1. 3
TỔ CHỨC MINH BẠCH THẾ GIỚI
GIÁO DỤC LIÊM CHÍNH CHO THANH THIẾU NIÊN
Ví dụ từ mười một quốc gia, vùng lãnh thổ
(Sách tham khảo)
Người dịch: Kiều Anh
Thu Quỳnh
Hiệu đính: Kim Thoa
NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA
HÀ NỘI - 2010

2. 4 LƯU Ý VỀBẢ QUYỀ
N N
Lưu ý về bản quyền
Bộ công cụ đặc biệt: Giáo dục liêm chính cho thanh thiếu niên giới thiệu 11 sáng
kiến giáo dục phòng, chống tham nhũng do các văn phòng quốc gia của Tổ chức
Minh bạch Quốc tế và các tổ chức khác triển khai. Bộ công cụ này có thể đƣợc tái
bản một phần hoặc toàn bộ chỉ khi nào Ban Thƣ ký của Tổ chức Minh bạch Quốc tế
và tổ chức chịu trách nhiệm thực hiện dự án xác nhận chính xác và công nhận.
Nhân viên các văn phòng quốc gia của Tổ chức Minh bạch Quốc tế và các tổ
chức khác cùng các nhà tƣ vấn viết bài trong ấn phẩm này dựa trên kinh nghiệm
ban đầu, các cuộc phỏng vấn và tài liệu tham khảo. Các bài viết chỉ mang tính
chất mô tả chứ không phân tích kỹ lƣỡng, do đó Tổ chức Minh bạch Quốc tế
không bảo đảm tính chính xác và hoàn thiện của nội dung. Tổ chức Minh bạch
Quốc tế cũng không chịu trách nhiệm về những hậu quả của việc sử dụng tài liệu
này.
Bản quyền thuộc về Tổ chức Minh bạch Quốc tế 2004
Mọi quyền lợi đƣợc bảo đảm
ISBN: 3-88579-126-9
Transparency International
Alt Moabit 96
10559 Berlin
Germany
www.transparency.org
Trang bìa:
Walter F. Osejo Morales,
Giải nhì tại cuộc thi vẽ Nicaragoa 2004
Bìa sau:
Claudia Damiana, Nicaragoa, 2004

3. LỜI NHÀ XUẤT BẢN 5
Lời Nhà xuất bản
Theo thống kê của Tổ chức Minh bạch Quốc tế, hàng năm, trên thế giới có từ 20 đến 40
tỷ USD đƣợc sử dụng để "bôi trơn" các hoạt động đầu tƣ, kinh doanh hoặc thủ tục hành
chính. Hiện nay, vấn đề tham nhũng đang trở thành hiện tƣợng phổ biến, thành câu
chuyện hàng ngày của đời sống chính trị và thậm chí ở một số nƣớc, đã trở thành quốc
nạn. Chính vì vậy, Phòng và chống tham nhũng đƣợc xem là một trong những ƣu tiên
hàng đầu trong chính sách phát triển bền vững tại nhiều quốc gia trên thế giới.
Hiện nay, chính phủ một số nƣớc đã lồng ghép nội dung phòng, chống tham nhũng vào
chƣơng trình giáo dục ở cả phổ thông và đại học với tính chất là môn học chính hoặc nhƣ
một hoạt động ngoại khoá. Trẻ em ngay từ khi còn trên ghế nhà trƣờng đã đƣợc làm quen
với những khái niệm nhƣ tham nhũng, hối lộ, trách nhiệm giải trình, sự minh bạch hay
quyền và nghĩa vụ của công dân. Chúng ta có thể tin tƣởng rằng, những giá trị xã hội về
sự trung thực, liêm chính sẽ đƣợc khắc cốt ghi tâm ở thời niên thiếu và rằng giáo dục là
biện pháp phòng ngừa tham nhũng hữu hiệu nhất, tại rất nhiều nƣớc, các trƣờng học đã
triển khai những chƣơng trình giáo dục nhằm nuôi dƣỡng một thế hệ mới có đƣợc nhận
thức đúng đắn, ứng xử lành mạnh và có bản lĩnh trong cuộc sống góp phần phát triển
kinh tế - xã hội đất nƣớc mình bền vững.
Giáo dục liêm chính cho thanh thiếu niên - Ví dụ từ mười một quốc gia, vùng lãnh thổ
là cuốn sách viết về những chƣơng trình nhƣ vậy. Đây có thể đƣợc coi là tài liệu tham
khảo giúp bạn đọc có thêm đƣợc thông tin trong việc nghiên cứu, nắm đƣợc một số biện
pháp trong việc phòng, chống tệ nạn tham nhũng của một số nƣớc trên thế giới đang áp
dụng.
Xin giới thiệu cuốn sách cùng bạn đọc.
Tháng 4 năm 2010
NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA

4. 6 MỤC LỤC
Mục lục
Lời Nhà xuất bản 5
Lời nói đầu 7
Lời cảm ơn 9
Giới thiệu 11
Ngài Heo và siêu nhân William:
Giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu học (Đặc khu hành chính
Ma Cao) 13
Thuế của bạn đi đâu:
Giáo dục tài chính cho công dân (Braxin) 20
Làm việc với các trƣờng đại học:
Chƣơng trình “Cátedra” (Côlômbia) 27
Đƣa các “anh hùng chống tham nhũng”
vào trƣờng học (Italia) 37
Giáo dục những nhà lãnh đạo tƣơng lai:
Quản trị tốt trong nhà trƣờng (Dămbia) 44
Đạo đức trong nhà trƣờng:
Một chƣơng trình kiểu mẫu (Mỹ) 54
Thanh niên chống tham nhũng:
Một cuộc thi viết luận quốc gia (Grudia) 63
Lồng ghép chống tham nhũng
vào chƣơng trình giảng dạy (Campuchia) 73
Sức mạnh của thông tin:
Đào tạo phóng viên trẻ (Uganđa) 81
Lớp học không biên giới:
Một cuộc thi toàn quốc (Áchentina) 89
Một ngày chống tham nhũng
tại Trại hè thiếu nhi (Mônđôva) 98

5. LỜI NÓI ĐẦU 7
Lời nói đầu
Tham nhũng đang diễn ra phổ biến, nghiêm trọng, phức tạp và trở thành vật cản
lớn cho thành công của công cuộc đổi mới ở Việt Nam (Chiến lƣợc Quốc gia
PCTN đến năm 2020). Do vậy, phòng, chống tham nhũng (PCTN) luôn là nhiệm
vụ trọng tâm của Đảng, Nhà nƣớc và toàn xã hội ở Việt Nam. Từ năm 1990, Nhà
nƣớc ta đã đẩy mạnh công tác PCTN thông qua nhiều biện pháp. Việc ban hành
Luật phòng, chống tham nhũng năm 2005, (đƣợc sửa đổi, bổ sung năm 2007), Nghị
quyết số 21/NQ-CP ngày 12-5-2009 của Chính phủ về Chiến lược Quốc gia
phòng, chống tham nhũng đến năm 2020, và việc phê chuẩn Công ước Phòng,
chống tham nhũng của Liên hợp quốc (UNCAC) tháng 6 năm 2009 của Nhà
nƣớc Việt Nam đã thể hiện những quyết tâm ngày càng gia tăng của Nhà nƣớc
trong công tác PCTN. Theo đó, các biện pháp phòng ngừa tham nhũng thông qua
giáo dục và nâng cao nhận thức của thanh thiếu niên và toàn xã hội về PCTN
cũng đang dần dần đƣợc chú trọng. Cuối năm 2009, Thủ tƣớng Chính phủ đã phê
duyệt Đề án đƣa nội dung PCTN vào chƣơng trình giáo dục, đào tạo, bồi dƣỡng 1.
Tuy nhiên, công tác PCTN ở Việt Nam đến nay vẫn chƣa đạt đƣợc kết quả nhƣ
mong đợi. Cần phải tiếp tục đạt đƣợc nhiều thành quả cụ thể hơn nữa trong công
cuộc PCTN.
Nhằm ủng hộ những nỗ lực của Nhà nƣớc Việt Nam trong công tác PCTN nói
chung và trong giáo dục về PCTN nói riêng, Tổ chức Hƣớng tới Minh bạch (TT)
- Cơ quan đầu mối Quốc gia của Tổ Chức Minh Bạch Quốc tế (TI) tại Việt Nam
trân trọng giới thiệu với bạn đọc cuốn sách: “Giáo dục thanh thiếu niên về sự
liêm chính – Ví dụ từ 11 quốc gia, vùng lãnh thổ”. Việc xuất bản cuốn sách
này bằng tiếng Việt là một trong những kết quả quan trọng trong Chƣơng trình
____________
1. Quyết định số 137/2009/QĐ-TTg ban hành ngày 02-12-2009 của Thủ tướng Chính
phủ phê duyệt đề {n đưa nội dung phòng, chống tham nhũng v|o chương trình gi{o
dục, đ|o tạo, bồi dưỡng.

6. 8 LỜI NÓI ĐẦU
hoạt động của TI tại Việt Nam: “Tăng cường nhu cầu phòng, chống tham nhũng
trong Chính phủ, khu vực tư nhân và xã hội, giai đoạn 2009-2012”- một Chƣơng
trình thể hiện sự cam kết mạnh mẽ của TI trong việc phối kết hợp chặt chẽ với
các đối tác quan trọng ở Việt Nam nhằm ủng hộ những nỗ lực quốc gia trong
PCTN.
Chúng tôi xin trân trọng cảm ơn sự hỗ trợ tài chính từ phía các nhà tài trợ
Chƣơng trình TI ở Việt Nam: Bộ hợp tác phát triển Anh (DFID), Cơ quan
Viện trợ Ai len (IrishAid), Đại sứ quán Thụy Điển và Đại sứ quán Phần Lan
đã hợp tác để xuất bản cuốn sách này.
Tổ chức Hướng tới Minh bạch hy vọng rằng từ kinh nghiệm của 11 quốc gia
và vùng lãnh thổ về giáo dục liêm chính cho thanh thiếu niên do TI mang đến sẽ
giúp cho các nhà hoạt động giáo dục của các cơ quan chính phủ, phi chính phủ,
giáo viên, học sinh và những ai quan tâm đến chủ đề Giáo dục tính liêm chính
cho thế hệ trẻ có thêm những tài liệu tham khảo để từ đó có những ý tƣởng sinh
động và sáng tạo lồng ghép nội dung PCTN vào chƣơng trình giáo dục tại Việt
Nam.
Trân trọng đƣợc giới thiệu cùng bạn đọc!
Nguyễn Thị Kiều Viễn
Giám đốc điều hành
Tổ chức Hƣớng tới Minh bạch (TT)
Cơ quan đầu mối Quốc gia của Tổ chức Minh bạch Quốc tế tại Việt Nam
Email: info@towardstransparency.vn
i

7. LỜI CẢM ƠN 9
Lời cảm ơn
Tôi xin cảm ơn những ngƣời đã đóng góp vào ấn phẩm đặc biệt này. Họ đã chia
sẻ kinh nghiệm với hy vọng sẽ truyền cảm hứng cho những ngƣời khác. Tôi xin
cảm ơn Jesse Garcia và Stephanee Mousley vì đã giúp biên tập cuốn sách, cảm
ơn Victoria Jennett đã giúp chuẩn bị cho việc xuất bản. Xin gửi lời cảm ơn tới
các nhân viên chƣơng trình khu vực tại Ban Thƣ ký của Tổ chức Minh bạch quốc
tế vì đã hỗ trợ chúng tôi và có những lời bình xác đáng.
Ngoài ra, tôi cũng xin ghi nhận Bộ Hợp tác và Phát triển Kinh tế Đức đã tài trợ
cho dự án này.
Các bức tranh sử dụng trong Bộ công cụ của những ngƣời chống tham nhũng
đƣợc lấy từ cuộc thi ảnh và tranh vẽ dành cho thanh thiếu niên với tính chất là
một phần của Hội nghị chống tham nhũng Trung Mỹ lần thứ nhất diễn ra tại
Managoa, Nicaragoa, vào ngày 26 và 27 tháng 2 năm 2004, do Tổ chức Hợp tác
Kỹ thuật Đức tài trợ. Xin cảm ơn vì đã cho phép chúng tôi sử dụng chúng.
Bettina Meier
Ban Thƣ ký Tổ chức Minh bạch Quốc tế
Giáo dục Phòng, chống tham nhũng
Béclin, tháng 11-2004
Bạn đọc thân mến,
Chúng tôi rất cảm kích nếu các bạn có phản hồi và bình luận về Bộ công cụ của
những ngƣời phòng, chống tham nhũng: Giáo dục liêm chính cho thanh thiếu
niên. Xin hãy gửi ý kiến của các bạn cho bà Bettina Meier theo địa chỉ email

8. 10 LỜI CẢM ƠN
bmeier@transparency.org hoặc điền vào mẫu đánh giá trên trang web
http://www.transparency.org/toolkits/
Xin trân trọng cảm ơn.

