สาส์นผู้อำนวยการสำนักงานช่างตวงวัดระหว่างประเทศ วันมาตรวิทยาโลก 20 พฤษภาคม 2553

1. WORLD METROLOGY
สาสนผูอำานวยการสำานักงานชั่งตวงวัดระหวางประเทศ
วันมาตรวิทยาโลก: 20 พฤษภาคม 2553
การวัดในวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี
สะพานสูการสรางสรรคและนวัตกรรม
ดร.สิวินีย สวัสดิ์อารี (ผูแปลและเรียบเรียง)
สถาบันมาตรวิทยาแห‹งชาติ
ความปีตประการหนึงของการเปนนักวิจยในสาขามาตรวิทยาคือการไดทางานอยูใน
ิ ่ ั � 
แนวหนาของการคนพบทางวิทยาศาสตร สิงทีพวกเราพยายาม (ท�า) อยูเ สมอ (ในงานของเรา)
่ ่
คือ การมองหาเหตุผลวาท�าไมธรรมชาติจงจ�ากัดความสามารถของเราในการท�าการวัด
ึ
หนึงๆ และจากนันก็ตงค�าถามวา ความจ�ากัดนันมาจากเหตุมลฐาน หรือเปนความจ�ากัด
่ ้ ั้ ้ ู
ที่ตองการแนวคิดฉลาดๆ ใหมๆ เพื่อจะทะลวงผานไป ความทาทายทางปญญาเปน
ความทาทายทีทรงพลังและสามารถชวยเปดเสนทางความรูของเราไปสูดนแดนใหมได
่   ิ
สตีฟ ชู (Steve Chu) รัฐมนตรีวาการกระทรวงพลังงานของรัฐบาลประธานาธิบดี

บารัค โอบามา ผูซึ่งครั้งหนึ่งเคยเปนนักมาตรวิทยาไดกลาวไวในวาระฉลองครบรอบ
125 ปีของสนธิสญญาเมตริก เมือปี พ.ศ. 2543 โดยไดหยิบยกเอาขอสังเกตทีมชอเสียง
ั ่ ่ ี ื่
มากเรื่องหนึ่งเกี่ยวกับธรรมชาติการคนพบทางฟสิกสขึ้นมากลาว ความวา
การวัดทีถกตองอยูทใี่ จกลางของฟสกส และจาก
ู่  ิ
ประสบการณของขาพเจา (ความรู) ฟสิกสเรื่องใหม
เริ่มตนที่ทศนิยมหลักถัดไป (ของผลการวัด)
ไมเปนที่นาแปลกใจเลยวามาตรวิทยาและวิทยาศาสตรนั้นผูกเชื่อมกัน
ความสามารถในการวัดทีดขนยอมเปดทางใหวทยาศาสตรกาวไปสูโอกาสการคนพบใหมๆ
่ ี ึ้ ิ  
เพียงแคลองนึกถึงการประดิษฐเลเซอร ซึงเปนความกาวหนาครังใหญของฟสกสและเปน
่ ้ ิ
นวัตกรรมที่นาตื่นเตนของมาตรวิทยา การประดิษฐเลเซอรเปนผลส�าเร็จนี้ท�าใหมี
ความเปนไปไดทจะวัดระยะทางหลายๆ กิโลเมตรดวยวิธการวัดทีใชหลักการแทรกสอด
ี่ ี ่
(Interferometric) ที่มีความถูกตองสูง เชนเดียวกับที่เลเซอรท�าใหเรามีความสามารถที่
จะนิยามหนวยเมตรใหม
เปนความบังเอิญที่นาสนใจยิ่ง เมื่อการเปลี่ยนนิยามของหนวยเมตรจาก
การนิยามดวยแทงความยาวมาตรฐานตนแบบระหวางประเทศมาสูการนิยามดวยรังสี

จากตะเกียงคริปตอน (Krypton Lamp) เกิดขึ้นในปีเดียวกับที่บทความวิชาการโดย ศาสตราจารย แอนดริว เจ วอลลารด
เมนแมน (Mainman) ซึ่งเปนบทความฉบับแรกที่รายงานผลการสังเกตพฤติกรรมของ ผูอานวยการส�านักงานชังตวงวัด
