 ετών)
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
ΣΩΣΤΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗΣΩΣΤΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Σύμφωνα με το μεταγωγικό συλλογισμό του παιδιού με βάσηΣύμφωνα με το μεταγωγικό συλλογισμό του παιδιού με βάση
τη θεωρία τουτη θεωρία του PiagetPiaget κατά την περιόδο της προλογικήςκατά την περιόδο της προλογικής
σκέψης το παιδί ;σκέψης το παιδί ;
αα)) Κάνει αυθαίρετες γενικεύσεις και έχει ατελή ή εσφαλμένηΚάνει αυθαίρετες γενικεύσεις και έχει ατελή ή εσφαλμένη
αντίληψη για το περιβάλλον τουαντίληψη για το περιβάλλον του
19/32

20. 2. Η περίοδος της προλογικής σκέψης (2-7 ετών)
(3/5)
 Χαρακτηριστικό της σκέψης είναι η απουσία της αναστρεψιμότηταςΧαρακτηριστικό της σκέψης είναι η απουσία της αναστρεψιμότητας
((reversibilitreversibilitè)è) η οποία αποτελεί για τονη οποία αποτελεί για τον PiagetPiaget μία από τις βασικέςμία από τις βασικές
λογικές πράξειςλογικές πράξεις
 Δεν μπορεί να καταλάβει ότι αν Α+Β=Γ τότε και Γ-Β=ΑΔεν μπορεί να καταλάβει ότι αν Α+Β=Γ τότε και Γ-Β=Α
 Η σκέψη του δηλαδή προχωράει σε μία μόνο κατεύθυνσηΗ σκέψη του δηλαδή προχωράει σε μία μόνο κατεύθυνση 
 Η αναστρεψιμότητα επιτυγχάνεται προς το τέλος της προλογικήςΗ αναστρεψιμότητα επιτυγχάνεται προς το τέλος της προλογικής
σκέψηςσκέψης
 Η προσοχή του παιδιού συγκεντρώνεται συνήθως σε μια μόνοΗ προσοχή του παιδιού συγκεντρώνεται συνήθως σε μια μόνο
διάσταση ή σε ένα συγκεκριμένο χαρακτηριστικό των πραγμάτων ήδιάσταση ή σε ένα συγκεκριμένο χαρακτηριστικό των πραγμάτων ή
των γεγονότωντων γεγονότων
 Δεν μπορεί να παρακολουθεί την αλληλουχία των γεγονότων καθώςΔεν μπορεί να παρακολουθεί την αλληλουχία των γεγονότων καθώς
και τους διαδοχικούς μετασχηματισμούς της πραγματικότηταςκαι τους διαδοχικούς μετασχηματισμούς της πραγματικότητας
 Στατική άποψη της πραγματικότηταςΣτατική άποψη της πραγματικότητας 20/32

21. 2. Η περίοδος της προλογικής σκέψης (2-7 ετών)
(4/5)
 Αδυναμία διατήρησης πολλών φυσικών μεγεθών όπως:Αδυναμία διατήρησης πολλών φυσικών μεγεθών όπως:
 ποσότητας όγκουποσότητας όγκου
 βάρουςβάρους
π.χ βώλοι με πλαστελίνη, δοχείο με νερό,π.χ βώλοι με πλαστελίνη, δοχείο με νερό,
 Αδυναμία διατήρησης της έννοιας της αντιστοιχίας δύο σειρώνΑδυναμία διατήρησης της έννοιας της αντιστοιχίας δύο σειρών
πραγμάτων όταν μεταβληθεί η αρχική κατάστασηπραγμάτων όταν μεταβληθεί η αρχική κατάσταση
π.χ δύο σειρές ομοίων αντικειμένων στο τραπέζιπ.χ δύο σειρές ομοίων αντικειμένων στο τραπέζι
