1. Шөлтэй хоол хийх технологи

2. • Төрөл бүрийн шөл нь àìèí äýì, ýðäýñ
äàâñ, îðãàíèê õ¿чил, хандат бодисоор
áàÿëàã байх тул хүний õîîëлох
сонирхлыг нэмэгдүүлж õîîë
áîëîâñðóóëàõ áóëчèðõàéíóóäûí ¿éë
àæèëëàãààã ñýðãýýí ýðчèìæ¿¿ëäýã.
"VEG" Education Center:
www.veg.mn

3. غëòýé хоолны ангилал
غëòýé õîîëûã олгох температураар нь:
• Хàëóóí шөл (75-800Ñ )
• Х¿éòýí шөл (7-140С )
Шºëòýé õîîëûã бýëòãýõ àðãààр нь:
• Íàéðóóëñàí шөл
• Зóòàí шөл
• Тóíãàëàã шөл
гýхчилэн àíãèëíà.
"VEG" Education Center:
www.veg.mn

4. • Õ¿éòýí øºëèéã халууны улиралд хэрэглэх ба
òàëõíû êâàñ, õºðãºñºí íîãîî, мөөг, жимсний
øºë, шар буурцгийн сүү, èñãýëýí ñ¿¿í
á¿òýýãäýõ¿¿í (тараг, хоормог г.м.)-ээр áýëòãýнэ.
• Ýäãýýð øºëºíä îðîõ òºìñ, ¿íäýñ ¿ðò íîãîî,
áîëîí áóñàä õ¿íñíèé ò¿¿õèé ýäèéã óðüäчèëàí
чàíàæ áîëãîñíû äàðàà æèæèã øîî äºðâºëæèí
þìóó ñàâõàí õýëáýðòýéãýýð, ñîíãèíûã íàðèéõàí
õÿðæ õºøèãëºíº.
• Õ¿éòýí øºëíèé õàчèðò чàíàñàí áóäàà, ãîéìîí,
ýðäýíý øèø, шар буурцаг дагалдуулна.
Хүйтэн шөл
"VEG" Education Center:
www.veg.mn

5. Õàëóóí øºëòýé õîîë
Íàéðóóëñàí øºëòýé õîîëíû íýð òºðºë,
áýëòãýõ îíöëîã
• Х¿ðýí ìàíæèíãèéí øºë; áàéöààòàé øºë;
äàâñàëñàí ºðãºñò õýìõòýé øºë; òºìñ
íîãîîòîé øºë; áóäàà, øîø, ãîéìîíòîé
øºë; ñîëÿíêà çýðýã îðíî
• Ýäãýýð òºðëèéí õîîëóóä íü áýëòãýõ
àðãà, æîð, íîãîîíû õýðчèëòийн
õýëáýðээрээ ÿëãààòàé.
"VEG" Education Center:
www.veg.mn

6. Çóòàí øºë íü õ¿íèé áèåä õÿëáàð øèíãýäýã óчèð
эмчилгээ ñóâèëëûí áîëîí õ¿¿õäèéí õîîëíû
çîðèóëàëòààð ºðãºí õýðýãëýãääýã.
• Çóòàí øºëèéã õ¿íñíèé íîãîî, áóäàà, øîø çýðýã
á¿òýýãäýõ¿¿íèéã îðîëöóóëàí òºðºë á¿ðèéí øºë, ñ¿¿ãýýð
áýëòãýíý.
• Çóòàí øºëºíä îðîõ á¿òýýãäýõ¿¿íèéã чàíàж, æèãíýñíèé
äàðàà íóõàæ íÿöàëíà. Çóòàí øºëºíд орох á¿òýýãäýõ¿¿í
íü Ẻíã¿é íóõàãäñàí áàéõààñ ãàäíà ñàâíû ¸ðîîëä
òóíàрч ÿëãàðàõã¿é, øºëºí人 æèãä тарж, сайн íàéðсан
áàéна.
Зутан шөл
"VEG" Education Center:
www.veg.mn

7. • Òºìñ, íîãîî /íîãîîí âàíäóé, óóòàò øîø,
áîëîâñðóóëñàí ýðäýíý øèø, øàð ëóóâàí,
цагаан ëóóâàí, õóëóó, øàð ìàíæèí, øèíý ºðãºñò
õýìõ, Ẻðºíõèé áàéöàà, öýöýãò áàéöàà,
áàéöàà, áóóöàé, øàíöàé, óëààí ëîîëü/
• Øîø /шар буурцаг, âàíäóé, öàãààí øîø, ñýâýã
çàðàì/
• ̺ºã /öàãààí, øàìïèíüîí/
Çóòàí øºë хийх түүхий эд
Зутан шөл
"VEG" Education Center:
www.veg.mn