� ่
เลเซอรไดรับการตีพิมพเผยแพรพอดี อยางไรก็ตามยังตองใชเวลาอีก 23 ปีกวาที่ ระหวางประเทศ
การนิยามหนวยเมตร ดวยรังสีจากตะเกียงคริปตอนจะถูกแทนที่ดวยการนิยามจาก
4
Vol.12 No.57 July-August 2010

2. อัตราเร็วของแสง ซึงนิยามอันหลังนีเ้ ปนไปไดอยางมีประสิทธิภาพก็เนืองดวยสมบัติ หรือ
่ ่ 
ความสามารถของเลเซอรเชนกัน
 
รายนามนักวิทยาศาสตรผไดรบรางวัลโนเบล โดยเฉพาะอยางยิงในสาขาฟสกส
ู ั ่ ิ
ผูซงไดเห็นผลงานการคนพบของตนถูกน�ามาประยุกตใชงานครั้งแรกๆ คือ สิ่งยืนยัน
 ึ่
ความเชื่อมโยงระหวางวิทยาศาสตรที่ยอดเยี่ยมและสรางสรรคกับมาตรวิทยาเปน
อยางดี นอกจากนี้บางทานยังไดอุทิศชื่อของทานใหแกปรากฏการณที่เกี่ยวโยงกับ
  
มาตรวิทยา ตัวอยางเชน ฟริงกของรามเซย (Ramsay Fringes) ในนาฬกาอะตอม
รอยตอโจเซฟสัน (Josephson Junctions) ในมาตรวิทยาทางไฟฟ้าและคาคงทีของฟอน ่  
คลิทซิง (von Klitzing Constant) ในการวัดความตานทาน เปนตน เพื่อนรวมงานของ
เราที่สถาบันมาตรวิทยาแหงสหรัฐอเมริกา (National Institute of Standards and
Technology: NIST) นั้นโชคดีที่ไดมีเพื่อนรวมงานเปนผูไดรับรางวัลโนเบลถึง 3 คน SI Units
ในชวงที่ผานมาไมนานนี้ ไดแก อีริก คอรเนลล (Eric Cornell) จอหน ฮอลล (John Hall)
และบิลล ฟลลิปส (Bill Phillips)
ความรูสกทาทายทางวิทยาศาสตรนนฝงลึกอยูในนักวิจยมาตรวิทยาอยางเรา
ึ ั้  ั
เสมอ ทานยังจ�าความตื่นเตนครั้งแรกเมื่อเห็นอะไรบางอยางที่พิเศษและสัมพันธ หรือ
ตรงกั บ สิ่ ง ที่ ม องหาอยู  ไ ด ห รื อ ไม ? มั น คื อ ความรู  สึ ก อยากรู  อ ยากเห็ น ซึ่ ง ข า พเจ า
เขาใจวาเปนความรูสึกรวมกันของนักวิจัยทั้งหลาย เมื่อธรรมชาติไดเปดเผยความลับ
ใหเราไดเห็น และในทันทีทันใดนั้น เราก็สามารถสรางความกาวหนาที่รอดไมรอดมือ
แล ว รุ ก ผ า นสิ่ ง ที่ กี ด ขวางเรามาตลอดเข า ไปได ความก า วหน า หรื อ ดิ น แดนแห ง
ความรูใหมนี้จะกลายเปนสิ่งสามัญไปเมื่อเราเขาใจมันอยางถองแท หรือกระท�ามัน
ไดอยางช�านาญ
อยางก็ตาม ความรูสึกพึงพอใจที่พิเศษอีกอันหนึ่งที่เพิ่มเติมเขามา อันเนื่อง
มาจากขอเท็จจริงที่วาโดยทั่วไปแลวกลุมงานที่เราท�าอยูมักจะถูกขับเคลื่อนดวยความ
ตองการที่จะน�าไปใชงานตอ บางคนอยากจะไดการวัดปริมาณนั้นปริมาณนี้ที่ดีขึ้น
บางคนอยากไดวิถีทางใหมที่จะเปดไปสูความเปนไปไดในการท�าการวัดที่สามารถ
สอบกลับไปยังเอสไอไดในแขนงใหมๆ ของเคมีและเวชศาสตร ลักษณะที่วานี้อาจ
ไมปรากฏชัดนักในแวดวงของเพื่อนนักวิชาการของเราที่ท�างานดานอื่น
ตลอดเวลาทีผานมา มาตรวิทยาไดมงมองไปยังขันตอนการปฏิบตทเี่ ปนไปได
่ ุ ้ ั ิ
ในความเปนจริงอันจ�าเปนตอการสราง “สะพานสูการสรางสรรคและนวัตกรรม
(Bridge to Innovation)” วิทเวิท (Whitworth) วิศวกรชาวอังกฤษที่ยิ่งใหญคนหนึ่งใน
ยุควิกตอเรีย เคยกลาวไววา “ทานสามารถสรางสิ่งตางๆ ไดดีพอๆ กับที่ทาน
สามารถท�าการวัดได” และจนถึงทุกวันนี้ เราก็คงยังเผชิญหนากับความทาทายในการ
แกปญหาของการวัดเพื่อสรางผลิตภัณฑที่ดีกวา หรือเพื่อกระตุนการสรางนวัตกรรม
การสรางและขายผลิตภัณฑไปทั่วโลกนั้นเปนการกระตุนการเติบโตทาง
เศรษฐกิ จ โลก การเติ บ โตทางเศรษฐกิ จ ช ว ยประเทศก� า ลั ง พั ฒ นาในการจั ด การ
ความยากจนและยกระดับคุณภาพชีวิตโดยรวมของพลเมือง ในเดือนตุลาคมปีที่แลว
เราเฉลิมฉลองวาระครบรอบ 10 ปี ของขอตกลงวาดวยการยอมรับรวมกันในมาตรฐาน
การวัดแหงชาติและใบรับรองที่ออกโดยสถาบันมาตรวิทยาแหงชาติของแตละประเทศ
5
Vol.12 No.57 July-August 2010

3. (CIPM-Mutual Recognition Arrangement) ในระหวางการประชุมทีกรุงปารีส แนนอนวา
่
ในที่ประชุมเราไดหารือกันเรื่องความเกี่ยวโยงระหวางมาตรวิทยาระหวางประเทศกับ
การค า และความท า ทายที่ ส� า คั ญ ๆ ทั้ ง หลายที่ โ ลกก� า ลั ง เผชิ ญ หน า อยู  อาทิ เ ช น
การเปลียนแปลงสภาพภูมอากาศและสิงแวดลอม การใชพลังงาน การพัฒนาเทคโนโลยี
่ ิ ่
ใหมๆ และการใชประโยชนจากเทคโนโลยีเหลานั้น สิ่งนี้ไดน�าขาพเจาไปสูขอสรุป
ที่งายแตทวาจริงแท นั่นคืองานของพวกเราไดสนับสนุนและสรางรากฐานใหแกสังคม
และการพาณิชยในแทบจะทุกดาน ในฐานะของนักมาตรวิทยาเรามีจุดขายที่ส�าคัญ
ของการมีองคความรูในการท�าการวัดที่ถูกตอง (Accurate) และสามารถสอบกลับได
(Traceable) และเราสามารถยกตัวอยางประโยชนมากมายของการวัดที่ถูกตองและ
สามารถสอบกลับได
เรามีรายการความส�าเร็จ-ความสัมฤทธิ์ผลที่นาเชื่อถือในสาขาฟสิกสและ
วิศวกรรมและเราก�าลังพยายามสรางผลงานใหเปนที่ยอมรับในแขนงใหมๆ ของสาขา
เคมีอนินทรีย เคมีอนทรีย วิทยาศาสตรชวภาพ สุขอนามัยและการวัดทางดานสิงแวดลอม
ิ ี ่
และอืนๆ แตรายละเอียดมากกวานีคงจะปรากฏมากขึนในปีหนาเมือเราจะเฉลิมฉลอง
่ ้ ้ ่
ปีแหงเคมี (ของ) โลก (World Chemistry Year) ตัวอยางเชน เมื่อถึงวันนั้น เราคงจะ
สามารถรอยเรียงเรื่องราวจากผลการประชุมเชิงปฏิบัติการเรื่องความทาทายของการ