9. GIỚI THIỆU 11
Giới thiệu
Giáo dục là cốt lõi của phòng ngừa tham nhũng. Luật pháp và các quy định dù có
rõ ràng đến đâu, các thiết chế đƣợc thiết kế tốt đến mức nào cũng khó ngăn đƣợc
tham nhũng, trừ phi các công dân tích cực yêu cầu chính phủ và các thiết chế
phải có trách nhiệm giải trình.
Thái độ và kỳ vọng của công dân có vai trò chủ yếu trong xây dựng một nền hành
chính công hiệu quả. Vì vậy, thúc đẩy thái độ không khoan nhƣợng với tham nhũng là
trọng tâm hoạt động của Tổ chức Minh bạch Quốc tế. Giáo dục đạo đức cho thanh
thiếu niên có thể giúp phá vỡ vòng tham nhũng, bởi, thanh niên ngày nay sẽ là các nhà
lãnh đạo mai sau.
Song, giáo dục phòng ngừa tham nhũng không thôi thì chƣa đủ. Môi trƣờng nuôi
dƣỡng trẻ em là yếu tố quyết định hình thành nên quan điểm của chúng. Giáo dục
đạo đức cần là một phần trong nỗ lực tổng thể nhằm cải tiến việc quản lý và giảm
tham nhũng. Trong khuôn khổ này, trẻ em phải có một môi trƣờng học tập thích hợp
và lành mạnh, đề cao sự liêm chính.
Vì vậy, để có tính thuyết phục, giáo dục phòng, chống tham nhũng cần gắn với đời
sống hàng ngày của học sinh và giải quyết những tình huống đạo đức khó xử thực
tế, những xung đột lợi ích và các vụ tham nhũng.
Bộ công cụ của những ngƣời phòng, chống tham nhũng này chủ yếu giới thiệu
những kinh nghiệm giáo dục thanh thiếu niên của các tổ chức xã hội là chủ yếu. Dù
tiếp cận chủ đề từ nhiều khía cạnh khác nhau, gồm giáo dục giá trị và đạo đức, nhân
quyền và giáo dục công dân, song họ đều có chung mục đích: củng cố quan điểm và
yêu cầu của thanh thiếu niên về trách nhiệm giải trình, đồng thời, xây dựng lòng tin
vào chính phủ và khu vực công.
Mọi dự án đề cập trong cuốn sách này đều do các Văn phòng quốc gia của Tổ
chức Minh bạch Quốc tế gợi ý. Họ cũng thiết kế và triển khai phần lớn số dự án
này. Các dự án có một số khác biệt sau:
Trƣớc hết, chúng nhằm vào các độ tuổi khác nhau. Tại Ma Cao, một màn múa
rối cho học sinh tiểu học đã nêu bật những vấn đề do hành vi tham nhũng gây ra
và khuyến khích học sinh chống lại hành vi đó. Tại Grudia, dự án nhằm vào học
sinh trung học, tổ chức cuộc thi quốc gia viết những kinh nghiệm về chống tham
nhũng. Tại Côlômbia có chƣơng trình trong trƣờng đại học nhằm vào sinh viên,
làm cho họ thấm nhuần các giá trị của các nhà lãnh đạo tƣơng lai của đất nƣớc.
Thứ hai, những dự án này đƣợc thực hiện cả trong và ngoài hệ thống giáo dục chính
quy. Ở Italia, chƣơng trình hợp tác chặt chẽ với Bộ Giáo dục và sinh viên đƣợc cấp

10. 12 GIỚI THIỆU
thêm chứng chỉ khi tham gia tranh luận về chống tham nhũng ở trƣờng. Tƣơng tự, ở
Campuchia, giáo dục phòng, chống tham nhũng đƣợc đƣa vào các lớp học kinh tế tại
nhà và lớp học ngôn ngữ thông thƣờng. Còn tại Mônđôva, trong chƣơng trình cắm
trại ngoại khóa cho trẻ em từ 14 đến 16 tuổi có dành một ngày cho chủ đề chống
tham nhũng.
Thứ ba, tuy hầu hết các dự án đều xuất phát từ các tổ chức xã hội, song cũng có
vài dự án do các cơ quan công quyền triển khai. Tại Braxin, Trƣờng Tài chính Xao
Paolô có chƣơng trình giáo dục tài chính ở trƣờng trung học, còn tại Ma Cao,
chƣơng trình học do Uỷ ban chống tham nhũng đƣa ra. Chúng tôi kết hợp các dự
án này bởi chúng có phƣơng pháp giáo dục phòng, chống tham nhũng rất thú vị.
Mọi dự án đề cập ở đây đều có chung một khó khăn: rất khó đánh giá tác động
của chúng bởi việc tài trợ cho những dự án hạn chế về thời gian thƣờng không
cho phép đánh giá dài hạn. Tuy nhiên, mọi đóng góp đều thể hiện những phƣơng
pháp mới mẻ nhằm làm thay đổi thái độ và thói quen gắn liền với những cải cách
khu vực công.
Các dự án đề cập trong cuốn sách này không nhằm đƣa ra giải pháp. Thay vào đó, tài
liệu này chỉ đƣa ra ý tƣởng về các phƣơng pháp có thể sử dụng để củng cố quan điểm
và khả năng phòng, chống tham nhũng của thanh thiếu niên. Mục đích chính là truyền
cảm hứng và khuyến khích các thành phần trong xã hội, giúp khơi gợi những tƣ tƣởng
mới cho các nhà giáo dục trong Phòng, chống tham nhũng.
Bettina Meier
Ban Thƣ ký tổ chức Minh bạch Quốc tế
Giáo dục chống tham nhũng
Tháng 11-2004

11. ĐẶC KHU HÀNH CHÍNH MA CAO 13
Ngài Heo và siêu nhân William:
Giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu học
(Đặc khu hành chính Ma Cao)
Tóm tắt
Chƣơng trình Thế hệ mới Trung thực nhằm vào học sinh tiểu học từ lớp 4 đến
lớp 6. Đƣợc Uỷ ban Chống tham nhũng (CCAC) của Ma Cao thiết kế, chƣơng
trình nhằm tăng cƣờng nhận thức của thanh thiếu niên về tầm quan trọng của sự
liêm chính thông qua các hoạt động nhƣ đóng vai và thảo luận. Một khu vực sân
chơi đặc biệt có tên "Thiên đƣờng của sự liêm chính" đã đƣợc xây dựng để phục
vụ cho việc học tập sáng tạo. Sáu tháng sau khi bắt đầu vào tháng Giêng năm
2004, CCAC đã đón 10.000 học sinh đến thăm.
Bối cảnh
Ngày 20-12-1999, lãnh thổ trƣớc đây thuộc quyền cai quản của Bồ Đào Nha đã
đƣợc trao trả về Trung Quốc, và Đặc khu hành chính Ma Cao (SAR), Trung
Quốc ra đời. Theo Điều 59 Luật cơ bản của SAR, Uỷ ban Chống tham nhũng đã
đƣợc thành lập. Uỷ ban này hoạt động độc lập và Uỷ viên chịu trách nhiệm trƣớc
Ban điều hành.
Với niềm tin rằng, giáo dục là một trong những biện pháp phòng, chống tham
nhũng tối ƣu, Uỷ ban đã đƣa ra nhiều chƣơng trình giáo dục nhằm vào nhiều đối
tƣợng khác nhau nhƣ công chức, thanh thiếu niên và công chúng nói chung. Uỷ
ban đặc biệt nhấn mạnh việc giáo dục thanh thiếu niên, tin tƣởng rằng, giá trị xã
hội của sự trung thực và liêm chính sẽ đƣợc khắc cốt ghi tâm ở thời niên thiếu.
Do vậy, một loạt các chƣơng trình giáo dục đã đƣợc triển khai nhằm nuôi dƣỡng
một “thế hệ mới” trung thực. Các chƣơng trình này bao gồm xuất bản tài liệu
giảng dạy (sách giáo khoa, CD và một trò đánh cờ), tổ chức hội thảo nhằm thúc
đẩy nhận thức về sự liêm chính cho học sinh phổ thông và mời trẻ em đến sân
chơi có tên Thiên đƣờng của sự Liêm chính tại chi nhánh văn phòng của CCAC.

12. 14 ĐẶC KHU HÀNH CHÍNH MA CAO
Các ấn phẩm của CCAC
Dự án
“Chương trình diễn ra xuôn sẻ. Nhờ cách diễn đạt dễ hiểu của người hướng
dẫn, học sinh có thể nắm được
tầm quan trọng của sự liêm chính.”
Giáo viên, giấu tên
Khi Uỷ ban xây dựng chi nhánh đầu tiên vào đầu năm 2003, một trong những
mục tiêu của nó là tăng cƣờng nhận thức về sự liêm chính cho thanh thiếu niên.
Một Uỷ ban giáo dục thanh thiếu niên đặc biệt đã đƣợc thành lập tại Bộ phận
quan hệ cộng đồng trong CCAC với nhiệm vụ thiết kế và thực thi chƣơng trình.
Uỷ ban phát triển những công cụ cho cả trẻ em và thanh thiếu niên.
Thiên đường của sự liêm chính – một sân chơi tương tác
Ngoài việc cung cấp thông tin về chống hối lộ, Uỷ ban còn có mục tiêu giúp trẻ

13. ĐẶC KHU HÀNH CHÍNH MA CAO 15
em phát triển những giá trị xã hội tích cực thông qua các hoạt động khác nhau.
Để thực hiện đƣợc mục tiêu này, khu vực "Thiên đƣờng của sự liêm chính" trong
văn phòng chi nhánh đã đƣợc xây dựng đặc biệt dành cho học sinh tiểu học.
Nhằm truyền tải thông điệp một cách tƣơng tác và lý thú, khu vực này đƣợc thiết
kế giống một sân chơi hơn là một phòng học trang trọng để giúp học sinh cảm
thấy dễ chịu và mạnh dạn phát biểu.
Với niềm tin rằng, giáo dục về sự liêm chính có thể thực hiện theo cách thú vị
hơn cách “thuyết giáo” truyền thống, Uỷ ban quyết định hoạt động của trung tâm
sẽ là kể chuyện và thảo luận tƣơng tác về các trƣờng hợp. Thông qua các phƣơng
tiện đa truyền thông và các trò chơi tƣơng tác, những chủ đề về sự liêm chính
nhƣ trung thực, dũng cảm bảo vệ công lý và sự ngay thẳng đã đƣợc truyền tải tới
các vị khách trẻ tuổi.
Chƣơng trình muốn truyền đạt những thông điệp sau:
 Liêm chính và trung thực là những giá trị xã hội quan trọng cần đƣợc trân
trọng.
 Tham nhũng là điều không thể dung thứ và có hại cho tất cả mọi ngƣời trong
xã hội.
 Tất cả mọi ngƣời, kể cả thanh thiếu niên, đều có thể góp phần xây dựng một
xã hội không tham nhũng bằng cách hãy là một ngƣời trung thực và có trách
nhiệm.
Nhà trƣờng thƣờng phân học sinh theo lớp. Có các nhóm từ bốn đến sáu học sinh
trong một buổi hƣớng dẫn và tƣơng tác kéo dài một giờ. Do hầu hết trẻ em đều tò
mò về Uỷ ban nên chúng rất thích đến thăm CCAC. Các cán bộ giáo dục của
CCAC hoạt động với tƣ cách là những ngƣời lãnh đạo hoạt động, ngƣời trình
diễn múa rối và ngƣời hƣớng dẫn trong từng hoạt động cụ thể. Họ cũng chịu
trách nhiệm xúc tiến các chuyến thăm nói trên.
Thiên đƣờng của sự liêm chính gồm ba khu vực: khu vực triển lãm, phòng tƣơng
tác (Làng Sen) và Cây Ƣớc. Trong khu vực triển lãm, có các trò chơi máy tính,
phòng quà tặng, một dụng cụ đèn chiếu và những mô hình các vụ việc đã đƣợc
Uỷ ban điều tra. Khi đƣợc giới thiệu một vòng, trẻ em sẽ nắm đƣợc một cách cơ