 Το παιδί κατέχεται απόΤο παιδί κατέχεται από εγωκεντρισμόεγωκεντρισμό. Αντιλαμβάνεται και ερμηνεύει. Αντιλαμβάνεται και ερμηνεύει
τα πάντα με βάση την προσωπική του άποψη και σε αναφορά προς τοντα πάντα με βάση την προσωπική του άποψη και σε αναφορά προς τον
εαυτό του που αποτελεί γι’ αυτό το κέντρο του κόσμουεαυτό του που αποτελεί γι’ αυτό το κέντρο του κόσμου
π.χ. ομοιώματα βουνών και κούκλεςπ.χ. ομοιώματα βουνών και κούκλες
21/32

22. 2. Η περίοδος της προλογικής σκέψης (2-7 ετών)
(5/5)
 Ο εγωκεντρισμός είναι εμφανής στη γλώσσα και στον τρόποΟ εγωκεντρισμός είναι εμφανής στη γλώσσα και στον τρόπο
επικοινωνίας του παιδιούεπικοινωνίας του παιδιού
 Είδη εγωκεντρισμού:Είδη εγωκεντρισμού:
 α.α. ΆμεσοςΆμεσος, τα πάντα υποτάσσονται στη θέληση και, τα πάντα υποτάσσονται στη θέληση και
επιθυμία του ατόμουεπιθυμία του ατόμου
 β.β. ΈμμεσοςΈμμεσος, τα εξωτερικά φαινόμενα ερμηνεύονται, τα εξωτερικά φαινόμενα ερμηνεύονται
με βάση τις εμπειρίες και τα βιώματά τουμε βάση τις εμπειρίες και τα βιώματά του
 Παραλλαγή του έμμεσου εγωκεντρισμού είναι:Παραλλαγή του έμμεσου εγωκεντρισμού είναι:
 οο ανιμισμόςανιμισμός (απόδοση ψυχής στα άψυχα πράγματα)(απόδοση ψυχής στα άψυχα πράγματα)
 οο ανθρωπομορφισμόςανθρωπομορφισμός (απόδοση ανθρωπίνων(απόδοση ανθρωπίνων
ιδιοτήτων σε μη ανθρώπινα όντα)ιδιοτήτων σε μη ανθρώπινα όντα)
 Ο εγωκεντρισμός υποχωρεί σταδιακά και τη θέση του παίρνειΟ εγωκεντρισμός υποχωρεί σταδιακά και τη θέση του παίρνει
η αντικειμενική αντιμετώπιση του κόσμουη αντικειμενική αντιμετώπιση του κόσμου
22/32

23. 3. Η περίοδος των συγκεκριμένων πράξεων
(7-11 ετών) (1/3)
 Ολοκλήρωση συγκεκριμένων λογικών πράξεωνΟλοκλήρωση συγκεκριμένων λογικών πράξεων
 Λογικές πράξειςΛογικές πράξεις κατά τονκατά τον PiagetPiaget είναι:είναι: «οι αναστρέψιμες«οι αναστρέψιμες
εσωτερικοποιημένες στη σκέψη ενέργειες»εσωτερικοποιημένες στη σκέψη ενέργειες»
 Οι ενέργειες αυτές έχουν οργανωθεί σε ολοκληρωμέναΟι ενέργειες αυτές έχουν οργανωθεί σε ολοκληρωμένα
λογικά συστήματα που επιτρέπουν στο παιδί να επιλύει απλά καιλογικά συστήματα που επιτρέπουν στο παιδί να επιλύει απλά και
συγκεκριμένα λογικά προβλήματασυγκεκριμένα λογικά προβλήματα
 Η σκέψη του παιδιού κατά τη φάση αυτή είναι σε θέση:Η σκέψη του παιδιού κατά τη φάση αυτή είναι σε θέση:
α.α. να προβαίνει σενα προβαίνει σε συνενώσειςσυνενώσεις επιμέρους συγκεκριμένων πραγμάτωνεπιμέρους συγκεκριμένων πραγμάτων
ή ομάδων πραγμάτωνή ομάδων πραγμάτων