วัดทีเกียวกับการเปลียนแปลงสภาพภูมอากาศซึงส�านักงานชังตวงวัดระหวางประเทศ
่ ่ ่ ิ ่ ่
(International Bureau on Weights and Measures: BIPM) ก�าลังจะจัดขึ้นรวมกับ
องคการอุตุนิยมวิทยาโลก (World Meteorology Organisation) คาดวาหลายๆ ทาน
คงจะไดเขารวมการประชุมนี้ที่จะจัดขึ้นในชวงกอนวันมาตรวิทยาโลกในปีหนา
เนื่องจากความจ�าเปนที่จะตองมีการวัดที่ถูกตองนั้นครอบคลุมขอบเขตที่
กวางขวางมาก จากการวัดที่กระท�าเปนประจ�าในบริษัททั้งหลาย ทั้งที่สถานีบริการ
น�้ามันและก๊าซ หรือที่โรงเรียนและมหาวิทยาลัย ไปจนถึงการวัดที่ซับซอนยุงยากขึ้น
ในหองปฏิบัตการมาตรฐานระดับชาติและนานาชาติ การศึกษาของเราจึงมีผลกระทบ
ิ
อยางกวางขวางตอผูคนหลากหลายกลุม อยางไรก็ตามความรับผิดชอบในแตละ
ระดับ (ของการวัด) ลวนเปนเชนเดียวกัน นั่นคือ มีความจ�าเปนที่ตองระมัดระวังและ
ใสใจในรายละเอียดและความเที่ยงตรง (Precise) ในทุกระดับ ไมวาจะเปนระดับใด
เราทุกคนอาจจะมีโอกาสไมเทากันในการไดรับรางวัลโนเบล แตเราทุกคนควรจะ
สามารถภาคภูมใจและพึงพอใจในสวนรวมทีเ่ ราไดใหแกการสรางและการด�ารงอยูของ
ิ 
เครือขายการวัดที่ถูกตองและสามารถสอบกลับไดที่กวางขวางครอบคลุมไปทั่วโลก
อันเปนที่พึ่งใหแกการพาณิชยและสังคมในปจจุบัน
ขาพเจาปรารถนาทีจะคิดวาเราสามารถสรางความส�าเร็จและน�าความเขาใจ
่
ไปสูนกการเมืองซึงเปนผูใหงบประมาณแกงานของเราทีหองปฏิบตการระดับชาติ ไปสู
 ั ่  ่  ั ิ
เจานายของเราในบริษทผูใหการสนับสนุนทีจาเปนและยอมรับงานอันมีเอกลักษณของ
ั  ่�
เรา ไปสูผูออกกฎหมายและผูบังคับใชกฎหมายผูที่มักจะลืมความจ�าเปนที่จะตองมี
การวัดเพื่อใหเกิดความเปนไปไดในการบังคับใชกฎหมาย หรือระเบียบ และไปสูเพื่อน
6
Vol.12 No.57 July-August 2010

4. ของเราที่ไมใชนักวิทยาศาสตรผูตองการค�าอธิบายในภาษาธรรมดาๆ วาเราท�าสิ่ง มาตรวิทยา
การวัดในวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี
ใดใหแกสังคมบาง
บางทีเราแตละคนควรจะตั้งเป้าหมายที่จะสรางความตระหนักและการ
สนับสนุนตองานของเราในชวงปี พ.ศ. 2553 นี้ พวกเราไมใชนักการตลาดแนๆ แตเรา
ก็นาจะสามารถโนมนาวใครตอใครไดดวยตัวอยางและเราก็นาจะสื่อสารกับโรงเรียน
ในทองถิ่นดวยการไปพูดคุย ดวยการเขียนบทความขนาดสั้นส�าหรับหนังสือพิมพ หรือ
เชิญชวนนักการเมืองทองถิ่นใหมาเยี่ยมหองปฏิบัติการของเรา สาสนของพวกเรา
สามารถเขาถึงผูรับไดงายดายเพราะเรามีตัวอยางมากมายที่จะยกขึ้นมาเพื่อแสดงวา