14. 16 ĐẶC KHU HÀNH CHÍNH MA CAO
bản hoạt động chống tham nhũng của Uỷ ban tại Ma Cao.
Làng Sen
Trẻ em đến thăm "Thiên đƣờng của sự liêm chính", đầu tiên sẽ thăm phòng
tƣơng tác có tên Làng Sen. Sen là cái tên đặc biệt bởi nó không chỉ tƣợng trƣng
cho sự liêm chính trong văn hoá Trung Hoa mà còn là tinh tuý của Đặc khu hành
chính Ma Cao. Khi lấy tên Sen đặt cho phòng hoạt động, trẻ em sẽ gắn liền Làng
Sen với Ma Cao.
Đặc biệt, Uỷ ban sẽ thiết kế cho Làng Sen bốn nhân vật chính. Qua những câu
chuyện về bốn nhân vật này (đƣợc thể hiện trên máy tính, các buổi múa rối,
video…), ảnh hƣởng của tham nhũng đối với xã hội đã đƣợc thảo luận. Ví dụ,
một buổi trình diễn trên máy tính về ngài Heo, một doanh nhân, ngƣời đã sử
dụng bột mì ôi để làm bánh mì khiến rất nhiều dân làng bị ngộ độc. Răng Lớn,
một thanh tra vệ sinh, đã đƣợc cử đi theo dõi vụ việc. Răng Lớn phát hiện ra sự
thật nhƣng đã bị ngài Heo hối lộ để ỉm đi. Ngày càng có nhiều dân làng bị ngộ
độc hơn nhƣng chính phủ vẫn không thể tìm đƣợc nguyên nhân. Tình cờ, một cô
học trò tên là Clarina phát hiện ra là ngài Heo đã hối lộ Răng Lớn để che đậy
việc làm của mình. Cuối cùng, cô bé báo cáo sự việc lên Siêu nhân William,
ngƣời chống hối lộ và ngài Heo cùng Răng Lớn phải vào tù. Những lúc tạm
ngừng câu chuyện, các hƣớng dẫn viên của Uỷ ban thảo luận với bọn trẻ về
hành vi của bốn nhân vật. Trẻ em cũng đƣợc mời sáng tác đoạn kết mới về
điều gì sẽ xảy ra nếu Clarina không báo cáo sự việc lên Siêu nhân William,
qua đó nhấn mạnh hơn nữa thông điệp phòng, chống tham nhũng.

15. ĐẶC KHU HÀNH CHÍNH MA CAO 17
Răng Lớn, Siêu nhân William, ngài Heo và Clarina
Biểu diễn múa rối
Những kỹ thuật kể chuyện khác gồm múa rối và trình diễn máy tính cũng đƣợc
sử dụng tuỳ theo độ tuổi của trẻ em để khiến chúng thích thú hơn. Trong một
màn múa rối khuyến khích sự trung thực, các em đƣợc yêu cầu thảo luận và ra
quyết định về một trong bốn nhân vật chính: chúng sẽ nói dối để đổi lấy “quà
tặng” hay vẫn trung thực. Cuối cùng, hƣớng dẫn viên sẽ giải thích cho các em
tầm quan trọng của sự chính trực cũng nhƣ hậu quả của hành vi dối trá. Với
những em đang tầm tuổi thiếu niên, Uỷ ban sẽ chiếu những video ngắn về các
vấn đề đạo đức hàng ngày, giúp chúng liên hệ với bản thân dễ dàng hơn.
Trƣớc khi rời Làng Sen, mỗi ngƣời tham gia đƣợc nhận một tấm các. Các em sẽ
viết ƣớc mơ của mình lên đó rồi treo lên Cây Ƣớc đặt tại lối vào Làng Sen. Bọn
trẻ luôn nghiêm túc khi đƣa ra điều ƣớc. Có em viết “Trong tƣơng lai em muốn
làm Thanh tra”, còn em khác viết “Em muốn làm Phi công nhƣng không muốn
thấy bất cứ ngƣời nào tham nhũng trên máy bay của em”.

16. 18 ĐẶC KHU HÀNH CHÍNH MA CAO
Cây Ước

17. ĐẶC KHU HÀNH CHÍNH MA CAO 19
Kết quả và khuyến nghị
Từ khi chƣơng trình Thế hệ mới trung thực đƣợc tiến hành từ tháng Giêng đến tháng
Bảy năm 2004, hơn 10.000 học sinh đã đến thăm "Thiên đƣờng của sự liêm chính".
Phản hồi của giáo viên đƣợc thu thập qua bảng câu hỏi. Sau chuyến thăm, một số
trƣờng đã yêu cầu học sinh viết bài luận ngắn. Nhìn chung, những bài luận này là
bằng chứng cho thấy học sinh có ấn tƣợng tích cực và hoàn toàn thấu hiểu thông điệp
đƣợc truyền tải.
Một yếu tố ảnh hƣởng đến hiệu quả của chƣơng trình, đó là quy mô nhóm: một
lớp lớn với 40 học sinh có thể khiến việc thảo luận khó khăn hơn. Để giải quyết
vấn đề này, lớp học đƣợc phân thành các nhóm trong quá trình thảo luận và giới
thiệu. Mỗi nhóm sẽ bầu ra trƣởng nhóm để trình bày kết quả thảo luận. Thực tế
cho thấy, các nhóm nhỏ hơn (từ bốn đến năm học sinh) sẽ có kết quả thảo luận
tốt hơn.
Cuối cùng, Uỷ ban cũng đƣợc hƣởng lợi từ chƣơng trình của nhà trƣờng vì họ
có đƣợc những thông tin mới nhất về suy nghĩ và ý tƣởng của trẻ em. Những
điều đó có thể đƣợc sử dụng để tham khảo cho việc phát triển công cụ giáo dục
trong tƣơng lai và giúp tăng cƣờng sự minh bạch của Uỷ ban, khiến trẻ em nói
riêng và công dân nói chung dễ tiếp cận hơn.
Mô tả dự án: Bộ phận quan hệ cộng đồng của CCAC
Để có thêm thông tin, xin hãy liên hệ:
Bà Athena Kong hoặc Ông Hin Chi, Chan
Địa chỉ:
Community Relations Department
Commission Against Corruption of Macao SAR
14/F Dynasty Plaza Building
Alameda Dr. Carlos D’Assumpcao,
Macao (Via Hong Kong)
Email: SIKong@ccac.org.mo

18. 20 BRAXIN
Thuế của bạn đi đâu:
Giáo dục tài chính cho công dân (Braxin)
Tóm tắt
Việc công dân đƣợc thông tin đầy đủ có ý nghĩa quan trọng trong phòng, chống
tham nhũng và lãng phí tài chính công. Để giúp công chúng hiểu về các vấn đề
tài chính và tăng cƣờng nhận thức của học sinh về quyền và nghĩa vụ của họ với
tƣ cách là công dân và ngƣời đóng thuế, Bộ Tài chính và Giáo dục1 bang Xao
Paolô, Braxin, đã tập hợp lực lƣợng và xây dựng chƣơng trình giáo dục tài chính
cho công dân.
Hiện tại, 518 trƣờng học của bang ở Xao Paolô đang tham gia một dự án thí
điểm giới thiệu giáo dục tài chính với tính chất một môn học thƣờng xuyên. Từ
năm 2005, tất cả 6.000 trƣờng học ở Xao Paolô đều mong muốn tiến hành các
hoạt động này.
Chƣơng trình do ngân sách Bộ Tài chính bang tài trợ.
Bối cảnh
“Giáo dục tài chính giúp đầu óc ta sáng láng và khiến công dân hiểu được tầm
quan trọng của việc đóng thuế. Nó cũng thúc đẩy công dân tham gia đời sống chính
trị của đất nước và kiểm soát chi tiêu công. Dự án này
góp phần quan trọng nâng cao chất lượng cuộc sống cho cộng đồng chúng ta.”
Huguette Theodoro da Silva Faria (57), giáo viên
Braxin là đất nƣớc của những đối lập, rất nhiều nơi còn tồn tại tình trạng bất bình
____________
1. Chương trình do Bộ Gi{o dục Xao Paolo (Bộ phận Gi{m s{t nghiên cứu về sư
phạm v| c{c quy định CENP) v| Bộ T|i chính FAZESP (Bộ phận gi{m s{t việc quản
lý thuế, Bộ phận gi{m s{t v| đ{nh gi{ chi tiêu công v| trường t|i chính) tổ chức. C{c
đối t{c kh{c bao gồm Liên đo|n Thanh tra thuế INAFRESP, Hiệp hội C{c nh| thanh
tra thuế AFRESP v| Hội đồng Kế to{n khu vực CRC-SP.

19. BRAXIN 21
đẳng xã hội rõ rệt. Đài báo thƣờng đƣa những câu chuyện về những ngƣời bần
cùng và đói khổ. Tuy nhiên, họ không chỉ nghèo khổ mà sự an toàn của họ cũng
bị đe doạ.
Một cán bộ đang giải thích công việc của mình
Để giải quyết tình trạng bất bình đẳng xã hội và cung cấp những dịch vụ cơ bản
cho ngƣời nghèo thì cần rất nhiều tiền. Những công dân Braxin, ngƣời tài trợ cho
ngân sách qua việc đóng thuế, nên hiểu rằng tiền công phải đƣợc chi cho lợi ích
công. Song, kho bạc lại thâm hụt do tình trạng trốn thuế, tham nhũng và lãng phí,
và đƣơng nhiên các công dân tỏ ra lãnh đạm khi các khoản tiền công đi chệch
hƣớng. Nói chung, dƣờng nhƣ ngƣời ta chƣa hiểu khái niệm lợi ích công và thực
tế rằng tài sản nhà nƣớc thuộc về công dân.
Để thay đổi thái độ này, đầu những năm 1990, bang Xao Paolô đã bắt đầu chƣơng
trình giáo dục tài chính nhằm tăng cƣờng nhận thức của học sinh về quyền và nghĩa
vụ của họ đối với các khoản chi công và thu thuế. Mục tiêu là nâng cao nhận thức về
tầm quan trọng của việc bảo vệ hàng hoá công và tài sản của nhà nƣớc cũng nhƣ việc

20. 22 BRAXIN
xã hội kiểm soát chi tiêu công.
Dự án
“Mọi thứ không phải là trò chơi, mà qua đó, ta học được
rất nhiều điều. Ví dụ, sử dụng và điền vào một tấm séc thế nào,
mục đích của hoá đơn, tính toán phần trăm ra sao, buôn bán kiểu gì. Quan
trọng hơn cả, điều tôi không thể hình dung được, là mọi thứ
học được giờ đây tôi đều sử dụng hàng ngày”.
Tamires Helena Cêra (16), học sinh
Chƣơng trình giáo dục tài chính do một nhóm cán bộ thuộc Bộ Giáo dục và Bộ Tài
chính bang Xao Paolô (và trƣờng Tài chính) tiến hành. Chƣơng trình là một nỗ lực
lâu dài nhằm thay đổi hành vi của ngƣời dân.
Tập huấn
Cho đến nay, hơn 35.000 ngƣời đóng thuế, các chuyên gia kế toán, luật sƣ, các
sinh viên đại học đã đƣợc tập huấn về những nghĩa vụ tài chính, thông qua các
buổi thảo luận và hội nghị truyền hình. Ngƣời đóng thuế đƣợc tập huấn để hiểu
rằng tiền công có đƣợc phần lớn là từ thuế, và việc chi tiêu công phải do ngƣời
dân kiểm soát và thực hiện tránh tham nhũng và lãng phí.
Việc tập huấn đƣợc thực hiện theo nhiều hình thức: các bài giảng, hội thảo chuyên
đề, hội nghị truyền hình, đóng vai, video, sách và tranh luận.
Các thông điệp chính đƣợc truyền tải:
 Không gian công cộng và tài sản nhà nƣớc thuộc về nhân dân. Họ có quyền
sở hữu chứ không phải là tài sản của các thống đốc.
 Cán bộ đóng vai trò quan trọng trong quá trình giúp công dân thực hiện
quyền và nghĩa vụ của mình một cách hiệu quả.
 Chỉ có thể cung cấp các toà nhà và dịch vụ công nếu thu đƣợc đủ thuế. Đóng
thuế là một trong những nghĩa vụ của công dân.

