Workshop gegeven door prof. dr. Aukje Nauta tijdens het Congres Over Het Nieuwe Werken 2011 van Kluwer. Zie voor meer informatie Overhetnieuwewerken.nl.

1. De uitdagingen van
nieuwe arbeidsrelaties
Aukje Nauta

2. Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt
• Steeds meer zzp‟ers
• 722.000 in Q1 2011, ofwel 10% van de
beroepsbevolking
• Een kwart „outsiders‟ wil/kan niet werken
• Onvaste vaste banen
• 40% vervuld door wns met MBO of lager
• Vergrijzing en ontgroening
• Grijze druk van 2:1 in 2040
• Het Nieuwe Werken
• Bricks, bytes, & behavior
2

4. Volwaardige arbeidsrelaties
Volwaardig Onvolwaardig
• Open • Gesloten
• Gelijkwaardig • Ongelijkwaardig
• Sociaal & zakelijk • Strikt zakelijk
• Vergroten van de • Verdelen van de
koek koek

5. Arbeidsrelaties zijn psychologische contracten
(Rousseau, 1995; Nauta, in druk, juni 2011)
Ontwikkeling
Zelf-
Carrière
ontplooiing
Transactioneel Relationeel
Werken om
Loyaliteit
te leven
Prestaties

6. Psychologische contracten zijn dynamisch
(Schalk & Roe, 2007)
Werknemerprestatie Werkgeverprestatie
negatief positief negatief positief
tolerantielimiet tolerantielimiet
tijd
lagere hogere lagere hogere
acceptatie- acceptatie- acceptatie- acceptatie-
limiet limiet limiet limiet
Voorbeeld van balanceren, herzien en verlaten van het psychologisch contract

7. Vraag
Welke afspraak
ter vervulling van uw „psychologisch contract‟
zou u met uw „baas‟ willen maken?
Beste baas, ik spreek graag met je af dat…
wat goed is voor mij omdat…
en wat goed is voor het team omdat…
7

8. Maatwerk / i-deals
(Rousseau, 2005; Nauta ea, 2007)
I-deals:
• Zijn individueel
„uitonderhandeld‟
• Verschillen van afspraken van
collega‟s
• Zijn win-win-win
• Variëren van 1 aspect tot de
complete arbeidsrelatie
8

9. 9

10. Voorbeelden van maatwerk
Thema Voorbeelden
Ontwikkeling Elke vrijdag een master-opleiding volgen
Werkinhoud Onderwijstijd verruilen voor ontwikkelen nieuwe lesmethode
Tijd Elke donderdag 2 uur eerder naar huis, uren op andere
dagen inhalen
Geld Bonus vanwege uitzonderlijke prestatie
10

11. Dit is geen maatwerk / i-deal
“Over die 100 euro
salarisverhoging die ik
geheim moest houden –
Ik ontdekte net dat alle
anderen 200 euro
kregen!”
11

12. I-deals versus schimmige deals
(Rousseau, 2005)
I-deals Voorkeurs- Ongeoorloofd
behandeling gedrag
Proces Onderhandelen Voortrekkerij Frauderen
Grondslag Waarde Relatie met Regels
werknemer baas overtreden
voor
organisatie
Betrokkenen Werknemer & Werknemer & Werknemer
organisatie leidinggevende
12

13. Voor- en nadelen maatwerk / i-deals
Voordelen Nadelen
Engagement! Ongelijkheid ondermijnt consistentie
#HNW! Gedoe
Levert nieuwe HR-praktijken op Tast fundament aan van
„Gebouw van Arbeidsverhoudingen‟
Rousseau (2001): ‘This tension between consistency and
flexibility is not a problem to solve but a fact to be managed’
13

14. Kenmerken van arbeidsrelaties
(Rousseau, 2001)
Maatwerk
Maatwerk
Gebaseerd op
positie
Gebaseerd op
positie
Gestandaardiseerd
Gestandaardiseerd
14

15. 15

16. Het gebouw van arbeidsverhoudingen
Vormen van overleg Uitkomsten
4e verdieping Europese sociale dialoog tussen sociale- EU-richtlijnen
partnerorganisaties
3e verdieping Vakbonden, werkgeversorganisaties en Wettelijke regelingen
overheid overleggen in Stichting vd Arbeid, Centrale akkoorden
SER, voor- en najaarsoverleg Adviezen
2e verdieping Sectoren en ondernemingen, vakbonden en CAO’s
werkgeversorganisaties maken CAO’s
1e verdieping Directie, HR en OR maken HR-beleid HRM
Begane grond Medewerker en leidinggevende voeren een I-deals
creatieve dialoog
1
6

17. 17