1. Κσριακή 14 Απριλίοσ
Εκδήλωζη
ηοσ Οδομηιαηρικού Σσλλόγοσ
Πειραιώς,
ζε ζσμεργαζία
με ηομ Σύμδεζμο Επιζηημόμωμ Πειραιώς
με ηημ εσκαιρία ηης εορηής ηοσ Αγ. Αμηύπα
προζηάηοσ ηωμ Οδομηιάηρωμ.
ΚΕΝΣΡΙΚΗ ΟΜΙΛΙΑ
Είμαι το DNA η κρσστάλλιμη συαίρα
ποσ «βλέπει» το μέλλομ μας;
ΟΜΙΛΗΣΗ΢
Κωμ/μος Πάγκαλος
Καθηγητής Ιατρικής Γεμετικής

2. ΕΙΝΑΙ ΣΟ DNA Η ΜΑΓΙΚΗ ΢ΦΑΙΡΑ
ΠΟΤ “ΒΛΕΠΕΙ” ΣΟ ΜΕΛΛΟΝ ΜΑ΢;
Κακθγθτισ Κ. Γ. Πάγκαλοσ. MD, DSc
Ιατρόσ Γενετιςτισ
Διευκυντισ τθσ InterGenetics
Οδοντιατρικόσ ΢φλλογοσ Πειραιϊσ
΢φνδεςμοσ Επιςτθμόνων Πειραιϊσ
14 Απριλίου 2013

3. Οι ηωντανοί οργανιςμοί προγραμματίηονται από το
“βιολογικό λογιςμικό” που είναι γραμμζνο ςτο
DNA.
Πωσ γίνεται αυτόσ ο προγραμματιςμόσ ;

4. DNA του κυττάρου
Χρωμόζωμα
Πσρήνας
Δίκλωνο μόριο
DNA
Νοσκλεοηιδια
Γονίδιο

5. ΣΟ ΚΕΝΣΡΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΣΗ΢ ΒΙΟΛΟΓΙΑ΢
Γονόησπος Φαινόησπος
Ροή ηης πληροθορίας
Πρωηεΐνες

6. Χρωμοςϊματα και γονίδια
Σα γονίδια των β-τφπου αλυςίδων τθσ
αιμοςφαιρίνθσ

7. Σα τυχαία (?) λάκθ ςτθν αντιγραφι του DNA είναι πθγι
τθσ εξζλιξθσ των ηωντανϊν οργανιςμϊν πάνω ςτθ γθ
Είναι όμωσ και πθγι αςκενειϊν για τον άνκρωπο, τα
ηϊα και τα φυτά
Ποιεσ είναι αυτζσ οι γενετικζσ αςκζνειεσ, πωσ κάνουμε
τθ διάγνωςθ τουσ και πωσ τισ προλαβαίνουμε;

8. Γονίδια και λειτουργία τθσ γενετικισ πλθροφορίασ
 Σα γονίδια είναι το
εγχειρίδιο λειτουργίασ
του ανκρϊπινου ςϊματοσ
 Επθρεάηουν τθν εμφάνιςθ
μασ, τθν υγεία μασ και
φυςικά κακορίηουν τον
τρόπο λειτουργίασ του
οργανιςμοφ μασ
 Ότι είμαςτε όμωσ δεν το
οφείλουμε μόνο ςτα
γονίδια μασ

9. Γονίδια και κοινά χαρακτθριςτικά
Σο χρϊμα των ματιϊν, το φψοσ,
το χρϊμα των μαλλιϊν και αν
κάποιοσ είναι καραφλόσ ι όχι,
εξαρτάται κατά ζνα μζροσ από τα
γονίδια μασ

10. Γονίδια + Περιβάλλον = Άνκρωποσ
Θεωροφμε ότι το περιβάλλον που
ηοφμε αλλά και τα γονίδια μασ είναι
παράγοντεσ που παίηουν ςθμαντικό
ρόλο ςτθ δθμιουργία ενόσ ανκρϊπου
Είμαςτε το αποτζλεςμα τθσ
αλλθλεπίδραςθσ μεταξφ των
γονιδίων μασ και του περιβάλλοντοσ.
Και τα δφο είναι εξίςου ςθμαντικά
για τθ λειτουργία του οργανιςμοφ

