SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  8
Télécharger pour lire hors ligne
ფიზიკის მასწავლებელი
ნათია ბაბაკიშვილი
ქ.დედფოლისწყაროს სოფ.
ხორნაბუჯის საჯარო სკოლა
ფიზიკის გაკვეთილის
თანამედროვე სახე
კულონის კანონი
ცნების რუკა
Natia babaki svili
 ფიზიკა-ელექტრომაგნიტური ურთიერთქმედება
 by ლალი იმერლიშვილი, inga navdarashvili — უკანასკნელი ცვლილება 2011-01-08 03:45
 ნიუტონის მექანიკაში იგულისხმებოდა, რომ სხეულები უშუალოდ სიცარიელის საშუალებით მოქმედებდნენ ერთმანეთზე და ეს ურთიერთმოქმედება
აბსოლუტური სიდიდეებია, r-კი მუხტებს შორის მანძილი k= 9. 109 ნმ2/კ2 თუ მუხტები ერთმანეთის მიმართ მოძრაობენ, მათ შორის გარდა ელექტრული
ძალისა ჩნდება მაგნიტური ძალებიც. ამ ძალების განცალკევება შეუძლებელია, იმდენად არიან ისინი ერთმანეთთან დაკავშირებული და შესაბამისად მათ
შორის ურთიერთქმედებას ელექტრომაგნიტურ ურთიერთქმედებას უწოდებენ. ელექტრულად ნეიტრალურ სხეულებს შორის პრაქტიკულად არ არსებობს
ურთიერთქმედების ელექტრული ძალა. მაგრამ მყარ სხეულებში, სადაც ატომები ერთმანეთთან ძალიან ახლოსაა, ურთიერთქმედების ძალები უკვე ძლიერ
მნიშვნელოვანია. ეს ძალა მათ შორის მანძილზეა დამოკიდებული. დადგენილია, რომ თუ ატომებს შორის მანძილი მეტად მცირეა, მაშინ ისინი
ერთმანეთისაგან განიზიდებიან, მაგრამ თუ ატომებს შორის მანძილს გავზრდით, განზიდვის ძალის ნაცვლად მიზიდვის ძალა იმოქმედებს. ატომებს შორის
რაღაც მანძილზე კი ურთიერთქმედებების ძალები ნულის ტოლი ხდება. ბუნებრივია, რომ ატომები სწორედ ასეთი მანძილით არიან დაშორებულები მყარ
სხეულებსა და სითხეებში. ამრიგად, სხეულთა დეფორმაციისას სწორედ ელექტრული ძალები აღიძვრება, რომლებიც სხეულის პირვანდელ ზომებს
აღადგენენ.დრეკადობისა და ხახუნის ძალები ელექტრომაგნიტური ბუნების ძალებს მიეკუთვნება.
 მეყსეულად ხორციელდება (შორსქმედების თეორია). ელ.დინამიკის შექმნის შემდეგ ძალების შესახებ წარმოდგენა შეიცვალა. თითოეული ურთიერთმქმედი
სხეული ქმნის ელ, მაგნიტურ ველს, რომელიც სივრცეში სასრული სიჩქარით ვრცელდება. (ახლოქმედების თეორია)
ელ, მაგნიტური ძალები ძალიან ფართოდ არის გავრცელებული ბუნებაში. ისინი მოქმედებენ ატომის ბირთვში, ატომში, მოლეკულაში, მიკროსკოპული
სხეულების ცალკეულ მოლეკულებს შორის . ეს ხდება იმიტომ, რომ ყოველი ატომის შედგენილობაში ელექტრულად დამუხტული ნაწილაკები შედის. ელ,
მაგნიტური ძალების მოქმედება როგორც ძალიან მცირე (ბირთვი), ისე კოსმოსურ მანძილებზე (ვარსკვლავების ელ,მაგნიტური გამოსხივება)მჟღავნდება.
ელ,დინამიკის განვითარების შემდეგ მეცნიერები ცდილობდნენ შეექმნათ სამყაროს, ერთიანი ელ, მაგნიტური სურათი, ამ სურათის თანახმად ყველა
მოვლენის მართვა სამყაროში ელ, მაგნიტური ურთიერთქმედებების კანონებით ხდება. მაგრამ ბუნების ყველა პროცესის ელ, მაგნიტურზე დაყვანა არ
მოხერხდა.
ელ, მაგნიტური ურთიერთქმედებების რადიუსი არ არის შემოსაზღვრული იგი შეიძლება იყოს დიდ ინტერვალში(0- )ამ ურთიერთქმედებების მუდმივა
დაახლოვებით 100-ჯერ ნაკლებია ძლიერი ურთიერთქმედების მუდმივასთან შედარებით, ხოლო ურთიერთქმედების დრო გაცილებით დიდია და
დაახლოვებით 10-21 წამს შეადგენს.
1785 წელს შარლ კულონმა ექსპერიმენტულად დაადგინა, თუ როგორ არის დამოკიდებული დამუხტულ ბურთულებს შორის ურთიერთქმედების ძალის
სიდიდე ბურთულებს შორის მანძილსა და მათ მუხტზე. მუხტებს შორის მანძილს და ურთიერთქმედების ძალას ფრანგი მეცნიერი იმ გრეხითი სასწორით
ზომავდა,რომლითაც თავის დროზე ჰენრი კავენდიშმა გრავიტაციული ურთიერთქმედების ძალა გაზომა.

