Presentatie over de effecten van fiets- en kantstroken. #nfc2015

1. Onderzoek fiets- en
kantstroken
Eerste resultaten
Nationaal Fietscongres, 18 juni 2015
Peter Morsink, Jos Hengeveld,
Robert Hulshof, Otto van Boggelen
Theo Zeegers

2. 18 juni 2015
Inhoud
 Aanleiding: discussienotitie fiets- en kantstroken
 Locaties
 Methode onderzoek: gegevensinwinning en analyse
 Resultaten belevingsonderzoek
 Doorkijk volledig onderzoek
2

3. 18 juni 2015
Discussienotitie fiets- en kantstroken 2014
 Onduidelijkheid: diversiteit aan fietsstroken, fietssuggestiestroken
en uitwijkstroken
 Nieuwe ideeën voor toepassing van fietsstroken en hypothesen
 Toetsen van deze ideeën: veldonderzoek naar de positie op de
weg van fietsers en andere weggebruikers
Gericht op:
 Heldere aanbevelingen met draagvlak bij wegbeheerders die
goed toepasbaar zijn in de praktijk
 Doorwerking van de belangrijkste bevindingen in richtlijnen voor
het ontwerp van gedeelde fietsinfrastructuur
3

4. 18 juni 2015
Onderzoeksvragen
Relatie tussen kenmerken van rijbanen met fiets- en
kantstroken en:
 Gedrag van fietsers en bestuurders van motorvoertuigen
 Positie ten opzichte van de rand
 Positie ten opzichte van elkaar bij inhalen
 Veiligheidsbeleving van fietsers
4

5. 18 juni 2015
Locaties - wegprofielen
5

6. 18 juni 2015
23 locaties verspreid over Nederland
 B1
 B2
 C1
6

7. 18 juni 2015
Locaties B1 - rijbaanbreedte: min. 8 m
7
Conform Afwijkend

8. 18 juni 2015
Locaties B2 – rijbaanbreedte: max. 7m
8
Conform Afwijkend

9. 18 juni 2015
Locaties C1 – rijbaanbreedte: max. 6m
9
Conform Afwijkend

10. 18 juni 2015
Methode onderzoek (1): gedrag
Camerabeelden voor positiebepaling Metingen snelheid en intensiteit
10
Video fragment 1 Video fragment 2

11. 18 juni 2015
Methode onderzoek (2): beleving
Vaststellen effect van inrichtingskenmerken en verkeersgegevens op
de beleving van fietsers (comfort en veiligheid)
 Korte vragenlijst afgenomen op locatie
 Totaal ca. 1800 respondenten
 50% man, 50% vrouw
 18-65 jaar: 65%, < 18 jaar: 10%, > 65 jaar: 25%
 Typen vragen:
 Algeheel oordeel verkeersveiligheid van de weg
 Verkeerveiligheid i.r.t. breedte, inhaalgedrag etc.
 Persoonskenmerken
11
C1