11. Επιγενετικά φαινόμενα
Οιζηπογόνα Φςηοθάπμακα κ.αΓιαηποθή Φάπμακα
Βιηαμίνερ
Σο επιγονιδίωμα: ο ‘μεςολαβθτισϋ του περιβάλλοντοσ,
τθσ ανάπτυξθσ, τθσ υγείασ
Παθολογία
Καπκίνορ
Καπδιαγγειακά
νοζήμαηα
Αναπηςξιακά
νοζήμαηα
Ανωμαλίερ
αποηύπωζηρ
Νεςπολογικά
νοζήμαηα
Παιδιαηπικά
νοζήμαηα
Αναπαπαγωγικά
νοζήμαηα

12. Γονίδια και κλθρονομικότθτα
Σο γονιδίωμα κάκε
ανκρϊπου είναι μοναδικό –
εκτόσ τθσ περίπτωςθσ των
γενετικά ταυτόςθμων
διδφμων.
Σα μιςά γονίδια είναι
πατρικισ προζλευςθσ και τα
άλλα μιςά είναι μθτρικισ.

13. Γενετικι
 Η επιςτιμθ των γονιδίων, τθσ κλθρονομικότθτασ και τθσ
ποικιλομορφίασ των οργανιςμϊν
 Η κλθρονομικότθτα αναφζρεται ςτον τρόπο με τον οποίο ζνα
ςυγκεκριμζνο γενετικό γνϊριςμα ι ανωμαλία εκφράηεται και
μεταφζρεται από γενιά ςε γενιά

14. Γενετικά νοςιματα
 Οι γενετικζσ αςκζνειεσ προκαλοφνται από
κλθρονομικζσ μεταβολζσ ςτο DNA μασ και
δθμιουργοφν αλλαγζσ (μεταλλάξεισ) ςτα
γονίδια μασ και κατ’ επζκταςθ ςτον τρόπο
λειτουργίασ του οργανιςμοφ μασ
 Τπάρχουν >7000 διαφορετικζσ γενετικζσ
αςκζνειεσ π.χ. κυςτικι ίνωςθ, μεςογειακι
και δρεπανοκυτταρικι αναιμία κ.α..
Αυτζσ και μερικζσ άλλεσ δθμιουργοφν
ςοβαρά προβλιματα ςτθν υγεία του
ανκρϊπου που τισ κλθρονομεί

15.  Mendelian (‘κλαςςικι’ κλθρονομικότθτα)
 βαςικά μονογονιδιακά ι single locus
 Non-mendelian:
 πολυ-γονιδιακά (multi-loci)
 πολυ-παραγοντικά (multifactorial)
 επιγενετικά (περιβάλλον)
Σα γενετικά νοςιματα
Γενετικό νόςθμα δεν ςθμαίνει απαραίτθτα κλθρονομικό....

16. 0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
4000
4500
1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Γενετικά νοςιματα με γνωςτι τθ μοριακι αιτία
Online Mendelian Inheritance in Man, Morbid Anatomy of the Human Genome

17. Διάρκεια και ποιότθτα ηωισ γενετικϊν νοςθμάτων
Κανονικι επιβίωςθ,
με πακολογικό
φαινότυπο με ι χωρίσ
διανοθτικι κακυςτζρθςθ
~ 73 %
Θνθςιγενι
~ 12 %
Ήπιοσ φαινότυποσ,
χωρίσ διανοθτικι
κακυςτζρθςθ
~ 12 %
Γκρίηα ηϊνθ
~ 3 %Γονιδιακά- γενωμικά νοςιματα,
πολυπαραγοντικά
Σριςωμίεσ,
μονοςωμίεσ,
διαπλ. ανωμ,
κλπ.
Βαρθκοΐα,
ςυνδακτυλία, κλπ.

