Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας 5ο Δ.Σ.Χολαργού - 2010 2011

1. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΔΙΑΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΥΤΟΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΜΑΘΗΤΩΝ
5ο Δ.Σ.Χολαργού 2010-11
Υπευθ. προγράμματος: Κατσιφή Σπυριδούλα
Συμμετοχή: όλες οι τάξεις του σχολείου
Α1: Ανδριτσάκη Νικολέτα
Α2: Κατσιφή Σπυριδούλα
Β: Μόσχου Εριφύλλη
Γ1: Νικάκη Παρασκευή
Γ2: Ξενιώτη Κωνσταντίνα
Δ: Ξένου Αγγελική
Ε: Τσιβούλας Αντώνης
ΣΤ: Νικολόπουλος Νίκος
Ολοήμερο: Μίτσης Παναγιώτης
Δημιουργία παρουσίασης: Μίτσης Παναγιώτης

2. ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ
Αναφέρθηκαν περισσότερες περιπτώσεις εκφοβισμού
Σταθερή βελτίωση στη συμπεριφορά των περισσότερων μαθητών που παρακολούθησαν τα
προγράμματα των γονέων
Επιδείνωση της συμπεριφοράς κάποιων μαθητών που αρνήθηκαν να συμμετέχουν

3. ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΩΣΤΗ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
-ΚΟΙΝΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
-ΚΑΝΟΝΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΜΕ ΚΑΡΤΕΣ
-ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΤΟΥ ΠΕΤΥΧΗΜΕΝΟΥ ΠΕΡΥΣΙΝΟΥ ΘΕΣΜΟΥ
«ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΤΗΣ - «ΔΙ/ΑΜΙΛΗΤΟΣ»
-ΚΟΙΝΑ ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΤΑΞΗ

4. ΚΟΙΝΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Ελέγχουμε αν οι μαθητές που μας δημιουργούν προβλήματα (το 50% των μαθητών) έχουν μαθησιακές δυσκολίες, υπερκινητικότητα, διάχυτες αναπτυξιακές
διαταραχές ή άγχος (επιλεκτική αλαλία, κοιλόπονοι).
Πολλές φορές υπάρχει συνοσυρότητα στα ανωτέρω παιδιά.
Τα βάζουμε να κάθονται στα μπροστινά θρανία έτσι ώστε να μην διασπάται η προσοχή τους.
Αγγίζουμε τους υπερκινητικούς για εκτόνωση της ενέργειάς τους
Τους στέλνουμε για «δουλειές»
Φροντίζουμε ώστε η εργασία στην τάξη να είναι ρουτίνα.
Προετοιμάζουμε τα παιδιά για τις ενδεχόμενες αλλαγές στο πρόγραμμα
Όταν αναφέρουμε δύσκολες λέξεις, λέμε και τα συνώνυμά τους
Επιβαλλόμαστε με την σιωπή και σιωπηλό χτύπημα (θέλει περισσότερο χρόνο από τη φωνή αλλά…)
Ορίζουμε συγκεκριμένα σημεία στην τάξη για να «μεταδώσουμε» αυτό που θέλουμε
Επειδή τα συναισθήματα είναι μεταδοτικά, δημιουργούμε θετικό κλίμα στην τάξη (με χιούμορ…) γιατί μόνο τότε ο εγκέφαλος μαθαίνει
Έχουμε ένα δομημένο σχέδιο εργασίας κάθε μέρα, ώστε να μη δημιουργείται κενό
Έχουμε πάντα έτοιμη επιπλέον δουλειά για τους καλούς μαθητές και εξατομικευμένη δουλειά για τους αδύναμους.
Το πρόγραμμα, όπως και οι κανόνες να είναι ανηρτημένοι στην είσοδο της τάξης
Διευκρινίζουμε ότι οι βαθμοί είναι για το συγκεκριμένη δραστηριότητα και δεν χαρακτηρίζει τις ικανότητές τους
Κρίνουμε τους μαθητές βάσει των στόχων και δεν τους συγκρίνουμε μεταξύ τους, ο καθένας έχει το δικό του ρυθμό μάθησης
Δε βάζουμε μαζί σε μια ομάδα το θύμα και τον νταή
Δίνουμε τίτλους και στα άλλα μέλη της ομάδας και όχι μόνο στον αρχηγό
Η καλύτερη σύνθεση ομάδας είναι : ένας καλός, δύο μέτριοι και ένας αδύνατος
Η σύνθεση των ομάδων δεν είναι μόνιμη, αλλά αλλάζει ανάλογα με την εργασία
Στη συζήτηση με τους μαθητές ή τους γονείς όταν λέμε κάτι θετικό δεν χρησιμοποιούμε «αλλά» γιατί αναιρεί ότι θετικό έχουμε πει.
Βοηθάμε να παιδιά να γίνουν διεκδικητικά: όταν τους μαθαίνουμε να λένε ακριβώς τι δεν τους αρέσει σε μια συμπεριφορά και πώς αισθάνονται
Στην αρχή της χρονιάς και όποτε άλλοτε υπάρξει ανάγκη φτιάχνουμε κανόνες μαζί με τους μαθητές. Η διατύπωσή τους να είναι με θετικά λόγια,
αποφεύγουμε αρνητικές εκφράσεις. Δεν φτιάχνουμε πολλούς κανόνες. Δεν γράφουμε τιμωρίες στη μη τήρηση των κανόνων. Πείθουμε να παιδιά να
δοκιμάσουν να εφαρμόσουν τους κανόνες και αξιολογούμε την εφαρμογή τους. Αν δεν τηρούνται, τους αναθεωρούμε. Δεν ξεχνάμε ότι αν δεν εφαρμόζεται
ένας κανόνας φταίμε εμείς και όχι οι μαθητές μας. Δεν διαπραγματευόμαστε τα πάντα π.χ. δεν κάνουμε κανόνα για την κλεψιά ή την πρωινή προσέλευση.
Όταν κάποιος κάνει μια ζημιά πρέπει να την πληρώσει π.χ. καταστροφή γόμας, σπάσιμο τζαμιού…
Τα προβλήματα τα λύνουμε μόνοι μας και αποφεύγουμε να στέλνουμε στο διευθυντή παιδιά με το παραμικρό. Ασυνείδητα εξομοιωνόμαστε με τους
μαθητές και απαξιώνεται ο ρόλος του διευθυντή.
Τα παιδιά δεν έχουν πρόβλημα με τον αυστηρό δάσκαλο, αλλά με τον άδικο. Προσοχή, ασυνείδητα προτιμούμε τους «καλούς».
Δεν βάζουμε μαθητές δίπλα μας
Δεν βάζουμε τα παιδιά αυταρχικά σε συγκεκριμένες θέσεις, τους δίνουμε και τη δυνατότητα επιλογής (βοηθάει και το κοινωνιόγραμμα). Καλό θα είναι οι
μαθητές να αλλάζουν θέση στην τάξη σε τακτά διαστήματα.
Αποφεύγουμε να καθόμαστε στην καρέκλα, περιφερόμαστε.
Προσπαθούμε να αναπτύσσουμε οικειότητα με τους μαθητές και να τους ρωτάμε και προσωπικά τους προβλήματα
Τους προσφωνούμε πάντα με τα μικρά τους ονόματα
Καλημερίζουμε

5. ΚΑΝΟΝΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΜΕ ΚΑΡΤΕΣ
1ο στάδιο Κατά την ίδια μέρα
Στις 2 κίτρινες κάρτες και η 3η κόκκινη ο μαθητής σε χωριστό θρανίο για τόσα λεπτά
όσα η ηλικία του.
2ο στάδιο Κατά την ίδια μέρα
Στις 2 κόκκινες κάρτες και η 3η μαύρη ο μαθητής πηγαίνει στο Διευθυντή.
3ο στάδιο Κατά τη διάρκεια της βδομάδας
Στις 2 μαύρες κάρτες και η 3η μπλε οι γονείς καλούνται από το δάσκαλο.
4ο στάδιο Κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους
Στις 2 μπλε κάρτες και η 3η μοβ οι γονείς καλούνται από το Διευθυντή και το
Δάσκαλο.
5ο στάδιο Κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους.
Στις 2 μοβ κάρτες και η 3η καφέ οι γονείς καλούνται ενώπιον του Συλλόγου
Διδασκόντων.
6ο στάδιο Κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους.
Στις 2 καφέ κάρτες και η 3η πράσινη οι γονείς καλούνται ενώπιον Συλλόγου
Διδασκόντων και Συλλόγου Γονέων

6. ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΤΗΣ - «ΔΙ/ΑΜΙΛΗΤΟΣ»
Α) ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ:
1. Να θέλει να γίνει διαμεσολαβητής
2. Να είναι εκπαιδευμένος
Β) ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ:
1. Να φοράει το σήμα του διαμεσολαβητή
2. Να σταματάει τον καβγά και να βοηθάει τους εμπλεκόμενους να βρουν λύση ΜΟΝΟΙ ΤΟΥΣ
3. Να μην ανακατεύεται σε καβγά όταν φοράει του σήμα, αλλιώς του αφαιρείται για μια
εβδομάδα
4. Να καταγράφει το περιστατικό στο βιβλίο συμβάντων ΑΜΕΡΟΛΗΠΤΑ
5. Τα σήματα να τα παίρνει το πρωί και να τα επιστρέφει στο σχόλασμα
Γ) ΓΝΩΣΕΙΣ:
1. ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΗ: «Πώς λύνουμε ένα πρόβλημα που μας δημιουργούν οι άλλοι»
Λέμε στους άλλους τι ακριβώς μας κάνουν, τι δεν θέλουμε να μας κάνουν και τι συναίσθημα
μας δημιουργούν. Π.χ. «Όταν βάζεις τα πόδια σου πάνω στις καρέκλες, εγώ είμαι
υποχρεωμένος να περνάω από πάνω τους και φοβάμαι μήπως πέσω και χτυπήσω.
2. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΘΥΜΟΥ:
Δεν καταπνίγουμε το θυμό μας, αλλά ούτε τον αφήνουμε να μας κυριεύει.
Τον αντιμετωπίζουμε όπως όλα τα προβλήματα που μας δημιουργούν οι άλλοι:
Διατηρούμε την ψυχραιμία με τεχνικές χαλάρωσης
Αν δεν μπορέσουμε να διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας τότε δε βρίζουμε δηλαδή δεν
αναφερόμαστε στο πρόσωπο του άλλου, αλλά στη συμπεριφορά του

7. 3. ΕΠΙΛΥΣΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ:
-Δε βρίζουμε τον άλλο, αλλά εστιάζουμε στο πρόβλημα.
-Λέμε τι ακριβώς θέλουμε και πώς αισθανόμαστε
- Σκεφτόμαστε και την πλευρά του άλλου, τι θέλει και πώς
αισθάνεται
-Συνεργαζόμαστε με τον άλλο έτσι ώστε να βρούμε μια κοινή λύση
-Δεν αδικούμε κανέναν, αλλά δε δεχόμαστε να μας αδικούν

9. ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΤΑΞΗ
1. ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΑΘΗΤΗ
Ονοματεπώνυμο: ______________________________________________
Χαϊδευτικό όνομα ή όνομα που σου αρέσει να σε αποκαλούν: _____________________________________
Συστήνω τον εαυτό μου συνεχίζοντας τις προτάσεις:
Το πιο ωραίο πάνω μου είναι ___________________________________
Είμαι καλύτερα όταν __________________________________________
Μια στιγμή που ήμουν πολύ χαρούμενος/η ________________________
Όταν οι άλλοι με αδικούν ______________________________________
Θυμώνω όταν κάποιος ________________________________________
Ένα πράγμα που δεν μου αρέσει είναι ____________________________
Όταν κάποιος δεν συμφωνεί μαζί μου_____________________________
Ο μεγαλύτερος μου φόβος είναι_________________________________.
Παραπονιέμαι όταν __________________________________________
Κλαίω όταν ________________________________________________
Βαριέμαι πολύ όταν __________________________________________
Όταν δεν καταλαβαίνω κάτι ____________________________________
Νοιώθω υπερήφανη/ος για τον εαυτό μου όταν _____________________
Ένα ταλέντο μου είναι _________________________________________
Νοιώθω αδύναμος/η όταν______________________________________
Μου αρέσει πάρα πολύ ______________________________________
Το αγαπημένο μου χρώμα είναι ________________________________
Το αγαπημένο μου φαγητό είναι ________________________________
Φίλοι/ες μου είναι ___________________________________________

10. ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΤΑΞΗ
2. ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΦΟΡΜΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΛΕΥΚΩΜΑΤΟΣ ΣΕ ΚΆΘΕ ΤΑΞΗ

11. Για να δείτε διαδραστικά την παρουσίαση κατεβάστε την από εδώ ή κάντε κλικ στην εικόνα ή στη διεύθυνση
https://panamitsis.files.wordpress.com/2014/07/ceb2cf81ceb5cf83-cf84ceb1-
cf83cf85cebdceb1ceb9cf83ceb8ceb7cebcceb1cf84ceb1.pps
ΣΧΕΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ
Παίζουμε με τη διαδραστική παρουσίαση για να μαντέψουμε τα συναισθήματα

12. ΣΧΕΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1α: ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ Στόχος: Aυτογνωσία
ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΧΕΔΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Γενικές πιθανές ερωτήσεις:
- Οι άνθρωποι αισθάνονται όλοι το ίδια συναισθήματα;
- Εμείς αισθανόμαστε πάντα το ίδιο; (τα συναισθήματα είναι προσωρινά)
- Πώς καταλαβαίνουμε τα συναισθήματα των άλλων (όραση- μιμητικοί νευρώνες – ενσυναίσθηση – ετοιμότητα για δράση– λογική)
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ
1. Συναίσθημα: Πώς αισθάνεσαι, τι νιώθεις;
2 Γεγονός: Γιατί, τι έγινε;
3. Ενσυναίσθηση: «είσαι λυπημένος γιατί…το ίδιο θα ένιωθα και εγώ αν ήμουν στη θέση σου»
4. Εναλλακτικές λύσεις: «τι διαφορετικό θα μπορούσες να γίνει ή να κάνεις για να μη νιώθεις έτσι;» (για να βρει μόνος του λύσεις)
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ
ΦΟΒΟΣ- ΑΓΧΟΣ
Διευκρινήσεις:
* Φόβος: προειδοποιητικό σήμα για αντίδραση σε εξωτερική απειλή που πιθανόν θα θέσει σε κίνδυνο την ψυχοσωματική μας υπόσταση. Υποχωρεί με την απομάκρυνση του ερεθίσματος
* Άγχος: προειδοποιητικό σήμα για επερχόμενο κίνδυνο, ώστε να αποτρέψει μια πραγματική ή φανταστική απειλή που μπορεί να είναι ασαφής, άγνωστη και αόριστη. Διαφορά μεταξύ φυσιολογικού, δημιουργικού άγχους και παθολογικού, παρατεταμένου (προκαλεί κοιλιακό άλγος,
επιλεκτική βωβότητα στους μαθητές…)
Πιθανές ερωτήσεις:
- Ποια πράγματα σας φοβίζουν; (υπάρχουν φόβοι κοινοί και διαφορετικοί στον καθένα)
- Πώς αντιδράτε στο φόβο; Πώς είναι το σώμα σας;
- Τι σας βοηθάει να κάνετε όταν είστε φοβισμένοι;
- Τι είναι οι φανταστικοί φόβοι και σε τι διαφέρουν από τους φανταστικούς;
- Γιατί έχετε άγχος;
- Πώς ηρεμείτε; τι κάνετε για να ηρεμήσετε;
Άσκηση: «Ο δράκος και ο φόβος»
Τους λέμε ότι στην Κίνα ο δράκος συμβολίζει τη δύναμη και την καλή τύχη και διώχνει μακριά κάθε κακό. Ζωγραφίζουν ένα δράκο και γράφουν στο σώμα του τι τους αγχώνει και τους φοβίζει
(Το αναρτούν στην τάξη ή στο δωμάτιό τους)
Άσκηση: «Πώς αντιμετώπισα τους φόβους μου»
-Γράψε, ή ανέφερε τρεις φόβους που είχες κάποτε ξεπεράσει.
-Γράψε ή κάνε µια σύντομη περιγραφή για τον τρόπο αντιμετώπισής τους: «Τι και πώς το έκανες, τι συναισθήματα είχες μετά. Είχες βοηθούς; Ακολουθούσες την ίδια τακτική κάθε φορά; Τι ήταν ίδιο και τι διαφορετικό; Τι αποτελέσματα είχες κάθε φορά;
ΘΥΜΟΣ
Ερωτήσεις:
Πότε θυμώνεις;
Πώς είναι το σώμα σου;
Τι κάνεις μετά;
Με ποιο χρώμα θα παρομοίαζες το θυμό;
Σημείωση:
Όλα τα συναισθήματα είναι αποδεκτά, αλλά όχι όλοι οι τρόποι της συμπεριφοράς που έπονται
Ασκήσεις:
1. Ζωγραφίζουν ένα χαρτόνι με ένα θυμωμένο ανθρωπάκι και ένα τρενάκι με τρία βαγόνια «ο Σταματούλης, ο Ομιλούλης, ο Εξηγούλης» και διευκρινίζουμε το ρόλο των βαγονιών:
Σταματούλης: Μετρώ ως το δέκα. Παίρνω βαθιές ανάσες και περπατώ μέχρι να ηρεμήσω.
Ομιλούλης: Λέω τι μου προκαλεί το θυμό, τι μου συμβαίνει.
Εξηγούλης: Εξηγώ πώς θα ήθελα να είχε εξελιχθεί η κατάσταση για να μη θυμώσω.
2. Ζωγραφίζουν ένα θυμωμένο πρόσωπο σε ένα μπαλόνι και το φουσκώνουν. Παρατηρούν ότι αν το φουσκώνουν συνέχεια θα σκάσει. Σκέφτονται τι να κάνουν για να μην σκάσει.
3. Θυμώνουν φανταστικά ένα – ένα όλα τα όργανα του σώματος: στόμα, μάτια χέρια, πόδια…(εδώ μπορεί να μας πουν πρώτα πώς είναι κάθε όργανο του σώματος όταν θυμώνουμε) Με το άκουσμα της μουσικής ηρεμούν σταδιακά.

13. ΤΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
(φωτοαντίγραφο για τους μαθητές)
Παρακάτω αναφέρονται κάποια συναισθήματα που πιθανόν να αισθάνεστε στην τάξη ή στο προαύλιο
του σχολείου όταν έρχεστε σε επαφή με συμμαθητές και δασκάλους.
ανασφάλεια, άγχος, φόβος,
σύγχυση, εκνευρισμός, αγανάκτηση, θυμός, οργή, επιθετικότητα,
ζήλια, μίσος, εκδίκηση,
μελαγχολία, πλήξη, στενοχώρια, λύπη, οίκτος, θλίψη, απελπισία,
αμηχανία, ντροπή, ενοχή, τύψη,
αηδία, περιφρόνηση, απογοήτευση, προδοσία,
δειλία, αδυναμία, κατωτερότητα, έλλειψη αυτοπεποίθησης, απόρριψη, μοναξιά,
χαρά, απόλαυση, αγάπη, ευτυχία,
έκπληξη, ενδιαφέρον, περιέργεια, θάρρος, συγκίνηση, λαχτάρα,
ικανοποίηση, υπερηφάνεια,
θαυμασμός, εμπιστοσύνη, ευγνωμοσύνη, σεβασμός, κτλ
——————————————————————————————–
1. Γράψε από πίσω πέντε συναισθήματα που σου έχουν δημιουργηθεί στο σχολικό
περιβάλλον ΑΝΩΝΥΜΑκαι σε ποιες καταστάσεις.
(μπορείς να το γράψεις και στον υπολογιστή – με μεγάλο μέγεθος γραμματοσειράς)
Μπορείς να χρησιμοποιήσεις ουσιαστικά π.χ. αισθάνομαι φόβο όταν…..
Ή ρήματα π.χ. φοβάμαι όταν …
Οι μικροί μαθητές μπορούν να αναφερθούν στα συναισθήματα
φόβος, λύπη, στενοχώρια, ντροπή, θυμός, χαρά, έκπληξη
2. Κολλήστε τα την άλλη μέρα στο σχολείο (ολόκληρο το χαρτί σας
ή κομμένο στα συναισθήματα) στο χαρτί που θα είναι ανηρτημένο στον τοίχο.
ΣΧΕΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1β: ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ Στόχος: Aυτογνωσία

14. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΘΥΜΟΥ
Δεν καταπνίγουμε το θυμό μας, αλλά ούτε τον αφήνουμε να μας κυριεύει.
Διατηρούμε την ψυχραιμία με τεχνικές ηρεμίας
Τον αντιμετωπίζουμε όπως όλα τα προβλήματα που μας δημιουργούν οι άλλοι.
* Λέμε στους άλλους τι ακριβώς μας κάνουν
* Τι δεν θέλουμε να μας κάνουν και
* Τι συναίσθημα μας δημιουργούν.
Αν δεν μπορέσουμε να διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας τότε δε βρίζουμε δηλαδή δεν
αναφερόμαστε στο πρόσωπο του άλλου, αλλά στη συμπεριφορά του
Ψάχνουμε να βρούμε λύσεις ώστε να μην επαναληφθεί το
πρόβλημα που μας θυμώνει
Τεχνικές ηρεμίας
- φεύγω μακριά από αυτό που μου προκαλεί το θυμό μέχρι να ηρεμήσω
- παίρνω βαθιές ανάσες και μετρώ ως το 10
- ακούω τους χτύπους της καρδιάς μου και τους επαναλαμβάνω
- αγκαλιάζω ένα μαξιλάρι ή του δίνω μπουνιές
- μιλώ σε ένα μεγάλο
- σκέφτομαι κάτι που με ηρεμεί και μου αρέσει πολύ
- ζωγραφίζω ή παίζω με την πλαστελίνη
- πετάω πάνινο μπαλάκι σε έναν τοίχο
- ακούω κάτι που με ηρεμεί