12. 18 juni 2015
Resultaten belevingsonderzoek
12
Locatie Breedte (m) Score Type locatie beko Conform 8 of hoger
Goes 6,7 / 1,8 7,4 B2 Bibeko Conform 47%
Swifterbant 6,8 / 1,6 7,2 B2 Bibeko Conform 42%
Utrecht 1 8,8 / 1,8 7,2 B1 Bibeko Conform 40%
Enschede 1 8,0 / 2,0 6,9 B2 Bibeko Conform 39%
Scheldestromen (fietsstraat) 5,75 / 5,0 6,8 C1 Bubeko Conform 25%
Utrecht 2 9,2 / 2,0 6,7 B1 Bibeko Conform 24%
Den Haag 1 9,5 / 1,6 6,6 B1 Bibeko Bijna 29%
Harich 4,7 / 1,2 6,6 C1 Bubeko Bijna 12%
Purmerend 6,5 / 1,5 6,2 B2 Bibeko Bijna 9%
Zwolle 8,8 / 1,4 6,2 B1 Bibeko Bijna 18%
Grootebroek 5,4 / 1,0 6,1 C1 Bibeko Afwijkend 11%
Putten (fietsstraat) 5,5 / 1,9 6,1 C1 Bubeko Conform 34%
Krimpen aan de Lek 8,4 / 1,2 6,0 B1 Bibeko Afwijkend 12%
Hoogkarspel 5,1 / 1,0 6,0 C1 Bibeko Afwijkend 13%
Winterswijk 7,3 / 1,0 5,9 B2 Bibeko Afwijkend 16%
Kortenhoef 5,6 / 0 - 1,1 5,8 C1 Bibeko Afwijkend 7%
Sneek 6,4 / 0,8 5,8 B2 Bibeko Afwijkend 13%
Den Haag 2 8,9 / 1,4 5,8 B1 Bibeko Bijna 21%
Overbetuwe 5,1 / 0,6 5,7 C1 Bubeko Afwijkend 17%
Hardinxveld-Giessendam 5,9 / 1,2 5,5 B2 Bibeko Afwijkend 6%
Enschede 2 5,2 / 0,75 5,5 C1 Bubeko Conform 15%
Den Haag 3 6,2 / 1,3 5,4 B2 Bibeko Bijna 9%
Landsmeer 6,0 / 1,0 4,9 C1 Bibeko Afwijkend 3%

13. 18 juni 2015
Resultaten belevingsonderzoek: B1
13
Conform Bijna
Locatie Breedte (m) Score Type locatie beko Conform 8 of hoger
Utrecht 1 8,8 / 1,8 7,2 B1 Bibeko Conform 40%
Utrecht 2 9,2 / 2,0 6,7 B1 Bibeko Conform 24%
Den Haag 1 9,5 / 1,6 6,6 B1 Bibeko Bijna 29%
Zwolle 8,8 / 1,4 6,2 B1 Bibeko Bijna 18%
Krimpen aan de Lek 8,4 / 1,2 6,0 B1 Bibeko Afwijkend 12%
Den Haag 2 8,9 / 1,4 5,8 B1 Bibeko Bijna 21%

14. 18 juni 2015
Resultaten belevingsonderzoek: B2
14
Conform Afwijkend
Locatie Breedte (m) Score Type locatie beko Conform 8 of hoger
Goes 6,7 / 1,8 7,4 B2 Bibeko Conform 47%
Swifterbant 6,8 / 1,6 7,2 B2 Bibeko Conform 42%
Enschede 1 8,0 / 2,0 6,9 B2 Bibeko Conform 39%
Purmerend 6,5 / 1,5 6,2 B2 Bibeko Bijna 9%
Winterswijk 7,3 / 1,0 5,9 B2 Bibeko Afwijkend 16%
Sneek 6,4 / 0,8 5,8 B2 Bibeko Afwijkend 13%
Hardinxveld-Giessendam 5,9 / 1,2 5,5 B2 Bibeko Afwijkend 6%
Den Haag 3 6,2 / 1,3 5,4 B2 Bibeko Bijna 9%

15. 18 juni 2015
Resultaten belevingsonderzoek: C1
15
Conform Afwijkend
Locatie Breedte (m) Score Type locatie beko Conform 8 of hoger
Scheldestromen (fietsstraat) 5,75 / 5,0 6,8 C1 Bubeko Conform 25%
Harich 4,7 / 1,2 6,6 C1 Bubeko Bijna 12%
Grootebroek 5,4 / 1,0 6,1 C1 Bibeko Afwijkend 11%
Putten (fietsstraat) 5,5 / 1,9 6,1 C1 Bubeko Conform 34%
Hoogkarspel 5,1 / 1,0 6,0 C1 Bibeko Afwijkend 13%
Kortenhoef 5,6 / 0 - 1,1 5,8 C1 Bibeko Afwijkend 7%
Overbetuwe 5,1 / 0,6 5,7 C1 Bubeko Afwijkend 17%
Enschede 2 5,2 / 0,75 5,5 C1 Bubeko Conform 15%
Landsmeer 6,0 / 1,0 4,9 C1 Bibeko Afwijkend 3%