18. Κλινικι γενετικι και ςυμβουλευτικι
 ΢τόχοσ:
θ γενετικι αιτία τθσ νόςου – ςυμβολι ςτθ διάγνωςθ
επεξιγθςθ κινδφνου
άλλεσ ιατρικζσ επιπτϊςεισ και πικανζσ κεραπείεσ
ςτρατθγικζσ αναπαραγωγισ (επόμενα παιδιά)
επιπτϊςεισ ςε άλλα μζλθ τθσ οικογζνειασ
βοθκά τα μζλθ τθσ οικογζνειασ να πάρουν τισ κατάλλθλεσ
γι αυτοφσ αποφάςεισ
 Ομαδικι προςζγγιςθ και ςυνεργαςία του ειδικοφ κλινικοφ
με τον κλινικό γενετιςτι κι άλλουσ (π.χ. ψυχολόγοσ)
 Πλιρθσ ενθμζρωςθ πριν τον γενετικό ζλεγχο αλλά και μετά

19. Γενετικά νοςιματα που
ελζγχονται
με βάςθ το φαινότυπο
1. β-μεςογειακι αναιμία
2. Ινοκυςτικι νόςοσ
3. Huntington
4. Αιμοχρωμάτωςθ, κλπ.
θ διερεφνθςθ γίνεται
επιτυχϊσ με ‘κλαςςικζσ’
γενετικζσ τεχνικζσ
Γενετικά νοςιματα που
ελζγχονται
με βάςθ το φαινότυπο, με
ςθμαντικι αλλθλεπικάλυψθ
1. Μυϊκι δυςτροφία
2. Charcot-Marie-Tooth
3. Φυλοςφνδετθ ΔΚ
4. Αταξίεσ, κλπ.
θ διερεφνθςθ γίνεται ατελϊσ
με ‘κλαςςικζσ’ γενετικζσ
τεχνικζσ
~40%

20. Γενετικά νοςιματα
…… γρίφοι
1. ΢φνδομο Goldenhar
2. ΢φνδρομο Hallermann-Streiff
3. Διανοθτικι κακυςτζρθςθ, αυτιςμόσ
4. Διάφορα ακατάτακτα, κλπ.
~60%
θ διερεφνθςθ ΔΕΝ είναι εφικτι με κλαςςικζσ γενετικζσ τεχνικζσ …

21. Η λφςθ ςιμερα:
γενωμικι ανάλυςθ με
Next Generation Sequencing - NGS

22. Η …. επόμενθ μζρα: γενωμικόσ ζλεγχοσ με
Next Generation Sequencing - NGS
read length
basespermachinerun
10 bp 1,000 bp100 bp
1 Gb
100 Mb
10 Mb
10 Gb
ABI/SOLiD, Illumina/GAIIx
short-reads
ABI3730 capillary sequencer
454 GS FLX pyrosequencer
(100-500 Mb in 100-400 bp
reads, 0.5-1M reads, 5-10 hours)
(10+Gb in 50-100 bp reads,>100M reads, 4-8 days)
1 Mb
(0.04-0.08 Mb in 450-800 bp reads,
96 reads, 1-3 hours)
100 Gb

23. 2010: 5K$,
a few weeks?
2009: Illumina, Helicos
40-50K$
Ανάλυςθ του ανκρϊπινου γονιδιϊματοσ
ζτοσ
Log10(κόςτοσ)
201020052000
10
8
6
4
2 2020: <1000$, <24 hrs?
2008: ABI
SOLiD
60K$, 2
weeks
2007: 454
1M$, 3 months
2001: Celera
100M$, 3 years
2001: Human Genome
Project
2.7G$, 11 years

24. Next Generation Sequencing (NGS) – είναι εδϊ
Κλαςςικόσ μοριακόσ γενετικόσ ζλεγχοσ:
• 1 – 15 γονίδια, 3-6 μινεσ,
κόςτοσ $1000-10.000
Exome sequencing:
• >22.000 γονίδια, 3-4 μινεσ,
κόςτοσ ~$6.000

25. Η …. επόμενθ μζρα ςτο γενετικό ζλεγχο

26. ΢τάδια του exome sequencing
1. ΢υλλογι των πρωτογενϊν ςτοιχείων – αλλθλουχία DNA
 καταςκευι ‘βιβλιοκικθσ’
 εμπλουτιςμόσ των εξονίων
 ανάγνωςθ τθσ αλλθλουχίασ του DNA ςτον αναλυτι
΢υνολικόσ χρόνοσ 15-30 θμζρεσ
2. Επεξεργαςία των πρωτογενϊν δεδομζνων – bioinformatics
για τθν ταυτοποίθςθ των variants, φιλτράριςμα και
αποκάλυψθ πακολογικϊν μεταλλάξεων
΢υνολικόσ χρόνοσ 1-3 μινεσ ?

