11 მარტს, საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკის საკონფერენციო დარბაზში ციფრული ბიბლიოთეკა „ივერიელის" ხელმძღვანელმა რუსუდან ასათიანმა წარმოადგინა მოხსენება „ინფორმაციის დიგიტალიზაციის თანამედროვე ტექნოლოგიები და მათი გამოყენება". მოხსენების შემდეგ გაიმართა დისკუსია. აღნიშნული მოხსენება წარმოადგენს 2013 წლის 25-26 თებერვალს კიევის (უკრაინა) გოეთეს ინსტიტუტისა და უკრაინის საბიბლიოთეკო ასოციაციის ერთობლივი ორგანიზებით გამართული სემინარის განხილვას.

1. ინფორმაციის დიგიტალიზაციის
თანამედროვე ტექნოლოგიები
2 დღიანი სემინარის განხილვა, რომელიც
ჩატარდა 2013 წლის 25-26 თებერვალს
კიევის გოეთეს ინსტიტუტისა და
უკრაინის საბიბლიოთეკო ასოციაციის
ერთობლივი ორგანიზებით
რუსუდან
ასათიანი

2. კიევის გოეთეს ინსტიტუტი
http://www.goethe.de/ins//ua/kie/deindex.htm

3. კიევის გოეთეს ინსტიტუტის
საკონფერენციო დარბაზი
http://www.goethe.de/ins//ua/kie/deindex.htm

4. კიევის გოეთეს ინსტიტუტის ბიბლიოთეკა
http://www.goethe.de/ins/ua/kie/wis/bib/deindex.htm

5. კიევის გოეთეს ინსტიტუტის საბავშვო
კუთხე
http://www.goethe.de/ins/ua/kie/wis/bib/deindex.htm

6. გაზიარებული გამოცდილება
• გერმანიის ეროვნული ბიბლიოთეკა
• საქსონიის სახელმწიფო და
საუნივერსიტეტო ბიბლიოთეკა (SLUB)
• უკრაინის ასოციაცია „საინფორმაციო
კონსორციუმი“
• „უკრაინის ელექტრონული არქივები“
(ЭЛАУ)

7. მომხსენებლები
• ანკე ვერენა მაიერ -ჰესი (გერმანია )
• გერმანიის ეროვნული ბიბლიოთეკა
• მაგისტრი, სპეციალობა
„საბიბლიოთეკო და ინფორმაციული
მეცნიერებები“
• მუშაობს დიგიტალური ბიბლიოთეკის
მრავალი განხრით
.

8. მომხსენებლები
• ანდრე ჰომანი (გერმანია )
• საქსონიის სახელმწიფო და დრეზდენის
საუნივერსიტეტო ბიბლიოთეკა (SLUB)
• დიპლომირებული სპეციალისტი
საბიბლიოთეკო და ინფორმაციული
მეცნიერების განხრით (ლაიფციგის
ტექნიკის, ეკონომიკისა და კულტურის
ინსტიტუტი, HTWK Leipzig)
• სპეციალიზაცია - დიგიტალიზაციის
პროგრამა Goobi-ს საბიბლიოთეკო
დამუშავება

9. მომხსენებლები
• ტატიანა ბელიაევა (უკრაინა )
• საზოგადოება „უკრაინის
ელექტრონული არქივები“
• ექსპერტი სახელმწიფოს,
ბიბლიოთეკების,მუზეუმებისა და
არქივებისათვის საინფორმაციო
რესურსების შექმნის სფეროში

10. მომხსენებლები
• ალექსეი ვასილიევი (უკრაინა )
• ასოციაცია “ინფორმატიო-
კონსორციუმი“
• მაგისტრი საავტორო უფლებების
სფეროში, eIFL კოორდინატორი
უკრაინაში, კონსორციუმის
დირექტორი

11. გერმანიის ეროვნული ბიბლიოთეკა
• გერმანიის ეროვნული ბიბლიოთეკის
ძირითადი მიზანია ყველა გერმანული და
გერმანულენოვანი პუბლიკაციის,
გერმანისტიკაზე საზღვარგარეთ
გამოცემული შრომების, გერმანულენოვანი
ავტორების თარგმანების,
გერმანულენოვანი ემიგრანტების
ნაწარმოებების შეგროვება, შენახვა,
ბიბლიოგრაფიის შედგენა და ასევე მათი
ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფა.
http://www.dnb.de