 ბურთულებს შორის ურთიერთქმედების ძალას კულონი მინის ღეროს შემობრუნების კუთხის მიხედვით განსაზღვრავდა. ექსპერიმენტის საფუძველზე
დაყრდნობით კულონი მივიდა იმ დასკვნამდე, რომ უძრავ, პატარა ზომის დამუხტულ ბურთულებს შორის ურთიერთქმედების ძალა მათ შორის მანძილის
კვადრატის უკუპროპორციულია და მუხტების სიდიდეთა ნამრავლის პირდაპირპროპორციულია.
კულონის ექსპერიმენტი ძალიან ზუსტი არ იყო, ვინაიდან გაზომვები ჰაერში ტარდებოდა. ამიტომ მან თავისი თეორია ვაკუუმში მოთავსებული
წერტილოვანი მუხტებისთვის ჩამოაყალიბა: ვაკუუმში ორ წერტილოვან უძრავ მუხტებს შორის ურთიერთქმედების ძალა პირდაპირპროპორციულია
მუხტების სიდიდეთა ნამრავლის და უკუპროპორციულია მათ შორის მანძილის კვადრატისა. F=K|q1||q2|/r2სადაც k პროპორციულობის კოეფიციენტია, q1
და q2 წერტილოვანი მუხტების
ნიუტონის მექანიკაში იგულისხმებოდა, რომ სხეულები უშუალოდ სიცარიელის საშუალებით მოქმედებდნენ ერთმანეთზე და ეს ურთიერთმოქმედება მეყსეუ
ელ, მაგნიტური ძალები ძალიან ფართოდ არის გავრცელებული ბუნებაში. ისინი მოქმედებენ ატომის ბირთვში, ატომში, მოლეკულაში, მიკროსკოპული სხეულ
ელ,დინამიკის განვითარების შემდეგ მეცნიერები ცდილობდნენ შეექმნათ სამყაროს, ერთიანი ელ, მაგნიტური სურათი, ამ სურათის თანახმად ყველა მოვლენ
ელ, მაგნიტური ურთიერთქმედებების რადიუსი არ არის შემოსაზღვრული იგი შეიძლება იყოს დიდ ინტერვალში(0- )ამ ურთიერთქმედებების მუდმივა დაახ
1785 წელს შარლ კულონმა ექსპერიმენტულად დაადგინა, თუ როგორ არის დამოკიდებული დამუხტულ ბურთულებს შორის ურთიერთქმედების ძალის სიდ
ბურთულებს შორის ურთიერთქმედების ძალას კულონი მინის ღეროს შემობრუნების კუთხის მიხედვით განსაზღვრავდა. ექსპერიმენტის საფუძველზე დაყრდ
კულონის ექსპერიმენტი ძალიან ზუსტი არ იყო, ვინაიდან გაზომვები ჰაერში ტარდებოდა. ამიტომ მან თავისი თეორია ვაკუუმში მოთავსებული წერტილოვან
Natia babaki svili