21. BRAXIN 23
 Cần thực hiện chi tiêu công theo những ƣu tiên nhất định và do xã hội kiểm
soát.
Năm 1997, chƣơng trình thực hiện một video cho trẻ em có tên gọi Giấc mơ của
Betinho. Trong video này, một cậu bé mơ về một nơi mà sữa đƣợc phân phát
miễn phí cho trẻ em nghèo. Trong giấc mơ, có hai mụ phù thủy vô cùng độc ác:
một mụ ngăn không cho bò ăn cỏ (mụ phù thuỷ tham nhũng và trốn thuế), còn
mụ kia phân phát sữa bò mà không có tiêu chuẩn nào cả (phù thủy tham nhũng
và lãng phí). Các em rất thích video này và thƣờng có những bài luận hoặc bức
vẽ rất đẹp về video, thể hiện rằng chúng rất hiểu thông điệp đƣợc truyền tải.
Học sinh thăm quan két sắt lịch sử của Bộ Tài chính
Giáo viên tập huấn
Giáo viên đƣợc tập huấn sử dụng video Giấc mơ của Betinho để giảng dạy trong

22. 24 BRAXIN
lớp học. Mỗi trƣờng có hai giáo viên đƣợc mời đến tham dự hội thảo gồm có
trình chiếu video và giảng về Luật ngân sách và Luật trách nhiệm tài chính2.
Ngoài ra, giữa những cán bộ Bộ Tài chính và những ngƣời tham gia còn có một
cuộc tranh luận. Các giáo viên đƣợc cấp vài cuốn sách và video để xúc tiến giảng
dạy tài chính trong trƣờng. Từ năm 1999 đến năm 2002, đã có hơn 70 cuộc hội
thảo đƣợc tổ chức.
Chương trình tham quan: Bộ Tài chính mở cửa
Từ năm 2001, Bộ Tài chính đã tổ chức các nhóm đến thăm Bộ, gồm giáo viên,
học sinh, ngƣời già và những ngƣời khác. Ngƣợc lại, các cán bộ Bộ Tài chính
cũng đến thăm các trƣờng để tranh luận về tài chính công và nghĩa vụ công dân
với học sinh và giáo viên. Hai chƣơng trình tham quan đƣợc gọi là Bộ Tài chính
mở cửa và Bộ Tài chính đến trƣờng học. Mục đích là giúp công dân quen với các
hoạt động của Bộ Tài chính và hiểu về việc quản lý ngân sách công. Từ tháng
Giêng năm 2001 đến tháng Bảy năm 2004, đã có hơn 25.000 ngƣời tham gia.
Đưa giáo dục tài chính vào chương trình dạy học thường xuyên
“Trường học là nơi nâng cao nhận thức. Ngoài việc giảng dạy
kiến thức, giáo viên có trách nhiệm truyền đạt các nguyên tắc
và cảm nhận cho học sinh, thúc đẩy nhận thức về trách nhiệm
công dân, và như Paulo Freire nói, “thực hành hành động chính trị
về giáo dục trong thực tiễn sư phạm””.
Luciana Mazucante Guanais, thanh tra thuế của bang
Giáo dục tài chính cho thanh niên sẽ hiệu quả nhất nếu nó nằm trong kế hoạch
giảng dạy của nhà trƣờng. Để đƣa giáo dục tài chính vào chƣơng trình thƣờng
xuyên, không thể thiếu sự tham gia của Bộ Giáo dục. Vì vậy, để thành công,
cần kết hợp giữa Bộ Tài chính, trƣờng tài chính và Bộ Giáo dục. Hiện tại,
chƣơng trình kết hợp có mục đích giới thiệu giáo dục tài chính với tính chất là
____________
2. Luật tr{ch nhiệm t|i chính ngăn ngừa việc chính quyền tiêu nhiều hơn ng}n
sách cho phép.

23. BRAXIN 25
môn học thƣờng xuyên ở trƣờng tiểu học và trung học. Một chƣơng trình trọng
điểm cũng đang đƣợc triển khai tại 518 trƣờng học của 9 thành phố trong bang.
Những giáo viên chịu trách nhiệm về phối hợp giảng dạy giữa 518 trƣờng này đã
đƣợc tập huấn qua các hội nghị truyền hình và hội thảo. Chủ đề tập huấn gồm:
Giáo dục tài chính và tầm nhìn mới về chƣơng trình học; Các chỉ số tài chính, xã
hội và kinh tế của Braxin và bang Xao Paolô; Ngân sách công đến từ đâu và chi
tiêu công đƣợc thực hiện ra sao.
Những giáo viên đã đƣợc tập huấn chịu trách nhiệm phát tài liệu và giảng dạy
về tài chính cho đồng nghiệp và học sinh trong trƣờng. Trong học kỳ này, đã
triển khai những hội nghị truyền hình giám sát các hoạt động đã đƣợc tiến hành
và đến cuối năm sẽ tổ chức sự kiện chia sẻ kinh nghiệm.
Trong hai năm tới, các hoạt động sẽ đƣợc mở rộng ra tất cả các trƣờng học ở Xao
Paolô.
Kết quả và khuyến nghị
Để đánh giá tác động của chƣơng trình giáo dục tài chính, cần xem các bài luận
của học sinh và báo cáo của giáo viên từ năm 1995. Đây là những tài liệu rất thú
vị, cho thấy giáo viên và học sinh rất hiểu về các nghĩa vụ tài chính và cơ chế
giám sát chi tiêu của xã hội.
Giữ quan hệ tốt với giới truyền thông là điều rất quan trọng. Bộ Tài chính đã
công bố chƣơng trình giáo dục tài chính qua báo đài địa phƣơng vốn rất chào đón
các hoạt động này.
Đƣa giáo dục tài chính thƣờng xuyên vào trƣờng học không dễ chút nào. Ban
đầu, đó thực sự là một thách thức khi nhà trƣờng tiếp cận vấn đề nghĩa vụ công
dân và tài chính công một cách tản mát và thiếu nhất quán. Tài chính vẫn chƣa
trở thành môn học thƣờng xuyên. Do vậy, rất nhiều giáo viên xem giáo dục tài
chính là đặc quyền của Bộ Tài chính. Song, khi sự hợp tác giữa Bộ Tài chính và
Bộ Giáo dục đã chín muồi, nhận thức này đã thay đổi.
Một bài học rút ra là không nên gắn các hoạt động giáo dục tài chính với chính
phủ hiện tại, bởi nó có thể gây ra một số vấn đề. Ví dụ, chƣơng trình năm 1995
đã bị chính quyền mới bang Xao Paolô đình chỉ do giáo trình cho học sinh đã

24. 26 BRAXIN
dẫn chứng chính quyền thời kỳ trƣớc đó.
Kết luận lại, sự kết hợp giữa các cơ sở tài chính và giáo dục đã chứng tỏ hiệu quả
tích cực đối với nhận thức chung về thuế và giám sát chi tiêu. Không nghi ngờ gì
nữa, nhận thức đó là yếu tố nền tảng cho việc xây dựng một đất nƣớc Braxin dân
chủ.
Mô tả dự án: Heleny Uccello Gama Meirelles Barreto, Nguyên Giám đốc
Trƣờng Tài chính Xao Paolô, và Cássio Roberto Junqueira de Sousa, nguyên
Điều phối viên giáo dục tại Trƣờng Tài chính.
Để có thêm thông tin, xin hãy liên hệ:
Bà Heleny Uccello Gama Meirelles Barreto theo địa chỉ email:
hugama@fazenda.sp.gov.br
Địa chỉ:
Transparencia Brasil
Rua Francisco Leitão 339, conjuncto 122
CEP 05414-025
São Paulo, SP
Brasil
Tel: 55-11-3062-3436
Fax: 55-11-3062-3436
Email: tbrasil@transparencia.org
Website: www.transparencia.org.br

25. CÔLÔMBIA 27
Làm việc với các trường đại học:
Chương trình "Cátedra" (Côlômbia)
Tóm tắt
Chƣơng trình "Cátedra" là
một sáng kiến của các trƣờng
đại học do "Transparencia
por Colombia", thành viên của
Tổ chức Minh bạch Quốc tế
tại Côlômbia, xúc tiến với sự
hỗ trợ của một số cơ sở giáo
dục cao học ở Côlômbia.1
"Cátedra" tán thành việc xây
dựng cơ sở đạo đức cho nghề
nghiệp tƣơng lai qua việc
cung cấp các công cụ giáo dục
và đoàn kết các nhà lãnh đạo khu vực công và các tổ chức tƣ nhân, các học viện,
đại học và sinh viên. Do đó, "Cátedra" thúc đẩy việc các tổ chức đƣơng thời suy
ngẫm về những giá trị và thách thức đạo đức, nhấn mạnh việc xây dựng lợi ích
công. Chƣơng trình minh họa việc sử dụng phƣơng pháp đa hợp phần, áp dụng
phƣơng pháp giảng dạy tƣơng tác và liên hệ thực tế, kết hợp với sự hỗ trợ và
triển khai của giáo viên. Chƣơng trình do "Transparencia por Colombia" thiết kế
vào tháng 9 năm 2001 và triển khai lần đầu năm 2002. Các nhà tài trợ gồm Shell,
Merck Sharp và Dohme, các trƣờng đại học thành viên và "Transparencia por
Colombia".
____________
1. S{ng kiến cho c{c doanh nghiệp xã hội của Đại học Andes, Trường quản lý cao cấp
và Politécnico Grancolombiano.

26. 28 CÔLÔMBIA
Bối cảnh
“Cátedra giúp tôi lấy lại niềm hy vọng vào sinh viên ngày nay,
hy vọng vào một đất nước tươi đẹp hơn cho tôi và cho họ. Họ sẽ là những
người quyết định rằng các thế hệ trước đã không dám
hành động để xây dựng đất nước.”
Andrés Morales, Giáo sư, người cổ vũ
Các giá trị của Cátedra trong các buổi
thảo luận về hành động
Theo Chỉ số cảm nhận về tham nhũng (CPI) của Tổ chức Minh bạch Quốc tế
năm 2004, Côlômbia vẫn ở mức 3,8/10, đứng thứ 60 trên 146 nƣớc. Một phân
tích gần đây của Hệ thống Liêm chính quốc gia Côlômbia đã ghi nhận sự dũng
cảm và sức mạnh của ngƣời dân Côlômbia, nhƣng cũng cảnh báo về sự yếu ớt
của các thiết chế cũng nhƣ sự lạm quyền của các nhà lãnh đạo. Cơ quan này
đánh giá cao sự đóng góp của hàng triệu ngƣời trung thực, ngày ngày nỗ lực và
hy sinh vì sự tiến bộ của đất nƣớc…, song, cũng gióng lên hồi chuông về sự
xuống cấp của các giá trị và nguyên tắc ở các cấp chính quyền, trong giới lãnh
đạo chính trị và trong chính phủ2 cũng nhƣ khu vực tƣ nhân.
Do vậy, bất cứ chiến lƣợc phòng, chống tham nhũng nào cũng cần bao gồm việc
xây dựng đạo đức cho các nhà lãnh đạo tƣơng lai của các tổ chức công và tƣ,
những ngƣời sẽ tác động đến các quyết định ảnh hƣởng đến sự liêm chính của đất
nƣớc ở nhiều mức độ khác nhau.
____________
2. Colección Cuadernos de Transparencia No. 4: El Sistema Nacional de Integridad,
análisis y resultados del estudio de caso, Introducción de Juan Lozano Ramírez,
Enero 2002, p. 6 (Tuyển tập sổ ghi chép về minh bạch số 4: Hệ thống Liêm chính
quốc gia, ph}n tích v| kết quả nghiên cứu trường hợp, do Juan Lozano Ramírez giới
thiệu, th{ng Giêng năm 2002).