27. Σο exome = το γονιδίωμα που κωδικοποιεί
για όλεσ τισ πρωτεΐνεσ = όλα τα γονίδια
 περιλαμβάνει ~22.000 γονίδια, > 160.000 εξόνια
 καλφπτει ~40-50 Mb, που διαβάηονται >30 φορζσ θ κάκε βάςθ
 περιλαμβάνει περιοχζσ ςυρραφισ ιντρονίων-εξονίων (splice sites)
 περιλαμβάνει όλα τα miRNAs
 ΔΕΝ περιλαμβάνει (υποχρεωτικά) 5’ και 3ϋ UTR’s (untranslated)

28. Illumina GAIIx Genome Analyzer

29. Η τεχνικι του exome sequencing
ςυλλογι dataεπεξεργαςία data

30. ‘Φιλτράριςμα’ >100.000 δεδομζνων
Όταν θ αλλαγι μιασ βάςθσ
μπορεί να μετατρζψει ….
… ςε

31. Πρόοδοσ ςτο exome sequencing και αποκάλυψθ τθσ
αιτίασ γενετικϊν νοςθμάτων
2 περιςτατικά
InterGenetics

32.  Η ανάλυςθ με τισ νζεσ γενωμικζσ τεχνολογίεσ - NGS προςφζρει:
1. υψθλότερθ διαγνωςτικι ευαιςκθςία ςε ςφγκριςθ με τισ
‘κλαςςικζσ’ προςεγγίςεισ
2. παράλλθλθ ανάλυςθ πολλαπλϊν γονιδίων-ςτόχων
3. παράλλθλθ ανάλυςθ πολλαπλϊν δειγμάτων
4. ανίχνευςθ ΟΛΩΝ των πικανϊν μεταλλάξεων κι ΌΧΙ
περιοριςμζνοσ – ςτοχευμζνοσ ζλεγχοσ
5. ΢αφϊσ οικονομικότερθ προςζγγιςθ

33. ΦΑΙΝΟΣΤΠΟ΢ + ΓΕΝΕΣΙΚΗ
Μοριακι Κυταρογενετικι
Μοριακι Γενετικι
ςφνδρομα + γονιδιακά
νοςιματα
Φαινοτυπικι περιγραφι
διαφόρων γενετικϊν
νοςθμάτων. Τπόκεςθ ότι
χρωμοςωματικζσ
ανωμαλίεσ μπορεί να
προκαλζςουν καρκίνο
ΦΑΙΝΟΣΤΠΟ΢+ ΚΑΡΤΟΣΤΠΟ΢
Γζννθςθ τθσ κυτταρογενετικισ.
Ανακάλυψθ χρωμοςωματικϊν
ςυνδρόμων (Down….)
ΠΡΟΓΕΝΝΗΣΙΚΟ΢
ΕΛΕΓΧΟ΢
(απλόσ καρυότυποσ)
ΦΑΙΝΟΣΤΠΟ΢+ ‘ADVANCED GENETICS’
arrayCGH + μοριακι γενετικι
Νζα ςφνδρομα και διάγνωςθ νζων γονιδιακϊν
νοςθμάτων
ΦΑΙΝΟΣΤΠΟ΢ +
ΓΕΝΩΜΙΚΗ
Ο ΦΑΙΝΟΣΤΠΟ΢
ΑΠΟΦΑ΢Ι΢ΣΙΚΟ΢
ΠΑΡΑΓΟΝΣΑ΢
(Τ/Χ και θλικία ςτον προγεννθτικό ζλεγχο)
ΣΑ ΓΟΝΙΔΙΑ Ο
ΑΠΟΦΑ΢Ι΢ΣΙΚΟ΢
ΠΑΡΑΓΟΝΣΑ΢