Contenu connexe

En vedette

Million dollar incentive
Million dollar incentiveMillion dollar incentive
Million dollar incentiveAllan Hunter
 
Carm presentation new logo may 14
Carm presentation  new logo may 14Carm presentation  new logo may 14
Carm presentation new logo may 14Elsa Cariello
 
An introduction to Unified Threat Management (UTM), for Dummies
An introduction to Unified Threat Management (UTM), for DummiesAn introduction to Unified Threat Management (UTM), for Dummies
An introduction to Unified Threat Management (UTM), for DummiesElsa Cariello
 
Uses of tmux explained
Uses of tmux explainedUses of tmux explained
Uses of tmux explainedStanislas Polu
 
Pliego petitorio de la huelga de cananea
Pliego petitorio de la huelga de cananeaPliego petitorio de la huelga de cananea
Pliego petitorio de la huelga de cananeaPriscilla Pratt Romero
 
Compare and contrast: Online vs. Traditional Course Syllabi
Compare and contrast:   Online vs. Traditional Course SyllabiCompare and contrast:   Online vs. Traditional Course Syllabi
Compare and contrast: Online vs. Traditional Course SyllabiJon Ernstberger
 
Гражданская наука и открытые научные данные
Гражданская наука и открытые научные данныеГражданская наука и открытые научные данные
Гражданская наука и открытые научные данныеIrina Radchenko
 
Práctica 4. Portafolio de Presentación.
Práctica 4. Portafolio de Presentación.Práctica 4. Portafolio de Presentación.
Práctica 4. Portafolio de Presentación.Rosa Cabedo
 
Each day Stock Report Thursday Morning, July 5, 2012
Each day Stock Report Thursday Morning, July 5, 2012Each day Stock Report Thursday Morning, July 5, 2012
Each day Stock Report Thursday Morning, July 5, 2012James Stewart
 
Webinario Bienvenidos a los Servicios de Payoneer
Webinario Bienvenidos a los Servicios de PayoneerWebinario Bienvenidos a los Servicios de Payoneer
Webinario Bienvenidos a los Servicios de PayoneerPayoneer
 

En vedette (13)

9 16
9 169 16
9 16
 
Million dollar incentive
Million dollar incentiveMillion dollar incentive
Million dollar incentive
 
Carm presentation new logo may 14
Carm presentation  new logo may 14Carm presentation  new logo may 14
Carm presentation new logo may 14
 
סערה ועץ
סערה ועץסערה ועץ
סערה ועץ
 
Natia babaki svili
Natia babaki sviliNatia babaki svili
Natia babaki svili
 
An introduction to Unified Threat Management (UTM), for Dummies
An introduction to Unified Threat Management (UTM), for DummiesAn introduction to Unified Threat Management (UTM), for Dummies
An introduction to Unified Threat Management (UTM), for Dummies
 
Uses of tmux explained
Uses of tmux explainedUses of tmux explained
Uses of tmux explained
 
Pliego petitorio de la huelga de cananea
Pliego petitorio de la huelga de cananeaPliego petitorio de la huelga de cananea
Pliego petitorio de la huelga de cananea
 
Compare and contrast: Online vs. Traditional Course Syllabi
Compare and contrast:   Online vs. Traditional Course SyllabiCompare and contrast:   Online vs. Traditional Course Syllabi
Compare and contrast: Online vs. Traditional Course Syllabi
 
Гражданская наука и открытые научные данные
Гражданская наука и открытые научные данныеГражданская наука и открытые научные данные
Гражданская наука и открытые научные данные
 
Práctica 4. Portafolio de Presentación.
Práctica 4. Portafolio de Presentación.Práctica 4. Portafolio de Presentación.
Práctica 4. Portafolio de Presentación.
 