27. CÔLÔMBIA 29
Ông José B. Toro, Chủ nhiệm khoa giáo dục tại Đại học Javeriana
đang phát biểu tại cuộc thảo luận về trách nhiệm xã hội
Tuy nhiên, giáo dục đại học ngày nay có xu hƣớng tập trung vào các yếu tố
kỹ thuật để có việc làm tốt trong tƣơng lai mà lờ đi trách nhiệm xã hội.
Côlômbia cần những công dân có thể giám sát về mặt xã hội để ngăn ngừa
tham nhũng. Các trƣờng đại học có thể khuyến khích thanh niên tham gia vào
các hoạt động xã hội có trách nhiệm cũng nhƣ có thể thúc đẩy các cuộc tranh
luận công khai về chủ đề đạo đức trong các vấn đề công.
Chương trình "Cátedra" bắt đầu như thế nào?
Cuối năm 2001, Shell và "Tranparencia por Colombia" cùng có chung quan
điểm về việc xúc tiến các tiêu chuẩn đạo đức. Một mặt, Shell thể hiện mối quan
tâm trong việc tài trợ sáng kiến về giáo dục các giá trị cho thanh niên, nhờ đó,
các tiêu chuẩn cao về trách nhiệm xã hội sẽ tạo nên khuôn khổ cho hoạt động

28. 30 CÔLÔMBIA
nghề nghiệp của họ với tƣ cách là các nhà lãnh đạo kinh doanh. Mặt khác, thông
qua các hoạt động kinh doanh, "Transparencia por Colombia" xác định nhu cầu
nâng cao đạo đức trong lĩnh vực này và đƣa ra giải pháp phòng, chống tham
nhũng trên cơ sở giáo dục đạo đức cho các doanh nhân tƣơng lai.
Giai đoạn đầu của sáng kiến này đƣa ra một cuộc khảo sát đƣợc tiến hành ở bảy
trƣờng đại học ở Côlômbia3 nhằm xác định các phƣơng pháp mà sinh viên sử
dụng để xây dựng đạo đức và để xem đã có dự án nào loại này tồn tại chƣa.
Cùng lúc đó, các bài kiểm tra thí điểm của "Cátedra" cũng đƣợc hoàn thành với
các sinh viên của hai trƣờng đại học.
Các đối tác trong giáo dục đạo đức
“Tôi vẫn có thành kiến về các buổi nói chuyện về đạo đức và luân lý…
nhưng tôi nhận thấy rằng Cátedra không thuộc loại giảng dạy này.
Tôi ở trong một nhóm sinh viên cũng giống như tôi, muốn một
đất nước tốt hơn, muốn chống lại những việc xấu xa làm hủy hoại
đất nước. Cátedra tiếp cận đạo đức từ góc độ rất thú vị:
Thông qua hội thảo, đóng vai và tranh luận, chứ không phải
qua những bài giảng cũ kỹ buồn tẻ.”
Ricardo Ojeda Arias, Sinh viên Quản trị kinh
doanh tại Đại học Andes
Bƣớc tiếp theo tập trung vào thiết kế dự án trên cơ sở hợp tác giữa
"Transparencia por Colombia", các hãng tƣ nhân nhƣ Shell và những trƣờng đại
học có quan tâm. Dự định là tạo ra một không gian để cho các trƣờng đại học có
thể xây dựng đạo đức theo phƣơng pháp thực tế và có sự tham gia, nhờ đó, sinh
viên, giáo viên và các chuyên gia có thể đƣa ra câu hỏi và phân tích những tình
____________
3. Đại học Andes, Trường quản lý cao cấp, Đại học Javeriana Pontifical ở Bôgôta, Đại học
Medellín, Đại học Externado de Colombia, Đại học Barranquilla ở miền Bắc.

29. CÔLÔMBIA 31
huống đạo đức khó xử. Ngoài Shell, Ngân hàng Santander và HOCOL hỗ trợ tài
chính để xây dựng dự án và phối hợp khi bàn bạc ban đầu về dự án.
Trong học kỳ đầu năm 2002, "Transparencia por Colombia" bắt đầu giới thiệu
các hoạt động tại ba trƣờng đại học - "Politécnico Grancolombiano", Đại học
Andes và Trƣờng quản lý cao cấp (CESA). Học kỳ hai 2002, chứng kiến sự hợp
tác của bốn trƣờng4 và hiện tại 15 trƣờng khắp Bôgôta và Cáctahêna (Cartagena)
đã tham gia.
Cátedra hiện nay làm gì?
Mục đích chính của "Cátedra" là góp phần xây dựng đạo đức cho sinh viên đại
học, những ngƣời sẽ trở thành lãnh đạo các cơ quan nhà nƣớc và tổ chức tƣ nhân,
nhờ đó họ có thể hành động vì lợi ích công và đấu tranh phòng, chống tham
nhũng trong tƣơng lai.
"Cátedra" có cấu trúc nhƣ sau:
i) Uỷ ban quản lý gồm các hiệu trƣởng và thành viên hội đồng các trƣờng đại học
tham gia, một cán bộ điều hành từ một công ty trong nƣớc hoặc công ty đa quốc
gia (là thành viên của "Transparencia por Colombia") và hai thành viên Hội đồng
quản lý của "Transparencia por Colombia". Uỷ ban họp ba tháng một lần để đƣa
ra hƣớng dẫn về chính sách, thiết lập mục tiêu và đánh giá tiến triển của dự án.
ii) Một nhân viên chuyên trách phụ trách dự án.
iii) Sáu tháng một lần họp với các giáo viên đại học tham gia để lập kế hoạch và
đánh giá hoạt động.
____________
4. Đại học La Sabana, Đại học Javeriana Pontifical ở Bôgôta, EAN – Trường Quản trị
kinh doanh, Quỹ t|i trợ Đại học San Martín, Đại học Kỹ thuật Bolivar (C{rtahêna),
Đại học Javeriana Pontifical Cali.

30. 32 CÔLÔMBIA
iv) Thảo luận với các trƣờng đại học tham gia cam kết Cátedra về vấn đề học
thuật cũng nhƣ việc cung cấp các nguồn tài chính và vật chất khác.
v) Hiện tại có khoảng 50 giáo viên tham gia Cátedra sử dụng tài liệu của họ
trong các khóa học. Những giáo viên này cũng góp phần phát triển tài liệu học
tập trong tƣơng lai.
Những người tham gia hội thảo
Để đạt đƣợc mục tiêu này, "Cátedra" hoạt động thông qua bốn hình thức sau:
1. Thảo luận giữa các trường đại học
“Việc tham gia thảo luận trong Cátedra ở Cáctahêna giúp tôi trực tiếp gặp
gỡ với các tác giả của Foncolpuertos được đề cập trong cuốn sách của tôi.
Tôi đã rất e dè và thậm chí sợ hãi khi tham gia. Song tôi nhận thấy cuộc

31. CÔLÔMBIA 33
tranh luận rất trung thực, bởi chúng ta vẫn có thể thảo luận về một chủ đề
khó như tham nhũng một cách văn minh và dân chủ… Cho đến lúc đó, tôi
vẫn nghĩ rằng điều đó đã không còn tồn tại ở Côlômbia nữa.”
Felipe Lozano Puche
Người tham gia thảo luận về “Nuôi dưỡng sự tham lam,
trường hợp Foncolpuertos”
Các buổi thảo luận mở ra cho công chúng và thu hút những diễn giả trình độ cao.
Các nhà lãnh đạo cơ quan nhà nƣớc và tổ chức tƣ nhân, các giáo viên đại học và
sinh viên cùng nhau suy ngẫm về các giá trị và thách thức về đạo đức mà các
doanh nghiệp và khu vực công đã trải qua.
Các buổi thảo luận nhằm thúc đẩy sinh viên hiểu sự cần thiết phải đƣa ra những
đánh giá về đạo đức và hiểu khái niệm lợi ích công.
Cho đến nay, đã diễn ra 29 buổi thảo luận, thu hút hơn 6.000 sinh viên. Chủ đề
bao gồm: Tham nhũng trong dịch vụ công; tham nhũng ở Mỹ Latinh và trách
nhiệm của những công ty lớn; tham nhũng ở các tổ chức tƣ nhân; làm thế nào để
giữ gìn đạo đức trong các cơ quan; trách nhiệm xã hội của các công ty trong một
xã hội xung đột; trách nhiệm xã hội của các phƣơng tiện truyền thông; vai trò
của các nhóm lợi ích trong việc xây dựng luật pháp.
2. Thảo luận phân tích trường hợp
"Cátedra" đã phát triển tài liệu giảng dạy dƣới dạng nghiên cứu trƣờng hợp. Cho
đến nay, với sự hợp tác của IESO, Sáng kiến doanh nghiệp xã hội của Đại học
Andes đã xây dựng đƣợc tám trƣờng hợp.
Giáo viên sẽ sử dụng tài liệu này trong các buổi lên lớp thƣờng xuyên. Các
trƣờng hợp nghiên cứu đƣa ra tình huống khó xử về sự liêm chính và khuyến
khích sinh viên tìm ra giải pháp. Ở lớp, sinh viên xác định các vấn đề đạo đức và
xung đột lợi ích và tìm cách tiếp cận vấn đề một cách thực tế. Họ đƣợc khuyến
khích ra quyết định một cách liêm chính và bảo đảm lợi ích công trƣớc các lợi

32. 34 CÔLÔMBIA
ích cá nhân.
Mỗi trƣờng hợp sẽ kèm theo một hƣớng dẫn cho giáo viên và một danh mục các
bài viết của các tác giả trong nƣớc và quốc tế để minh hoạ, phân tích. Ngoài ra,
những giáo viên tham gia "Cátedra" cũng đƣợc tập huấn về sử dụng tài liệu
giảng dạy.
3. Thảo luận về các giá trị trong hành động
Các buổi thảo luận sử dụng phƣơng pháp nhập vai để khuyến khích suy ngẫm về
các giá trị từ nhiều góc độ khác nhau. Các giá trị đƣợc đƣa ra và đặt trƣớc các
tình huống cần phải ra quyết định trong đời sống hàng ngày của sinh viên hay
những ngƣời đã đi làm. Sinh viên có đƣợc sự hiểu biết của các nhóm lợi ích khác
nhau để cân nhắc khi đứng trƣớc những vấn đề đạo đức trong các tổ chức hay
đời sống riêng tƣ. Một chủ đề khác nữa là việc quản lý các mối quan hệ. Cho đến
nay, "Transparencia por Colombia" đã tổ chức đƣợc 160 cuộc hội thảo về giá trị
trong hành động.
4. Trao đổi kinh nghiệm của giáo viên trong giảng dạy về đạo đức
"Cátedra" hỗ trợ việc trao đổi giáo viên giữa các trƣờng đại học nhằm thúc đẩy
hoạt động nhóm trong dự án và tạo ra không gian suy ngẫm. Cho đến nay, đã
thực hiện đƣợc 10 đợt trao đổi giáo viên. Các cuộc trao đổi này cũng đƣợc sử
dụng làm cơ chế phản hồi cho đội ngũ "Cátedra" thông qua việc tạo ra một sân
chơi nơi giáo viên có thể đánh giá các thành phần khác nhau của "Cátedra".
Kết quả và khuyến nghị
"Cátedra" đã hoạt động liên tục gần ba năm nay, và thông qua các hợp phần
khác nhau, đã thu hút đƣợc hơn 6.000 sinh viên. Nhiều nhà quan sát thấy rằng,
"Cátedra" rất lôi cuốn ngƣời tham gia do có nhiều cách tiếp cận khác nhau (thảo
luận phân tích tình huống, hội thảo…) và nhờ sự tận tâm của những giáo viên
tham gia. "Cátedra" cũng thành công khi tạo ra những mối liên kết mới, ví dụ:
giữa các trƣờng đại học công và tƣ.