12. გერმანიის ეროვნული ბიბლიოთეკა
http://www.dnb.de

13. გერმანიის ეროვნული ბიბლიოთეკა
• 2006 წელს ძალაში შევიდა ახალი
კანონი გერმანიის ეროვნული
ბიბლიოთეკის შესახებ, სადაც
შესული იყო პუნქტი -
ელექტრონული დოკუმენტების
სავალდებულო დეპონირების
შესახებ : ელექტრონული
რესურსების დაკომპლექტება ,
კატალოგიზაცია , ინდექსირება და
არქივაცია http://www.dnb.de

14. გერმანიის ეროვნული ბიბლიოთეკა
• კანონის ამოქმედებას მოყვა ნებისმიერი
ტიპის დოკუმენტის დაკომპლექტებისა და
დამუშავებისათვის სრულად
ავტომატიზირებული ტექნოლოგიის შექმნა
– ამ ტექნოლოგიის მეშვეობით შესაძლებელია
ელექტრონული წიგნების, დისერტაციებისა და
გაზეთების დამუშავება. სისტემა ისეა აწყობილი
რომ როგორც კი ესა თუ ის დოკუმენტი
მოხვდება არქივში, მისი სათაური და
აღწერილობა ავტომატურად ჩნდება კატალოგში,
ხოლო თავად დოკუმენტის გამოყენება კი
ამავდროულად შესაძლებელია დარბაზში.
http://www.dnb.de

15. გერმანიის ეროვნული ბიბლიოთეკა
• გერმანული კანონმდებლობის მიხედვით
ყველა გამომცემელი (მათ შორის
კომერციული) ვალდებულია გადასცეს
თავისი პროდუქტი ეროვნულ
ბიბლიოთეკას
• ასევე შექმნილია ქსელური ფორმატის
პროგრამული უზრუნველყოფა რომლის
მეშვეობითაც გამომცემლობებიდან
ავტომატურად ხდება მიმდინარე პრესისა
თუ ახალი გამოცემების მიღება. (ის რასაც
ჩვენ დღეს ხელით გვიგზავნიან)
• ამ პროგრამული უზრუნველყოფის
მეშვეობით მომწოდებელი ავსებს
მეტამონაცემებს თვითონ. http://www.dnb.de

16. გერმანიის ეროვნული ბიბლიოთეკა
• გაციფრების პროცესი დაიწყეს 1990
წელს
• პირველი გაციფრებული
დოკუმენტები იყო 1913-1914 წლების
საკანონმდებლო ტექსტები
• ამის შემდეგ დაიწყო ძველი
პერიოდიკისა და ებრაული
გამოცემების გაციფრება
• მასობრივი დიგიტალიზაცია
თარიღდება 2008 წლით
http://www.dnb.de

17. გერმანიის ეროვნული ბიბლიოთეკა
თანამშრომლობა სხვადასხვა
ორგანიზაციებთან
• გაფორმებული აქვთ
მემორანდუმები მრავალ
ორგანიზაციასთან
• აციფრებენ მათ დოკუმენტებს
უფასოდ ელექტრონული ასლების
გამოყენების სანაცვლოდ
http://www.dnb.de

18. გერმანიის ეროვნული ბიბლიოთეკა
ხელნაწერთა ცენტრთან
თანამშრომლობა
• ერთობლივად ახორციელებენ
დიგიტალიზაციის პროექტებს
• პროექტის მასშტაბზეა
დამოკიდებული თუ რომელ
ტერიტორიაზე და ვისი რესურსით
ხდება გაციფრება
• ორივე შემთხვევაში ბიბლიოთეკა
კარნახობს სტანდარტებს
http://www.dnb.de

19. გერმანიის ეროვნული ბიბლიოთეკა
“კატალოგების დახვეწის პროგრამა ”
• დიგიტალიზაცია გამოიყენება
კატალოგებთან მიმართებაშიც,
აციფრებენ ყოველი
კატალოგიზირებული დოკუმენტის
თავფურცელს და რთავენ ელექტრონულ
კატალოგში
• სკანირებულ გვერდებს უკეთდება OCR,
რაც იძლევა სრულ ტექსტებში ძიების
საშუალებასwww.dnb.de