34. • Ιατρικι φροντίδα
 διαγνωςτικόσ ζλεγχοσ
 προβλεπτικόσ ζλεγχοσ, με κεραπεία
• Προςωπικζσ επιλογζσ κι αποφάςεισ
 ζλεγχοσ φορζων
 προβλεπτικόσ ζλεγχοσ, χωρίσ κεραπεία
 προγεννθτικόσ ζλεγχοσ
Γενωμικόσ ζλεγχοσ – γιατί ??

35.  ζλεγχοσ μεταλλάξεων/αλλαγϊν που υπάρχουν ςε όλα
τα κφτταρα του ςϊματοσ κι υπάρχουν από το ςτάδιο
τθσ ςφλλθψθσ (constitutional), π.χ. μεςογειακι αναιμία
 ζλεγχοσ μεταλλάξεων/αλλαγϊν που υπάρχουν ςε
οριςμζνα μόνο κφτταρα/ιςτοφσ και δθμιουργικθκαν
αργότερα ςτθ ηωι (επίκτθτα), π.χ. πολλζσ μορφζσ
καρκίνου-όγκων
Βαςικζσ κατθγορίεσ γενωμικοφ ελζγχου

36.  The Beery family - Joe, Retta and
their children Zach, Noah and
Alexis - is an example of a whole
genome sequencing success
story.
 Twins Noah and Alexis, who were
diagnosed as toddlers with dopa-
responsive dystonia, became
mysteriously ill when they were
12.
 The mystery illness was solved by
whole genome sequencing, which
found both had a serotonin
deficiency.
 The 16-year-old twins now
appear on such programs as the
"Today Show," "Good Morning
America" and "NOVA," and at
speaking engagements to bring
hope to many suffering with rare
and undiagnosed ailments.
Από τθ διάγνωςθ … ςτθ κεραπεία

43. Sci Transl Med. 2011 Jan 12;3(65)

44. Πρωτοπόρεσ εφαρμογζσ
exome sequencing
από τθν InterGenetics

45. Πρϊτα περιςτατικά exome sequencing ςτθν Ελλάδα
Από 08/2011 μζχρι ςιμερα, ζχουν αναλυκεί ι βρίςκονται ςτο ςτάδιο τθσ ανάλυςθσ
ςυνολικά 18 κλινικά περιςτατικά:
1. Νζοσ 18 ετϊν, με ςφνκετα και βαριά προβλιματα ςτα νεφρά κι οφκαλμοφσ
2. Ζμβρυο-προϊόν αποβολισ (διακοπι κφθςθσ), με πολλαπλζσ δυςπλαςίεσ
3. Ενιλικασ με ςφνκετθ πολυ-νευροπάκεια, αγνϊςτου αιτιολογίασ
4. Ενιλικασ με πικανι / άτυπθ πολυκυςτικι νόςο των νεφρϊν
5. Ζμβρυο (προϊόν αποβολισ), με πολλαπλζσ ςυγγενείσ ανωμαλίεσ
6. Ενιλικασ με προοδευτικά επιδεινοφμενθ βαρθκοϊα
7. Νεογνό με πικανό ςφνδρομο Treacher-Collins
8. Παιδί με επιλθπτικι εγκεφαλοπάκεια
9. Παιδί με πικανό ςφνδρομο Joubert
10. Ζμβρυο (προϊόν αποβολισ), με λαγϊχειλο - λυκόςτομα
11. Ενιλικασ, πικανόσ φορζασ ςυνδρόμου Zellweger (cerebrohepatorenal syndrome)
12. Ενιλικθ με εκφυλιςτικι νεφροπάκεια
13. Νεογνό με ανοφκαλμία
14. Ζμβρυο-προϊόν αποβολισ με αγενεςία νεφρϊν
15. Παιδί, με πικανι arthrogryposis multiplex, αναπτυξιακι κακυςτζρθςθ, κ.α.
16. Παιδί με ςφνκετθ μυοπάκεια
17. Αγόρι με πικανι μυϊκι δυςτροφία Duchenne
18. Παιδί με υπολειπόμενου τφπου μυοπάκεια