33. CÔLÔMBIA 35
Trong học kỳ một năm 2005, "Cátedra" có kế hoạch đánh giá thiết kế chƣơng
trình, thành công và những hiệu chỉnh cần thiết. Sau khi đánh giá, "Cátedra" sẽ
mở rộng các chƣơng trình sang các khu vực khác và điều chỉnh các hoạt động
cho phù hợp.
Các yếu tố sau đây rất cần thiết cho việc phát triển "Cátedra":
 Làm việc hợp tác với các thiết chế khác ngay từ khi bắt đầu thiết kế thành
công dự án.
 Việc hình thành các thoả thuận đã tạo nên liên minh với các đối tác tham gia
cả về cam kết học thuật lẫn việc cung cấp các nguồn lực để triển khai dự án.
 Kết nối các trƣờng đại học cả công và tƣ và điều chỉnh dự án cùng các hợp
phần của nó cho phù hợp với tính chất của từng nơi.
 Sự tận tâm và động cơ của những giáo viên sử dụng các hợp phần của
Cátedra.
 Sự tham gia của những lãnh đạo trẻ là sinh viên.
 Việc lựa chọn hiệu quả các chủ đề thú vị về lợi ích công có thể khuyến khích
tranh luận trong các cuộc hội thảo hay xây dựng đóng góp các nghiên cứu cụ
thể.
Mô tả dự án: Bà María Inés Granados
Để có thêm thông tin, xin hãy liên hệ:
Bà María Inés Granados, Điều phối viên "Cátedra Transparencia por Colombia",
Email: catedratransparencia@transparenciacolombia.org.co
Địa chỉ:
Transparencia por Colombia
Calle 92 No. 16-30, Piso 5
Bogotá D.C.
Colombia
Tel: +57-1-622 6562
Fax: +57-1-531 1114

34. 36 CÔLÔMBIA
Email: transparencia@transparenciacolombia.org.co

35. ITALIA 37
Đưa các “Anh hùng chống tham nhũng”
vào trường học (Italia)
Tóm tắt
Chƣơng trình giáo dục đạo đức của Tổ chức Minh bạch Quốc tế Italia
(TI Italy) tập trung vào các hội nghị chuyên đề đƣợc tổ chức tại các trƣờng phổ
thông và đại học. Nhờ sử dụng các diễn giả là những “anh hùng đời thƣờng”
trong vùng, "TI Italy" có thể thu hút đƣợc sự quan tâm của học sinh bằng cách
đƣa ra những tình huống liên quan đến các em. "TI Italy" có sự hỗ trợ của các hội
phụ huynh và chƣơng trình của "TI Italy" đã đƣợc Bộ Giáo dục chính thức công
nhận.
Mục đích của chƣơng trình giáo dục đạo đức là khuyến khích học sinh thể hiện trách
nhiệm cá nhân và khả năng tƣ duy độc lập, đồng thời, tăng cƣờng khả năng suy xét
về đạo đức và ra quyết định. "TI Italy" đã tiến hành các hội nghị chuyên đề nhƣ vậy
từ năm 1997 ở nhiều tỉnh của Italia (trải rộng trên khoảng 1/3 diện tích đất nƣớc).
Chi phí tổ chức do chính quyền địa phƣơng và khu vực tƣ nhân đóng góp1.
Bối cảnh
Sau khi nổ ra chiến dịch Mani Pulite (Bàn tay sạch) năm 1992, Italia chìm đắm
trong một cuộc khủng hoảng chính trị và đạo đức sâu sắc. Các cuộc điều tra dính
dáng đến các chính trị gia cấp cao cũng nhƣ các nhà lãnh đạo công nghiệp, hậu
quả là việc giải tán Đảng Dân chủ Thiên Chúa giáo, là hành động tự sát của
nhiều lãnh đạo cấp cao và những tranh cãi nảy lửa về sự liên quan đến chính trị
của bộ máy tƣ pháp. Mani Pulite nhận đƣợc sự ủng hộ sâu rộng của ngƣời dân và
đã quét sạch một thế hệ các chính trị gia, các nhà quản lý và công chức. Nhiều
ngƣời dân thắc mắc tại sao cho đến lúc này, ngành tƣ pháp mới bắt tay vào điều
____________
1. Chương trình được sự t|i trợ của vùng Lômb{cđi v| tỉnh Milan, cùng c{c công ty
tư nh}n như Comint, Shell spa, Cariplo Foundation, BNL v| Nuovo Pignone.

36. 38 ITALIA
tra và tại sao không có hành động phản đối nào của ngƣời dân.
Trong thời gian này, "TI Italy" đƣợc thị trƣởng thành phố Milan cho phép truy
cập dữ liệu của bộ phận kế toán tổng hợp thành phố để thực hiện một dự án
nghiên cứu mang tên Cái giá của tham nhũng. Dự án so sánh chi phí cho các
công trình công cộng và chi phí mua bán ở Milan trƣớc và sau chiến dịch Mani
Pulite. Dự án cũng điều tra các nguyên nhân tham nhũng và nhận thấy nhân tố
quyết định là ở chỗ, ngƣời dân có thái độ khoan dung khi cho rằng, tham nhũng
chỉ là một biện pháp làm việc. Nhiều ngƣời Italia vẫn hiểu tham nhũng là điều gì
đó xa rời cuộc sống của riêng họ, chỉ tồn tại trong khu vực công, trong giới chính
trị và trong các doanh nghiệp.
Dự án
Với những nhận thức trên và nhìn vào sáng kiến của các nhà sƣ phạm dày dạn
kinh nghiệm của "TI Italy", Ban Giám đốc "TI Italy" đã chọn giáo dục đạo đức là
ƣu tiên của mình và tiến hành một chƣơng trình tham vọng vào năm 1997. Các
thành viên của "TI Italy" tin rằng, giáo dục có ý nghĩa quan trọng trong việc
nâng cao nhận thức chung về hành vi tham nhũng và củng cố niềm tin của ngƣời
dân vào các việc công.
Chƣơng trình giáo dục đạo đức gồm ba phần: hàng loạt các hội nghị chuyên đề
đƣợc tổ chức tại các trƣờng phổ thông và đại học, giảng đƣờng và một dự án về
đạo đức và thể thao. Phạm vi bài viết này chỉ tập trung vào phần thứ nhất.
Hội nghị chuyên đề tại các trường phổ thông và đại học
Từ năm 1997, "TI Italy" đã tổ chức 50 hội nghị chuyên đề tại các trƣờng phổ
thông và 15 hội nghị tại các trƣờng đại học. Các hội nghị này đƣợc tổ chức một
hoặc hai lần mỗi tháng, phụ thuộc vào lịch công tác của trƣờng. Để giảm chi phí
đi lại, hai hội nghị có thể đƣợc tổ chức vào những ngày kế tiếp nhau nếu các nơi
tổ chức gần nhau.
Mỗi hội nghị thƣờng diễn ra nửa ngày đối với học sinh phổ thông và kéo dài cả

37. ITALIA 39
ngày đối với sinh viên đại học; số ngƣời tham dự giới hạn ở con số 150.
Mỗi hội nghị bắt đầu bằng phần thuyết trình của các diễn giả. Thông thƣờng có
sáu diễn giả thuộc tầng lớp tiêu biểu của xã hội, hầu hết là các nhân vật nổi tiếng
trong vùng, nhƣ thẩm phán, đại diện các tổ chức công quyền, nhà báo, doanh
nhân, vận động viên và các thành viên "TI Italy". Diễn giả là các “Anh hùng đời
thƣờng”, chẳng hạn những ngƣời trong cuộc sống hàng ngày đã phải đấu tranh
để tiếp thu và gìn giữ một chuẩn mực đạo đức. Họ đƣợc chọn lựa dựa trên nền
tảng nghề nghiệp, sự liêm chính và các giá trị đạo đức. Ví dụ, trong số các diễn
giả có một nữ doanh nhân điều hành thành công một nhà máy mà không phải
vận dụng những thủ đoạn tham nhũng; nhà máy đó đã thuộc về gia đình bà từ
400 năm nay. Các nhà báo thƣờng đƣợc nhiều ngƣời yêu mến vì họ cung cấp
thông tin cho học sinh qua báo chí. Tất cả các diễn giả tham gia hội nghị đều
không nhận tiền thù lao.
Dạng thức các bài thuyết trình của diễn giả có khác nhau nhƣng nhìn chung đều
đề cập nhiều chủ đề đã đƣợc gợi ý và các đề tài mới trong phạm vi môn học đạo
đức. Các diễn giả đƣợc khuyến khích trình bày các trƣờng hợp tham nhũng thực
tế và những câu chuyện trong vùng đã quen thuộc với học sinh. Các bài thuyết
trình của họ đƣợc minh họa bằng các sự kiện và những con số, có thể cũng đƣợc
hỗ trợ bằng các thiết bị nghe/nhìn.
Sau khi thuyết trình, các diễn giả, học sinh và giáo viên tiến hành thảo luận. Đây là
phần nổi bật nhất của hội nghị và thƣờng đƣợc theo dõi say sƣa bởi các đại biểu
tham dự. Thông thƣờng, các đại diện của nhiều trƣờng học đều đề nghị "TI Italy"
tổ chức hội nghị tại trƣờng của họ.

38. 40 ITALIA
Tờ quảng cáo của TI Mônđôva
Hoạt động như một tổ chức đào tạo được chính thức thừa nhận
Chƣơng trình hội nghị đã đƣợc Bộ Giáo dục chính thức thừa nhận, đây là sự
công nhận hiếm hoi và có uy tín về một sáng kiến của xã hội dân sự. Hội nghị là
hoạt động bổ trợ cho chƣơng trình chính quy, vì vậy thƣờng diễn ra vào các giờ
học và học sinh nhận đƣợc chứng chỉ tham gia. Là một tổ chức đào tạo có trách
nhiệm, "TI Italy" gửi danh sách thành phần tham dự hội nghị đến Ban quản lý
các trƣờng học khu vực và Bộ Giáo dục vào cuối năm học để bảo đảm rằng tất cả
các thành viên tham dự đều đƣợc công nhận về học thuật.
Đối tƣợng tham dự hội nghị giới hạn trong phạm vi giáo viên và học sinh quan
tâm đến chủ đề của hội nghị và sẽ là những đại sứ tƣơng lai, theo đó, khuyến
khích các em tự tổ chức các hội nghị tại trƣờng học của mình. Tiêu chuẩn xét
duyệt học sinh tham dự dựa vào các buổi thảo luận sơ bộ và qua những bài học
về đạo đức của các em.

39. ITALIA 41
Quá trình lập kế hoạch
"TI Italy" bắt đầu lên kế hoạch cho năm học tiếp theo vào tháng 7. Danh sách các
chủ đề có thể thảo luận đƣợc
gửi tới mỗi trƣờng tham dự
vào tháng 9 khi kế hoạch
cho các hoạt động ngoại
khoá của năm học tới đƣợc
sắp xếp. Lúc đó, giáo viên là
những ngƣời phải lựa chọn
các chủ đề thích hợp nhất.
Địa điểm tổ chức hội nghị,
thƣờng là giảng đƣờng hoặc
hội trƣờng lớn, thƣờng đƣợc
đặt trƣớc một tháng.
Các trƣờng học và diễn giả
nhận đƣợc thƣ giới thiệu,
những tài liệu cơ bản và
giấy mời thông báo thời
gian, chủ đề và địa điểm tổ
chức. Một khi có xác nhận
của diễn giả, giấy mời cuối
cùng đƣợc gửi tới các
trƣờng học để xác nhận sẽ
tham dự hội nghị bằng cách
Enrique Lordero, Nicaragoa gửi lại danh sách những
ngƣời tham dự. Để phục vụ
cho phần thảo luận và các môn học, mỗi học sinh đều nhận đƣợc một bộ
xuất bản phẩm của "TI Italy" để hỗ trợ cho buổi thảo luận và các môn học của
họ.
Bắt đầu mỗi hội nghị, các em học sinh và giáo viên ký vào danh sách tham dự.
Mỗi năm, các danh sách này đƣợc gửi tới Bộ Giáo dục cùng với kết quả học tập

40. 42 ITALIA
của học sinh, đáp ứng yêu cầu về quy định đối với các cơ sở đào tạo đã đƣợc
chính thức thừa nhận.
Kết thúc hội nghị, mỗi học sinh và giáo viên đƣợc cấp chứng chỉ. Đối với giáo
viên, đó là chứng chỉ nghề nghiệp, còn đối với học sinh thì là chứng chỉ học
thuật.
Kết quả và đề xuất
Từ năm 1997, tổng số 5.000 học sinh và 300 giáo viên của 50 tỉnh đã tham dự
các hội nghị. Thực tế chứng minh nhận thức của họ về chi phí và tổn thất do
tham nhũng gây ra cùng với động cơ thôi thúc họ đóng vai trò tích cực trong xã
hội dân sự đều đã gia tăng.
Nhân tố quan trọng cho sự thành công của chƣơng trình hội nghị là sự tham gia
của các tình nguyện viên và thành viên "TI Italy" - những ngƣời có vai trò quan
trọng trong việc tổ chức và tạo điều kiện tổ chức các hội nghị. Ngoài ra, một điều
cực kỳ quan trọng nữa là phải duy trì các mối quan hệ công tác tốt đẹp với hiệu
trƣởng các trƣờng cũng nhƣ những giáo viên tham gia.
Nhiều bài thuyết trình và những câu chuyện từ các hội nghị đã đƣợc đƣa vào ấn
phẩm của "TI Italy" mang tên Cẩm nang đạo đức dành cho Thiên niên kỷ thứ ba2.
Cuốn sách đề cập vấn đề đạo đức trong các lĩnh vực khác nhau nhƣ giáo dục, thể
thao, dịch vụ công và chính trị, và đƣợc sử dụng nhƣ một công cụ giảng dạy trong
các giờ học đạo đức tại các trƣờng phổ thông.
Các buổi hội nghị đã đƣợc báo chí đƣa tin rộng rãi với nhiều bài viết đƣợc đăng
tải trên các báo, tạp chí và các ấn phẩm của các hội phụ huynh.
Kết quả đáng khen ngợi nữa là các hội nghị ngày càng thu hút nhiều đối tƣợng
và tổ chức xã hội khác nhau nhƣ các phụ huynh học sinh, hội phụ huynh, các
trƣờng đại học, câu lạc bộ thể thao, các tổ chức nghề nghiệp và "Lyons Club"
(tên gọi của các tổ chức tình nguyện - ND). Trong đó, các hội phụ huynh đóng
vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy chƣơng trình hội nghị tại trƣờng học.
____________
2. Angela Leuci (2003): Manuale di etica del III Millennio. Chỉ có ở Italia.

