ห้องสมุด ๒.x โดย ดร.ทวีศักดิ์ กออนันตกูล สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ

1. หองสมด ๒.x
ทวศกด กออนนตกล
ส นกง นพฒน วทย ศ สตรและเทคโนโลยแหงช ต
ก รประชมวช ก รประจ ป
ศ!นยบรก รคว มร!ท งวทย ศ สตรและเทคโนโลย (ศวท. ๒๕๕๑)
#
วนท( ๑๕ ธนว คม พ.ศ. ๒๕๕๑

2. หวขอการนาเสนอ
ห#องสมดในฝ.น
ห#องสมดไทยในป.จจบน – คว มเป1นจรง
ห#องสมด ๒.x ค5ออะไร?
จะก# วส! ห#องสมด ๒.x ได#อย งไร?
ตวอย งจ ก ศวท.
The British Library
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 2

3. Baker Library, Harvard Business School
หองสมดในฝน
เป7ดบรก รตลอดเวล บรรย ก ศด
สะอ ด เป1นระเบยบเรยบร#อย เดนท งไปได#ง ย...
ห หนงส5อได#ง ย เพร ะมระบบ ส ม รถใช#ได#จ กท(บ# น หร5อโต:ะ
ค#นห ท(ด ท ง น
เงยบ อ นหนงส5อ เขยนหนงส5อ Google + Website = หอง
หองสมด ๒อยทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑
ได#.x | งมสม ธ... สมดแห/งโลก? 3

4. หอสมดแห/งชาต สหราชอาณาจกร
The British Library
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 4

5. หอสมดแห/งชาต ประเทศฝร7งเศส
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 5

6. หอสมดแห/งวฒสภา สหรฐอเมรกา
Library of Congress USA
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 6

7. หองสมดมหาวทยาลย
Widener Library reading room
Harvard University
A College Library reading room
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 7

8. หองสมดสาธารณะ ค.ศ. ๑๙๑๖
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 8

9. Baker Library reading room
Baker Library, Harvard Business School
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 9

10. San Francisco Public Library
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 10

11. New York Public Library reading room
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 11

12. หองสมดไทยในปจจบน – ความเปUนจรง
ห#องสมด: [ประช ชน | โรงเรยน | มห วทย ลย]
หนงส5อม ก? ผ!#ใช#ม ก? ลงทนม ก?
พนกง นห#องสมดน#อย – ใช#ระบบอตโนมตเข# ชวย?
คว มเป1นจรง
ระบบห#องสมดอตโนมต ร ค แพง?
ปรบแตงได#ไหม? หร5อต#องจ ยเพ(มต#องก รก รปรบแตง?
พฒน เว@บไซตห#องสมดด#วยงบประม ณส!งไหม?
เป1นเว@บต มเทคโนโลย Web 1.0?
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 12

13. หองสมดไทยในปจจบน – ความเปUนจรง
ระบบบรห รจดก รท(เหม ะสม
คอมพวเตอร
(ระบบเทคโนโลยส รสนเทศและก รส5อส ร – ICT)
(
ซอฟตแวรก รจดก รห#องสมดด#วยคอมพวเตอร
งบประม ณก รด เนนก ร
บคล กร
ป.ญห ใช#ซอฟตแวรผดกฎหม ย (เร5Pอรง)
ไมมเว@บไซตห#องสมด
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 13

14. หองสมดไทยในปจจบน – ความเปUนจรง
ซ5Pอระบบม แล#ว บคล กรของห#องสมดก@ยงจดก รกบ
ระบบไมได#
ข#อม!ลไมทนสมย | ข#อจ กด | ต#องให#บรษทท ให#
ก รมสวนรวมระหว งผ!#เก(ยวข#อง
ผ!#บรห ร | ผ!#ปฏบตก ร
ทมง น | ทมง น
ทมง น | ผ!#ใช#
ผ!#ใช# | ผ!#ใช#
เคร5อข ย | เคร5อข ย
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 14

15. ห#องสมด ๒.x ค5ออะไร?
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 15

16. ห#องสมด ๒.๐ = (บรรด หนงส5อส(งพมพ + คน + คว มไว#ว งใจ ) x ก รมสวนรวม
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 16

17. e-Library
เป1นชองท งก รพฒน ระบบบรก รห#องสมด โดยใช#
ระบบ ICT ท(เหม ะสม เพ5(อก ร
บรก ร ย5ม ค5น
ด!แลสม ชก บตร
จดซ5Pอ และท ปV ยท(หนงส5อ
ท บตรร ยก รอเล@กทรอนกสเพ5อชวยในก ร
(
ค#นห
บรก รข วส รแกสม ชกท งเว@บ
บรก รอ5(นๆท งเว@บ
อ จม RFID หร5อรหสแทงเข# ชวย
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 17

18. การประยกตWใชเวXบสองจดศนยW กบ หองสมด
Web 2.0 Library 2.0
Tim O'Reilly Librarycrunch.com
• Web as platform • User participation
• Read/write • User-centered services
• Perpetual beta • Radical trust
ห#องสมด ๒.x ค5อสภ พท(จะเกดขPนหลงจ กม
ห#องสมด ๒.๐ แล#ว
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 18

