1. บทที่ 2 (ตอ)

2. หลักการในการกําหนดโครงสรางอัตราคาไฟฟา
อางอิงจาก เว็ปไซตของกระทรวงพลังงาน www.eppo.go.th
วัตถุประสงค
1. ใหอัตราคาไฟฟาสะทอนถึงตนทุนทางเศรษฐศาสตรมากที่สุด และเพื่อ
สงเสริมใหมีการใชไฟฟาอยางมีประสิทธิภาพ
2. ใหการไฟฟาทั้ง 3 แหง มีฐานะการเงินที่มั่นคงและสามารถขยายการ
ดําเนินงานในอนาคตไดอยางเพียงพอ
3. ใหความเปนธรรมแกผูใชไฟประเภทตางๆ มากขึ้น
4. ใหการปรับอัตราคาไฟฟามีความคลองตัว และเปนไปโดยอัตโนมัติ
สอดคลองกับราคาเชื้อเพลิงที่เปลี่ยนแปลงไป

3. หลักเกณฑในการกําหนดโครงสรางอัตราคาไฟฟา
หลักเกณฑตนทุนหนวยสุดทาย (Marginal Cost)
(1) ตนทุนหนวยสุดทาย หมายถึง ตนทุนที่เพิ่มขึ้นจากการปรับระบบการ
ผลิตและจัดจําหนายไฟฟาที่เหมาะสมที่สุด เพื่อสนองตอบความตองการ
ใชไฟฟาที่เพิ่มขึ้นอยางตอเนื่อง 1 หนวย
(2) แบงไดเปน 4 ระดับ ไดแก การผลิต (generation) การสง (transmission)
การจําหนาย (distribution) และการคาปลีก (retail)
(3) มีการกําหนดคาไฟฟาใหใกลเคียงกับตนทุนหนวยสุดทายมากที่สุดใน
ลักษณะตางๆ

4. • คาความตองการพลังไฟฟา (Demand Charge)
สะทอนถึงการลงทุนของการไฟฟา เพื่อใหมีความพรอมจาย
กระแสไฟฟาเสมอเมื่อผูใชไฟฟาตองการ ไดแก การลงทุนในการ
กอสรางโรงไฟฟา ระบบสง และระบบจําหนาย
• คาพลังงานไฟฟา (Energy Charge)
สะทอนถึงตนทุนดานเชื้อเพลิงที่ใชในการผลิตกระแสไฟฟา

5. • คา Demand Charge และคา Energy Charge นี้ อาจแตกตางกัน
ตาม
– ชวงเวลาของวัน (Time of Day: TOD)
– ชวงเวลาของการใช (Time of Use: TOU)
ซึ่งกําหนดใหสอดคลองกับลักษณะการใชไฟฟาของระบบ
(Load Curve)

6. ลักษณะการใชไฟฟาของผูใชไฟ (Load Pattern)
• การใชไฟฟาของประเทศกอนป 2534 สามารถแบงออกเปนสาม
ชวงเวลา กลาวคือ
– ชวงเวลาที่มีการใชไฟฟาสูงสุดระหวาง 18.30 น. ถึง 21.30 น.
(peak period)
– ชวงเวลาที่มีการใชไฟฟาปานกลางระหวาง 8.00 น. ถึง 18.30 น.
(partial peak)
– ชวงเวลาที่มีการใชไฟฟาต่ําระหวาง 21.30 น. ถึง 8.00 น.
(off - peak)

7. • ผูใชไฟที่ใชไฟฟามากในชวงหัวค่ําซึ่งเปนชวง Peak ของ
ระบบ จึงควรตองเสียคาไฟฟาในอัตราที่สูงกวาผูใชไฟที่ใช
ไฟฟานอยในชวง Off – Peak ของระบบ วิธีการหนึ่งที่เปน
ธรรมในการคิดอัตราคาไฟฟา ไดแก การกําหนดอัตราคา
ไฟฟาในชวงของวันใหแตกตางกัน (Time of Day Rate) TOD