8. • Ãóðèëàí áóþó áóäààíû çóòàí øºëíººñ áóñàä
øºëèéã öàãààí ñ¿ìñýýð ºòãºð¿¿ëæ áîëíî.
• Çóòàí øºëíèé àìò, чàíàð, òýæýýëëýã áàéäëûã
ñàéæðóóëàõ çîðèëãîîð öºöãèéí òîñ, 纺õèé,
õàëóóí ñ¿¿ çýðãèéã íýìж болно.
• Çàðèì çóòàí øºëºíä õàчèð õèéæ îëãîõ áà
õàéðñàí òàëõ äàãóóëæ болно.
Зутан шөл
"VEG" Education Center:
www.veg.mn

9. Шөл бэлтгэхэд анхаарах зүйлс
• Шөлийг нам гал дээр удаан болгоход илүү амттай
болох учир зузаан ёроолтой, тагтай сав, тогоо
(вааран, ширмэн г.м.) хэрэглэнэ.
• Шөлөнд орох түүхий эдүүд нь цэвэр, шинэхэн байх
ёстой.
• Шөлний шингэн ба хачрын (бүхэл) хэсгийн харьцаа
шөлний амт, чанарт нөлөөлнө. Шөл нь ихэвчлэн
хачрын бүрэлдэхүүнээр нэрлэгддэг (байцаатай шөл,
гоймонтой шөл, банштай шөл г.м.).
• Шөлний шингэн хэсгийг төрөл бүрийн хүнсний
ногоо, шош буурцаг, мөөг, далайн байцаа зэргээр
бэлтгэнэ.
"VEG" Education Center:
www.veg.mn

10. Шөл бэлтгэхэд анхаарах зүйлс
• غëèéã 纺ëºí ãàë дээр тагтай ñàâанд чанаж
болгоно.
• غë áóöàëìàãö ãàëûã 850Ñ орчим болгож
бууруулна. Хэт хүчтэй галаар буцалгахад
шºëний бүхэл хэсгүүд бяцарч øºëºíä óóñна.
• Шош, буурцгийн шºë бэлтгэх ÿâöàä ãàäàðãóуд
нь үүссэн хөөсийг хамж зайлуулна. Хөөс нь
шөлний өнгийг булингартуулдаг.
"VEG" Education Center:
www.veg.mn

11. Шөл бэлтгэхэд анхаарах зүйлс
1. Шөлний хачирт орох түүхий эдийг
шөлний онцлогт тохируулж жигд
хэрчих нь хоолны өнгө үзэмжийг
дээшлүүлж, амтыг сайжруулна.
2. Шөлний хачирт орох түүхий эдүүдийг
ижил хугацаанд зэрэг болгохын тулд
тэдгээрийг болох хугацаанаас нь
хамааруулан шөлөнд дараалуулан
хийвэл зохино.
"VEG" Education Center:
www.veg.mn

12. Шөлтэй хоол амтлах
1. غëийг шар лууван, амтат чèíæ¿¿, ëàâðûí
íàâч, ÿíøóé, гоньд, цоохор майлз, цагаан
гаа, сармис, сонгино, хар болон цагаан
перец, шар буурцгийн болон мөөгний сүүмс
çýðгээр амталж болно.
2. Шөлний онцлогоос хамаарч зарим шөлийг
гурил, цардуул болон гурил-цөцгийн тос,
гурил-цөцгийн тос-сүү зэргээр өтгөрүүлэн
амталж болно.
3. Шөл өтгөрүүлэх гурилыг тостой болон
тосгүйгээр хуурч бүлээн шөлөөр бөөнгүй
болтол хутгаад шөлөнд нэмнэ.
"VEG" Education Center:
www.veg.mn

13. Шөлтэй хоол амтлах
3. Шөлний давсыг шөлний хачирт орсон
түүхий эдүүд болж эхлэх агшинд хийвэл
тохиромжтой. Түүхий эд хатуу байхад эрт
хийвэл тэдгээрийн болц удааширч, удаан
чанагдаж хоолыг хэт шорвог гашуун
болгодог. Харин хэтэрхий оройтуулж хийвэл
шингэн хэсэг нь давсархаг, хачир хэсэг нь
сул амттай болно.
4. Давсаар амталсны дараа шөл бараг бэлэн
болох үед галыг зөөллөн 3-7 минут орчим
нам гал дээр байлгаж гүйцэд болгоно.
"VEG" Education Center:
www.veg.mn