Α+Β=Γ (π.χ όλοι οι άνδρες + όλες οι γυναίκες = όλοι οι άνθρωποι)Α+Β=Γ (π.χ όλοι οι άνδρες + όλες οι γυναίκες = όλοι οι άνθρωποι)
β.β. να ακολουθεί πορεία αντίστροφη από εκείνη που ακολούθησε για νανα ακολουθεί πορεία αντίστροφη από εκείνη που ακολούθησε για να
καταλήξει σε κάποιο λογικό συμπέρασμα (καταλήξει σε κάποιο λογικό συμπέρασμα (αναστρεψιμότητααναστρεψιμότητα))
γ.γ. να κάνει συνδυασμούς και συσχετίσεις μεταξύ διαφόρων πραγμάτωννα κάνει συνδυασμούς και συσχετίσεις μεταξύ διαφόρων πραγμάτων
κατά ποικίλους τρόπους χωρίς να μεταβάλλει το τελικό αποτέλεσμα πουκατά ποικίλους τρόπους χωρίς να μεταβάλλει το τελικό αποτέλεσμα που
προκύπτει από αυτούς (προκύπτει από αυτούς (συνδιαστικότητα ή προσαιτεριστικότητασυνδιαστικότητα ή προσαιτεριστικότητα))
Αν Α+(Β+Γ)=Δ τότε και (Α+Β)+Γ=ΔΑν Α+(Β+Γ)=Δ τότε και (Α+Β)+Γ=Δ (συνέχεια(συνέχεια )) 23/32

24. 3. Η περίοδος των συγκεκριμένων πράξεων
(7-11 ετών) (2/3)
 Η σκέψη του παιδιού κατά τη φάση αυτή είναι επίσης σε θέση:Η σκέψη του παιδιού κατά τη φάση αυτή είναι επίσης σε θέση:
δ.δ. να αντιλαμβάνεται ότι αν μια συγκεκριμένη λογική πράξη συνδυαστείνα αντιλαμβάνεται ότι αν μια συγκεκριμένη λογική πράξη συνδυαστεί
με την αντίθετη της, αυτό οδηγεί στην ακύρωση τηςμε την αντίθετη της, αυτό οδηγεί στην ακύρωση της,,
π.χ. Α-Α=0, όλοι οι άνθρωποι – όλοι οι άνθρωποι = κανείς άνθρωπος)π.χ. Α-Α=0, όλοι οι άνθρωποι – όλοι οι άνθρωποι = κανείς άνθρωπος)
ε.ε. να καταλαβαίνει ότι η πρόσθεση ενός αριθμητικού συνόλου στοννα καταλαβαίνει ότι η πρόσθεση ενός αριθμητικού συνόλου στον
εαυτό του οδηγεί σύμφωνα με την αρχή της συνένωσης σε νέοεαυτό του οδηγεί σύμφωνα με την αρχή της συνένωσης σε νέο
αριθμητικό σύνολο (Α+Α=2Α)αριθμητικό σύνολο (Α+Α=2Α)
 Αντίθετα αν ένα ποιοτικό στοιχείο επαναλαμβάνεται προστιθέμενοΑντίθετα αν ένα ποιοτικό στοιχείο επαναλαμβάνεται προστιθέμενο
στον εαυτό του ουδεμία διαφοροποίηση προκαλείταιστον εαυτό του ουδεμία διαφοροποίηση προκαλείται (ταυτολογία)(ταυτολογία)
 Η ολοκλήρωση των λειτουργιών αυτών επιτρέπει κατά την περίοδοΗ ολοκλήρωση των λειτουργιών αυτών επιτρέπει κατά την περίοδο
αυτήαυτή
- να επιλύει προβλήματα που σχετίζονται με την ομαδοποίηση και- να επιλύει προβλήματα που σχετίζονται με την ομαδοποίηση και
κατηγοριοποίηση συγκεκριμένων αντικειμένων καθώς καικατηγοριοποίηση συγκεκριμένων αντικειμένων καθώς και
με τη διατήρηση της ύληςμε τη διατήρηση της ύλης 24/32

25. 3. Η περίοδος των συγκεκριμένων πράξεων
(7-11 ετών) (3/3)
 Χάρη στις παραπάνω λογικές λειτουργίες το άτομο μπορεί ναΧάρη στις παραπάνω λογικές λειτουργίες το άτομο μπορεί να
