4. Olá
Ένας κόσμος γεμάτος λέξεις
Ζούμε σε μια εποχή παγκόσμιας επικοινωνίας, και το νόμισμα της επικοινωνίας
είναι η γλώσσα. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι στον κόσμο σήμερα ομιλείται ο
απίστευτος αριθμός των 5 000 έως 10 000 γλωσσών, για να μην αναφέρουμε
όλες τις διαλέκτους και παραλλαγές αυτών των γλωσσών. Από αυτές, οι δώδεκα
επικρατέστερες ομιλούνται από τα τρία πέμπτα της ανθρωπότητας, ενώ οι
30 επικρατέστερες ομιλούνται από πάνω από τα τρία τέταρτα του κόσμου.
Μεταξύ τους, τα 500 εκατομμύρια πολιτών της ΕΕ, σε 27 κράτη μέλη, μιλούν
23 επίσημες γλώσσες, καθώς και άλλες περιφερειακές και μειονοτικές γλώσσες.
Τα γερμανικά είναι η πιο διαδεδομένη μητρική γλώσσα, που ομιλείται
από 90 εκατομμύρια πολίτες. Ακολουθούν τα αγγλικά, τα γαλλικά και τα ιταλικά.
Ένα γεια από την Ευρώπη
Hola
Dia duit
Olá
6. 4
Συμβαδίζοντας με τους καιρούς
Με όλη αυτή τη γλωσσική πολυμορφία
τόσο εντός της Ευρώπης όσο και σε όλο τον
κόσμο, υπάρχουν πολλά πλεονεκτήματα
στην εκμάθηση και γνώση μιας ξένης
γλώσσας. Βοηθά τους πολίτες να αποκτούν
καινούριους φίλους, να απολαμβάνουν
τις διακοπές τους στο εξωτερικό και να
ταξιδεύουν ευκολότερα, να εξελίσσονται
στην καριέρα τους, ή να χαίρονται
τις απολαύσεις άλλων πολιτισμών.
Η εκμάθηση μιας γλώσσας διευρύνει
επίσης τους ορίζοντες των πολιτών.
Επίσης, η Ευρωπαϊκή Ένωση πλέον
ουσιαστικά δεν έχει σύνορα, και όλοι οι
πολίτες έχουν το δικαίωμα να ζουν, να
σπουδάζουν ή να εργάζονται όπου θέλουν
εντός των συνόρων της, αλλά η έλλειψη
γλωσσικών δεξιοτήτων εξακολουθεί να
αποτελεί αόρατο εμπόδιο στην ελεύθερη
μετακίνηση. Η εκμάθηση μιας γλώσσας
μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της
ικανότητάς σας να μετακινείστε ελεύθερα.
Στα πλαίσια των
προσπαθειών της για την
προώθηση της κινητικότητας
και της διαπολιτισμικής
κατανόησης, η ΕΕ έχει
ορίσει την εκμάθηση
γλωσσών ως μια σημαντική
προτεραιότητα και
χρηματοδοτεί πολυάριθμα
προγράμματα και έργα σε
αυτόν τον τομέα. Το παρόν
φυλλάδιο μελετά το τι
μπορεί να κάνει για εσάς η
εκμάθηση μιας γλώσσας,
τις χαρές και τις προκλήσεις
της, πώς να βελτιώσετε τις
γλωσσικές σας δεξιότητες,
και το τι κάνει η ΕΕ προς
υποστήριξη της εκμάθησης
γλωσσών. Και μην ξεχνάτε:
δεν χρειάζεται να γνωρίζετε
άπταιστα κάποια γλώσσα
για να την απολαύσετε.
7. 5
«Κάποιος που ομιλεί μια ξένη γλώσσα
λίγο, την απολαμβάνει περισσότερο από
κάποιον που την ομιλεί καλά. Η απόλαυση
ανήκει σε όσους γνωρίζουν τα μισά.»