14. Шөлтэй хоол амтлах
5. Шөл бэлэн болсны дараа гал дээрээс яаран
авахгүйгээр хэсэг хугацаанд таглаатай
хөдөлгөөнгүй байлгаж хандруулна. Энэ
хугацаанд давс, амтлагч нь шөлний бүхэл
хэсэг рүү гүйцэд шингэж тааламжтай сайхан
амт, үнэр бүрэлдэнэ.
6. Шөлийг хэрэглэх хэмжээндээ тохируулан
бэлтгэвэл зохино. Шөлийг дахин халаахад
амт чанар нь эрс мууддаг. Тиймээс шөлийг
хэрэглэхийн өмнөхөн бэлтгэх хэрэгтэй.
"VEG" Education Center:
www.veg.mn

15. • Èõýíõ øºëòýé õîîëны ногоог урт
íàðèéí, çàðèìûã íü õàâòãàé, øîî
äºðâºëæèí, ñàâõàíààð õýð÷èõ áà áóñàä
á¿òýýãäýõ¿¿íий õýëáýðòýé çîõèöуулна.
• Òóõàéëáàë: Áóäààòàé øºëíèé íîãîîã
øîî äºðâºëæèí, ãóðèëòàé øºëíèéõèéã
ñàâõàí õýëáýðýýð õýð÷èõ æèøýýòýé.
Шөлтэй хоолны ногооны хэрчилт
"VEG" Education Center:
www.veg.mn

16. • Мººãíèé, íîãîîíû øºëººð áýëòãýæ
áîëíî.
• Õ¿ðýí ìàíæèíãèéí øºëíèé ¿íäñýí
ò¿¿õèé ýä íü õ¿ðýí ìàíæèí, óëààí
ëîîëèéí íóõàø þì.
• Õ¿ðýí ìàíæèíãèéí øºëийг олон янзаар
áýëòãýæ áîëîõ áà òýäãýýð íü õèéõ òåõíîëîãè,
îðöîä áàéãàà ò¿¿õèé ýä, àìò áîëîí ãàäààä
áàéäëààðàà ялгагдана.
Õ¿ðýí ìàíæèíòàé øºë:
"VEG" Education Center:
www.veg.mn

17. • Øàð ëóóâàí, ñîíãèíî, ÿíùóé, íàðèéí íîãîîã
á¿õ òºðëèéí õ¿ðýí ìàíæèíãèéí øºëºíä õèéíý.
• Õ¿ðýí ìàíæèíòàé øºëийг òºìñ, áàéöàà,
àìòàò чèíæ¿¿, øîø, буурцаг, õàð чàâãà,
캺ã, чàíàñàí ãóðèë зэрэгтэй бэлтгэж
болох бөгөөд òàâàãëàõäàà øàðñàí ä¿ï¿,
áîëãîсон ãëуòèí зэргийг нэмээд äýýð íü
öºöãèé дусааж, ÿíøóé цацаж олгоно.
Õ¿ðýí ìàíæèíòàé øºë:
"VEG" Education Center:
www.veg.mn

18. • Õîîëûã áýëòãýõäýý áóöàëæ áàéãàà øºë ð¿¿
óðò íàðèéí ýñâýë øîî äºðâºëæèí õýðчñýí
áàéöààã õèéæ äóòóó áîëãîîä æèãíýñýí õ¿ðýí
ìàíæèí, öàãààí ìàíæèí, õóóðñàí øàð ëóóâàí,
ñîíãèíî íýìæ 10-15 ìèíóò чàíàñíû äàðàà
øºëºíä àìòëàãч, õóóðñàí ãóðèëûí çóòàí, äàâñ,
ýëñýí чèõýð íýìæ, íîãîîã áîëòîë íü чàíàíà.
• Äàâñàëñàí áàéöààã õ¿ðýí ìàíæèíòàé íýã çýðýã
õèéæ чàíàíà.
•
Õ¿ðýí ìàíæèíòàé øºë:
"VEG" Education Center:
www.veg.mn