47. 3rd case: detection of causative mutations
E926K
V236A

48. Σι μάκαμε από τθν εμπειρία μασ
 Από τα 18 περιςτατικά που ζχουμε αναλφςει μζχρι ςιμερα:
1. Επιτυχι διάγνωςθ τθσ γενετικισ αιτιολογίασ είχαμε ςε 12 από τα
18 (2/3, 66%)
2. ΢ε 4 περιςτατικά (~1/4, 22%) δεν αποκαλφφκθκε γενετικι βλάβθ
(παιδί με ανοφκαλμία, ζμβρυο με λαγϊχειλο – λυκόςτομα, παιδί
με επιλθπτικι εγκεφαλοπάκεια, ζμβρυο με αγενεςία νεφρϊν)
3. Δυο περιςτατικά βρίςκονται ςτο ςτάδιο τθσ αξιολόγθςθσ
 Αναδείχκθκε θ ανάγκθ πλθρζςτερθσ κλινικισ πλθροφορίασ
 Απαιτείται καλφτερθ ενθμζρωςθ και πλθροφόρθςθ των
εξεταηομζνων ςχετικά με τουσ περιοριςμοφσ και τα πικανά
αποτελζςματα
 Ο χρόνοσ απάντθςθσ δεν είναι δυνατό να προςδιοριςκεί με
ακρίβεια (4 ± 1-2 μινεσ ??)

49. Γιατί λοιπόν… exome sequencing ..??
 ΕΙΝΑΙ χριςιμο:
1. για τθν αποκάλυψθ πακολογικϊν μεταλλάξεων, για ςπάνια
(ι ςφνκετα) γενετικά νοςιματα
2. για τθν αποκάλυψθ πακολογικϊν μεταλλάξεων, για κοινά
γενετικά νοςιματα, π.χ. καρκίνοι, αυτιςμόσ, ΔΚ
3. για τθν αποκάλυψθ ςωματικϊν μεταλλάξεων (μωςαϊκιςμόσ)
 ΌΧΙ χριςιμο:
1. για αποκάλυψθ κοινϊν πολυμορφιςμϊν
2. για προςωπικό γενωμικό ‘προφίλ’, για προδιακζςεισ-κίνδυνο για
κοινά ‘νοςιματα’ (lifestyle genetics)
3. Εξάλλου, τα παραπάνω ΔΕΝ είναι ιατρικά χριςιμα

50.  Περιοριςμοί:
 τεχνικοί – πϊσ και πόςο μποροφμε να ελζγξουμε (best practice guidelines)
 κλινικοί – διαγνωςτικά χριςιμθ πλθροφορία ? (genotype-phenotype, residual risks)
 οικονομικοί (ακριβζσ εξετάςεισ, αντιφάςεισ και ςυμβιβαςμοί)
 Επιφυλάξεισ:
 ςφάλματα (τεχνικά – διαγνωςτικά) - reference materials
 αποκάλυψθ κι ανακοίνωςθ άλλων αποτελεςμάτων
 εξωτερικόσ ποιοτικόσ ζλεγχοσ – EQA
 ηθτιματα θκικισ και δεοντολογίασ - κοινωνία
Όλα τα παραπάνω είναι απαραίτθτο να τα γνωρίηει ο/θ εξεταηόμενοσ/θ κι
αποτελοφν βαςικά ςυςτατικά τθσ γενετικισ ςυμβουλευτικισ πριν αλλά και
μετά τον ζλεγχο.
Επίςθσ, πλθροφορίεσ για τα παραπάνω πρζπει να αναγράφονται ςυνοπτικά
ςτθν ζκκεςθ αποτελεςμάτων
Περιοριςμοί κι επιφυλάξεισ γενωμικοφ ελζγχου