8. • ภายหลังจากการนําอัตรา TOD มาใชในป 2534
ลักษณะการใชไฟฟาของประเทศไทยได
เปลี่ยนแปลงไป โดยตั้งแตป 2537 เปนตนมา
Peak 09.00 – 22.00 น. วันจันทร – เสาร
Off - Peak 22.00 – 09.00 น. วันจันทร – เสาร และวันอาทิตยทั้งวัน

9. DAILY LOAD CURVE IN APRIL 2005
เมกะวัตต
19,500
18,000
16,500
15,000
13,500
12,000 เวลา
00:00 02:00 04:00 06:00 08:00 10:00 12:00 14:00 16:00 18:00 20:00 22:00 24:00
วันจันทร -วันศุกร วันเสาร วันอาทิตย

10. • เนื่องจากลักษณะการใชไฟฟาที่เปลี่ยนแปลงไป ในชวงตนป 2540 การไฟฟา
ทั้ง 3 แหง ไดประกาศใชโครงสรางอัตราคาไฟฟาที่แตกตางกันตามชวงเวลา
ของการใช (Time of Use Rate : TOU) ใหเปนอัตราเลือกสําหรับผูใชไฟที่ซื้อ
ไฟฟาในอัตรา TOD รายเดิม และเปนอัตราบังคับสําหรับผูใชไฟรายใหม
• โดยคาไฟฟาจะแพงในชวงที่มีความตองการใชไฟฟาสูง (Peak) และคาไฟฟา
จะถูกในชวงที่มีการใชไฟฟาต่ํา (Off – Peak) นอกจากนี้ ในวันอาทิตย ยังถูก
กําหนดใหเปนชวง Off – Peak ดวย เพื่อใหโครงสรางคาไฟฟาสะทอนถึง
ตนทุนที่แทจริง และสงสัญญาณอยางถูกตองไปยังผูใชไฟฟา

11. • เนื่องจากปญหาในการติดตั้งมิเตอร ทําใหไมสามารถ
จัดทําโครงสรางอัตราคาไฟฟาที่สะทอนถึงตนทุน
หนวยสุดทาย เชนในลักษณะของอัตรา TOD หรือ
อัตรา TOU ไดทั้งหมด ดังนั้น จึงจําเปนตองจัดกลุม
ผูใชไฟตามลักษณะการใชไฟฟา (Load Pattern)

12. • ลักษณะการใชไฟฟาของระบบตั้งแตป 2543
ไดเปลี่ยนแปลงไป
Peak 9.00 – 22.00 น. วันจันทร – ศุกร
22.00 – 9.00 น. วันจันทร – ศุกร
Off - peak
วันเสาร วันอาทิตย และวันหยุดราชการทั้งวัน

13. ขอกําหนดชวงเวลาอัตรา TOU ป 2554
Peak : เวลา 09.00 น. – 22.00 น. วันจันทร – ศุกร และวันพืชมงคล
Off Peak : เวลา 22.00 น.– 09.00 น. วันจันทร – ศุกร และวันพืชมงคล
: เวลา 00.00 น.– 24.00 น. วันเสาร – อาทิตย,วันแรงงานแหงชาติ,
วันพืชมงคลที่ตรงกับวันเสาร – อาทิตย
และ วันหยุดราชการตามปกติ (ไมรวม
วันหยุดชดเชย)

14. โครงสรางอัตราคาไฟฟาขายปลีก
• โครงสรางอัตราคาไฟฟา จะมีการจําแนกตนทุนการผลิตและจัดหาไฟฟาอยาง
ชัดเจน โดยโครงสรางอัตราคาไฟฟาของผูใชไฟแตละประเภท เปนดังนี้
บานอยูอาศัย
• ผูใชไฟฟาบานอยูอาศัย แบงเปน 2 ประเภท ประกอบดวย
– (1) บานอยูอาศัยขนาดเล็กที่มีปริมาณการใชไฟฟาไมเกิน 150 หนวย/เดือน
– (2) บานอยูอาศัยขนาดใหญที่มีปริมาณการใชไฟฟาเกินกวา 150 หนวย/เดือน
• โครงสรางคาไฟฟามีลักษณะอัตรากาวหนา (Progressive Rate) และมีการกําหนด
คาบริการรายเดือน (บาท/เดือน) ทั้งนี้ ผูใชไฟฟาสามารถเลือกใชอัตราคาไฟฟาที่
แตกตางกันตามชวงเวลาของการใช (Time of Use Rate: TOU) ได โดยที่ผูใช
ไฟฟาจะตองรับภาระคาใชจายในการติดตั้งมิเตอร TOU เอง