19. กาวไปส/ หองสมด ๒.x ไดอย/างไร?
เร(มจ กใจขององคกร ม ♥ ท(จะเรยนร!#
ม ♥ ท(จะแบงป.น
ม ♥ รวมกนสร# งสรรค
ม ♥ ท(จะพฒน
ม ♥ ท(จะบรก ร
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 19

20. ♥ ท7จะเรยนร จากเพZ7อนๆ
ระบบซอฟตแวรห#องสมด
อตโนมตควรจะท อะไร ห#องสมดโรงเรยน แตลงทนซ5Pอ
ระบบห#องสมดอตโนมตม!ลค
ได#บ# ง? 500,000 บ ท
ร ค น จะประม ณ ห#องสมดหนวยง นจดเก@บร ยก ร
หนงส5อ และบรก รย5มค5น แตลงทน
เท ใด? ซ5Pอระบบห#องสมดอตโนมตเต@มระบบ
มของฟรท(พอจะเรยน ตดตPงซอฟตแวร Microsoft Office,
Adobe PhotoShop, Acrobat
เองได#ไหม? Professional, ACDSee,
Winzip/WinRAR ในคอมพวเตอรท(
แบบไหนค#มกว กน? ให#บรก รทกเคร5(อง
จ# งท เว@บไซตม!ลค 80,000 บ ท
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 20

21. ทางเลZอกท7เปUนโอเพนซอรWสซอฟตWแวรW
Open Source Software ค5อ
ซอฟตแวรท(พฒน โดยผ!#เช(ยวช ญ
จ กท(วโลก ท(มคว มตPงใจรวมกนใน
ก รสร# งระบบง นคณภ พส!ง เป7ด
เผยรหส ต#นฉบบ
ให#ด วนโหลดใช#ได#ฟร ทPง
โปรแกรมใช#ง น และรหสต#นฉบบ
เรยนร!# ผ ตด ปรบแตง เขยนเพ(ม
เตม ได#ต มคว มต#องก ร
ผ!#ใช# ต#องเอ ใจใสในก รเรยนร!# ต#อง
มงบประม ณในก รปรบแตง และ
ด!แลรกษ ไมต#องจ ยค ใบอนญ ตใช#ง น
ถ!กกฎหม ย
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 21

22. คอมพวเตอรWบรการผใชในหองสมด
ตดตPงโปรแกรมชPนด
(แตฟร) แทนโปรแกรมท(
มลขสทธw กอนท(จะถ!ก
ฟVองร#อง
Open Office.org Microsoft Office
The GIMP PhotoShop
XNView ACDSee
7-zip WinZip หร5อ
WinRar
Firefox Internet Explorer
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 22

23. เรยนรการใชงาน ไดท7 www.stks.or.th
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 23

24. ผลของการใช OSS ในระบบบรการ
Koha, PHPMyLibrary, ใช#ซอฟตแวรเหล นP
OpenBiblio แทนก รจดซ5Pอ “ใบ
ท งเล5อกส หรบก รบรก ร อนญ ต” ม!ลค
ห#องสมดแทนระบบห#องสมด
ร ค แพง
เป1นล# นบ ท
DSpace, Greenstone,
Joomla ทPงหมด ส ม รถท ง น
คลงเก@บเอกส รดจทล กบ Linux, Apache,
Joomla, Drupal MySQL และ PHP
พฒน เว@บไซตห#องสมด
พร#อมบรก รเป1น Web 2.0
ไมใชเร5(องย ก
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 24

25. ใชบรการของหองสมดอZ7น
books.google.com
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 25

26. ประสบการณWของ ศวท. สวทช.
www.stks.or.th ใช# เว@บประช สมพนธ
Joomla เป1นระบบด!แล เว@บคว มร!#แบบรวมม5อกนสร# ง
ข#อม!ล (Content ด วนโหลดใช#ได#ฟร
Management System) ปรบปรงตอยอดได#ต มต#องก ร
รองรบก รประยกตใช# โปรแกรมเสรมท(หล กหล ย
พร#อมใช#ง น
พฒน เว@บไซตได#หล ก
หล ย
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 26

27. www.stks.or.th
ส5บค#นได#ทกอย ง
ข# มระบบก@ท ได#
ปV ยประช สมพนธ
แบบสมง ยๆ
ปฏทนกจกรรม
ท(รวมกนเตมเต@ม
ทกคนรวมสร# ง
เน5Pอห เผยแพร
ส รวจคว มคดเห@น
ผ!#ใช#ได#เร@วด#วย
e-Poll
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 27

28. www.joomlacorner.com
โปรแกรม
Joomla เตรยม
ให#เร เก5อบทก
อย ง จะเพ(ม
เตมอะไรก@
ส ม รถเรยน
เองได#ไมย ก
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 28