15. 2ο Σχέδιο εργασίας: ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗ

16. Άσκηση: « Υπεράσπιση του χώρου μου»
Στόχος: διεκδίκηση, αυτογνωσία
Κάθε μαθητής μπορεί να χρησιμοποιήσει νήμα ή κορδέλα για να ορίσει τον προσωπικό του
χώρο.
Κάποιος άλλος να προσπαθήσει να μπει στο χώρο του κι εκείνος να αντιδράσει με
οποιονδήποτε τρόπο, έτσι ώστε να τον εμποδίσει.
Ερωτήσεις για τη συζήτηση:
- Πώς νιώσατε όταν ο άλλος προσπαθούσε να μπει στο χώρο σας;
-Καταφέρατε να τον υπερασπιστείτε;
Σημείωση: οι μικροκαμωμένοι μπορούν να συνεργαστούν με κάποιον φίλο τους ώστε να
υπερασπιστούν το χώρο τους

17. Δημιουργία εικονικού ειδώλου στον Η/Υ με τη χρήση του προγράμματος VOKI
Στόχος: ενδυνάμωση αυτοεκτίμησης και διεκδικητικότητας
Δίνονται σενάρια εκφοβιστικής συμπεριφοράς στην αυλή και οι μαθητές δημιουργούν ένα
εικονικό είδωλο που του δίνουν όποια χαρακτηριστικά θέλουν καθώς και ομιλία για να
δηλώσουν την αντίδρασή τους στην δεδομένη συμπεριφορά
https://www.youtube.com/watch?v=kFfb824-35Y
Δείτε τις δημιουργίες των παιδιών στη διεύθυνση:

19. 3ο Σχέδιο εργασίας: ΠΩΣ ΚΑΤΑΝΟΩ ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ
Στόχοι:
1. Η ανίχνευση του υποκειμενικού τρόπου κατανόησης των άλλων
2. Η ανάπτυξη της ενσυναίσθησης
3. Η κατανόηση της διαφορετικότητας.
ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗΣ:
Α. «Διαλέγω χέρια»
Στόχος: Συνειδητοποίηση κατηγοριοποίησης μέσω απτικής οδού.
Τα µέλη της οµάδας σχηματίζουν έναν κύκλο µε τον ώµο του ενός να ακουµπά στον ώµο του άλλου. Έπειτα τεντώνουν τα χέρια προς το κέντρο του κύκλου κρατώντας τα
µάτια τους κλειστά. Ο καθένας ακουµπά τα χέρια των υπολοίπων και κατόπιν αποφασίζει ποια από αυτά τα χέρια θέλει να κρατήσει. Αυτά τα χέρια ανήκουν σε κάποια
µέλη της οµάδας µε τα οποία το µέλος νιώθει ότι «ταιριάζει». Έχοντας ακόµη τα µάτια κλειστά, τα µέλη της οµάδας αναφέρουν µε ποια κριτήρια έκαναν την επιλογή τους,
σε ποιον θεωρούν ότι ανήκουν τα χέρια που επέλεξαν και πώς αισθάνονται µε την επιλογή αυτή. Τέλος, ανοίγουν τα µάτια, ο κύκλος διαλύεται και ακολουθεί συζήτηση
σχετικά µε τις επιλογές του κάθε µέλους. Η άσκηση αυτή επιτρέπει να έρθουν στην επιφάνεια τρόποι αλληλεπίδρασης που σχετίζονται µε την απτική δίοδο, καθώς και
ορισµένα κωδικοποιηµένα πρότυπα κατηγοριοποίησης που λειτουργούν αυτόµατα.
Β. «Τι πιστεύω για σένα»
Στόχος: Συνειδητοποίηση της υποκειμενικότητας της κατηγοριοποίησης
Ένας από την ομάδα που θέλει μπαίνει στον κύκλο και οι άλλοι με τη σειρά που λένε τι πιστεύουν για αυτόν, θετικά ή αρνητικά
Έτσι ακούγοντας τις διαφορετικές γνώμες μας αντιλαμβανόμαστε ότι ο κάθε άνθρωπος κατηγοριοποιεί διαφορετικά τον άλλο, κάτι που πρέπει να το κατανοήσει ο
εκπαιδευτικός.

20. ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΜΗ ΛΕΚΤΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
Α. «Ο Καθρέπτης»
Στόχος: Επικοινωνία μέσω της γλώσσας του σώματος
Προτείνω να διαλέξετε κάποιον και να γίνετε ζευγάρια.
Σταθείτε όρθιοι ο ένας απέναντι στον άλλο.
Ο ένας θα κάνει ό,τι κινήσεις θέλει και ο άλλος θα γίνει ο καθρέφτης του, δηλαδή θα προσπαθεί να μιμηθεί όσο πιο καλό μπορεί τις κινήσεις και τις εκφράσεις του
πρώτου.
Φροντίστε να έχετε συνέχεια οπτική επαφή και να επικοινωνείτε μόνο με το βλέμμα και τις κινήσεις χωρίς να μιλάτε. Μετά από λίγο θα σας ζητήσω να αλλάξετε
ρόλους.
Διαλέξτε ποιος θα είναι καθρέφτης και ποιος καθρεφτιζόμενος και ξεκινήστε. Αλλάξτε ρόλους
Συνεχίστε καθρεφτίζοντας ο ένας τον άλλο.
Δηλαδή μπορείτε να είστε και καθρέφτης και καθρεφτιζόμενος.
Ας συζητήσουμε γι’ αυτό που ζήσαμε.
Ερωτήσεις για τη συζήτηση:
- Σας ήταν εύκολο να επικεντρωθείτε στον άλλο;
- Υπάρχει κάτι που σας δυσκόλεψε;
- Σε ποιο από τα τρία στάδια νιώθατε πιο άνετα;
Σε μια τέτοια άσκηση όπου συμμετέχει το σώμα, παρατηρείται κάποιες φορές τα μέλη να μιλούν, να γελούν και να κοιτάζουν τους άλλους. Είναι σημαντικό ο
εμψυχωτής να υπενθυμίσει τις οδηγίες. Ο εμψυχωτής συμμετέχει όταν ο αριθμός των μελών είναι μονός
Σχόλιο: Συνήθως αρχικά η αντιγραφή δημιουργεί αμηχανία και προκαλεί γέλιο. Αυτό μπορεί να έχει ως συνέπεια τη δημιουργία συμπάθειας μεταξύ τους.
Β. « Ναι – Όχι χωρίς λόγια»
Στόχος: Επικοινωνία μέσω της γλώσσας του σώματος
Προτείνω να διαλέξετε κάποιον για ζευγάρι σας και να σταθείτε απέναντί του. Εναλλάξ θα λέτε στον άλλο «ναι» ή «όχι». Δηλαδή θα δεχόσαστε ή θα αρνείστε χωρίς
λόγια. Θα χρησιμοποιείτε μόνο το σώμα σας, δηλαδή το κεφάλι, το πρόσωπο, τα χέρια, τη λεκάνη. Ας συζητήσουμε.
Παραλλαγή
Καθένας μπαίνει στον κύκλο και λέει λεκτικά και σωματικά μπροστά από τον καθένα «όχι» ή «ναι».
Γ. «Επικοινωνώ χωρίς λόγια»
Στόχος: Επικοινωνία μέσω της γλώσσας του σώματος
Διαλέξετε κάποιον για ζευγάρι σας και να σταθείτε απέναντί του.
Πείτε με διαφορετικούς μη λεκτικούς τρόπους ό,τι θέλετε π. χ. πέστε «έλα» με το κεφάλι, πρόσωπο, μάτια, νεύμα, χέρια…

21. ΣΥΖΗΤΗΣΗ:
Α. «Στάμπες από μελάνι»
Στόχος: 1. Η ανίχνευση του υποκειμενικού τρόπου κατανόησης των άλλων
Αφού φτιάξουν στάμπες από μελάνι συζητούν για το νομίζουν ότι δείχνει η εικόνα.
Συμπέρασμα: Ο καθένας «βλέπει» διαφορετικά πράγματα και αυτό είναι απόλυτα φυσιολογικό.
Β. «Πώς θα αισθανόσουν αν..»
Στόχος: Καλλιέργεια ενσυναίσθησης – άρση στερεοτύπων
Είσαι ένα αγοράκι αδύναμο και κάποια μεγαλύτερα και δυνατά παιδιά θέλουν να σου κατεβάσουν το παντελόνι
Σε κοροϊδεύουν επειδή φοράς γυαλιά μυωπίας
Σε κοροϊδεύουν επειδή δεν έχεις να φορέσεις καινούργια ρούχα με φίρμες
Σε λένε «χοντρέλα» επειδή είσαι ένα παχύ κοριτσάκι
Ενώ ονομάζεσαι Πέτρος, κάποιος συμμαθητής σου σε φωνάζει κοροϊδευτικά Πετρούλα.
Είσαι από την Αλβανία και σου λένε «Αλβανέ πήγαινε στην πατρίδα σου»
Επειδή δυσκολεύεται να καταλάβεις τα Μαθηματικά σε αποκαλούν «βλάκα»
Ένα παιδί από την Αλβανία σε καλεί στο πάρτι του
Είσαι ο καλύτερος μαθητής και ένας συμμαθητής σου που δε συμπαθείς σε ξεπερνά στο διαγώνισμα.
Ένα κορίτσι που για να σε κάνει φίλη, σου ζητά για δώρο κάτι που αγαπάς
Ο καλύτερός σου φίλος δεν αγαπά να παίζει ποδόσφαιρο
Άκουγες ότι μια φίλη σου θέλει να γίνει οικοδόμος
Άκουγες ότι ένα φίλος θέλει να γίνει νηπιαγωγός
Έβλεπες ένα κορίτσι να παίζει ποδόσφαιρο
Γ. «Ανίχνευση στερεοτύπων»
Στόχος: Συνειδητοποίηση κατηγοριοποίησης και προσδοκίας
- Αναφέρατε οµάδες συμµαθητών που έχετε στην τάξη.
(Π.χ. μαθητής µε μακριά µαλλιά και σκουλαρίκι, χοντροί μαθητές, χαρισματικοί, μαθητής αλβανικής καταγωγής, αγόρι, κορίτσι κ.λπ.).
- Γιατί τα κατατάξατε έτσι, τι χαρακτηριστικό έχουν;
- Ποιες σχέσεις έχετε με τους μαθητές διαφόρων ομάδων;
- Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζετε με την κάθε ομάδα;
- Ποιες ομάδες μαθητών προτιμάτε και γιατί νομίζετε ότι συμβαίνει αυτό;
- Ποια επαγγέλματα θεωρείτε ότι θα τους ταίριαζαν;

