2. Νερό
• Το δημώδες όνομα νερό προέρχεται από
τη βυζαντινή φράση νεαρών ύδωρ το
οποίο σήμαινε τρεχούμενο νερό( που
μόλις βγήκε από την πηγή), η οποία με τη
σειρά της προέρχεται από την αρχαία
ελληνική ( και καθαρεύουσα) φράση νήρον
ύδωρ για το νερό.
3. Νερό
• Το νερό απαντάται και στις τρεις κοινές
καταστάσεις της ύλης στη Γη: στερεή
( πάγος, χιόνι), υγρή (νερό πηγών,
ποταμών, θαλασσών) και αέρια ( υδρατμοί
στην ατμόσφαιρα).
4. Νερό
• Είναι απαραίτητο σε όλες τις γνωστές
μορφές ζωής στον πλανήτη μας. Οι
άνθρωποι και τα ζώα έχουν στο σώμα
τους 55-78% νερό ( κατά βάρος ) , ενώ
φθάνει μέχρι και το 90% εκείνου των
κυττάρων.
5. Νερό
• Πιο συγκεκριμένα το 96,5% του νερού της
Γης βρίσκεται στους ωκεανούς , το 1,7%
στα υπόλοιπα επιφανειακά νερά ( λίμνες,
ποτάμια κ.τ.λ.), 1,7% στα παγοκαλύματα
και στις παγωμένες σπηλιές της
Ανταρκτικής και της Γροιλανδίας, το
0,001% ως υγρασία της ατμόσφαιρας και
σε σύννεφα.
6. Νερό
• Μόνο το 2,5% του νερού της Γης είναι (γλυκό)
και το 98,8% του πόσιμου νερού βρίσκεται στα
παγοκαλύματα και στα υπόγεια ύδατα. Λιγότερο
από 0,3% του γλυκού νερού της Γης βρίσκεται
σε ποτάμια, λίμνες και στην ατμόσφαιρα. Ακόμη
μικρότερο ποσοστό (0,003%) περιέχεται στα
σώματα των βιολογικών όντων και σε
ανθρώπινης παραγωγής προϊόντα.
7. Νερό
• Το νερό υπάρχει σε όλους τους ζωντανούς
οργανισμούς. Στις τροφές υπάρχει σε
μεγάλο ποσοστό το νερό. Το γάλα π.χ.
περιέχει 87%, οι πατάτες 78%, τα αυγά
74%, τα λαχανικά και τα φρούτα μέχρι
93% νερό. Στο ανθρώπινο σώμα το νερό
περιέχεται σε ποσότητα 70% και στο αίμα
90%.
8. Νερό
• Το ασφαλές πόσιμο νερό είναι ζωτικής
σημασίας για τους ανθρώπους και άλλες
μορφές ζωής. Η πρόσβαση σε ασφαλές
πόσιμο νερό έχει βελτιωθεί τις τελευταίες
δεκαετίες σχεδόν σε ολόκληρο τον κόσμο,
αλλά 1.000.000.000 άνθρωποι ακόμη δεν
έχουν πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό
και πάνω από 2.500.000.000 έχουν
ανεπαρκή πρόσβαση σε αποχέτευση.
9. Νερό
• Το νερό μέχρι τον 18ο αιώνα θεωρούνταν
ως στοιχείο. Πρώτος ο πατέρας της
νεότερης χημείας ο Λαβουαζιέ απέδειξε ότι
είναι ένωση του υδρογόνου και του
οξυγόνου.
10. Μορφές του νερού
• Όπως πολλές ουσίες, το νερό μπορεί να
πάρει μέρος σε πολλές μορφές που γενικά
χαρακτηρίζονται από την κατάσταση της
ύλης στην οποία βρίσκονται. Η υγρή φάση
είναι η πιο συνηθισμένη του νερού στη Γη.
Ουσιαστικά αυτή είναι η κατάσταση που
εννοεί στην καθομιλούμενη η λέξη {νερό}.
11. Μορφές του νερού
• Η στερεή φάση του νερού είναι γνωστή ως
{ πάγος} και συνήθως παίρνει τη δομή
σκληρών αμαγαλματικών κρυστάλλων,
όπως οι κύβοι πάγου, ή χαλαρά
συνδεδεμένων εύθραυστων κρυστάλλων,
όπως στο χιόνι. Η αέρια φάση του νερού
είναι γνωστή ως {υδρατμός } και
προϋποθέτει τη δομή ενός διαφανούς
νέφους.