Menschliches, Allzumenschliches 9, Aphorismus 554: Halbwissen
— Der, welcher eine fremde Sprache wenig spricht, hat mehr Freude daran,
als der, welcher sie gut spricht. Das Vergnügen ist bei den Halbwissenden.
Friedrich Nietzsche
8. 6
Όλοι μιλούν γι’ αυτό…
Η γνώση ξένων γλωσσών έχει μια ιδιαίτερη
αίγλη. Η πολυγλωσσία όμως δεν είναι
αποκλειστικό προνόμιο των ακαδημαϊκών
και των διανοούμενων — πολύγλωσσες
είναι και αρκετές προσωπικότητες της
Ευρώπης. Το ποδόσφαιρο π.χ., ένα άθλημα
που δεν συσχετίζεται παραδοσιακά με τη
γλωσσομάθεια, είναι γεμάτο από παίκτες
που μιλούν άπταιστα αρκετές γλώσσες.
Για παράδειγμα, ο πρώην αρχηγός της
εθνικής Γαλλίας και εθνικός ήρωας
Zinedine Zidane μιλάει γαλλικά, ιταλικά,
ισπαvικά, αραβικά και βερβέρικα. Ο
Ruud van Nistelrooy, διάσημος ολλανδός
επιθετικός, μιλάει τέσσερις γλώσσες, ενώ
ο συμπατριώτης του «Lucky» Guus Hiddink,
ο διάσημος προπονητής, μιλάει πέντε
γλώσσες. Ο δημοφιλής άγγλος επιθετικός
και νυν τηλεοπτικός σχολιαστής Gary
Lineker, όταν έπαιζε στηv Μπαρτσελόνα,
έκανε σχολιασμούς στα ισπανικά.
«Απόλαυσα πραγματικά το να μαθαίνω
ισπανικά και ιαπωνικά. Η εκμάθηση μιας
νέας γλώσσας είναι ευχάριστη διαδικασία,
μαθαίνεις τόσα πολλά για τους άλλους
ανθρώπους και το πώς λειτουργούν», είπε.
Αντιμετώπιση της κινητικότητας
Είναι πολύ χρήσιμο για τους
ποδοσφαιριστές να μαθαίνουν ξένες
γλώσσες, δεδομένου του επιπέδου
διεθνούς κινητικότητάς τους. «Κατά τη
δική μου εμπειρία, όταν πηγαίνεις σε μια
ξένη χώρα, οι άνθρωποι εκεί πάντοτε
το εκτιμούν όταν αφιερώνεις χρόνο για
να μάθεις τη γλώσσα τους», παρατηρεί
ο πρώην τεχνικός της εθνικής Αγγλίας,
Σουηδός Sven-Göran Eriksson, ο οποίος
σήμερα είναι τεχνικός της εθνικής Μεξικού.
Τα γήπεδα τένις της Ευρώπης επίσης
σφύζουν από παίκτες που «σερβίρουν»
σε πάνω από μία γλώσσα, όπως οι βέλγοι
πρωταθλητές Kim Clijsters και Justine
9. 7
Henin, ο ελβετός θρύλος Roger Federer,
και η ρωσίδα Elena Dementieva.
Οι αθλητές πολλών ακόμη αθλημάτων
επίσης μιλούν πάνω από μία γλώσσα.
«Παρότι είμαι γνωστή κυρίως ως
αθλήτρια, οι γλωσσικές μου δεξιότητες
έχουν δώσει άλλη διάσταση στην
καριέρα μου. Χρησιμοποιώ τακτικά
τα γαλλικά και τα γερμανικά μου
όταν ταξιδεύω για συναντήσεις
στην Ευρώπη», λέει η βρετανίδα
μαραθωνοδρόμος Paula Radcliffe.
Η γλώσσα
της ευκαιρίας
Η εκμάθηση μιας νέας γλώσσας —όπως
η μελέτη της μουσικής— απαιτεί κάποια
προσπάθεια αλλά είναι εξαιρετικά
ικανοποιητική, και η διαδρομή μπορεί να
είναι εξίσου απολαυστική με την επίτευξη
του στόχου, όπως θα σας πει οποιοσδήποτε
έχει μπει σε αυτή τη διαδικασία.