22. 4ο Σχέδιο εργασίας: ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ – ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ- ΦΙΛΙΑ
Στόχοι:
1. Η σύσφιξη των διαπροσωπικών σχέσεων στην τάξη
2. Η διαχείριση των προβλημάτων και των συγκρούσεων που αντιμετωπίζει ο καθένας
3. Η ανάπτυξη της φιλίας στο σχολικό περιβάλλον
Δείτε τη σχετική παρουσίαση στη διεύθυνση
http://www.slideshare.net/antonistsiv/ss-7896561?from=ss_embed

23. ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ:
Στόχοι:. Η σύσφιξη των διαπροσωπικών σχέσεων στην τάξη
1. «Μουσικά γόνατα»
Παίζεται σαν τις μουσικές καρέκλες, αλλά καθώς μία – μία οι καρέκλες βγαίνουν, οι μη έχοντες πρέπει να βρουν γόνατα να κάτσουν. Στο τέλος καταλήγουν να
κάτσουν όλοι στα πόδια του τελευταίου που κάθεται στην καρέκλα.
–«Καίγεται» αυτός που μένει όρθιος όταν σταματάει η μουσική.
2. «Τυφλή εμπιστοσύνη»
Κλείνει τα μάτια ένα από τα δύο παιδιά κάθε ζευγαριού και το άλλο πρέπει να το καθοδηγήσει μέσα από εμπόδια. Μετά εναλλάσσουν τους ρόλους.
Συζήτηση: Ποιος καθοδήγησε σωστά; Γιατί;
3. «Χρωματιστές βούλες»
Κολλήστε χρωματιστές βούλες στα μέτωπα των παιδιών χωρίς να έχουν δει το χρώμα τους. Φτιάξε κύκλους για κάθε χρώμα που έχετε στο παιχνίδι. Το κάθε παιδί
πρέπει να πάει στην ομάδα του χρώματός του, αλλά δεν γνωρίζει ποιο χρώμα είναι η βούλα του. Με παντομίμα οι συμμαθητές του τον καθοδηγούν να μπει στο
κύκλο της ομάδας του.
4. «Η άδεια καρέκλα»
Σκοπός: Η ενσυναίσθηση και η εξάσκηση στη συνεργατική λύση των συγκρούσεων
Κάποιος θα μας μιλήσει για κάποια σύγκρουση που του συνέβη πρόσφατα και τον απασχολεί ακόμα. Θα χρησιμοποιήσει μια άδεια καρέκλα απέναντί του και θα
πηγαινοέρχεται απ’ αυτή στη δική του, ανάλογα με το ρόλο, δηλαδή τη μια στιγμή θα μιλά σαν να είναι ο άλλος που είχε το πρόβλημα μαζί του και την άλλη ο
εαυτός του. Έτσι υπάρχει πιθανότητα να καταλάβει και τον άλλον. Στο τέλος προσπαθεί να δώσει μια δίκαιη λύση στο πρόβλημά του μόνος του.
β παραλλαγή
Το παιχνίδι αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για τις συγκρούσεις που έχουν μεταξύ τους.
5. «Διαφήμιση εαυτού ως φίλου»
Στόχος: Η ανάπτυξη της φιλίας στο σχολικό περιβάλλον
Φτιάχνουν διαφημίσεις που διαφημίζουν τον εαυτό τους ως καλό φίλο.
Συζήτηση στην τάξη:
Μια συμμαθήτριά σου λέει ότι για να την έχεις φίλη θέλει να της δώσεις το ωραίο σου μολύβι ή ….. Τι θα κάνεις;

24. Ο ΑΜΠΑΛΟΣ - Δημιουργία διαδραστικής κοινωνικής ιστορίας
Κατεβάστε τη διαδραστική ιστορία από τη διεύθυνση: https://panamitsis.files.wordpress.com/2014/07/cebf-
ceb1cebccf80ceb1cebbcebfcf83.pps

