лекц5
- 1. Байгалийн бордоо ашиглан хүлэмжинд
нарийн ногоо тарих
•Лекц5
Хичээлийн агуулга
•Хүлэмжний тухайд
•Хүлэмжний хөрс
•Хүлэмжинд тарих хүнсний ногоо
- 2. Хүлэмжний тухайд
Хүлэмжийг хэлбэр хийцийн хувьд майхан, бас бөмбөгөр дээвэр
бүхий босоо ханатай, дугуй хэлбэртэй, барилгын
хана, мөргөцөг ашиглаж хийсэн газар ухаж барьсан гэж ангилж
болно.
Эдгээр төрлийн аль нь ч манай орны нөхцөлд тохиромжтой
бөгөөд хүлэмж нэг бүр өглөөнөөс орой хүртэл нар тусч байх
бололцоотой, гэрэл дулаан нэвтэрч, харин дулаанаа бага алддаг
байх шаардлагатай.
Нар сайн тусч байхын тулд хүлэмж нь ойр орчмын
барилга, модны сүүдэрт орохооргүй, өөрөөр хэлбэл түүний
гадаргууд нар аль болохоор их талбайд тусч байхаар
байрлуулах нь чухал.
Жилийн улирлын байдлаас хамаарч нарны тусгалын өнцөг
байнга өөрчлөгдөж байдаг.
- 3. Хүлэмж байрихад анхаарах зүйлс
Өвлийн нар хүлэмжийн зөвхөн нэг талд тусдаг бол зуны
улиралд хүлэмжийн хананаас гадна дээвэр дээр удаан
хугацаагаар дулаанаа өгдөг.
Манай орны нөхцөлд нэмэлт дулаалгагүйгээр хүлэмжийг
өвлийн улиралд ашиглах боломжгүй
Харин 3-р сараас эхлэн төрөл бүрийн ногооны үрслэгээ
бэлтгэхэд ашиглаж болно
дотор талын зай их, хана өндөртэй холбогдон шөнөдөө хүйтэн
байна.
Хүлэмжийн уртын дагуу салхины урсгалын чиглэл байхаар
байрлуулах хэрэгтэй байдаг.
Хэрэв салхины урсгалын чиглэл урт хана руу хандаж байвал
хүлэмж дулаан алдах, салхинд хальсан бүтээлэг нь амархан
урагддаг муу талтай.
Хүлэмжийг аль болох хуурай, хэрэв нэмэлт дулаан өгөх бол эх
үүсвэрийн байрлалтай ойр, газар доорхи хоолой хөлдөхөөргүй
байлгах хэрэгтэй.
- 6. Хүлэмжний хөрс бэлтгэх
Хүлэмжийн хөрсийг бэлтгэхдээ бүх хөрсийг нь аваад хайрга асгаж түүн дээрээ хар бууц
, элс зэргийг тохируулан хольж бэлдсэн хөрсөө хийх ѐстой
Шаварлаг хөрс бол элсийг нь арай их хийх гэх мэт, Харин хайрга хамгийн доор хийдэг
учир нь илүүдэл ус нь шүүгдэх үүрэгтэй,
Хог ургамлыг хянахад улаан буудайн ээлжит тариалалт маш их болдог.
Ургамал тариахаас өмнө хөрсөнд намаг үүсгэх нь хогийн ургамлаас хөрсийг хамгаалж
байдаг.
Энэ нь уугуул микро органзмийн үйл ажиллагааг идвэхжүүлэх үүрэгтэй.
Шим тэжээл сайтай, хог ургамалгүй сайтар боловсруулсан хөнгөн, элсэнцэр бүтэцтэй
хөрсөнд тариалахад тохиромжтой.
Урьд жилд нь байцаа, сонгино, сармис, өргөс хэмх зэргийг тариалж байсан хөрсөнд тарьж
бас болно.
Харин урьд жил нь үндэс үрт ургамал ургуулсан талбайд тарьж болохгүй.
Шар лууван тариалах намар 25-27 см гүн хагалж бордойно.
Хавар хөрс гэссэн үед 1-2 удаа борнойдож тарихын өмнө 18-20 см гүн хагалж бордойдоод
булна.
Талбайг хаврын хагалгааны өмнө 1 га-д шүвтрийн шүү 1.5-3 ц, суперфосфат 0.5-1 ц, тус
тус орохоор бодож бордоно.
Шантане, нантская-4 сортуудыг тариалж болно.
- 8. Ургалт
Тодорхойгүй ургалттай ургамлын хувьд ургамлын ба үржихүйн
өсөлт зэрэг явагддаг.
Ургамлын өсөлт ба үр жимс гаралтыг эргэлдэх үйл явцын
хүрээнд ургамлын өөрийн давтан үйлдэх чадварыг дэмжих
байдлаар хийх нь чухал.
Тодорхойгүй ургалттай ургамал гэдэг нь дасан зохицох чадвар
муутай тэсвэр муутай ургамлууд байна.
Олон наст жимсний мод хүртэл ургамлын ба үр
жимслэлтийн, өсөлтийн гэсэн үе шатыг дамждаг ба нэг наст
ургамлын адил жилийн дотор шилжилтийн үеийг дамжина.
Цэцэг бүрэн дэлгэрсний дараа кали, кальцийн эх үүсвэрийг
жимсэн дэх нүүрстөрөгчийн хуримтлалыг эрчимжүүлэх
зорилгоор хэрэглэнэ.
Ургамлын исэглэн шүүс навчинд нь цацах нь макро
организмуудыг хамгаалаж өвчлөлтэй тэмцэх чадварыг
дээшлүүлэхэд тустай
- 9. Хүнсний ногоо тарих арга
Шар лууванг үрээр нь 4 дүгээр сарын эцэс 5р сарын эхээр хөрсний
бүтцийг харгалзан 1.5-3 см гүнд булна.
1 га-д 3-6 кг үр орно. Үрийг гараар юмуу СОН*-2.8 А үрлэгчээр
тарина. Шар луувангийн үрийг мөр хооронд 10-12 см, тууз
хооронд 60-70 см зайтайгаар 2 мөрөөр туузлан тарьж усална.
Тарьсны дараа 3-4 хоногийн зайтайгаар бага нормоор дахин дахин
усалж хөрсний өнгөн хэсгийг хатаж өрөмтүүлэхгүй байж байлгаж
чадвал 12-18 хоногт бүрэн соѐолно.
Ургалтын хугацаанд нийт 4-8 удаа усална.
Шар луувангийн үр удаан соѐолох тул хог ургамалд их нэрвэгддэг
учир хөрсийг сайтар сийрүүлж хог ургамлыг 4-6 удаа устгана.
Шар лууванг 2-3 хос жинхэнэ навч үүсэх үед нь УВАН-2.5-3.5
кг/га нормоор бодож шүршин хог ургамлыг устгаж болно.
Үндэс үр үүсэж үр томрох үед шүвтрийн шүү 1.0 ц, га тутамд
орохоор бодож 2 удаа нэмэлт бордоо өгнө.