«Για μένα, η εκμάθηση μιας γλώσσας
έχει να κάνει με την επικοινωνία με
ανθρώπους από άλλα μέρη του κόσμου
και άλλες κουλτούρες, πράγμα πολύ
σημαντικό δεδομένου του πάθους μου για
τα ταξίδια», λέει η Celia, μια Ισπανίδα που
μιλάει τέσσερις γλώσσες. «Απολαμβάνω
πραγματικά να μαθαίνω γλώσσες, αν και
κάποιες φορές είναι λίγο εκνευριστικό να
βλέπεις ότι έχεις ακόμη πάρα πολλά να
μάθεις παρόλο που κατέχεις τη γλώσσα».
Επιπλέον, οι θέσεις εργασίας που
αφορούν τις γλώσσες, όπως η μετάφραση
και η διερμηνεία, είναι καλές επιλογές
σταδιοδρομίας σε όλη την ΕΕ. Οι
γλωσσομαθείς μπορούν συχνά να
κάνουν καριέρα σε διάφορους κλάδους,
όπως ο τουρισμός, οι εκδόσεις και οι
πολυεθνικοί οργανισμοί ή εταιρείες.
Η γνώση μιας γλώσσας μπορεί να
συμβάλει στην αποκωδικοποίηση μιας
ξένης κουλτούρας και κοινωνίας.
10. 8
Και η γνώση μιας ξένης γλώσσας μπορεί
να σου δώσει αυτά τα άλλα μάτια, γιατί
σου επιτρέπει να μιλάς στους ανθρώπους
στη γλώσσα τους, και σου παρέχει
βαθιά γνώση της κουλτούρας και της
λογοτεχνίας ενός τόπου από πρώτο χέρι.
Πράγματι, μια νέα γλώσσα μπορεί
να θεωρηθεί ως μια προφορική γη
της επαγγελίας. Σύμφωνα με τον
ψυχογλωσσολόγο Frank Smith: «Η μία
γλώσσα σε βάζει στο διάδρομο της
ζωής. Οι δύο γλώσσες ανοίγουν κάθε
πόρτα που συναντάς στη διαδρομή.»
Εμβάθυνση της κατανόησης
Η γνώση ξένων γλωσσών είναι ένα
σημαντικό μέσο κατανόησης μεταξύ
ανθρώπων από διαφορετικές κοινωνίες.
Καθώς ο κόσμος συρρικνώνεται και
γίνεται ένα παγκόσμιο χωριό, ώστε
να εξελιχθεί σταδιακά σε μια διεθνή
κοινότητα της ανθρωπότητας, η
«Το μόνο πραγματικό ταξίδι δεν είναι το να πας
σε άλλα μέρη, αλλά το να έχεις άλλα μάτια.»
La Prisonnière, «Le seul véritable voyage, [….] ce ne serait pas
d’aller vers de nouveaux paysages, mais d’avoir d’autres yeux.»
Marcel Proust
11. 9
ανάγκη για διαπολιτισμικό διάλογο
και κατανόηση γίνεται όλο και πιο
επιτακτική. Αλλά η ύπαρξη μιας και
μόνο lingua franca δεν αρκεί, όπως
έχει πει ο Νέλσον Μαντέλα, ηγέτης
του κινήματος ελευθερίας της Νοτίου
Αφρικής: «Εάν μιλήσεις στον άνθρωπο
σε μια γλώσσα που καταλαβαίνει, μιλάς
στο μυαλό του. Εάν του μιλήσεις στη δική
του γλώσσα, μιλάς στην καρδιά του.»
«Αυτός που δεν γνωρίζει καμία ξένη γλώσσα,
δεν γνωρίζει τίποτα για τη δική του»
Maximen und Reflexionen IV 237:
Wer fremde Sprachen nicht kennt, weiß nichts von seiner eigenen.