29. ♥ ท7จะแบ/งปน ♥ ร/วมกนสรางสรรคW
Wiki Wiki เป1นภ ษ ช วฮ ไว แปลว
เป1นเคร5(องม5อชวยในก ร “เร@วๆ”
แบงป.นคว มร!# หม ยถงคว มส ม รถในก ร
ประสบก รณระหว งผ!# เขยนข#อคว ม และส ม รถท ให#
ปร กฏผลออกในเว@บ ด!ได#ภ ยใน
บรห ร ผ!#ปฏบต ผ!#ใช# เวล ไมก(วน ท
บรก ร
Ward Cunnigham เป1นผ!#สร# ง
มให#ลองใช#ฟรม กม ย วกเป1นครPงแรกในป 1995
หากจะลองนาซอฟต"แวร" Wiki
th.wikipedia.org มาตดต%งใชเ)องในองค"กร
wikidot.com ท*านจะเล+อกใชตวไหนด ?
pbwiki.com ท%งของซ+%อ และ ของฟร
สอบถามท0
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ wikimatrix.org 29

30. หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 30

31. ประสบการณWของ ศวท. กบ DokuWiki
DokuWiki เป1นผลง นของ Andreas Gohr ซ(งเผย
แพรครPงแรกเม5(อ มถน ยน 2004
STKS เล5อกใช# Dokuwiki.org ในก รพฒน เว@บไซต wiki
โดยปรบ Wiki ให#เป1น
เว@บไซตสร# งสรรคคว มร!#ออนไลน
http://stks.or.th/wiki
เว@บไซตคว มรวมม5อกบโครงก รอนรกษพนธกรรมพ5ช
ต มพระร ชด ร สมเด@จพระเทพรตนฯ
http://stks.or.th/botany/wiki
เว@บไซตจดก รส นกง นไร#กระด ษ ศวท.
http://stks.or.th/intranet
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 31

32. http://stks.or.th/wiki/
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 32

33. โครงการอนรกษWพนธกรรมพZช
ตามพระราชดาร สมเดXจพระเทพรตนฯ
http://stks.or.th/botany/wiki
หองสมด เขยนโดยนกเรยน
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 33

34. "บลอก" หองสมด เพZ7อคน ♥ แบ/งปนความร
Blog == Web Log เคร5(องม5อเช5(อมคว ม
Blog = เว@บคว มรวมม5อ สมพนธระหว งบคคลท(ด
ท(ง ย ไมซบซ#อน ส5(อส รได#ง ย ทนใจ
Blog = บลอก เขยนอนทนชวต/ก รง น
เล เร5(องของตวเอง คว ม
Block = บล:อค คดของตวเองฉบบ
ออนไลน
จดเดนเร5(องหมวดเน5อห
P
และ Tag ค#นห ได#ง ย
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 34

35. หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 35

36. http://stks.or.th/blog/
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 36

37. การแบ/งปน ผ/านหนงสZอ
ร# นหนงส5อในเว@บ amazon.com →
Readers' Review
Download e-Book ม อ นในอปกรณพกพ
มมอ นหนงส5อในร# นหนงส5อ และร# นก แฟ ดเสม5อน
ห#องสมด
ก รจดก รบรรย ยของนกเขยนในร# นหนงส5อ
ห#องสมดอเล@กทรอนกสของพพธภณฑ
ร# นข ยแผนเสยง = ห#องสมดดนตรท(มชวต?
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 37

38. หองสมดใน
ศนยWการคา
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 38

39. ♥ พฒนา ♥ บรการ โดยระบบรวมข/าว RSS
RSS = Really Simple Syndication
ระบบก รรวมข วจ กแหลงต งๆ
โดยอตโนมต
CMS เชน Joomla และ Blog, Wiki เตรยมเคร5(องม5อ
แปลงเน5Pอห เป1น RSS เพ5(อให#ผ!#สนใจดงไปใช#ได#ทนท
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 39

40. หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 40

41. บทส/งทาย ของการกาวส/ หองสมด ๒.x
เร(มจ กใจ♥ เป7ดใจ♥ ผส นใจ♥ในองคกร
ล!กค# ห#องสมดจะเข# ม ท งเว@บ ล!กค# ท(พงพอใจ
อ จจะไมม ปร กฏตวท(ห#องสมด
ล!กค# ท(ม แวะห#องสมด ได#รบคว มสะดวก ห กท นม
ข#อม!ลให#บรก รท งจอภ พ!
เป7ด Wiki หร5อ Blog ให#ล!กค# ตดตอกบห#องสมด และ
บอกให#เร ทร บว เข ต#องก รอะไร พอใจอะไร
ล!กค# ค5อ ผ!#เขยนหนงส5อให#ห#องสมดในอน คต
ท นจะลงทนซ5Pอ หร5อลงทนเรยนก รใช#ซอฟตแวร?
ลงทนเรยน
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 41

42. ขอบคณ
แหลงข#อม!ล
http://stks.or.th/
http://stks.or.th/blog/
http://stks.or.th/wiki/
http://stks.or.th/elearning/
หองสมด ๒.x | ทวศกด กออนนตกล | ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ 42