51. Ηκικά και δεοντολογικά ηθτιματα

52. Σα οφζλθ από τθ γνϊςθ του
ανκρϊπινου γονιδιϊματοσ
 ΢υςχζτιςθ γονιδίων με νοςιματα, με ςτόχο τθ διάγνωςθ όλων των
γενετικϊν νοςθμάτων του ανκρϊπου
 Κατανόθςθ πολφπλοκων πολυ-παραγοντικϊν αςκενειϊν, π.χ.
διαβιτθσ, καρδιαγγειακά, αυτιςμόσ, ςχιηοφρζνεια, κ.α.
 Κατανόθςθ τθσ καρκινογζνεςθσ κι άλλων πακογόνων μθχανιςμϊν
 Σελειοποίθςθ διαγνωςτικϊν μεκόδων και γενετικισ κακοδιγθςθσ
 Προςδιοριςμόσ γενετικϊν προδιακζςεων και πικανοτιτων νόςθςθσ
 Νζεσ φαρμακευτικζσ ι γονιδιακζσ κεραπείεσ
 Εξατομίκευςθ των κεραπευτικϊν ςχθμάτων

53. Προβλιματα δεοντολογίασ ςτισ γενετικζσ εξετάςεισ
 Ενθμζρωςθ και ςυναίνεςθ του εξεταηόμενου
 Απόρρθτο γενετικϊν πλθροφοριϊν
 Ανακοίνωςθ των γενετικϊν δεδομζνων
 Κοινωνικόσ ςτιγματιςμόσ
 Ευγονικζσ πρακτικζσ

54. Ο γενωμικόσ ζλεγχοσ επιφζρει ανατροπζσ
ςτθν κλινικι διάγνωςθ
Για πρώτθ φορά, οι εξεταηόμενοι καλοφνται να
επιλζξουν από πριν ποια αποτελζςματα
επιθυμοφν να γνωρίηουν και ποια δεν θζλουν να
γνωρίηουν….

55. Ενθμζρωςθ και διλωςθ ςυναίνεςθσ ςτο γενωμικό
ζλεγχο: οι επιλογζσ του εξεταηόμενου
 Γνϊςθ ΟΛΩΝ των πλθροφοριϊν?
 ΢τοχευμζνθ γνϊςθ, που ςχετίηεται ΜΟΝΟ με τθ
βαςικι αιτία ελζγχου
 Γνϊςθ πλθροφοριϊν που ζχουν άμεςθ πρακτικι
ιατρικι αξία ςε ςχζςθ με τθν θλικία του εξεταηόμενου
 Γνϊςθ πλθροφοριϊν που ζχουν ιατρικι αξία και για το
μζλλον
 Γνϊςθ πλθροφοριϊν που ζχουν ιατρικι αξία για τουσ
ςυγγενείσ

56. Ηκικά και δεοντολογικά διλλιματα του
γενωμικοφ ελζγχου
 Αποκάλυψθ “off-target” μεταλλάξεων
 Μεγάλοσ αρικμόσ νζων μεταλλάξεων – είναι όλεσ πακολογικζσ ??
 Πολλά αποκαλυπτόμενα νοςιματα δεν ζχουν πρόλθψθ ι
κεραπεία
 Πικανι αποκάλυψθ μθ-πατρότθτασ, ενδογαμία, αιμομειξία
 Πικανι χριςθ των πλθροφοριϊν για ‘εγκλθματολογικοφσ’
ςκοποφσ
 Αποκικευςθ και διαφφλαξθ προςωπικϊν δεδομζνων
 Προςφορά του ελζγχου χωρίσ τθ μεςολάβθςθ ιατροφ – εμπορικι
εκμετάλλευςθ κι εξετάςεισ direct-to-consumer (DTC)

57. Που και πότε κα εφαρμόηουμε γενωμικό ζλεγχο ?
΢τον προγεννθτικό ζλεγχο ?
΢τα νεογνά ?
Θα ελζγχουμε όλα τα ηευγάρια ?
Θα ελζγχουμε τον πλθκυςμό ?