20. გერმანიის ეროვნული ბიბლიოთეკა
ელექტრონული დოკუმენტების
გაცემა - გამოყენება
• დაზიანებული წიგნების
ბეჭდური ორიგინალი საერთოდ
არ გაიცემა მკითველისთვის, მის
სანაცვლოდ სთავაზობენ
დიგიტალურ კოპიოს
• ელექტრონული დოკუმენტის
ერთდროულად გაცემა შეიძლება
იმდენჯერ, რამდენი ორიგინალიც
ინახება ბიბლიოთეკაში www.dnb.de

21. გერმანიის ეროვნული ბიბლიოთეკა
ელექტრონული დოკუმენტების
გაცემა - გამოყენება
• ციფრული კონტენტის ამობეჭდვა
აკრძალულია
• მასზე წვდომა შეიძლება მხოლოდ
კომპიუტერებისა და სხვადასხვა
რიდერების მეშვეობით
• არ შეიძლება ელექტრონული
დოკუმენტის დამახსოვრება
(დასეივება) ეს ფუნქცია დაბლოკილია
https://portal.dnb.de

22. გერმანიის ეროვნული ბიბლიოთეკა
სკანირება
• სკანირების პარამეტრების
შერჩევა ხდება გასაციფრებელი
დოკუმენტის შინაარსის
გათვალისწინებით
• სკანირებისას რეზოლუციის
სტანდარტია მინიმუმ 400 DPI
www.dnb.de

23. გერმანიის ეროვნული ბიბლიოთეკა
OCR
• OCR უტარდება ყველა
სკანირებულ დოკუმენტს
• არსებული OCR სისტემებიდან
რეკომენდაციას უწევს Abby
Finereader და Google OCR
(უფასო პროგრამა), რომლის
მოდიფიცირებაც შესაძლებელია
www.dnb.de

24. გერმანიის ეროვნული ბიბლიოთეკა
შესაძლებელია ზუსტად
გამოვითვალოთ , რამდენი ადგილი
დაგვჭირდება ელექტრონული
მასალების შესანახად
• ელექტრონული მასალის
შენახვის დაგეგმვისათვის
იყენებენ IMPACT Storage Estimator
(ISE)
• IMPACT Storage Estimator (ISE)
შემუშავებულია მიუნხენის
დიგიტალიზაციის ცენტრის მიერ

25. http://w http://www.impact-project.eu/uploads/media/I
ww.impact-project.eu/uploads/media/IMPACT-ise-tutorial-4.pdf

26. გერმანიის ეროვნული ბიბლიოთეკა
ელექტრონული მასალის შენახვა
• ელექტრონული არქივის
შენახვა დაკავშირებულია
არაერთ ორგანიზაციასთან და
იგეგმება და ხორციელდება
გერმანიის სხვა
ბიბლიოთეკებთან ერთად

27. გერმანიის ეროვნული ბიბლიოთეკა
DFG Viewer - ელექტრონულიწიგნის
საპრეზენტაციო პროგრამა
• უფასო ვებ-სერვისი, მისი
გამოყენება შეუძლია ნებისმიერ
მომხმარებელს
• შესაძლებელია ამ სერვისის
უფასო ჩამოტვირთვა და
მოდიფიცირება
• ესადაგება ნებისმიერ
პროგრამულ უზრუნველყოფას
https://launchpad.net/dfg-viewer

28. გერმანიის ეროვნული ბიბლიოთეკა
https://launchpad.net/dfg-viewer
DFG Viewer - ელექტრონული წიგნის
საპრეზენტაციო პროგრამა

29. საქსონიის სახელმწიფო და დრეზდენის
საუნივერსიტეტო ბიბლიოთეკა
• ერთერთი ყველაზე დიდი სამეცნიერო
ბიბლიოთეკაა გერმანიაში
• როგორც ქვეყნის კლასიკური
ცენტრალური ბიბლიოთეკა, იგი
აგროვებს გამოცემებს საქსონიის
შესახებ
• როგორც დრეზდენის ტექნიკური
უნივერსიტეტის ბიბლიოთეკა
აწარმოებს კვლევებს სხვადასხვა
სფეროში და უზრუნველყოფს
ინფორმაციით უნივერსიტეტს