41. ITALIA 43
Mô tả dự án: TI Italy
Để có thêm thông tin, xin hãy liên hệ:
Cô Lina Esposito Marafon, Quản lý giáo dục
Địa chỉ:
TI-Italy
Via Zamagna 19
20148 - Milano
Italy
Tel: +39-02/40093560
Fax: +39-02/406829
Email: info@transparency.it
Website: www.transparency.it

42. 44 DĂMBIA
Giáo dục những nhà lãnh đạo tương lai:
Quản trị tốt trong nhà trường (Dămbia)
Tóm tắt
Mạng lƣới thanh niên châu Phi chống tham nhũng - Dămbia (NAYAC-Dămbia)1
điều hành các câu lạc bộ nâng cao kiến thức phòng, chống tham nhũng trong các
trƣờng học, phối hợp chặt chẽ với các hội giáo viên. Mục tiêu của dự án Thanh
niên quản trị tốt là hƣớng tới học sinh trung học và sinh viên đại học Dămbia.
Một khóa học sáu tháng đƣợc tổ chức từ tháng 10 năm 2003 đến tháng 4 năm
2004 tại các trƣờng trung học, các hội nghị khu vực đƣợc triển khai trên khắp cả
nƣớc và một hội thảo quốc gia cuối cùng cũng đã diễn ra. Cho đến nay, 6.000
học sinh, sinh viên từ 40 cơ sở giáo dục trên khắp bốn tỉnh đã qua đào tạo. Hiện
tại, hơn 20.000 em đang là mục tiêu đào tạo.
Bối cảnh
“Cuộc chiến phòng, chống tham nhũng không thể diễn ra và giành thắng lợi
nếu chỉ có sự tham gia của Uỷ ban chống tham nhũng, hay bằng cách liên
tục xử lý thế hệ lãnh đạo cũ kỹ mà chúng ta nói là đã tham nhũng. Cuộc
chiến cũng cần ý tưởng mới của những người sẽ điều hành đất nước và nền
kinh tế trong những năm tới, cần sáng kiến mới mẻ của thế hệ thanh niên
nắm trong tay cả năng lực và quyết tâm xác định hướng đi rõ rệt cho tương
lai của mình”.
Andrew Ntewewe (29)
Điều phối quốc gia của NAYAC-Dămbia
Tƣơng tự nhƣ các nền dân chủ mới của châu Phi, Dămbia đang ra sức cải thiện
năng lực quản trị và mang lại cuộc sống phát triển cho nhân dân. Đa phần các
nhà quản trị đều qua tuổi 50. Hầu hết đều đã chứng tỏ năng lực yếu kém trong
việc quản lý các nguồn lực quốc gia, ai cũng tin rằng, nhiều ngƣời, kể cả cựu
Tổng thống Fredrick Chiluba và các cộng sự của ông, đều đã lạm dụng và quản
lý sai lệch các nguồn lực quốc gia và các khoản tài trợ của cộng đồng quốc tế
____________
1. NAYAC-Dămbia thuộc Mạng lưới thanh niên ch}u Phi chống tham nhũng (NAYAC).

43. DĂMBIA 45
cho chƣơng trình xóa đói giảm nghèo và phát triển. Điều đặc biệt đáng lo ngại
chính là ở chỗ, xã hội đã chấp nhận tham nhũng nhƣ một lối sống và mọi ngƣời
nói về tệ nạn này cứ nhƣ thể nó chẳng phải là một vấn đề nghiêm trọng.
David Clavijo Marin (16), Nicaragoa
Năm 2002, Viện Nghiên cứu Ngân hàng Thế giới (WBI) đã khởi xƣớng dự án
Thanh niên quản trị tốt, với sự tham gia của 30 học sinh trung học do Uỷ ban
Chống tham nhũng (ACC) của Dămbia chọn lựa. ACC là tổ chức của chính phủ
đƣợc thành lập theo một đạo luật của Quốc hội. Năm 2003, NAYAC-Dămbia,
một tổ chức thanh niên thúc đẩy khả năng lãnh đạo có trách nhiệm đã tham gia
chƣơng trình đào tạo, đồng thời cùng với WBI xây dựng giai đoạn II của dự án
Thanh niên quản trị tốt theo quy mô lớn hơn nhiều so với giai đoạn I. Mục tiêu
của chƣơng trình đào tạo là giáo dục những thanh niên khát khao đƣợc gia nhập
công sở, để họ có thể đóng vai trò tích cực trong quá trình phát triển của Dămbia
và hỗ trợ các nhà quản trị tƣơng lai phát triển kỹ năng thực tế và có quan điểm,
thái độ phòng, chống tham nhũng.

44. 46 DĂMBIA
NAYAC là một mạng lƣới các cá nhân và tổ chức thanh niên châu Phi. NAYAC-
Dămbia bao gồm các thành viên là học sinh trung học và sinh viên đại học, và tổ
chức các câu lạc bộ thanh niên nâng cao kiến thức phòng, chống tham nhũng.
Dự án
Xây dựng chương trình: Tư vấn và lập kế hoạch
Khi xác định các mục tiêu giáo dục và đào tạo về quản trị tốt, thích ứng với môi
trƣờng địa phƣơng, NAYAC-Dămbia đã cố gắng nắm đƣợc quan điểm và nhu
cầu của thanh niên và giáo viên. Các cuộc phỏng vấn đƣợc tiến hành với đối
tƣợng thanh niên đã tham gia và hoàn thành các khoá học quản trị tốt (ở bậc
trung học), với các sinh viên đại học là thành viên của NAYAC-Dămbia, cũng
nhƣ với những giáo viên giảng dạy môn giáo dục công dân. Khởi đầu là sự hợp
tác với Liên minh liêm chính các giáo viên phòng, chống tham nhũng (TIAAC),
một liên minh quốc gia nhỏ gồm các giáo viên giáo dục công dân cam kết liêm
chính, hỗ trợ về chuyên môn cho chƣơng trình đào tạo vào giai đoạn sau. Các
quan điểm và thái độ của học sinh, sinh viên và giáo viên đƣợc đánh giá thông
qua một cuộc khảo sát. Khảo sát này cũng phân tích nội dung các chƣơng trình
giảng dạy hiện tại về quản trị.
Quá trình lập kế hoạch có sự hỗ trợ của WBI, trong đó, các cán bộ WBI đóng vai
trò trung tâm trong việc xác định và giám sát quá trình lập kế hoạch và thực hiện
dự án đào tạo. Các liên minh quan trọng khác còn có ACC, trong đó, các cán bộ
tận tụy của Phòng quan hệ cộng đồng đóng vai trò sống còn đối với giai đoạn
thực hiện; trong khi đó, Bộ Giáo dục (MoE) chịu trách nhiệm ủy quyền thực hiện
chƣơng trình cho các trƣờng phổ thông và trƣờng đại học. Một bức thƣ đƣợc gửi
tới MoE, kèm theo bản sao chƣơng trình học. MoE không phản đối và nhóm dự
án sẽ sửa đổi theo định kỳ chƣơng trình học. Giáo viên của TIAAC và những
ngƣời đã tham gia các hoạt động của Ngân hàng Thế giới (WB) cung cấp nguồn
nhân lực và trí tuệ cho cả giai đoạn tổ chức và giai đoạn thực thi.
Nhóm dự án đƣợc thành lập với 15 thành viên của NAYAC, một cán bộ thuộc
ACC, một giám sát ở Oasinhtơn (thuộc WBI) và những ngƣời hỗ trợ thuộc Viện
Hành chính công quốc gia (NIPA). Ngoài ra, 10 cố vấn viên tình nguyện cũng hỗ

45. DĂMBIA 47
trợ dự án đào tạo.
Tiến hành đào tạo
Các cố vấn viên đã giảng về quản trị và phòng, chống tham nhũng trong vòng
một giờ trƣớc các học sinh
và sinh viên 40 trƣờng phổ
thông và đại học mục tiêu.
Các bài giảng xoay quanh
những kiến thức cơ bản về
tham nhũng, những
nguyên nhân, biểu hiện và
hậu quả của nó, nhấn
mạnh mối liên hệ giữa
tham nhũng và khả năng
quản trị tốt hay kém. Bài giảng mang tính lý luận và thực tiễn, đƣợc liên hệ cụ
thể vào thực trạng ở Dămbia. Nhiều trƣờng hợp điển hình về tham nhũng do
ACC điều tra đã đƣợc đƣa ra trong bài giảng, minh họa tác động của tham nhũng
đối với công tác quản trị và phát triển.
Khóa học quản trị tốt
Một khóa học nâng cao sáu tháng về năng lực quản trị tốt dành cho 150 học
sinh/sinh viên mỗi cơ sở giáo dục đã đƣợc phác thảo. Ở các trƣờng trung học,
khóa học này đƣợc thực
hiện tại các câu lạc bộ
phòng, chống tham nhũng:
Một cố vấn của NAYAC
dành hai giờ mỗi tuần để
thuyết giảng tại câu lạc bộ.
Ở các trƣờng đại học, khóa
học đƣợc xếp vào giờ học
chính khóa mà mọi sinh
viên đều tham dự. Khóa học
Camơrun năm 2003

46. 48 DĂMBIA
đƣợc tổ chức tại 31 trƣờng trung học và 9 trƣờng đại học.
Khóa học quản trị tốt đƣợc chia thành tám môđun về các môn học quản trị và
phát triển, chẳng hạn nhƣ môđun Chiến lƣợc tiếp thị xã hội phòng, chống tham
nhũng, nhấn mạnh các vấn đề tiếp thị xã hội nhƣ một bƣớc tiến tới việc nâng cao
chất lƣợng các chiến lƣợc phòng, chống tham nhũng. Môđun Các biện pháp an
toàn về pháp lý và thể chế chống tham nhũng ở Dămbia đã nhận thấy Đạo luật
chống tham nhũng, Số 42, năm 1996 là một công cụ pháp lý và khuôn khổ thể
chế ở Dămbia. Học sinh, sinh viên nhanh chóng phát hiện ra những khiếm
khuyết của Đạo luật, chẳng hạn, sự thiếu quyền lực của ACC, và tranh luận cách
thức sửa đổi Đạo luật này.
Thăm quan chính quyền địa phương
Vì thanh niên là đối tƣợng có kiến thức sâu hơn về việc cung cấp dịch vụ
công và quản trị hiệu quả, nên những thanh niên tham gia đã đến thăm chính
quyền địa phƣơng và các đơn vị cung cấp dịch vụ khác để tiến hành các cuộc
phỏng vấn dựa trên bảng câu hỏi đã đƣợc cơ cấu.
Theo đó, có thể rút ra ba kết luận:
i. Công chúng thiếu cơ hội tiếp cận các quy tắc và quy định để đƣợc cung cấp
dịch vụ;
ii. Hành vi và các thủ tục thiếu minh bạch, không nhất quán so với các nguyên
tắc minh bạch và trách nhiệm với công chúng; và
iii. Công chúng nói chung thiếu hiểu biết về quyền lợi chính đáng của mình trong các
lĩnh vực nhƣ làm hộ chiếu hay bằng lái xe, điều này đã tạo môi trƣờng phát triển
thuận lợi cho hiện tƣợng công chức nhận hối lộ.
Với những kết luận này, các học viên đã nghiên cứu giải pháp cải thiện tình hình.
Tranh ảnh, áp phích tuyên truyền đƣợc dán khắp các nơi cung cấp dịch vụ công, kết
hợp với việc học sinh, sinh viên cung cấp thêm thông tin cho những ngƣời tiếp cận
dịch vụ công. Học sinh, sinh viên đƣợc yêu cầu vận dụng trí tƣởng tƣợng của mình
để chuyển tải kiến thức thu đƣợc vào các tờ rơi và áp phích tuyên truyền, kể cả
những thông điệp theo kiểu “tẩy chay tham nhũng NGÀY HÔM NAY vì một ngày
mai tốt đẹp hơn”, v.v..