58. Προβλθματιςμοί από τθ γνϊςθ του γονιδιϊματοσ
 Γενετικόσ διαχωριςμόσ και διάκριςθ των ανκρϊπων
 ςτθν εργαςία
 ςτθν οικογζνεια
 ςτθν εξζλιξθ
 Παρεμβολι ςτθν ατομικότθτα και ςτισ ιδιωτικζσ υποκζςεισ
 “Θεραπευτικό χάςμα”
 Πικανότθτα επικυμίασ γενετικισ “ωραιοποίθςθσ”
 Ανάγκθ προςταςίασ και αποδοχισ των γενετικά μειονεκτικϊν
 Επιλογι και χριςθ τθσ πρόβλεψθσ

59. Εμπόριο γενετικϊν τεςτ
Direct-To-Consumer genetic testing

60. Genetic testing to identify alleged risk factors that
have no proven corrective measures is simply a
waste of money. As noted by Helen
Wallace, Ph.D., Deputy Director of GeneWatch
UK: "For most people, tailoring your diet to your
genetic make-up is about as scientific as tailoring
your diet to your star sign."

61. ΑΝΑΚΟΙΝΩ΢Η ΣΟΤ ΢ΙΓΕ ΓΙΑ ΣΙ΢ “Διαφθμιηόμενεσ Γενετικζσ Εξετάςεισ”
… Ώσ επιςτθμονικόσ φορζασ των Ιατρικϊν Γενετιςτϊν τθσ χϊρασ μασ είμαςτε
αντίκετοι ςε αυτι τθν πρωτόγνωρθ πρακτικι θ οποία ςε επιςτθμονικό και
κοινωνικό επίπεδο κα μποροφςε να χαρακτθριςτεί ωσ ατόπθμα.

62.  Ο ρόλοσ των εργαςτθρίων κι ιδιωτικϊν εταιριϊν
 Η κζςπιςθ ςυγκεκριμζνων οδθγιϊν (guidelines) και
προδιαγραφϊν λειτουργίασ
 Ποιά νοςιματα και πότε τα ελζγχουμε (κατάλλθλοσ χρόνοσ)
 Αςφαλιςτικζσ εταιρίεσ - το απόρρθτο τθσ γενετικισ πλθροφορίασ
 Εργαςιακά κζματα
 Προςωπικζσ και δια-προςωπικζσ ςχζςεισ
 Πολιτικι υγείασ (μείωςθ τθσ ςυχνότθτασ αλλά και του ‘βάρουσ’
των γενετικϊν νοςθμάτων
κι όλα αυτά
 ςε αντιςτάκμιςθ με τθν αυτονομία του ανκρϊπου
΢υνοψίςεισ

65. Πότε κα πετφχουμε τθν επικυμθτι ιςορροπία
ςτο γενωμικό ζλεγχο ??
 Όταν ζχουμε πλιρθ ςτοιχεία για
genomic variation ςε ‘φυςιολογικά’
άτομα – ‘1000 genomes project’ κ.α.
 Όταν το κόςτοσ για exome
sequencing είναι ~ €1000
 Όταν ζχουμε κεςπίςει τισ
απαραίτθτεσ πολιτικζσ κι οδθγίεσ για
τθ χριςθ και φφλαξθ των
προςωπικϊν γενετικϊν δεδομζνων
 Όταν ζχουμε τθ δυνατότθτα αλλά
και τθ ςυναίνεςθ να ερμθνεφουμε
τα γενωμικά δεδομζνα για πράξεισ
που ςχετίηονται με τθν υγεία
 Κςωσ ςε μερικά χρόνια?
2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017….

66. «Γενεηική Επιλογή»
ή «Γενεηική Ελεσθερία»;
Οι πρόοδοι ηης Γενεηικής καηαρρίπηοσν
παραδοζιακές νοοηροπίες
Πραγμαηικοί θόβοι για μία
«θεηική» εσγονική πολιηική ;

67. xρεηάδεηαη λα επηθραηήζεη ζοθία θαη ζύλεζε
βαζηζκέλε ζηελ ηζηορία, ζηης παραδόζεης
θαη ζηελ ζσιιογηθή εζηθή ηωλ θοηλωληώλ

68. Σο μζλλον είναι εδϊ κι
είναι λαμπρό:
Γενωμικι Ιατρικι