16. 18 juni 2015
Eerste conclusies:
Algemeen:
 Inrichtingsvoorstellen uit de discussienotitie worden door fietsers vaak goed
gewaardeerd
 In alle categorieën (B1, B2, C1) komen wegvakken voor die als veilig en
onveilig ervaren worden
 Gemiddeld scoren de bredere wegvakken (B1) het hoogst in beleefde
veiligheid, de smallere (C1) het laagst
 Binnen de smalle wegvakken scoren fietsstraten beter in beleefde veiligheid
dan een wegvak met stroken
Meer specifiek:
 Bredere stroken geven fietsers een veiliger gevoel (met z’n tweeën fietsen
blijft wel een issue!)
 Hard rijden en gevaarlijk inhalen worden vaak als negatieve factoren
genoemd (vooral bij de smalle stroken)
 Kleur verschil/contrast tussen fietsstrook en rijstrook vergroot het
veiligheidsgevoel
 Parkeren langs de weg wordt op vrij veel locaties niet als specifiek
onveiliger beschouwd
 Omgevingskenmerken spelen een belangrijke rol in het veiligheidsoordeel
16

17. 18 juni 2015
Voorspellend model:
Formule voor beleefde veiligheid ?
 Persoonskenmerken (leeftijd, fietsgebruik)
 Breedtematen dwarsprofiel (fietsstrook, rijloper)
 Snelheidsgegevens wegvak (auto)
 Intensiteitsgegevens wegvak (auto, fiets)
17

18. 18 juni 2015
Algemene conclusies
 Model met veel variabelen is wel statistisch significant
 Maar verklaart toch maar een klein deel (12 %) van de variantie
 Fietsers die vaker over het wegvak fietsen, zijn negatiever over de
veiligheid
 Snelheid gemotoriseerde verkeer wordt nooit als verklarende variabele
gevonden !
 Gevoel van veiligheid neemt toe als de fietsintensiteit hoger is
 En af als de autointensiteit hoger is
 Specifiek voor fietsstroken:
Belangrijkste verklarende variabele is de breedte van de fietsstrook
“Veiligheid in Volume” werkt ook mentaal !
18

19. 18 juni 2015
Doorkijk volledig onderzoek (1)
 Onderzoeksvragen
 positie van de fietser ten opzichte van de rechter verhardingsrand
 relatieve afstand tussen gemotoriseerd verkeer en fietser bij inhalen
 snelheid gemotoriseerd verkeer bij inhalen.
 Verdeling van de positie op de weg free-flow van fietser en auto, gemeten
vanaf rechterverhardingsrand
 Passageafstand tussen auto en fietser bij een standaard inhaalbeweging en
de geschatte snelheid van de auto bij passage
 Analyse per locatie van de verschillen in positie van voertuigen tussen ‘free-
flow’ en ‘standaard inhaalbeweging
 Opzetten van een statistisch model (multiple linear regression) over de 23
locaties voor de passage-afstand en passage-snelheid(sverschil) bij
‘standaard inhaalbeweging’
19

20. 18 juni 2015
Doorkijk volledig onderzoek (2)
 Variabelen in model
 Statische informatie
 Weginrichting: aanwezigheid stroken, middenas, parkeervakken, rood
asfalt …
 Maten dwarsprofiel
 Intensiteiten auto en fiets
 Dynamische informatie
 Gebeurtenis: free-flow, passage, drie-ontmoeting
 Rijsnelheid gemotoriseerd verkeer
 Persoonlijke informatie
 Leeftijd fietser
 Wegbeleving
 enquête
20

21. 18 juni 2015
Impressie analyse video observatiedata
Locatie voorbeeld – Utrecht 1: ingericht conform aanbevelingen
21