15. กิจการขนาดเล็ก (ผูใชไฟฟาที่ใชไฟฟาต่ํากวา 30 กิโลวัตต)
• ผูใชไฟฟาในระดับแรงดันต่ํา โครงสรางคาไฟฟามีลักษณะ
อัตรากาวหนา (Progressive Rate) ในอัตราเดียวกับบาน
อยูอาศัยขนาดใหญที่ใชไฟฟาเกินกวา 150 หนวย/เดือน
• ผูใชไฟฟาในระดับแรงดันกลาง อัตราคาไฟฟามีลักษณะ
คงที่ (บาท/หนวย) โดยสามารถเลือกใชอัตราคาไฟฟาแบบ
TOU ได โดยที่ผูใชไฟฟาตองรับภาระคาใชจายในการ
ติดตั้งมิเตอร TOU เอง

16. กิจการขนาดกลาง กิจการขนาดใหญ และกิจการเฉพาะอยาง
– อัตราคาไฟฟาจะแตกตางกันตามระดับแรงดันไฟฟา
– กิจการขนาดกลาง คือ กลุมผูใชไฟฟานอยกวา 250,000 หนวย/
เดือน หรือมีการใชไฟฟาระหวาง 30 – 999 กิโลวัตต มีอัตราคา
ไฟฟาในลักษณะอัตรา Two Part Tariff หรืออัตรา TOU
– กิจการขนาดใหญ คือ กลุมผูใชไฟฟาเกินกวา 250,000 หนวย/เดือน
หรือมีการใชไฟฟาตั้งแต 1,000 กิโลวัตตขึ้นไป มีอัตราคาไฟฟาใน
ลักษณะอัตรา TOD หรืออัตรา TOU
– กิจการเฉพาะอยาง คือผูใชไฟฟาประเภทธุรกิจโรงแรมและกิจการให
เชาพักอาศัย ที่ใชไฟฟาตั้งแต 30 กิโลวัตตขึ้นไป มีอัตราคาไฟฟาใน
ลักษณะ TOU

17. สวนราชการและองคกรที่ไมแสวงหากําไร
• ใชไฟนอยกวา 250,000 หนวย/เดือน อัตราคาไฟฟาจะมี
ลักษณะเปนอัตราคงที่ (บาท/หนวย) โดยมีอัตราคาไฟฟา
แบบ TOU เปนอัตราเลือก สําหรับผูใชไฟตั้งแต 250,000
หนวย/เดือน ขึ้นไป ใหใชอัตราคาไฟฟา TOU
สูบน้ําเพื่อการเกษตร
• อัตราคาไฟฟาเปนอัตรากาวหนา (Progressive Rate) ซึ่ง
ไดรับการอุดหนุนคาไฟฟาจากผูใชไฟฟากลุมอื่น

18. ผูใชไฟฟาชั่วคราวของ กฟภ.
• อัตราคาไฟฟาเปนอัตราคงที่ (บาท/หนวย)
อัตราคาไฟฟาประเภทที่สามารถงดจายไฟฟาได
(Interruptible Rate: IR)
• เปนอัตราเลือกสําหรับผูใชไฟฟาประเภทกิจการขนาดใหญ
ที่สามารถลดการใชไฟฟาของตนลงเมื่อไดรับการรองขอ
จากการไฟฟา โดยโครงสรางอัตราคาไฟฟาในลักษณะ IR
จะเปนอัตราที่สอดคลองกับอัตรา TOU

19. อัตราคาไฟฟาสํารอง (Standby Rate)
• กําหนดคาความตองการพลังไฟฟาในเดือนที่ไมมีการใชไฟฟาสํารอง
ในอัตราที่อางอิงกับคาความตองการพลังไฟฟาอัตรา TOU และมีการ
กําหนดคาบริการรายเดือน สําหรับเดือนที่มีการใชไฟฟาสํารองจะคิด
คาความตองการพลังไฟฟาตามที่ใชจริง และคาพลังงานไฟฟาตาม
อัตราคาไฟฟาปกติ