αντιληφθεί καλύτερα:αντιληφθεί καλύτερα:
 α. τις στοιχειώδεις μαθηματικές έννοιες,α. τις στοιχειώδεις μαθηματικές έννοιες,
 β. το χώρο,β. το χώρο,
 γ. το χρόνο,γ. το χρόνο,
 δ. την αιτιότηταδ. την αιτιότητα
 Στην ηλικιακή φάση των συγκεκριμένων λειτουργιών οι συλλογισμοίΣτην ηλικιακή φάση των συγκεκριμένων λειτουργιών οι συλλογισμοί
του ατόμου εξακολουθούν να έχουν αποσπασματικό χαρακτήρα καιτου ατόμου εξακολουθούν να έχουν αποσπασματικό χαρακτήρα και
δεν αποτελούν τμήμα ενός ενιαίου συνόλουδεν αποτελούν τμήμα ενός ενιαίου συνόλου
 Κατά συνέπεια, στην φάση αυτή δεν μπορούν να διδαχθούνΚατά συνέπεια, στην φάση αυτή δεν μπορούν να διδαχθούν
μαθήματα που η κατανόησή τους απαιτεί αφηρημένη σκέψημαθήματα που η κατανόησή τους απαιτεί αφηρημένη σκέψη
 Το παιδί γίνεται λιγότερο εγωκεντρικό και κάνει προσπάθειεςΤο παιδί γίνεται λιγότερο εγωκεντρικό και κάνει προσπάθειες
να κατανοήσει τα άλλα άτομα και να καταστήσει γνωστά στους άλλουςνα κατανοήσει τα άλλα άτομα και να καταστήσει γνωστά στους άλλους
τα αισθήματα και τις ιδέες τουτα αισθήματα και τις ιδέες του
25/32

26. 4. Η περίοδος των τυπικών λογικών πράξεων
(11-15 ετών)
 Ο έφηβος αποκτά την ικανότητα τηςΟ έφηβος αποκτά την ικανότητα της αφηρημένης σκέψηςαφηρημένης σκέψης, σχηματίζει, σχηματίζει
υποθέσειςυποθέσεις καθώς και εναλλακτικές υποθέσεις κατά την αντιμετώπισηκαθώς και εναλλακτικές υποθέσεις κατά την αντιμετώπιση
ορισμένου προβλήματοςορισμένου προβλήματος
 Ελέγχει τα δεδομένα με βάση καθεμία από τις υποθέσεις για να πάρειΕλέγχει τα δεδομένα με βάση καθεμία από τις υποθέσεις για να πάρει
την κατάλληλη απόφαση (π.χ. εκκρεμές)την κατάλληλη απόφαση (π.χ. εκκρεμές)
 Το άτομο αποκτά την ικανότητα να στοχάζεται και να συλλαμβάνειΤο άτομο αποκτά την ικανότητα να στοχάζεται και να συλλαμβάνει
έννοιες των φυσικών επιστημών και των ανώτερων μαθηματικώνέννοιες των φυσικών επιστημών και των ανώτερων μαθηματικών
 Κάνει αναφορές στο μέλλον και είναι ικανό να σχεδιάζει ποικίλεςΚάνει αναφορές στο μέλλον και είναι ικανό να σχεδιάζει ποικίλες
μελλοντικές ανακατατάξεις και κοινωνικές αλλαγές, δημιουργεί θεωρίεςμελλοντικές ανακατατάξεις και κοινωνικές αλλαγές, δημιουργεί θεωρίες
 Ξεκινώντας από δεδομένα της καθημερινής του εμπειρίας προσπαθείΞεκινώντας από δεδομένα της καθημερινής του εμπειρίας προσπαθεί
να εξηγήσει λογικά όσα συμβαίνουν γύρω του και τα οποία βλέπεινα εξηγήσει λογικά όσα συμβαίνουν γύρω του και τα οποία βλέπει
συνήθως μεσυνήθως με κριτική διάθεσηκριτική διάθεση
26/32