19. • غëèéã òºìñòýé áýëòãýõäýý ò¿¿íèéã чàíàæ ,
õàãàñ áîëãîîä äýýð íü æèãíýñýí õ¿ðýí ìàíæèíã
íýìíý.Õýðýâ òºìñèéã æèãíýñýí õ¿ðýí
ìàíæèíòàé íýã çýðýã áóþó ñ¿¿ëä íü õèéæ
чàíàâàë òºìñíèé áîëîëò óäààøèðíà.
• Òàâãàíä íèìãýí õàâòãàé øàðñàí ä¿ï¿ õèéæ,
äýýð íü õàëóóí øºë, 纺õèé íýìæ, õýðчñýí
íîãîîí ãîíüä, ÿíùóé öàöàæ îëãîíî.
Õ¿ðýí ìàíæèíòàé øºë:
"VEG" Education Center:
www.veg.mn

20. Ýíý øºëèéã малын ñ¿¿ ýñâýë шар буурцгийн
сүү, õÿðìààð áýëòãýõ áà õàчèðò áóäàà,
ãîéìîí, íîãîî дагалдуулна.
Áóöàëæ áàéãàà ñ¿¿íä óãààæ öýâýðëýñýí
áóäàà, ãîéìîí, õýðчñýí íîãîî õèéæ, áîëòîë íü
чàíàõ áà áýëýí áîëîõîîñ ºìíº äàâñ, ýëñýí
чèõðèéã õèéíý.
• Ñ¿¿òýé áóäàà, ãîéìîí, íîãîîã áýëòãýõäýý
òýäãýýðèéí òºð뺺ñ õàìààðч ãîéìîí áóþó
íîãîîã 10-40 ìèíóò, õ¿¿õäèéí áóäààíààñ
áóñàä òºðëèéí áóäààã 10-30 ìèíóò чàíàæ
áîëãîäîã.
Сүүн шөл
"VEG" Education Center:
www.veg.mn

21. • Ñ¿¿н øºëèéã öºöãèéí òîñîîð àìòалж
олгоно. غëºíä îðîõ áóäàà, íîãîîã
жижиглэж, нухсан áàéâàë хурдан áîëíî.
• Ñ¿¿òýé ãîéìîí íü õàäãàëàõàä àìàðõàí
ºòãºðäºã óчðààñ áàãà õýìæýýãýýð
áýëòãýõ áà òýäãýýðèéã áîðëóóëàõ
õóãàöàà 30-40 ìèíóòààñ èõã¿é áàéíà.
Сүүн шөл
"VEG" Education Center:
www.veg.mn

22. Амтлаг шөл
• Àìòëàã øºëийг øèíý áîëîí õàòààñàí,
ëààçàëñàí æèìñ, æèìñãýíýýð áýëòãýíý.
• Àìòàò øºëèéã õàâàð, çóíû óëèðàëä
õ¿éòíýýð, íàìàð ºâëèéí óëèðàëä
õàëóóíаар îëãîæ áîëíî.
"VEG" Education Center:
www.veg.mn

23. • Øèíý æèìñ, æèìñãýíèéã òîì, æèæãýýð íü ÿëãàæ
óãààíà. Àëèì, ëèéðíèé õàëüñ, ¿ðèéг íü àâààä,
íèìãýí õàâòãàé þìóó øîî äºðâºëæèí õýðчèíý.
• Õàòààñàí æèìñ, æèìñãýíèéã ÿëãàæ öýâýðëýýä,
óãààæ äýâòýýíý.
• Бэлтгэсэн жимсийг х¿éòýí óñàíä áóöàëãààä,
óñàар шингэлсэн öàðäóóë нэмж үргэлжлүүлэн
áóöàëãàíà.
Амтлаг шөл
"VEG" Education Center:
www.veg.mn

24. • Бýðñ¿¿ò æèìñíèé (мандарин) õàëüñ, íèìáýã
(лемон) çýðãýýð àìòàëæ áîëîõ áа óñàí ¿çìèéí
ø¿¿ñийг õºðãºñºí øºëºíä õèéõýä àìò íü ãîéä
ñàéõàí áîëäîã.
• Õ¿íñíèé ¿éëäâýðèéí õàãàñ áîëîâñðóóëñàí
á¿òýýãäýõ¿¿í áîëîõ æèìñíèé øºë, ëààçàëñàí
àëèì, æèìñèéã áóöëàìãàé óñàíä õèéæ,
áóöàëòàë íü õàëààãààä óñàíä óóñãàñàí
öàðäóóëûã íýìæ, äàõèí áóöàëòàë íü õàëààãààä
õºðãºíº.
Амтлаг шөл
"VEG" Education Center:
www.veg.mn