Johann Wolfgang von Goethe
12. 10
Τα γραπτά μένουν
Κάποιοι άνθρωποι αποκτούν τόσο καλή γνώση μιας άλλης γλώσσας
που τελικά μπορούν και να γράφουν σε αυτή. Ένα από τα πιο
γνωστά παραδείγματα αυτής της ικανότητας ήταν ο Joseph Conrad,
ένας πολωνός συγγραφέας που θεωρείται ευρέως ως ένας από
τους καλύτερους μυθιστοριογράφους όλων των εποχών στην
αγγλική γλώσσα. Αυτό το επίτευγμα είναι ακόμη πιο αξιοθαύμαστο
αν σκεφτεί κανείς ότι ο Conrad έμαθε αγγλικά μετά την ηλικία
των είκοσι, όταν ταξίδευε με το βρετανικό εμπορικό ναυτικό.
Άλλοι πολύγλωσσοι συγγραφείς είναι ο τσεχογάλλος
μυθιστοριογράφος Milan Kundera, ο οποίος επιμελείται
προσωπικά τις γαλλικές μεταφράσεις των βιβλίων του, και
ο ρωσοαμερικανός συγγραφέας Vladimir Nabokov, που
έγραψε τα πρώτα εννέα μυθιστορήματά του στα ρωσικά
πριν συγγράψει ορισμένα από τα μεγαλύτερα σύγχρονα
κλασικά αριστουργήματα της αγγλικής γλώσσας.
Ένα σύγχρονο παράδειγμα είναι ο Βασίλης Αλεξάκης, που
γράφει τόσο στα γαλλικά όσο και στα ελληνικά. Το 2007 έλαβε
το «Grand prix du roman de l’Académie Française», ένα από τα
πλέον περίοπτα λογοτεχνικά βραβεία της Γαλλίας. Σε ένα από
τα πιο γνωστά έργα του, το Les mots étrangers (Ξένες λέξεις),
περιγράφει ένα πολιτισμικό και γλωσσικό ταξίδι στη Γαλλία, στην
Ελλάδα και την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, όπου ο αφηγητής
αποφασίζει να μάθει την κύρια γλώσσα της χώρας, τη σάνγκο.
13. 11
Επενδύοντας στη γλώσσα
Κάποιοι μαθαίνουν γλώσσες απλά για
πρακτικούς λόγους. «Έμαθα γαλλικά
αποκλειστικά για επαγγελματικούς
λόγους, και ως τρόπο επικοινωνίας με
τους κατοίκους της χώρας στην οποία ζω»,
εξηγεί ο Angel, ένας τεχνικός υπολογιστών
από τη Βουλγαρία που ζει στο Βέλγιο.
Άλλοι έχουν μεικτά κίνητρα για την
εκμάθηση γλωσσών. «Η εκμάθηση
γαλλικών με έχει ευνοήσει
επαγγελματικά», λέει ο Simon,
ένας βρετανός μάνατζερ. «Επίσης
με έχει βοηθήσει να γνωρίσω
γαλλόφωνους από όλο τον κόσμο».
Η εκμάθηση μιας γλώσσας μπορεί να σας
βοηθήσει να εκμεταλλευθείτε ευκαιρίες
εργασίας και σπουδών. Μπορεί επίσης να
σας βοηθήσει να βελτιώσετε την καριέρα
σας, παρέχοντας ένα ανταγωνιστικό
πλεονέκτημα. Ο Dušan, σύμβουλος
από την Τσεχία, λέει ότι οι γνώσεις του
στα γερμανικά του άνοιξαν ευκαιρίες
σταδιοδρομίας και διευκόλυναν τις επαφές
του με τον αυστριακό και γερμανικό
τραπεζικό κλάδο. Παρατήρησε ότι η
στάση απέναντι στις γλώσσες έχει αλλάξει
γρήγορα μετά τις πολιτικές αλλαγές
στην πρώην Τσεχοσλοβακία: τα ρωσικά
ήταν κάποτε υποχρεωτικά, στη συνέχεια
απορρίφθηκαν για πολιτικούς λόγους,
ενώ πρόσφατα η ζήτηση έχει αυξηθεί
ξανά κυρίως για εμπορικούς σκοπούς
Ανταγωνιστικό πλεονέκτημα
Η ύπαρξη πολύγλωσσου προσωπικού
μπορεί να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα
της επιχείρησής σας, εάν είστε
επιχειρηματίας ή διευθυντής επιχείρησης.