30. საქსონიის სახელმწიფო და დრეზდენის
საუნივერსიტეტო ბიბლიოთეკა

31. საქსონიის სახელმწიფო და დრეზდენის
საუნივერსიტეტო ბიბლიოთეკა
ბიბლიოთეკის ძირითადი ნაწილი არის მიწის ქვეშ

32. საქსონიის სახელმწიფო და დრეზდენის
საუნივერსიტეტო ბიბლიოთეკა
• ბიბლიოთეკას არ გააჩნია ცალკე
დიგიტალიზაციის დეპარტამენტი
• ბიბლიოთეკის საკოორდინაციო
ჯგუფი “ციფრული ბიბლიოთეკა“
ერთობლივად დრეზდენის
დიგიტალიზაციის ცენტრთან ერთად
ახორციელებს დიგიტალიზაციის
მრავალ პროექტს
• მონაწილეობს პროგრამული
უზრუნველყოფების განვითარებასა და

33. დრეზდენის დიგიტალიზაციის ცენტრი
http://www.youtube.com/watch?v=95EG_sveOLc&list=UUTTokcxhXbve2FGlRUPOTnw

34. საქსონიის სახელმწიფო და დრეზდენის
საუნივერსიტეტო ბიბლიოთეკა
• პროექტების მასშტაბებისა და
სიმრავლის მიუხედავად არ
ახორციელებენ OCR-ს, ხოლო
გაციფრებულ მასალას ინახავენ
ფირების არქივის მეშვეობით (Linear
Tape File System (LTFS))
• მომავალში გეგმავენ ციფრული
მასალის სერვერებზე შენახვასაც
http://en.wikipedia.org/wiki/Linear_Tape_File_System

35. საქსონიის სახელმწიფო და დრეზდენის
საუნივერსიტეტო ბიბლიოთეკა
• გაციფრების პროექტი დაიწყეს 2007
წლიდან
• თანამშრომლობენ Google-თან
• აქვთ ორი უმნიშვნელოვანესი
პროექტი: VD17 და VD18
– ამ პროექტებში შესულია დოკუმენტები
რომლებზედაც არ ვრცელდება საავტორო
უფლებები

36. საქსონიის სახელმწიფო და დრეზდენის
საუნივერსიტეტო ბიბლიოთეკა - პროექტი
VD17
http://www.vd17.de/

37. საქსონიის სახელმწიფო და დრეზდენის
საუნივერსიტეტო ბიბლიოთეკა - პროექტი
VD18
http://www.vd18.de/

38. საქსონიის სახელმწიფო და დრეზდენის
საუნივერსიტეტო ბიბლიოთეკა -
პროექტი Codex Dresdensis
http://digital.slub-dresden.de/en/listview/

39. საქსონიის სახელმწიფო და დრეზდენის
საუნივერსიტეტო ბიბლიოთეკა -
პროექტი Codex Dresdensis
http://digital.slub-dresden.de/en/listview/

40. საქსონიის სახელმწიფო და დრეზდენის
საუნივერსიტეტო ბიბლიოთეკა -
- პროგრამული უზრუნველყოფები
www.dbod.de
www.qucosa.de
www.goobi.org

41. საქსონიის სახელმწიფო და დრეზდენის
საუნივერსიტეტო ბიბლიოთეკა
გამოცდილება რომელიც უნდა
გავიზიაროთ :
• Good Practice Handbook (კარგი
გამოცდილების სახელმძღვანელო)
მომზადებული “მინერვა” ჯგუფის მიერ
• ბრიტანეთის ეროვნული
ბიბლიოთეკის 2008-2011 წლების
დიგიტალიზაციის სტრატეგია
• ახალი ზელანდიის ეროვნული
ბიბლიოთეკის დიგიტალიზაციის
სტრატეგია (2010-2015)