12. Μορφές του νερού
• Σημειώστε ότι όταν θεωρείτε ότι γίνονται ορατοί,
π.χ. στα νέφη, το νερό βρίσκεται στη μορφή
υγρών σταγονιδίων ή και στερεών κρυστάλλων
που αιορούνται στον αέρα. Η τέταρτη κατάσταση
στην οποία είναι δυνατόν να βρεθεί το νερό, αν
και σπανίως αφού δεν ανήκει στις κοινές είναι
αυτή του υπερκρίσιμου υγρού. Το νερό επίσης
υπάρχει και στην κατάσταση υγρού κρυστάλλου.
13. Τα τέσσερα στοιχεία της φύσης
• Σύμφωνα με την θεωρεία των τεσσάρων
στοιχείων όλα τα υπάρχοντα
συντάσσονται από άλλα, βασικά στοιχεία,
τα εξής τέσσερα:
• Τη φωτιά
• Το νερό
• Τον αέρα
• Τη Γη
14. Τα τέσσερα στοιχεία της φύσης
• Ο αρχαίος έλληνας φιλόσοφος Θαλής ο
Μιλήσιος { 624 – 546 π.Χ.} υποστήριζε την
άποψη, ότι τα υλικά σώματα αποτελούνται
από το βασικό υλικό που είναι το νερό. Ο
Αναξιμένης { 585 -525 π.Χ.} αντίθετα
υποστήριζε ότι το βασικό υλικό είναι ο
αέρας, και ότι τα άλλα δύο στοιχεία, το
νερό και η Γη αποτελούνται από
συμπυκνωμένο αέρα.
15. Τα τέσσερα στοιχεία της φύσης
• Ο Ηράκλειτος από την πλευρά του
υποστήριζε ότι η φωτιά είναι το βασικό
στοιχείο. Ο Εμπεδοκλής τελικά διατύπωσε
τη θεωρία, ότι και τα τέσσερα στοιχεία είναι
βασικά, και ότι το κάθε στοιχείο έχει
βασικές ιδιότητες, έτσι ώστε από τη
σύνθεση των τεσσάρων αυτών στοιχείων
να σχηματίζονται όλα τα υπόλοιπα υλικά.
16. Τα τέσσερα στοιχεία της φύσης
• Αργότερα ο Πλάτων { 428 – 347 π.Χ.} πρόσθεσε
τον Αιθέρα και όρισε για κάθε στοιχείο ένα
γεωμετρικό { πλατωνικό } σώμα:
• Το τετράεδρο για τη φωτιά
• Το εξάεδρο για τη Γη
• Το οκτάεδρο για τον αέρα
• Το δωδεκάεδρο για τον αιθέρα
• Και το εικοσάεδρο για το νερό
17. Το νερό στη Γη
• Η συνολική μάζα του νερού που βρίσκεται
στην επιφάνεια του πλανήτη, καθώς και
πάνω και κάτω από αυτήν ονομάζεται
υδρόσφαιρα. Υπολογίζεται ότι στη Γη το
νερό έχει συνολικό όγκο 1.338.000.000
κ.μ.
18. Ο κύκλος του νερού
• Το φυσικό νερό δεν είναι καθαρή χημική
ένωση. Περιέχει σχεδόν πάντοτε
διαλυμένα ανόργανα άλατα, αέρια και
άλλες ουσίες, πολλές φορές και οργανικές.
Το μεγαλύτερο ποσοστό του νερού των
υδρατμών πάνω από τους ωκεανούς
επιστρέφει στους ωκεανούς, αλλά οι
άνεμοι μεταφέρουν το υπόλοιπο ποσοστό
πάνω από την ξηρά.
19. Ο κύκλος του νερού
• Ο ρυθμός αυτός εκτιμήθηκε σε 47
τρισεκατομμύρια τόνους ύδατος το χρόνο. Πάνω
από την ξηρά, η εξάτμιση υδάτινων επιφανειών
της ξηράς και η διαπνοή της βιόσφαιρας
συνεισφέρουν άλλους 72 τρισεκατομμύρια
τόνους ύδατος το χρόνο. Συνολικά μια
κατακρήμνιση με ρυθμό που εκτιμήθηκε σε 119
τρισεκατομμύρια τόνους ύδατος το χρόνο,
συμβαίνει πάνω από την ξηρά.
20. Ο κύκλος του νερού
• Το νερό στη φύση βρίσκετε σε έναν
συνεχή κύκλο. Από την αρχή του κόσμου,
ταξιδεύει ξανά και ξανά διανύοντας το ίδιο
κυκλικό ταξίδι. Ποια είναι η κινητήριος
δύναμη σε αυτό το ταξίδι του νερού? Ο
ήλιος!!