Έτσι, η έλλειψη γλωσσικών δεξιοτήτων
μπορεί να έχει οικονομικό αντίτιμο.
Για παράδειγμα, το 11 % των ΜΜΕ που
ρωτήθηκαν σε μια πρόσφατη πανευρωπαϊκή
μελέτη απάντησαν ότι είχαν χάσει
συμβάσεις έργου γιατί η εταιρεία τους δεν
είχε τις απαραίτητες γλωσσικές δεξιότητες.
14. 12
Μια ιταλική εταιρεία παραγωγής
χημικών ουσιών και λειαντικών για
την αυτοκινητοβιομηχανία, η οποία
βρίσκεται σε διαδικασία ανοίγματος σε
ξένες αγορές, έχει δυσκολευτεί στην
εξεύρεση προσωπικού με τις απαραίτητες
γλωσσικές γνώσεις ώστε να λειτουργεί
ως μεσάζοντας. Η εταιρεία προσπαθεί
να πείσει τα ιταλικά πανεπιστήμια να
προωθήσουν την εκμάθηση γλωσσών.
Η κατάσταση δεν είναι πολύ διαφορετική
στην Πολωνία. «Έχω μιλήσει με
ενοχλημένους ανθρώπους στα τοπικά
εμπορικά επιμελητήρια, που έχουν
βοηθήσει μικρές εταιρείες… Πιο συχνά
απ’ όσο θα ήθελαν να παραδεχτούν, οι
κόποι τους πάνε χαμένοι γιατί οι εταιρείες
δεν διαθέτουν προσωπικό με γλωσσικές
δεξιότητες», αναφέρει η Sabina Klimek,
μέλος του επιχειρηματικού φόρουμ για
την πολυγλωσσία, το οποίο στηρίζει η ΕΕ.
Αυτή η πολύγλωσση πραγματικότητα
είναι μία την οποία αντιλαμβάνονται
πολλοί εργοδότες και εργαζόμενοι. Για
παράδειγμα, πολλές θέσεις εργασίας στο
Βέλγιο απαιτούν από τους υποψήφιους
να γνωρίζουν καλά τουλάχιστον τις δύο
επίσημες γλώσσες της χώρας συν μία άλλη
μεγάλη ευρωπαϊκή γλώσσα. Πράγματι,
τα τρία τέταρτα των μεγάλων εταιρειών
της Ευρώπης έχουν καθιερωμένο
πρόγραμμα για την πρόσληψη
προσωπικού με γλωσσικές δεξιότητες,
ένα ποσοστό αρκετά εντυπωσιακό.
Επίσης, πολλά ευρωπαϊκά πανεπιστήμι-
α προσφέρουν προγράμματα σε ξένες
γλώσσες, τόσο για να προσελκύσουν
ξένους φοιτητές όσο και για να ενισχύσουν
την κινητικότητα των ντόπιων φοιτητών.
Ορισμένα πανεπιστήμια στη Λιθουανία
προσφέρουν προγράμματα στα αγγλικά,
στα γαλλικά, στα γερμανικά και τα ρωσικά.
Στο Βέλγιο, στην Τσεχική Δημοκρατία
και τη Ρουμανία ορισμένα πανεπιστήμια
προσφέρουν πτυχιακά προγράμματα στις
φυσικές επιστήμες, στην ιστορία ή τη
γεωγραφία σε συνδυασμό με ξένες γλώσ-
σες, τα οποία σε ορισμένες περιπτώσεις
οδηγούν στην απονομή διπλού πτυχίου.