27. Οι εφαρμογές της θεωρίας του Piaget
στη διδασκαλία (1/3)
 Νέα αντίληψη για τη δομή και την οργάνωση του αναλυτικούΝέα αντίληψη για τη δομή και την οργάνωση του αναλυτικού
προγράμματος (ΑΠ)προγράμματος (ΑΠ)
-- ανοιχτόανοιχτό ΑΠ που αφήνει περιθώρια στον εκπ/κό να αναπτύξειΑΠ που αφήνει περιθώρια στον εκπ/κό να αναπτύξει
πρωτοβουλίεςπρωτοβουλίες
 Προσπάθεια να κατανεμηθούν τα μαθήματα και η ύλη που διδάσκονταιΠροσπάθεια να κατανεμηθούν τα μαθήματα και η ύλη που διδάσκονται
ανάλογα με τις ικανότητες των μαθητών της αντίστοιχης ηλικίας όπωςανάλογα με τις ικανότητες των μαθητών της αντίστοιχης ηλικίας όπως
προσδιορίστηκαν από τονπροσδιορίστηκαν από τον PiagetPiaget
 Οργάνωση της διδασκαλίας και αντιμετώπιση μαθητώνΟργάνωση της διδασκαλίας και αντιμετώπιση μαθητών
διαφόρων ηλικιώνδιαφόρων ηλικιών
 Είναι σημαντικό να κατανοήσουν οι εκπαιδευτικοί τη διαδικασίαΕίναι σημαντικό να κατανοήσουν οι εκπαιδευτικοί τη διαδικασία
σύμφωνα με την οποία η σκέψη του παιδιού μεταβαίνει από το ένασύμφωνα με την οποία η σκέψη του παιδιού μεταβαίνει από το ένα
στάδιο στο άλλοστάδιο στο άλλο
 Σημαντικό να προσδιορίσει ο εκπαιδευτικός το επίπεδο νοητικήςΣημαντικό να προσδιορίσει ο εκπαιδευτικός το επίπεδο νοητικής
ανάπτυξης του κάθε μαθητή προσαρμόζοντας τη διδασκαλία τουανάπτυξης του κάθε μαθητή προσαρμόζοντας τη διδασκαλία του
 Προσαρμογή με εξατομίκευση της διδακτικής πράξηςΠροσαρμογή με εξατομίκευση της διδακτικής πράξης 27/32

28. Οι εφαρμογές της θεωρίας του Piaget
στη διδασκαλία (2/3)
 Κάθε εκπαιδευτικός που επιθυμεί να στηρίζει τη διδασκαλία του στηΚάθε εκπαιδευτικός που επιθυμεί να στηρίζει τη διδασκαλία του στη
θεωρία τουθεωρία του PiagetPiaget οφείλει να εξετάζειοφείλει να εξετάζει::
 α.α. τιτι
 β.β. πώςπώς
 γ.γ. σε ποιόν θα το διδάξεισε ποιόν θα το διδάξει
 Για να λάβει χώρα ουσιαστική μάθηση, θα πρέπει:Για να λάβει χώρα ουσιαστική μάθηση, θα πρέπει:
η δυσκολία της ύλης που προσφέρεται στο μαθητή να ανταποκρίνεταιη δυσκολία της ύλης που προσφέρεται στο μαθητή να ανταποκρίνεται
στο στάδιο της νοητικής του ανάπτυξηςστο στάδιο της νοητικής του ανάπτυξης
 Ο προσδιορισμός του σταδίου στο οποίο βρίσκονται οι μαθητές τωνΟ προσδιορισμός του σταδίου στο οποίο βρίσκονται οι μαθητές των
διαφόρων σχολικών τάξεων θα πρέπει να αποτελεί βασικό μέλημα τωνδιαφόρων σχολικών τάξεων θα πρέπει να αποτελεί βασικό μέλημα των
συντακτών των ΑΠ και των σχολικών βιβλίωνσυντακτών των ΑΠ και των σχολικών βιβλίων