42. საქსონიის სახელმწიფო და დრეზდენის
საუნივერსიტეტო ბიბლიოთეკა
პროექტი : Books2Ebooks
• ხორციელდება დრეზდენის
ბიბლიოთეკის აქტიური
თანამონაწილეობით
• პროექტის ფაგლებში
შესაძლებელია1500 -1900 წლების
ელექტრონული წიგნები შეკვეთით
• ელექტრონული ვერსისს შეკვეთა
შეუძლია ნებისმიერ მომხმარებელს

43. საქსონიის სახელმწიფო და დრეზდენის
საუნივერსიტეტო ბიბლიოთეკა
ეროვნულ ბიბლიოთეკას გააჩნია
რესურსი რომ გახდეს ამ პროექტის
წევრი
http://books2ebooks.eu/en/content/libraries-join-network

44. საქსონიის სახელმწიფო და დრეზდენის
საუნივერსიტეტო ბიბლიოთეკა
ციფრული ბიბლიოთეკა

45. საქსონიის სახელმწიფო და დრეზდენის
საუნივერსიტეტო ბიბლიოთეკა
აღწერილობა
• უპირატესობა ენიჭება
ელექტრონული დოკუმენტის
დეტალურ აღწერილობას
• მეტამონაცემების დეტალიზაცია
არის შერჩევითი - გააჩნია
დოკუმენტს
• მეტამონაცემების დეტალიზაცია
აიხსნება OCR-ის გამოუყენებლობით

46. ელექტრონული ბიბლიოთეკების
მწარმოებელი კომპანია “ЭЛАУ”
• სხვადასხვა ორგანიზციებისათვის
ქმნის ელექტრონულ არქივებს
• მუშაობს სერტიფიცირებული
პროგრამებით
• ელექრონული არქივების
შექმნასთან ერთად ორგანიზაციის
თანამშრომლებისათვის ატარებს
ტრეინინგებს ელექტრონული
არქივის შემდგომი მოხმარებისა და
განახლებისათვის

47. ელექტრონული ბიბლიოთეკების
მწარმოებელი კომპანია “ЭЛАУ”
• სპეციალიზირებულია დიგიტალიზაციაზე
ბიბლიოთეკებში, არქივებში, მუზეუმებში
• მუშაობის გამოცდილება აქვს იშვიათ და
ისტორიული მნიშვნელობის მქონე
დოკუმენტებთან
• შექმნილი აქვს მრავალი მნიშვნელოვანი
პროექტი
• დაარსდა 2 წლის წინ. მანამდე არსებობდა
როგორც “რუსეთის ელექტრონული
არქივები” - “ЭЛАР”

48. ელექტრონული ბიბლიოთეკების
მწარმოებელი კომპანია “ЭЛАУ”
• ახორციელებს პროექტს „Историческое
наследие Украины-Мировой доступ в
электронном формате“
• აციფრებს უკრაინის ეროვნული
ბიბლიოთეკის მასალებს და ასევე სხვა
ორგანიზაციებში დაცულ ისტორიული
მნიშვნელობის მქონე დოკუმენტებს
• პროექტი ფინანსდება როგორც
ბიუჯეტიდან, ასევე სხვადასხვა
გრანტების მეშვეობით

49. ელექტრონული ბიბლიოთეკების
მწარმოებელი კომპანია “ЭЛАУ”
• სხვადასხვა ბიბლიოთეკებისათვის
ამზადებს იმიჯ-კატალოგებს, რაც
ნიშნავს სკანირებული ბეჭდური
ბარათების ე.წ. ციფრულ არქივს.
ასეთი ტიპის კატალოგებში ძიება
ხორციელდება მეტამონმაცემების
ხარჯზე, ან უბრალოდ
დათვალიერებით.