21. Ο κύκλος του νερού
• Από την ηλιακή ακτινοβολία, τα
επιφανειακά νερά της Γης, θερμαίνονται
και εξατμίζονται. Έτσι το νερό από υγρό
μετατρέπεται σε αέριο. Καθώς οι υδρατμοί
κινούνται στα ανώτερα στρώματα της
ατμόσφαιρας έρχονται σε επαφή με
ψυχρές αέριες μάζες συμπυκνώνονται και
σχηματίζουν τα σύννεφα.
22. Ο κύκλος του νερού
• Έτσι οι υδρατμοί με το βάρος που
αποκτούν πέφτουν πάλι στη Γη ως βροχή,
χαλάζι ή χιόνι. Το νερό που πέφτει στη
στεριά περνάει στο υπέδαφος,
απορροφάτε από τις ρίζες των φυτών ή
συνεχίζει το ταξίδι του. Αυτή η διαρκής
ανακύκλωση του νερού ονομάζεται
υδρολογικός κύκλος ή κύκλος του νερού.
24. Τι σημαίνουν οι λέξεις:
• Υδρολογικός κύκλος: Η σταθερή και αδιάκοπη
κίνηση του νερού από την ατμόσφαιρα στην
επιφάνεια της Γης στο υπέδαφος και πάλι στην
ατμόσφαιρα.
• Εξάτμιση: Η μεταβολή του νερού της επιφάνεια
της Γης σε ατμό με την επίδραση της
θερμότητας.
• Διαπνοή: Κάθε φυτό μοιάζει με μια αντλία που
παίρνει νερό από το έδαφος και το στέλνει στην
ατμόσφαιρα μέσα από τα στόματα του
φυλλώματός του.
25. Τι σημαίνουν οι λέξεις:
• Ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα: Οι μορφές με τις
οποίες το νερό πέφτει στη Γη { χιόνι, βροχή,
χαλάζι, δροσιά και πάχνη}.
• Απορροή: Η κίνηση του νερού στην επιφάνεια
του εδάφους με τη μορφή ρυακιών, ποταμών,
χειμάρρων.
• Κατείσδυση: Ένα μέρος του νερού κατεισδύει
δηλαδή εισέρχεται στη Γη από τους πόρους ή τις
ρωγμές των διάφορων πετρωμάτων και από τα
ρήγματα της Γης. Αυτά είναι τα λεγόμενα υπόγεια
νερά.
26. Το νερό στη φύση
• Έχει υπολογιστεί ότι λόγω της εξάτμισης
κάθε στιγμή βρίσκονται στην ατμόσφαιρα
400.000 κυβικά χιλιόμετρα νερό, τα οποία
προέρχονται κατά 84% από τις θάλασσες
και κατά 16% από τις ηπείρους. Η
τεράστια αυτή ποσότητα νερού, η οποία
αποτελεί την πηγή των βροχών,
επιστρέφει κατά 75% στη θάλασσα και
κατά 25% στην ξηρά.
27. Οι ιδιότητες του νερού
• Το νερό είναι χρήσιμο ως ενεργό συστατικό που παίρνει
μέρος σε πολλές και ζωτικές μεταβολικές διεργασίες. Ο
μεταβολισμός αποτελεί το άθροισμα του αναβολισμού και
του καταβολισμού. Στον αναβολισμό, το νερό αποσπάται
από τα μόρια μέσω χημικών αντιδράσεων που απαιτούν
την παρουσία ενζύμων με σκοπό να οικοδομήθουν
μεγαλύτερα μόρια, όπως το άμυλο, το γλυκογόνο, η
κυτταρίνη, τα τριγλυκερίδια και οι πρωτεΐνες, με σκοπό να
κατασκευαστούν δομικά υλικά.
28. Οι ιδιότητες του νερού
• Ο καταβολισμός είναι ο αντίστροφος
βιολογικός μηχανισμός κατά τον οποίο
μεγαλύτερα μόρια υδρολύονται σε
μικρότερα, όπως γλυκόζη, γλυκερίνη,
λιπαρά οξέα και αμινοξέα για να
χρησιμοποιηθούν ως πρώτη ύλη για νέο
αναβολισμό ή και την παραγωγή ενέργειας
για τις ανάγκες του οργανισμού.
29. Το νερό και ο ανθρώπινος
πολιτισμός
• Ο ανθρώπινος πολιτισμός ιστορικά άνθησε γύρω
από τα ποτάμια, τις λίμνες κ.τ.λ. Δείτε μερικά
παραδείγματα:
• Ο πολιτισμός της Μεσοποταμίας αναπτύχθηκε
γύρω από τους ποταμούς Τίγρη και Ευφράτη.