 Η διδασκαλία στην οποία ο μαθητής παραμένει απλός θεατής όσοΗ διδασκαλία στην οποία ο μαθητής παραμένει απλός θεατής όσο
καλά οργανωμένη και να είναι η ύλη δεν οδηγεί σε μόνιμη καικαλά οργανωμένη και να είναι η ύλη δεν οδηγεί σε μόνιμη και
ουσιαστική μάθησηουσιαστική μάθηση
 Piaget:Piaget: «δεν μαθαίνουμε να κολυμπούμε με το να βλέπουμε τους«δεν μαθαίνουμε να κολυμπούμε με το να βλέπουμε τους
άλλους να κολυμπούν»άλλους να κολυμπούν» 28/32

29. Οι εφαρμογές της θεωρίας του Piaget στη
διδασκαλία (3/3)
 Ο δάσκαλος δεν έχει τον κύριο ρόλο καιΟ δάσκαλος δεν έχει τον κύριο ρόλο και
 Ο μαθητής δεν περιορίζεται σε παθητική αποδοχή των όσο ακούειΟ μαθητής δεν περιορίζεται σε παθητική αποδοχή των όσο ακούει
 Piaget:Piaget: ««apprendre c’est inventerapprendre c’est inventer»» == «μαθαίνω σημαίνει ανακαλύπτω»«μαθαίνω σημαίνει ανακαλύπτω»
 Οι απόψεις τουΟι απόψεις του PiagetPiaget για τη γνωστική ανάπτυξη του ατόμουγια τη γνωστική ανάπτυξη του ατόμου
συντέλεσαν στη ριζική αναθεώρηση των σχολικών προγραμμάτων καισυντέλεσαν στη ριζική αναθεώρηση των σχολικών προγραμμάτων και
των διδακτικών βιβλίων τη δεκαετία του ’80των διδακτικών βιβλίων τη δεκαετία του ’80
(κυρίως για τα βιβλία του Νηπιαγωγείου και του Δημοτικού)(κυρίως για τα βιβλία του Νηπιαγωγείου και του Δημοτικού)
 Μη βερμπαλιστική διδασκαλίαΜη βερμπαλιστική διδασκαλία
 Διδασκαλία που στηρίζεται στην ενεργητική συνεργασία διδασκόντωνΔιδασκαλία που στηρίζεται στην ενεργητική συνεργασία διδασκόντων
και διδασκομένων και στηκαι διδασκομένων και στη
 δημιουργική σύμπραξή τους με στόχο την κατάκτηση της γνώσηςδημιουργική σύμπραξή τους με στόχο την κατάκτηση της γνώσης
29/32

30. Κριτική προσέγγιση της θεωρίας του Piaget
στη διδασκαλία (1/4)
 ΟΟ PiagetPiaget θεωρούσε πως ηθεωρούσε πως η κοινωνική εμπειρίακοινωνική εμπειρία μπορεί να συμβάλειμπορεί να συμβάλει
στην επιτάχυνση της μετάβασης του παιδιού από το ένα στάδιοστην επιτάχυνση της μετάβασης του παιδιού από το ένα στάδιο
γνωστικής ανάπτυξης στο άλλογνωστικής ανάπτυξης στο άλλο
 Στα πειράματά του δεν έλαβε σοβαρά υπόψη τη διάσταση αυτή καιΣτα πειράματά του δεν έλαβε σοβαρά υπόψη τη διάσταση αυτή και
τον ιδιόμορφο τρόπο επικοινωνίας παιδιού με το περιβάλλοντον ιδιόμορφο τρόπο επικοινωνίας παιδιού με το περιβάλλον
 Ορισμένοι ισχυρίζονται ότι η προσέγγιση τουΟρισμένοι ισχυρίζονται ότι η προσέγγιση του PiagetPiaget στερείταιστερείται
κοινωνικής προοπτικήςκοινωνικής προοπτικής
-- Αγνόησε δηλαδή το ρόλο που διαδραματίζουν στη διαμόρφωσηΑγνόησε δηλαδή το ρόλο που διαδραματίζουν στη διαμόρφωση