Each day Stock Report Thursday Morning, July 5, 2012
Each day Stock Report Thursday Morning, July 5, 2012Each day Stock Report Thursday Morning, July 5, 2012
Each day Stock Report Thursday Morning, July 5, 2012
 
Webinario Bienvenidos a los Servicios de Payoneer
Webinario Bienvenidos a los Servicios de PayoneerWebinario Bienvenidos a los Servicios de Payoneer
Webinario Bienvenidos a los Servicios de Payoneer
 

Natia babaki svili

  • 6.  ფიზიკა-ელექტრომაგნიტური ურთიერთქმედება  by ლალი იმერლიშვილი, inga navdarashvili — უკანასკნელი ცვლილება 2011-01-08 03:45  ნიუტონის მექანიკაში იგულისხმებოდა, რომ სხეულები უშუალოდ სიცარიელის საშუალებით მოქმედებდნენ ერთმანეთზე და ეს ურთიერთმოქმედება აბსოლუტური სიდიდეებია, r-კი მუხტებს შორის მანძილი k= 9. 109 ნმ2/კ2 თუ მუხტები ერთმანეთის მიმართ მოძრაობენ, მათ შორის გარდა ელექტრული ძალისა ჩნდება მაგნიტური ძალებიც. ამ ძალების განცალკევება შეუძლებელია, იმდენად არიან ისინი ერთმანეთთან დაკავშირებული და შესაბამისად მათ შორის ურთიერთქმედებას ელექტრომაგნიტურ ურთიერთქმედებას უწოდებენ. ელექტრულად ნეიტრალურ სხეულებს შორის პრაქტიკულად არ არსებობს ურთიერთქმედების ელექტრული ძალა. მაგრამ მყარ სხეულებში, სადაც ატომები ერთმანეთთან ძალიან ახლოსაა, ურთიერთქმედების ძალები უკვე ძლიერ მნიშვნელოვანია. ეს ძალა მათ შორის მანძილზეა დამოკიდებული. დადგენილია, რომ თუ ატომებს შორის მანძილი მეტად მცირეა, მაშინ ისინი ერთმანეთისაგან განიზიდებიან, მაგრამ თუ ატომებს შორის მანძილს გავზრდით, განზიდვის ძალის ნაცვლად მიზიდვის ძალა იმოქმედებს. ატომებს შორის რაღაც მანძილზე კი ურთიერთქმედებების ძალები ნულის ტოლი ხდება. ბუნებრივია, რომ ატომები სწორედ ასეთი მანძილით არიან დაშორებულები მყარ სხეულებსა და სითხეებში. ამრიგად, სხეულთა დეფორმაციისას სწორედ ელექტრული ძალები აღიძვრება, რომლებიც სხეულის პირვანდელ ზომებს აღადგენენ.დრეკადობისა და ხახუნის ძალები ელექტრომაგნიტური ბუნების ძალებს მიეკუთვნება.  მეყსეულად ხორციელდება (შორსქმედების თეორია). ელ.დინამიკის შექმნის შემდეგ ძალების შესახებ წარმოდგენა შეიცვალა. თითოეული ურთიერთმქმედი სხეული ქმნის ელ, მაგნიტურ ველს, რომელიც სივრცეში სასრული სიჩქარით ვრცელდება. (ახლოქმედების თეორია) ელ, მაგნიტური ძალები ძალიან ფართოდ არის გავრცელებული ბუნებაში. ისინი მოქმედებენ ატომის ბირთვში, ატომში, მოლეკულაში, მიკროსკოპული სხეულების ცალკეულ მოლეკულებს შორის . ეს ხდება იმიტომ, რომ ყოველი ატომის შედგენილობაში ელექტრულად დამუხტული ნაწილაკები შედის. ელ, მაგნიტური ძალების მოქმედება როგორც ძალიან მცირე (ბირთვი), ისე კოსმოსურ მანძილებზე (ვარსკვლავების ელ,მაგნიტური გამოსხივება)მჟღავნდება. ელ,დინამიკის განვითარების შემდეგ მეცნიერები ცდილობდნენ შეექმნათ სამყაროს, ერთიანი ელ, მაგნიტური სურათი, ამ სურათის თანახმად ყველა მოვლენის მართვა სამყაროში ელ, მაგნიტური ურთიერთქმედებების კანონებით ხდება. მაგრამ ბუნების ყველა პროცესის ელ, მაგნიტურზე დაყვანა არ მოხერხდა. ელ, მაგნიტური ურთიერთქმედებების რადიუსი არ არის შემოსაზღვრული იგი შეიძლება იყოს დიდ ინტერვალში(0- )ამ ურთიერთქმედებების მუდმივა დაახლოვებით 100-ჯერ ნაკლებია ძლიერი ურთიერთქმედების მუდმივასთან შედარებით, ხოლო ურთიერთქმედების დრო გაცილებით დიდია და დაახლოვებით 10-21 წამს შეადგენს. 1785 წელს შარლ კულონმა ექსპერიმენტულად დაადგინა, თუ როგორ არის დამოკიდებული დამუხტულ ბურთულებს შორის ურთიერთქმედების ძალის სიდიდე ბურთულებს შორის მანძილსა და მათ მუხტზე. მუხტებს შორის მანძილს და ურთიერთქმედების ძალას ფრანგი მეცნიერი იმ გრეხითი სასწორით ზომავდა,რომლითაც თავის დროზე ჰენრი კავენდიშმა გრავიტაციული ურთიერთქმედების ძალა გაზომა.   ბურთულებს შორის ურთიერთქმედების ძალას კულონი მინის ღეროს შემობრუნების კუთხის მიხედვით განსაზღვრავდა. ექსპერიმენტის საფუძველზე დაყრდნობით კულონი მივიდა იმ დასკვნამდე, რომ უძრავ, პატარა ზომის დამუხტულ ბურთულებს შორის ურთიერთქმედების ძალა მათ შორის მანძილის კვადრატის უკუპროპორციულია და მუხტების სიდიდეთა ნამრავლის პირდაპირპროპორციულია. კულონის ექსპერიმენტი ძალიან ზუსტი არ იყო, ვინაიდან გაზომვები ჰაერში ტარდებოდა. ამიტომ მან თავისი თეორია ვაკუუმში მოთავსებული წერტილოვანი მუხტებისთვის ჩამოაყალიბა: ვაკუუმში ორ წერტილოვან უძრავ მუხტებს შორის ურთიერთქმედების ძალა პირდაპირპროპორციულია მუხტების სიდიდეთა ნამრავლის და უკუპროპორციულია მათ შორის მანძილის კვადრატისა. F=K|q1||q2|/r2სადაც k პროპორციულობის კოეფიციენტია, q1 და q2 წერტილოვანი მუხტების
  • 7. ნიუტონის მექანიკაში იგულისხმებოდა, რომ სხეულები უშუალოდ სიცარიელის საშუალებით მოქმედებდნენ ერთმანეთზე და ეს ურთიერთმოქმედება მეყსეუ ელ, მაგნიტური ძალები ძალიან ფართოდ არის გავრცელებული ბუნებაში. ისინი მოქმედებენ ატომის ბირთვში, ატომში, მოლეკულაში, მიკროსკოპული სხეულ ელ,დინამიკის განვითარების შემდეგ მეცნიერები ცდილობდნენ შეექმნათ სამყაროს, ერთიანი ელ, მაგნიტური სურათი, ამ სურათის თანახმად ყველა მოვლენ ელ, მაგნიტური ურთიერთქმედებების რადიუსი არ არის შემოსაზღვრული იგი შეიძლება იყოს დიდ ინტერვალში(0- )ამ ურთიერთქმედებების მუდმივა დაახ 1785 წელს შარლ კულონმა ექსპერიმენტულად დაადგინა, თუ როგორ არის დამოკიდებული დამუხტულ ბურთულებს შორის ურთიერთქმედების ძალის სიდ ბურთულებს შორის ურთიერთქმედების ძალას კულონი მინის ღეროს შემობრუნების კუთხის მიხედვით განსაზღვრავდა. ექსპერიმენტის საფუძველზე დაყრდ კულონის ექსპერიმენტი ძალიან ზუსტი არ იყო, ვინაიდან გაზომვები ჰაერში ტარდებოდა. ამიტომ მან თავისი თეორია ვაკუუმში მოთავსებული წერტილოვან