• Ο πολιτισμός της αρχαίας Αιγύπτου, βασίζονταν
αποκλειστικά στο { θεϊκό} ποταμό Νείλο.
30. Το νερό και ο ανθρώπινος
πολιτισμός
• Ο πολιτισμός της Αρχαίας Ινδίας, αναπτύχθηκε
κυρίως γύρω από τους {ιερούς} ποταμούς της
όπως ο Γάγγης.
• Ο πολιτισμός της Αρχαίας Κίνας αναπτύχθηκε
γύρω από τους ποταμούς της, όπως ο Κίτρινος
Ποταμός.
• Ο πολιτισμός της Αρχαίας Ελλάδας αναπτύχθηκε
κυρίως γύρω από τους μικρότερους έστω
ποταμούς της.
32. Μια ιστορία για το νερό
• Παλιά, όταν το νερό ήταν λιγοστό, οι άνθρωποι πίστευαν
ότι υπήρχε ένας δράκος μέσα σε μια σπηλιά και φύλαγε
μια λίμνη με νερό. Για να αφήνει τους ανθρώπους να
παίρνουν νερό από τη λίμνη, έπρεπε να του προσφέρουν
κάθε φορά ένα παιδί ως γεύμα. Κάποτε, ήρθε και η σειρά
της Κόρης του Βασιλιά. Οι άνθρωποι κόντευαν να
πεθάνουν από τη λειψυδρία. Ο βασιλιάς δεν είχε άλλη
επιλογή. Έπρεπε να αποχωριστεί τη μονάκριβή του κόρη.
Και καθώς η κόρη του βασιλιά περίμενε να έρθει ο δράκος
για να την φάει, πέρασε από εκεί ο Άγιος Γεώργιος
καβάλα πάνω σε ένα άσπρο άλογο. Πάλεψε με το δράκο
κι έσωσε την κόρη του βασιλιά. Ο βασιλιάς για να τον
ευχαριστήσει, έκτισε προς τιμή του ένα εκκλησάκι.
33. Οι χρήσεις του νερού
• Ο άνθρωπος χρειάζεται για 3 κύριες
χρήσεις το νερό: Για τον εαυτό του, την
γεωργία και την βιομηχανία. Είναι εκείνο
που έχει ανάγκη ο άνθρωπος περισσότερο
από καθετί. Μπορεί να ζήσει πολλές μέρες
χωρίς τροφή αλλά θα πεθάνει μέσα σε
λίγες μέρες αν του λείψει εντελώς το νερό.
34. Οι χρήσεις του νερού
• Το ανθρώπινο σώμα αποτελείτε κατά 60%
από νερό. Ο λόγος που δεν μπορούμε να
ζήσουμε για πολύ χωρίς νερό, είναι ότι
φεύγει αδιάκοπα από το σώμα μας και για
αυτό πρέπει να αναπληρώνετε γρήγορα.
35. Γεωργία
• Σπουδαία θέση έχει η χρήση του νερού
στην γεωργία. Σε χώρες όπως π.χ. το
Πακιστάν το χαμηλό ύψος ετήσιας
βροχόπτωσης επιτρέπει την καλλιέργεια
πολύ λίγων ειδών γεωργικών φυτών, για
αυτό και είναι απαραίτητη η τεχνιτή
άδρευση.
36. Βιομηχανία
• Ακόμα μεγάλες ποσότητες νερού
χρησιμοποιούνται από την βιομηχανία.
Μερικοί βιομηχανικοί κλάδοι δεν είναι πολύ
σημαντικοί για την επιβίωση, αλλά
προσφέρουν στον άνθρωπο υπηρεσίες και
αγαθά που θεωρούνται σήμερα σαν ένα
{ σήμα κατατεθέν } του πολιτισμού μας.
40. Ανέκδοτα
•
Ο Κωστάκης μόλις τον έβαλαν να κοιμηθεί, φωνάζει:
- Μαμά, διψάω!
- Κοιμήσου παιδί μου! λέει η μαμά.
- Μα σου λέω διψάω! Θέλω νερό.
- Κωστάκη, αν δεν κοιμηθείς αμέσως θα έρθω να σε
δείρω!
- Καλά μαμά. Αλλά όταν έρθεις να με δείρεις φέρνεις και
ένα ποτήρι νερό;
• Δάσκαλος: Γιατί δεν μιλούν τα ψάρια Τοτέ;
• Τοτός: Γιατί μόλις ανοίξουν το στόμα τους μπαίνει νερό
μέσα...!