των γνωστικών δομών το κοινωνικό περιβάλλοντων γνωστικών δομών το κοινωνικό περιβάλλον
 Bronfenbrenner:Bronfenbrenner: τόνισε τη σημασία που πρέπει να δίνεται στο ρόλοτόνισε τη σημασία που πρέπει να δίνεται στο ρόλο
τουτου πλαισίουπλαισίου κατά την εξέλιξη της ανάπτυξης του παιδιούκατά την εξέλιξη της ανάπτυξης του παιδιού
 ΠλαίσιοΠλαίσιο = ευρύτερο σύνολο συστημάτων που συνδέονται μεταξύ τους= ευρύτερο σύνολο συστημάτων που συνδέονται μεταξύ τους
και αλληλοεπηρεάζονταικαι αλληλοεπηρεάζονται
30/32

31. Κριτική προσέγγιση της θεωρίας του Piaget
στη διδασκαλία (2/4)
 Υποστηρίχτηκε η άποψη ότι:Υποστηρίχτηκε η άποψη ότι:
η αποτυχία των παιδιών κατά την εκτέλεση διαφόρων πειραμάτων δενη αποτυχία των παιδιών κατά την εκτέλεση διαφόρων πειραμάτων δεν
οφείλονται μόνο σε γνωστικούς περιορισμούς της σκέψης του παιδιούοφείλονται μόνο σε γνωστικούς περιορισμούς της σκέψης του παιδιού
αλλά και σε άλλους λόγους όπωςαλλά και σε άλλους λόγους όπως (προβληματισμός)(προβληματισμός)::
 α. ο βαθμός οικειότητας του παιδιού με το γενικότερο πλαίσιο πουα. ο βαθμός οικειότητας του παιδιού με το γενικότερο πλαίσιο που
πραγματοποιείται ο έλεγχοςπραγματοποιείται ο έλεγχος
 β. ο επικοινωνιακός κώδικας μεταξύ πειραματιστή και εξεταζόμενουβ. ο επικοινωνιακός κώδικας μεταξύ πειραματιστή και εξεταζόμενου
 γ. η προσοχή την οποία το παιδί αποδίδει στις πληροφορίες που τουγ. η προσοχή την οποία το παιδί αποδίδει στις πληροφορίες που του
παρέχονταιπαρέχονται
 δ. τα κίνητρα που έχει για να ανταποκριθεί με επιτυχία στο έργο πουδ. τα κίνητρα που έχει για να ανταποκριθεί με επιτυχία στο έργο που
καλείται να εκτελέσεικαλείται να εκτελέσει
31/32

32. Κριτική προσέγγιση της θεωρίας του Piaget
στη διδασκαλία (3/4)
 Το ποσοστό των παιδιών που αποτύγχαναν σε δοκιμασίεςΤο ποσοστό των παιδιών που αποτύγχαναν σε δοκιμασίες
διατήρησης της ποσότητας, οι οποίες διεξάγονταν σύμφωναδιατήρησης της ποσότητας, οι οποίες διεξάγονταν σύμφωνα
με την τεχνική τουμε την τεχνική του PiagetPiaget, μειώθηκε αισθητά, όταν η εκτέλεση, μειώθηκε αισθητά, όταν η εκτέλεση
των ίδιων διαδικασιών έπαιρνετων ίδιων διαδικασιών έπαιρνε χαρακτήρα παιχνιδιούχαρακτήρα παιχνιδιού
 Η αναδιατύπωση των εντολών προς το παιδί έτσι ώστεΗ αναδιατύπωση των εντολών προς το παιδί έτσι ώστε
να είναι πιο κατανοητές απ’ αυτόνα είναι πιο κατανοητές απ’ αυτό,, μειώνει τα ποσοστά αποτυχίαςμειώνει τα ποσοστά αποτυχίας
 Παρά την κριτική, για την πειραματική διαδικασία που υιοθέτησε οΠαρά την κριτική, για την πειραματική διαδικασία που υιοθέτησε ο