20. ใชไฟไมเกิน 90 หนวย
ครัวเรือนที่ใชไฟฟาไมเกิน 90 หนวยตอเดือน จะไดรับสิทธิคาไฟฟา
ฟรี เปนมาตรการที่ชวยลดภาระคาครองชีพของผูที่มีรายไดนอย โดย
มีระยะเวลาเริ่มตั้งแต เดือนกุมภาพันธ 2552 จนถึงปจจุบัน
ภายในตนป 2555 รัฐบาลจะยังคงมาตรการนี้ไว แตกําหนดการใช
ไฟฟาเปน 50 หนวยตอเดือน

21. อัตราคาไฟฟา
• คาไฟฟาโดยอัตโนมัติ หรือคาไฟฟาผันแปร หรือที่เรียกกันสั้นๆวาคา
Ft เปนคาไฟฟาที่ปรับเปลี่ยนเพิ่มขึ้นหรือลดลง ตามการเปลี่ยนแปลง
ของตนทุนคาใชจายดานเชื้อเพลิงและคาซื้อไฟฟา ที่อยูนอกเหนือการ
ควบคุมของการไฟฟา

22. สูตรการปรับอัตราคาไฟฟาโดยอัตโนมัติ (Ft)
• วันที่ 30 สิงหาคม 2548 เห็นชอบการปรับสูตรการปรับอัตราคา
ไฟฟาโดยอัตโนมัติ (Ft) ใหม ใหประกอบดวย องคประกอบ
หลักเพียงคาใชจายดานเชื้อเพลิงและคาซื้อไฟฟาที่เปลี่ยนแปลง
ไปจากคา Ft ณ ระดับ 0.4683 บาท/หนวย
• สูตร Ft ตั้งแตเดือนตุลาคม 2548 เปนตนไป จะประกอบดวย
คา Ft ณ ระดับปจจุบัน 0.4683 บาท/หนวย และการ
เปลี่ยนแปลงของคาเชื้อเพลิงและคาซื้อไฟฟาที่เปลี่ยนแปลงจาก
คา Ft ณ ระดับ 0.4683 บาท/หนวย หรือ ΔFt

23. คาใชจายดานเชื้อเพลิงและคาซื้อไฟฟา
ประกอบไปดวย
• คาใชจายดานเชื้อเพลิงของโรงไฟฟาของ บมจ.กฟผ. (น้ํามันเตา
น้ํามันดีเซล กาซธรรมชาติ ลิกไนต ถานหินนําเขา และอื่นๆ)
• คาซื้อไฟฟาจากผูผลิตไฟฟารายใหญ (IPPs) ผูผลิตไฟฟารายเล็ก
(SPPs) ทั้งในสวนของคาความพรอมจาย (Availability
Payments) และคาพลังงานไฟฟา (Energy Payments)
• คาซื้อไฟฟาจากประเทศเพื่อนบาน (สาธารณรัฐประชาธิปไตย
ประชาชนลาว มาเลเซีย และอื่นๆ)

24. สูตร Ft ใหม จะเปนประโยชนตอผูใชไฟฟามากกวาสูตร Ft
ปจจุบัน เนื่องจากคา Ft จะเปลี่ยนแปลงตามคาเชื้อเพลิงและ
คาซื้อไฟฟาเทานั้น ผูใชไฟฟาไมตองรับภาระผลกระทบจาก
อัตราแลกเปลี่ยน และอัตราเงินเฟอที่มีแนวโนมเพิ่มสูงขึ้นใน
ปจจุบัน