50. ელექტრონული ბიბლიოთეკების
მწარმოებელი კომპანია “ЭЛАУ”

51. ელექტრონული ბიბლიოთეკების
მწარმოებელი კომპანია “ЭЛАУ”
• დისტანციურად ასაქმებს
სტუდენტობას და სკოლის
მოსწავლეებს
• სპეციალური პროგრამული
უზრუნველყოფის მეშვეობით
საშუალება აქვს გააკონტროლოს
თანამშრომლის მუშაობის რაოდენობა
და ხარისხი

52. ელექტრონული ბიბლიოთეკების
მწარმოებელი კომპანია “ЭЛАУ”

53. უკრაინის ასოციაცია “Информатио-
Консорциум”
• 10 წლის განმავლობაში აერთიანებს 60
მონაწილე ორგანიზაციას და
ახორციელებს პროექტს
“ელექტრონული ინფორმაცია
ბიბლიოთეკებისათვის“
– ფასდაკლებით სთავაზობს სხვადასხვა
ორგანიზაციებს ცნობილ მონაცემთა
ბაზებზე წვდომას, როგორებიცაა EBSCO
და ა.შ

54. უკრაინის ასოციაცია
“Информатио-Консорциум”
• საინფორმაციო ვებგვერდი
განათლების შესახებ უკრაინასა და
მსოფლიოში, პროექტი გულისხმობს
უკრაინელი მეცნიერების მიერ
საკუთარი შრომების ნებაყოფლობით
განთავსებას პორტალზე
• პროექტს კურირებს უკრაინის
საბიბლიოთეკო ასოციაცია
http://education.ua/

55. უკრაინის ასოციაცია
“Информатио-Консорциум”
• ინტეგრირებული ციფრული ბიბლიოთეკა,
რომელიც აერთიანებს სხვადასხვა
ბიბლიოთეკების ციფრულ არქივებს
• განკუთვნილია მკითხველთა ფართო
წრეზე და ატარებს საგანმანათებლო,
სამეცნიერო და საინფორმაციო შინაარსს
• პროექტს კურირებს უკრაინის კულტურის
სამინისტრო
http://elib.nplu.org/

56. უკრაინის ასოციაცია “Информатио-
Консорциум”
• ციფრული არქივების მწარმოებელ
სხვადასხვა ორგანიზაციებს
კონსულტაციებს უწევს საავტორო
უფლებების სფეროში
• ურჩევს ყველა ორგანიზაციას რომ არქივის
მთავარ გვერდზე იყოს განმარტებული
ყველანაირი უფლებები
• თითქმნის ყველა უკრაინული ციფრული
ბიბლიოთეკის მთავარ გვერდზე
განმარტებულია რომ ბიბლიოთეკა
პასუხისმგებლობას იხსნის მასალის
უკანონო გამოყენების შემთხვევაში

57. მიღებული ახალი ინფორმაციებიდან
რისი განხორციელება არის ჩვენთან
შესაძლებელი ?
• ქართულ საბიბლიოთეკო
კანონმდებლობაში ცვლილების შეტანა -
ელექტრონული დოკუმენტების
სავალდებულო დეპონირების შესახებ
• DFG Viewer - ელექტრონულიწიგნის
საპრეზენტაციო პროგრამის ჩვენს
ციფრულ ბიბლიოთეკაში ინტეგრირება
• Google OCR შესწავლა და დანერგვა
საქართველოში
• IMPACT Storage Estimator (ISE) დანერგვა
და გამოყენება

58. სემინარის მნიშვნელობა
ჩვენთვის
• უკრაინის საბიბლიოთეკო
ასოციაციასთან ოფიციალური
ურთიერთობა
– ერთობლივი კონფერენციების,
სემინარების ჩატარება
– კვალიფიკაციის ამალების მიზნით
გაცვლითი სტაჟირებები და ა.შ.
• Books2Ebooks პროექტში ჩართვა

59. სემინარის ფარგლებში
ურთიერთობების გაგრძელება
• “ЭЛАУ”-ს წარმომადგენლის მოწვევა
• გერმანიის ეროვნული ბიბლიოთეკის
ექსპერტთა მოწვევა
• ჩვენი თანამშრომლების სტაჟირება
გერმანიის ეროვნულ ბიბლიოთეკაში
• სტაჟირება დრეზდენის
დიგიტალიზაციის ცენტრში

60. სერტიფიკატი

61. დიდი მადლობა გოეთეს ინსტიტუტს
თბილისში

62. დიდი მადლობა ყურადღებისათვის
რუსუდან ასათიანი
rasatiani@nplg.gov.ge
• www.facebook.com/www.iverieli.ge
• www.dspace.nplg.gov.ge