25. ΓΝΩΣΕΙΣ ΔΑΣΚΑΛΟΥ
Ενδεικτικός χειρισμός συγκρούσεων μαθητών από το δάσκαλο ή το διαμεσολαβητή
1 Γεγονός: Τι έγινε;
ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ:
Στόχοι:. Η σύσφιξη των διαπροσωπικών σχέσεων στην τάξη
1. «Μουσικά γόνατα»
Παίζεται σαν τις μουσικές καρέκλες, αλλά καθώς μία – μία οι καρέκλες βγαίνουν, οι μη έχοντες πρέπει να βρουν γόνατα να κάτσουν. Στο τέλος καταλήγουν να κάτσουν όλοι στα πόδια του τελευταίου που κάθεται στην
καρέκλα.
–«Καίγεται» αυτός που μένει όρθιος όταν σταματάει η μουσική.
2. «Τυφλή εμπιστοσύνη»
Κλείνει τα μάτια ένα από τα δύο παιδιά κάθε ζευγαριού και το άλλο πρέπει να το καθοδηγήσει μέσα από εμπόδια. Μετά εναλλάσσουν τους ρόλους.
Συζήτηση: Ποιος καθοδήγησε σωστά; Γιατί;
3. «Χρωματιστές βούλες»
Κολλήστε χρωματιστές βούλες στα μέτωπα των παιδιών χωρίς να έχουν δει το χρώμα τους. Φτιάξε κύκλους για κάθε χρώμα που έχετε στο παιχνίδι. Το κάθε παιδί πρέπει να πάει στην ομάδα του χρώματός του, αλλά δεν
γνωρίζει ποιο χρώμα είναι η βούλα του. Με παντομίμα οι συμμαθητές του τον καθοδηγούν να μπει στο κύκλο της ομάδας του.
4. «Η άδεια καρέκλα»
Σκοπός: Η ενσυναίσθηση και η εξάσκηση στη συνεργατική λύση των συγκρούσεων
Κάποιος θα μας μιλήσει για κάποια σύγκρουση που του συνέβη πρόσφατα και τον απασχολεί ακόμα. Θα χρησιμοποιήσει μια άδεια καρέκλα απέναντί του και θα πηγαινοέρχεται απ’ αυτή στη δική του, ανάλογα με το ρόλο,
δηλαδή τη μια στιγμή θα μιλά σαν να είναι ο άλλος που είχε το πρόβλημα μαζί του και την άλλη ο εαυτός του. Έτσι υπάρχει πιθανότητα να καταλάβει και τον άλλον. Στο τέλος προσπαθεί να δώσει μια δίκαιη λύση στο
πρόβλημά του μόνος του.
β παραλλαγή
Το παιχνίδι αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για τις συγκρούσεις που έχουν μεταξύ τους.
5. «Διαφήμιση εαυτού ως φίλου»
Στόχος: Η ανάπτυξη της φιλίας στο σχολικό περιβάλλον
Φτιάχνουν διαφημίσεις που διαφημίζουν τον εαυτό τους ως καλό φίλο.
Συζήτηση στην τάξη:
Μια συμμαθήτριά σου λέει ότι για να την έχεις φίλη θέλει να της δώσεις το ωραίο σου μολύβι ή ….. Τι θα κάνεις;
2. Συναίσθημα: Πώς αισθάνθηκες, τι ένιωσες;
3. Ενσυναίσθηση: «είσαι θυμωμένος γιατί…το ίδιο θα ένιωθα και εγώ αν ήμουν στη θέση σου»
4. Όρια συμπεριφοράς: «δεν είναι σωστό να τον χτυπάς»
5. Εναλλακτικές λύσεις: «τι διαφορετικό θα μπορούσες να κάνεις;» (για να βρει μόνος του λύσεις)
Σημείωση:
* Η αποδοχή των συναισθημάτων του μαθητή είναι κατευναστική.
* Δεν επιστρατεύουμε λογικά επιχειρήματα αλλά «ακούμε» το συναίσθημα με τη μέθοδο της ενεργής ακρόασης (οι λύσεις δικές τους)
* Αποδεχόμαστε όλα τα συναισθήματα και τις επιθυμίες, αλλά δεν αποδεχόμαστε όλες τις συμπεριφορές.
* Επισημαίνουμε στους μαθητές ότι στις συγκρούσεις πρέπει να μη βρίζουν το πρόσωπο ή την οικογένεια του άλλου, να εστιάζουν στο πρόβλημα που έχουν να λύσουν και να επιδιώκουν να δίνουν δίκαιες λύσεις.
Ενεργή ακρόαση
* Προσπαθώ να καταλάβω το κρυφό μήνυμα των λόγων του.
* Δεν κριτικάρω τα λόγια του ή τις σκέψεις του.
* Επαναδιατυπώνω τα λόγια του για αποσαφήνιση της συναισθηματικής του κατάστασης.
* Αν δεν καταλαβαίνω το μήνυμα, κάνω μια ανοικτή ή διευκρινιστική ερώτηση.
Διαδικασία λύσης κάθε προβλήματος σε έξι φάσεις
1. Προσδιορισμός του προβλήματος
2. Σύλληψη δυνατών λύσεων
3. Αξιολόγηση των λύσεων
4. Λήψη απόφασης για την καλύτερη λύση
5. Καθορισμός του τρόπου υλοποίησης της απόφασης
6. Αξιολόγηση του βαθμού και του τρόπου επίλυσης του προβλήματος.

26. ΦΙΛΙΑ
Οι καλοί φίλοι:
* σέβονται ο ένας τον άλλο και αποδέχονται τους φίλους με τα θετικά και αρνητικά
χαρακτηριστικά τους,
* εμπιστεύονται ο ένας τον άλλο και λένε τα μυστικά τους, αλλά δεν τα λένε σε
τρίτους
* ενδιαφέρονται, φροντίζουν, ακούνε και βοηθούν ο ένας τον άλλο να λύσει ένα
πρόβλημα χωρίς ανταμοιβή
* προσπαθούν να καταλαβαίνουν τα συναισθήματα και τις διαθέσεις των φίλων
τους
* διαφωνούν χωρίς να «πληγώνουν» ο ένας τον άλλο (δεν αναφέρονται στην
προσωπικότητα του άλλου, αλλά προσπαθούν να λύσουν το πρόβλημά τους χωρίς
να αδικήσει ο ένας τον άλλο)
Σημείωση:
* Αυτό που μπορείς να αλλάξεις σε μία σχέση είναι ο εαυτός σου
* Τα μικρά παιδιά δεν μπορούν να παίζουν πολλά μαζί, αλλά παίζουν σε ζευγάρια

27. -Ο ΑΜΠΑΛΟΣ (Δημιουργία ταινίας βασισμένης σε καθημερινή σχολική
πραγματικότητα)
Δείτε την ταινία :
https://www.youtube.com/watch?v=e56844jI6aE&feature=related
-ΤΑ ΕΦΙΑΛΤΙΚΑ ΜΑΞΙΛΑΡΙΑ (Θεατρικό & ταινία για τη συνειδητοποίηση του
γεγονότος ότι η ίδια η κοινωνία παράγει φαινόμενα εκφοβισμού)
Δείτε την ταινία : https://www.youtube.com/watch?v=tpnvkaJa9ZQ