47. DĂMBIA 49
Các hội nghị khu vực và một hội thảo quốc gia
Ở cấp khu vực, bốn hội nghị khác nhau đã đƣợc tổ chức trong ba ngày, trung
bình mỗi hội nghị thu hút 85 thanh niên tham gia. Các cuộc hội nghị đã đƣa
những học viên khóa học quản trị tốt xích lại gần nhau, là dịp để so sánh các bài
đã đƣợc học và thảo luận hành động chung. Chƣơng trình đào tạo bao gồm việc
xác định và xây dựng các chiến lƣợc phòng, chống tham nhũng, lên kế hoạch các
chiến dịch vận động hành lang, nâng cao nhận thức và ủng hộ tích cực, đồng
thời, cho thanh niên đƣợc tiếp cận với các tập quán quốc tế về phòng, chống
tham nhũng. Báo chí địa phƣơng và quốc gia giúp thanh niên có cơ hội bộc lộ
quan điểm của mình về quản trị và những ý tƣởng cải thiện năng lực quản trị.
Cuộc hội thảo phòng, chống tham nhũng toàn quốc cuối cùng đƣợc tổ chức từ
ngày 6 đến 8 tháng Giêng năm 2004 với sự tham gia của 150 thanh niên. Hội
thảo xác định phƣơng thức tăng cƣờng sự can thiệp của thanh niên. Cuối buổi
hội thảo, những ngƣời tham gia cam kết sẽ phổ biến rộng rãi thông điệp phòng,
chống tham nhũng và xây dựng một liên minh vững chắc để cải thiện hệ thống
quản lý hành chính của Dămbia. Liên minh đƣợc thành lập sau khi ký Cam kết
liêm chính IBIS; cam kết đƣợc đặt theo tên của nơi tổ chức hội thảo.
Kết quả
Thách thức
Một vài công chức tỏ ra khó chịu trƣớc sự tham gia của thanh niên vào việc đánh
giá năng lực quản trị và tình trạng tham nhũng tại các cơ quan công quyền. Tuy
nhiên, khi biết mục đích của các em không phải là điều tra công chức, mà chỉ
muốn nêu bật những tác hại của tham nhũng, thái độ khó chịu đó đã đƣợc khắc
phục.

48. 50 DĂMBIA
Những người tham gia khoá học
Những thách thức lớn nhất lại nằm ở sự non kém trong khâu dự thảo ngân sách.
Chi phí thuê các chuyên gia phòng, chống tham nhũng đƣợc đánh giá quá thấp
nên không có sự tham gia của nhiều chuyên gia. Trên cơ sở tự nguyện, các thành
viên ban quản trị NAYAC phải thay thế các giảng viên đại học đƣợc thuê với chi
phí đắt đỏ. Ngoài ra, dự án đào tạo không có chi phí cho mục đích hành chính và
xây dựng năng lực, vì vậy, phải phụ thuộc vào các nguồn sẵn có của Ban Thƣ ký
NAYAC-Dămbia. Hơn nữa, chi phí tài chính cho việc sử dụng Internet ở
Dămbia lại rất cao, cản trở các học sinh, sinh viên bình thƣờng có thể hoàn thành
việc nghiên cứu và tham gia vào các buổi thảo luận trực tuyến.
Hạn chế khác nữa là kỹ năng tin học khiêm tốn: hầu hết học sinh, sinh viên
Dămbia đều không đƣợc sử dụng máy vi tính và thậm chí, số lƣợng đƣợc tiếp
cận với Internet còn ít hơn. Trong suốt giai đoạn thực hiện dự án, NAYAC-
Dămbia phải tổ chức các khoá đào tạo ngắn hạn để các em có thể tham gia vào
các buổi thảo luận trực tuyến về quản trị.

49. DĂMBIA 51
Hậu quả của nguồn ngân quỹ thiếu thốn là số lƣợng thành viên tham gia phải
giảm từ con số mục tiêu ban đầu là 10.000 xuống còn 6.000 ngƣời, và con số các
tỉnh giảm từ 9 xuống còn 4 tỉnh nhằm giảm bớt chi phí.
Thành công
Thành công lớn nhất là có thể thu hút sự tham gia của 6.000 học sinh, sinh viên và các
em có cơ hội thể hiện những gì đã thu đƣợc qua khoá học và các buổi hội nghị. Tờ rơi và
áp phích tuyên truyền nhằm tác động đến thái độ của công chúng nói chung cũng là một
thành công rõ rệt của chƣơng trình đào tạo. 15.000 áp phích tuyên truyền phòng, chống
tham nhũng, 8.000 tờ rơi và 5.000 cuốn sách nhỏ đƣợc phân phát cho các trƣờng học và
các cơ quan công quyền.
Không chỉ có vậy, ai cũng biết thanh niên là những ngƣời hiểu đƣợc những yếu tố
quan trọng cấu thành nên một nền quản trị tốt. Phân tích ban đầu qua mẫu đánh giá
cho thấy thanh niên đã tăng 90% kiến thức quản trị tốt.
Dự án đào tạo của NAYAC-Dămbia đã làm gia tăng số lƣợng các câu lạc bộ
nâng cao kiến thức phòng, chống tham nhũng trong nhà trƣờng, các con số tƣơng
ứng trƣớc và sau dự án là 18 và 45. Ngoài ra, thêm 8 cơ sở nữa của NAYAC-
Dămbia đƣợc thành lập tại các trƣờng đại học, nâng tổng số lên 12 cơ sở, đem lại
tƣ cách thành viên cho NAYAC-Dămbia.
Dự án đã đƣợc công nhận rộng rãi, kể cả từ phía các công ty tƣ nhân chuyên đƣa học
sinh, sinh viên đến thăm các cơ quan cung cấp dịch vụ công. Các phƣơng tiện truyền
thông đóng vai trò quan trọng trong thành công của chƣơng trình thông qua việc tham
gia tích cực vào các cuộc hội thảo và chia sẻ kinh nghiệm. Họ không chỉ công bố hoạt
động của NAYAC-Dămbia và các đối tác của tổ chức, mà còn phổ biến rộng rãi quan
điểm của thanh niên về năng lực quản trị và sự phát triển của quốc gia.
Đề xuất
Để tiếp tục duy trì các nhóm học sinh, sinh viên, việc làm hữu ích là mở các
Trung tâm nguồn của học sinh, sinh viên nơi các em có thể đƣợc đào tạo tin học
và truy cập Internet với chi phí rẻ nhất.

50. 52 DĂMBIA
Tăng cƣờng phối hợp với các tổ chức xã hội theo các chuyên ngành khác nhau và
trọng tâm là các vấn đề phát triển. Việc làm này sẽ tích lũy kiến thức cho thanh niên
về các vấn đề quản trị nhƣ ngăn ngừa và giải quyết mâu thuẫn, xung đột… Khóa học
về quản trị nên đƣợc sửa đổi để cập nhật các vấn đề quản trị nhƣ tìm hiểu Quan hệ
đối tác kinh tế mới vì sự phát triển của châu Phi (NEPAD), các Mục tiêu phát triển
thiên niên kỷ và các sáng kiến khác tác động đến cuộc sống của nhân dân.
Mô tả dự án: Isaac Mwanza
Để có thêm thông tin, xin hãy liên hệ:
Ông Andrew Ntewewe, Điều phối viên Mạng lƣới NAYAC-Dămbia
Email: nayacz@yahoo.com,
Hoặc Sahr J. Kpundeh thuộc Viện Nghiên cứu Ngân hàng Thế giới (WBI)
(Email: skpundeh1@worldbank.org) và Isaac Mwanza (Email:
isaacmwanza@yahoo.com). Báo cáo hội thảo và Cam kết liêm chính IBIS tham
khảo tại địa chỉ:
Mạng lưới thanh niên châu Phi chống tham nhũng
Plot 04/16 Barlastone Park
P.O.Box 34196
10101 Zambia
http://www.nayacafrica.org/index2.php
http://youthink.worldbank.org/community/gallery/zambia.php

51. MỸ 53
Đạo đức trong nhà trường:
Một chương trình kiểu mẫu (Mỹ)
Tóm tắt
Khóa học đạo đức kiểu mẫu do Ủy ban đạo đức và tín thác công lập Miami-Dade đề
xƣớng và triển khai thực hiện đã khuyến khích học sinh phân tích những tình huống
khó xử về đạo đức bằng cách nghiên cứu các ví dụ thực tế về hành vi đạo đức sai trái
và tham gia nhập vai trong các vở kịch. Nhiều kịch bản đƣợc sử dụng trong các
phiên điều trần giả tƣởng của Uỷ ban, trong đó học sinh đóng các vai diễn khác
nhau, thông qua đó, có thể mô tả nhƣ thật những khó khăn của quá trình ra quyết
định.
Uỷ ban đạo đức và tín thác công lập Miami-Dade là cơ quan lập hiến độc lập cấp
quận với mục tiêu hoạt động là khôi phục niềm tin của công chúng vào chính quyền
địa phƣơng thông qua giáo dục, đào tạo và thông tin cộng đồng. Khoá học đạo đức
kiểu mẫu đã đƣợc tổ chức tại ba trƣờng trung học công lập trong giai đoạn 2001-
2002. Uỷ ban đạo đức đƣợc bố trí xây dựng chƣơng trình cho bốn trƣờng trung học
khác trong năm học 2004-2005.
Chƣơng trình do "General Fund of Miami-Dade County" (Quỹ tổng hợp Miami-
Dade) tài trợ.
Bối cảnh
“Tôi luôn tin vào đạo đức nhưng theo kết quả của chương trình này, tôi
nhận ra để thực sự có đạo đức mới khó khăn làm sao”.
Học sinh (15)
Tại Mỹ, các uỷ ban đạo đức địa phƣơng ngày càng phổ biến, đặc biệt là ở các đô
thị lớn. Quyền lực và trách nhiệm của chúng thay đổi đáng kể. Ủy ban đạo đức
Miami-Dade là một trong số ít các uỷ ban đóng góp phần lớn ngân sách của
mình cho giáo dục, đào tạo và thông tin cộng đồng. Ủy ban đƣợc thành lập năm
1996 với bốn trách nhiệm chính:

52. 54 MỸ
i. Giáo dục và thông tin cộng đồng: giáo dục và đào tạo công chức địa phƣơng,
những ngƣời sẽ làm công chức, nhân viên và các đối tác của chính phủ, liên
quan đến các tiêu chuẩn đạo đức phù hợp và cộng tác với các nhà hoạt động
cộng đồng khác để tổ chức các buổi hội nghị, chƣơng trình và hội thảo về đạo
đức và trách nhiệm;
ii. Tư vấn: là quá trình mà một bên, thuộc Ủy ban đạo đức, có thể tìm kiếm chỉ
dẫn về đạo đức liên quan đến tƣ cách đạo đức của một cá nhân và xem xét
liệu tƣ cách đạo đức của cá nhân đó có phù hợp với các quy định của luật
pháp liên quan hay không;
iii. Thi hành luật: Ủy ban thuê một công tố viên và một vài điều tra viên điều tra
trách nhiệm của hành vi tham nhũng và hành vi đạo đức sai trái;
iv. Xây dựng chính sách: hỗ trợ các chính quyền địa phƣơng của Miami-Dade thông
qua các điều luật chính quyền hiệu quả.
Thanh niên là nhóm đối tƣợng mục tiêu quan trọng cho khoá học của Uỷ ban.
Là các nhà lãnh đạo cộng đồng tƣơng lai, do vậy, học sinh cần đƣợc trang bị
các công cụ cần thiết để trở thành lực lƣợng lãnh đạo hiệu quả và có đạo đức.
Mục đích của Uỷ ban là cung cấp các tƣ liệu giáo dục, tập trung vào những
thực tế mà đa số học sinh phải đối diện, chẳng hạn nhƣ các báo cáo truyền
thông về hành vi lạm dụng tín thác công lập và hành vi tham nhũng ở Phlôriđa.
Giáo dục sao cho học sinh hiểu đƣợc ảnh hƣởng của các hành vi này đối với
cộng đồng và tìm ra các biện pháp có tính xây dựng để giải quyết tình hình
này.
Dự án
“Chương trình giúp chúng tôi có những lựa chọn người thật, việc thật trong
những tình huống khó khăn, không chỉ liên quan đến đạo đức mà còn cả
thực tế”.
Học sinh (15)
Ý tƣởng thực hiện dự án bắt nguồn từ một khoá học tiến sĩ về đạo đức và năng
lực lãnh đạo dành cho các nhà quản lý trong các trƣờng công lập của Miami-