Piaget,Piaget, η θεωρία του συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πιο σημαντικές πουη θεωρία του συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πιο σημαντικές που
διατυπώθηκαν μέχρι σήμερα για τη γνωστική εξέλιξη του ανθρώπουδιατυπώθηκαν μέχρι σήμερα για τη γνωστική εξέλιξη του ανθρώπου
 Πρόσφατες ερευνητικές προσπάθειες τη συμπληρώνουν απλώς,Πρόσφατες ερευνητικές προσπάθειες τη συμπληρώνουν απλώς,
χωρίς να ανατρέπουν τα βασικά της σημείαχωρίς να ανατρέπουν τα βασικά της σημεία
 Τονίζουν την έμφαση που πρέπει να δίνεται:Τονίζουν την έμφαση που πρέπει να δίνεται:
- στο ευρύτερο- στο ευρύτερο πλαίσιοπλαίσιο, μέσα στο οποίο το παιδί καλείται, μέσα στο οποίο το παιδί καλείται
να εκτελέσει ή να μάθει κάτι, και ιδιαίτερανα εκτελέσει ή να μάθει κάτι, και ιδιαίτερα
- στον τρόπο- στον τρόπο επικοινωνίαςεπικοινωνίας με το παιδίμε το παιδί 32/32

33. Κριτική προσέγγιση της θεωρίας του Piaget
στη διδασκαλία (4/4)
 Με βάση τις προηγούμενες παρατηρήσεις οδηγούμαστε στην άποψηΜε βάση τις προηγούμενες παρατηρήσεις οδηγούμαστε στην άποψη
τουτου BrunerBruner::
 Το παιδί μπορεί να μάθει οτιδήποτε σε οποιαδήποτε ηλικία αρκεί ναΤο παιδί μπορεί να μάθει οτιδήποτε σε οποιαδήποτε ηλικία αρκεί να
βρούμε τον τρόπο να του το πούμε στη γλώσσα που καταλαβαίνειβρούμε τον τρόπο να του το πούμε στη γλώσσα που καταλαβαίνει
 Η ανεύρεση του τρόπου αυτού αποτελεί ένα μεγάλο θέμαΗ ανεύρεση του τρόπου αυτού αποτελεί ένα μεγάλο θέμα
της σύγχρονης ψυχολογικής και παιδαγωγικής έρευνας και θέτει εκ νέουτης σύγχρονης ψυχολογικής και παιδαγωγικής έρευνας και θέτει εκ νέου
την ανάγκη σαφούς καθορισμού των δυνατοτήτων της παιδικής σκέψηςτην ανάγκη σαφούς καθορισμού των δυνατοτήτων της παιδικής σκέψης
 Οι πρακτικές εφαρμογές των θέσεων αυτών στη διδακτική – μαθησιακήΟι πρακτικές εφαρμογές των θέσεων αυτών στη διδακτική – μαθησιακή
διαδικασία συνίσταται στα εξής:διαδικασία συνίσταται στα εξής:
 το τι μπορεί να μάθει το άτομο σε κάθε φάση της ζωής τουτο τι μπορεί να μάθει το άτομο σε κάθε φάση της ζωής του
προσδιορίζεται:προσδιορίζεται:
- όχι μόνο από τις ατομικές του ικανότητες, αλλά και από- όχι μόνο από τις ατομικές του ικανότητες, αλλά και από
 το γενικότεροτο γενικότερο πλαίσιοπλαίσιο μέσα στο οποίο λαμβάνει χώρα η διδακτικήμέσα στο οποίο λαμβάνει χώρα η διδακτική
πράξη, καθώς καιπράξη, καθώς και
 με τον τρόπο με τον οποίομε τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούμεεπικοινωνούμε μαζί τουμαζί του 33/32