25. ขาวเศรษฐกิจ สํานักขาวอินโฟเควสท (IQ) -- พฤหัสบดีที่ 3 พฤศจิกายน 2554 12:40:03 น.
• นายพิชัย นริพทะพันธุ รมว.พลังงาน เปดเผยวา กระทรวงพลังงานเตรียมเสนอคณะรัฐมนตรีพิจารณาแนวทาง
ชวยเหลือประชาชนภายหลังน้ําลดแลว ใน 3 แนวทาง ประกอบดวย 1.การตรึงคาเอฟที 1 งวด (ม.ค.-เม.ย.55)
มีภาระคาใชจาย 7,743 ลานบาท 2.การตรึงคาเอฟที 2 งวด (ม.ค.-ส.ค.55) มีภาระคาใชจาย 18,704 ลานบาท
และ3.การตรึงคาเอฟที 3 งวด (ม.ค.-ธ.ค.55) มีภาระคาใชจาย 34,092 ลานบาท โดยคณะกรรมการกํากับกิจการ
พลังงาน จะขอความเห็นชอบจากคณะกรรมการนโยบายพลังงานแหงชาติ (กพช.) ในการบริหารจัดการคาเอฟที
ในงวดป 2555 ไมใหปรับเพิ่มขึ้นเพื่อลดภาระคาใชจายของประชาชน จนกวาภาคประชาชนและอุตสาหกรรมจะ
ฟนตัวจากเหตุอุทกภัย
• สวนการปรับลดปริมาณการใชไฟฟาฟรี 90 หนวยตอเดือน เหลือ 50 หนวยตอเดือน เพื่อเปนการลดภาระคา
ไฟฟาภาคอุตสาหกรรม ที่ผูใชไฟฟารายใหญและภาคอุตสาหกรรม ตองรับภาระจายคาไฟฟาแทนผูใชไฟฟาฟรี
ในอัตรา 12 สตางคตอหนวยตอเดือน หรือ 13,306 ลานบาท ซึ่งการลดหนวยไฟฟาฟรีเหลือ 50 หนวยตอเดือน
จะทําใหการรับภาระคาไฟฟาฟรีเหลือ 3 สตางคตอหนวย หรือคิดเปน 3,517 ลานบาท ซึ่งในสวนนี้อยูระหวาง
การพิจารณาวาใครจะเปนผูรับภาระแทน เบื้องตนคาดวาจะเปนประชาชนผูใชไฟฟาทั้งประเทศเฉลี่ยกันรับภาระ
ประมาณ 3-4 สตางคตอครัวเรือน โดยการปรับลดหนวยการใชไฟฟาฟรี จะทําใหมีครัวเรือนที่ไดรับประโยชน
4.37 ลานราย
• นอกจากนี้ ยังมีการพิจารณาจัดทําโครงการ 1 ชุมชน 1 เมกะวัตต โดยจะผลิตไฟฟาจากพลังงานแสงอาทิตยใน
ชุมชน ใน 400 ชุมชน คาดวาจะใชงบประมาณ 700 ลานบาท โดยทั้งหมดจะตองเสนอใหที่ประชุม
คณะกรรมการนโยบายพลังงานแหงชาติ (กพช.) และเสนอใหคณะรัฐมนตรีพิจารณากอน

28. การคิดคาไฟ บานอยูอาศัย

29. = (150 x1.8047) + ((240 - 150) x 2.7781) + 40.9
= 561.63

30. = (150 x 2.7628) + ((240 - 150) x 3.7362) + 38.22
= 414.42 + 336.258 + 38.22 = 788.898

31. การคิดคาไฟ บานอยูอาศัย
Ft = 240 x 0.7770 = 186.48
Total = 561.63 + 186.48 = 748.11
Vat 7% = 748.11 x 0.07 = 52.37
Grand Total = 748.11 + 52.37 = 800.48
Ft = 240 x 0.7770 = 186.48
Total = 788.898 + 186.48 = 975.378
Vat 7% = 975.378 x 0.07 = 68.28
Grand Total = 975.378 + 68.28 = 1043.658

33. = (150 x1.8047) + ((241 - 150) x 2.7781) + 40.9
= 564.412

34. การคิดคาไฟ บานอยูอาศัย
Ft = 241 x 0.9255 = 223.046
Total = 564.41 + 223.05 = 787.46
Vat 7% = 787.46 x 0.07 = 55.12
Grand Total = 787.46 + 55.12 = 842.58

36. คาไฟปจจุบัน
• จงหาคา Ft ของเดือน กันยายน 2556
• การบาน
– นําคา F ที่หาไดคิดคาไฟของเดือนกันยายนไปหาคาไฟที่ตองจายของบาน
อยูอาศัยที่ใชไฟทั้งหมด 321 หนวย