22. 18 juni 201522
B1 Conform: Solo Fiets
0%
10%
20%
30%
N= 50
VOERTUIG
P
Rijstrook Fietsstrook
4,5 4,2 3,9 3,6 3,3 3 2,7 2,4 2,1 1,8 1,5 1,2 0,9 0,6 0,3 0 -0,3 -0,6
4,5 4,4 4,3 4,2 4,1 4 3,9 3,8 3,7 3,6 3,5 3,4 3,3 3,2 3,1 3 2,9 2,8 2,7 2,6 2,5 2,4 2,3 2,2 2,1 2 1,9 1,8 1,7 1,6 1,5 1,4 1,3 1,2 1,1 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0
Fiets

23. 18 juni 201523
B1 Conform: Duo Fiets
0%
10%
20%
30%
VOERTUIG
P
Rijstrook Fietsstrook
4,5 4,2 3,9 3,6 3,3 3 2,7 2,4 2,1 1,8 1,5 1,2 0,9 0,6 0,3 0 -0,3 -0,6
4,5 4,4 4,3 4,2 4,1 4 3,9 3,8 3,7 3,6 3,5 3,4 3,3 3,2 3,1 3 2,9 2,8 2,7 2,6 2,5 2,4 2,3 2,2 2,1 2 1,9 1,8 1,7 1,6 1,5 1,4 1,3 1,2 1,1 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0
Fiets Rechts
Fiets Links
N= 50

24. 18 juni 201524
B1 Conform: Solo Auto
0%
10%
20%
30%
VOERTUIG
P
Rijstrook Fietsstrook
4,5 4,2 3,9 3,6 3,3 3 2,7 2,4 2,1 1,8 1,5 1,2 0,9 0,6 0,3 0 -0,3 -0,6
4,5 4,4 4,3 4,2 4,1 4 3,9 3,8 3,7 3,6 3,5 3,4 3,3 3,2 3,1 3 2,9 2,8 2,7 2,6 2,5 2,4 2,3 2,2 2,1 2 1,9 1,8 1,7 1,6 1,5 1,4 1,3 1,2 1,1 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0
Auto
N= 50

25. 18 juni 201525
B1 Conform: Inhalen Solo Fiets
VOERTUIG
P
Rijstrook Fietsstrook
4,5 4,2 3,9 3,6 3,3 3 2,7 2,4 2,1 1,8 1,5 1,2 0,9 0,6 0,3 0 -0,3 -0,6
4,5 4,4 4,3 4,2 4,1 4 3,9 3,8 3,7 3,6 3,5 3,4 3,3 3,2 3,1 3 2,9 2,8 2,7 2,6 2,5 2,4 2,3 2,2 2,1 2 1,9 1,8 1,7 1,6 1,5 1,4 1,3 1,2 1,1 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0
Solo Fiets
Inhalende Auto
N= 200
0%
10%
20%
30%

26. 18 juni 201526
B1 Conform: Inhalen Duo Fiets
0%
10%
20%
30%
N= 103
VOERTUIG
P
Rijstrook Fietsstrook
4,5 4,2 3,9 3,6 3,3 3 2,7 2,4 2,1 1,8 1,5 1,2 0,9 0,6 0,3 0 -0,3 -0,6
4,5 4,4 4,3 4,2 4,1 4 3,9 3,8 3,7 3,6 3,5 3,4 3,3 3,2 3,1 3 2,9 2,8 2,7 2,6 2,5 2,4 2,3 2,2 2,1 2 1,9 1,8 1,7 1,6 1,5 1,4 1,3 1,2 1,1 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0
Fiets Rechts
Inhalende Auto
Fiets Links

27. 18 juni 2015
Contactgegevens
Royal HaskoningDHV
Peter Morsink / Jos Hengeveld
Laan 1914 no. 35
3818 EX Amersfoort
+31 (0)88 346 2690
Mobiel: +31 (0)6 5236 8078
Email: peter.morsink@rhdhv.com
Theo Zeegers
Zelfstandig verkeersconsulent
Eikenlaan 24
3768 EV Soest
Email: th.zeegers@xs4all.nl
27
CROW/Fietsberaad
Otto van Boggelen / Robert Hulshof
+31 (0)318 699828
Mobiel: + 31 (0)6 2294 7072
Email: Robert.Hulshof@crow.nl

28. 18 juni 201528