มาตรวิทยาที่ดียิ่งขึ้นนั้นชวยท�าใหสังคมมีการวัดที่ดียิ่งขึ้นไดอยางไร ตัวอยางเหลานี้
ไมจ�าเปนตองมาจากงานในสาขาเฉพาะของเรา ขาพเจาพบวาเปนเรื่องงายอยางนา
ฉงนที่ จ ะแสดงประโยชน ข องงานของที่ พ วกเราท� า โดยชี้ ไ ปที่ ก ารวั ด ปริ ม าณรั ง สี
(Dosimetry) จ�านวนนับลานครั้งที่กระท�ากับผูปวยโรคมะเร็งทั่วโลก ซึ่งความถูกตอง วันมาตรวิทยาโลก
ของการวัดปริมาณรังสีเหลานีเปนผล (งาน) ของระบบมาตรวิทยาระดับชาติและระดับ
้ 20 พฤษภาคม 2553
นานาชาติ สาสนนีเ้ ขาใจไดงาย บางทีบทบาททีมาตรวิทยามีสวนสนับสนุนอยางแทจริง
 ่  โปสเตอรวันมาตรวิทยาโลก ปี 2553
ตอวิทยาศาสตรและนวัตกรรมนันอาจจะคอยๆ เปนทีประจักษอยางชาๆ แตตองปรากฏ
้ ่ 
อยางแนนอน เราสามารถสรางแรงบันดาลใจใหแกเพื่อนตางวิชาชีพของเราไดโดย
การน�าเอาความรูสึกตื่นเตนในงานไปถายทอดใหไดทราบกัน และเราสามารถกระ
ตุนใหคอลัมนในหนังสือพิมพและวารสารที่อุทิศใหแกการอธิบายงานของเราตอสา
ธารณชนมีความยาวเพิมขึน ท�าไมจึงมีเพียงนักบินอวกาศ นักวิทยาศาสตรดานอวกาศ
่ ้ 
และนักฟสกสทศกษาอนุภาคเทานันทีไดรบความสนใจจากสือมวลชนอยูเสมอ ในเมือ
ิ ี่ ึ ้ ่ ั ่  ่
มาตรวิทยาก็มีเรื่องราวดีๆ ที่จะเลาสูกันฟงเชนกัน
สาสนฉบับนี้เปนฉบับสุดทายจากขาพเจาในฐานะผูอ�านวยการส�านักงาน
ชั่งตวงวัดระหวางประเทศ เนื่องจากขาพเจาจะเกษียณในปลายปีนี้ ในปี พ.ศ. 2548
ที่ขาพเจาไดริเริ่มจัดงานวันมาตรวิทยาโลกนั้น งานนี้เปนเพียงงานเล็กๆ ขาพเจา
ไดแตแปลกใจในหนทางที่ทานทั้งหลายในโลกมาตรวิทยาไดมาเปนหนึ่งของงานนี้
ขาพเจาเห็นโปสเตอรวันมาตรวิทยาโลกในทุกๆ ที่และในภาษาตางๆ มากมายเกินกวา
ที่ขาพเจารูจัก ขาพเจาไดรับฟงรายงานของการประชุมทั้งในระดับทองถิ่นและระดับ
ชาติเพือเฉลิมฉลองวันมาตรวิทยาโลกและเพือจะไดดงความสนใจของบุคคลทังหลาย
่ ่ ึ ้
ที่เราปรารถนาที่จะโนมนาวใหเห็นถึงความส�าคัญของสิ่งที่เราท�าอยู
ขาพเจาถือเปนสิทธิพิเศษและเปนเกียรติที่ไดเปนสวนหนึ่งของครอบครัว
ใหญของมาตรวิทยาและขาพเจาขออวยพรใหทานทังหลายประสบความส�าเร็จในวิชา
 ้
ชี พ ของท า น ขอให ท  า นทั้ ง หลายท� า งานต อ ไปเพื่ อ ผลั ก ดั น ให ค วามก า วของ
วิทยาศาสตรขยายออกไปและเพือกระตุนใหเกิดนวัตกรรม ขาพเจาขอสงความขอบคุณ
่ 
และความปรารถนาดีทั้งปวงส�าหรับอนาคตมายังทานในโอกาสนี้ดวย
ศาสตราจารย แอนดริว เจ วอลลารด
ผูอ�านวยการส�านักงานชั่งตวงวัดระหวางประเทศ
7
Vol.12 No.57 July-August 2010