1. Co z tą socjologią?
Metodologia nauk społecznych
2. Socjologio, jesteś…
• Młoda
• Pozbawiona poczucia
własnej wartości
• Przemądrzała
• Niezdecydowana, czym
się chce zajmować
• Zagubiona w
poszukiwaniu zasad
swojego działania
• Zagubiona w tłumie
podobnych
• LekcewaŜona przez
otoczenie
• Mało przydatna, a w
dodatku posądzana o
róŜne złe rzeczy
3. Pytania, problemy
• Czym się róŜni wiedza socjologiczna
od wiedzy potocznej?
• Czy socjologia jako dyscyplina
naukowa posiada przedmiot swoich
badań?
• Dlaczego socjologia narodziła się tak
późno?
• Jakie są najwaŜniejsze wyzwania
socjologii jako nauki?
4. Kłopoty z zakresem i przedmiotem, czyli
czym wy się w gruncie rzeczy zajmujecie?
Antynaturalizm – świat
dzieli się na rzeczywistość
materialną oraz
przedmiotami, zdarzeniami
i sytuacjami uwikłanymi w
jakiś sposób w przeŜycia
psychiczne,
wartościowania,
wyobraŜenia, dąŜenia.
6. Wilhelm Christian Ludwig
Dilthey (1833-1911)
Nauki przyrodnicze – zajmują
się rzeczywistością fizykalną i
dąŜą do poznania i
wyjaśnienia
Nauki humanistyczne –
zajmują się rzeczywistością
pozamaterialną i dąŜą do
rozumienia
7. Heinrich Rickert (1863-1936)
• Socjologia jest
nauką
nomotetyczną –
formułuje prawa
ogólne
• Historia jest nauką
idiograficzną –
opisuje konkretne
zjawiska pod kątem
ich szczegółowości
8. Kryterium instytucjonalne,
socjologia to:
• to, co robią socjologowie
• to, co zostało napisane w książkach,
mających w swoim tytule
„socjologia”
• to, co wykłada się z katedr socjologii
w różnych miejscach świata
9. Kiedy powstaje nowa nauka,
czyli skąd wy się wzięliście?
• Kiedy odkrywamy nowe,
dotąd nie znane zjawiska,
przedmioty czy
prawidłowości
• Kiedy odkrywamy nowe
metody analizy zjawisk i
prawidłowości znanych
uprzednio
13. Podwójna metryka
Okres
przednaukowy
obejmuje prapoczątki i
formowanie się socjologii
aŜ do uzyskania statusu
dyscypliny naukowej
Okres naukowy
REFLEKSJA FILOZOFICZNA
POZNANIE ARTYSTYCZNE
WIEDZA POTOCZNA
obejmuje rozwój
socjologii, jej
instytucjonalizację i
specjalizację
14. Wiedza potoczna
Przejawia się w:
• Przysłowiach • Wiedza potoczna jest
• Przypowieściach zbiorem spostrzeŜeń
• Mądrościach ludowych przypadkowych i
• Porzekadłach osobistych
• Mitach ludowych • Mądrość potoczna jest
fragmentaryczna i
niespójna
• Wiedza zdroworozsądkowa
ma często pochopny
charakter
15. Przysłowia
• Jeżeli pierwszy lepszy człowiek traktuje cię
jak konia, nie zwracaj na niego uwagi. Jeżeli
drugi człowiek traktuje cię jak konia,
poważnie się zastanów. Jeżeli trzeci
człowiek traktuje cię jak konia, postaraj się
o siodło
• Gdy wypuszczasz strzałę prawdy, umocz jej
grot w miodzie
• Świat utrzymuje się w równowadze
czterema rzeczami: nauką mędrca,
sprawiedliwością silnego, męstwem
walecznego i modlitwą cnotliwego.
20. Refleksja filozoficzna
Filozoficzna refleksja o
społeczeństwie rozwijała się
głównie w ramach filozofii
moralnej. Jest najbliŜsza
socjologii, poniewaŜ:
• Za cel stawia sobie dotarcie do
prawdy
• Jest uprawiana profesjonalnie
• Przekracza ramy indywidualnych
doświadczeń
• Przywiązuje wagę do
uzasadniania
22. Dlaczego socjologia narodziła
się tak późno?
• Trudność dokładnego określenia i złożoność
przedmiotu badań socjologii
• Powolny rozwój metodologii nauk
społecznych
• Brak ogólnie zaakceptowanej definicji
społeczeństwa i innych centralnych dla tej
nauki kategorii pojęciowych
23. Pozytywizm jako
epoka triumfu
nauki spowodował
potrzebę
stworzenia
nowoczesnej,
empirycznej i
systematycznej
nauki o
społeczeństwie.
24. Socjologia jako nauka, wyróŜniała
się po względem:
Sposobu zdobywania
wiedzy:
- systematyczność
- empiryczność
- uzasadnienie
- uogólnianie
- neutralność
25. Socjologia jako nauka, wyróŜniała
się po względem:
Charakteru pojęć
socjologicznych
- unikanie
wieloznaczności
- operacjonalizacja
- język zmiennych
- ustalanie zaleŜności
przyczynowo-skutkowych
26. Socjologia jako nauka, wyróŜniała
się po względem:
Starała się odpowiadać
na pytania o to:
- Jak jest naprawdę?
- Dlaczego jest tak
właśnie?
- Jak będzie?
- Co robić, aby zmienić
społeczeństwo?
27. „Te cechy naukowej socjologii (…)
zachowały aktualność do dziś.
Wyznaczają sposoby postępowania i
cele, jakie stawiają sobie także
współcześni socjologowie”
28. „Zagadki” Piotra Sztompki
problem refleksyjności
Na czym polega wpływ
wiedzy socjologicznej
na społeczeństwo?
29. „Zagadki” Piotra Sztompki
problem historyzmu
W jakim stopniu nasza
przeszłość wpływa na nasze
obecne zachowania?