15. 13
Γλώσσα για όλους
Οι μειονεκτούσες ομάδες της κοινωνίας, συμπεριλαμβανομένων
και των κοινωνικά ή οικονομικά περιθωριοποιημένων και
των ατόμων με σωματικές ή διανοητικές αναπηρίες, συχνά
δεν έχουν την ευκαιρία, τα κίνητρα και την πρόσβαση στους
απαιτούμενους πόρους για να βελτιώσουν τις γλωσσικές τους
δεξιότητες. Το πρόγραμμα Allegro (1
), που χρηματοδοτήθηκε
από την ΕΕ, είχε ως στόχο να φέρει την εκμάθηση γλωσσών
στις μειονεκτούσες ομάδες μέσα από καινοτόμες και
προσιτές προσεγγίσεις στη διδασκαλία της γλώσσας.
Για πολλούς από αυτούς που έλαβαν μέρος στο πρόγραμμα, αυτό
ενίσχυσε την αυτοπεποίθησή τους στις ικανότητές τους. «Είμαστε
εξίσου καλοί με όλους τους άλλους», ανέφερε ένας ισπανός
μαθητής με προβλήματα διανοητικής υγείας. Αμφισβήτησε
επίσης τις αντιλήψεις των διδασκόντων αναφορικά με τις
ικανότητες των μαθητών από ορισμένες ομάδες. «Ήταν τιμή μου
να διδάξω μαθητές με τόση όρεξη για μάθηση και ενθουσιασμό»,
ανέφερε ένας εκπαιδευτικός που δίδαξε κρατούμενους στη
φυλακή του Nottingham. Το αίσθημα ήταν αμοιβαίο. «Καλό είναι
αυτό. Να πείτε σ’ αυτή την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι θέλουμε
κι άλλα ολλανδικά», είπε ένας από τους κρατούμενους.
(1
) http://allegro.acs.si
16. 14
Βουτιά στη γνώση
Οι άνθρωποι που δεν έχουν ακόμη
ξεκινήσει το ταξίδι της εκμάθησης μιας
ξένης γλώσσας ίσως να προβληματίζονται
ή να φοβούνται, σαν να κοιτούν τη
θάλασσα όταν δεν ξέρουν κολύμπι. Αλλά
η μελέτη μιας γλώσσας είναι λίγο σαν να
μαθαίνεις κολύμπι, εντυπωσιακά απλή
διαδικασία αφού κάνεις την πρώτη βουτιά.
Παρά το γεγονός ότι ξένες γλώσσες
μπορούν να μάθουν άνθρωποι κάθε
κοινωνικής τάξης και μορφωτικού
επιπέδου, πολλοί πιστεύουν ότι είναι μια
πρόκληση στην οποία δε θα μπορέσουν
να ανταποκριθούν. Παρόλο που πολλοί
εμπνέονται από τους δασκάλους τους και
ανακαλύπτουν ένα πάθος για τις γλώσσες,
αυτή η στάση μπορεί να ξεκινήσει από το
σχολείο, όπου η αξία της ξένης γλώσσας
δεν μπορεί να εκτιμηθεί, και οι εξετάσεις
αποτελούν αποτρεπτικό παράγοντα.
«Το σχολείο συνήθως δεν σου δίνει τα
σωστά εφόδια για επικοινωνία», θυμάται
η Caroline, υπάλληλος γραφείου από
το Βέλγιο. «Η σχολική εμπειρία μάς
κάνει απρόθυμους να μάθουμε ξένες
γλώσσες αργότερα στη ζωή μας.»
Θέμα συγχρονισμού
Οι απαιτήσεις της ζωής συχνά
αποτελούν σημαντικό εμπόδιο. «Είμαι
πάντα τόσο πολυάσχολος. Δεν έχω
χρόνο για να μελετήσω σωστά»,
παραπονιέται ο Reinald, γραφίστας
από το Βέλγιο. Πολλοί μαθητές όμως
έχουν ανακαλύψει ότι το να βρίσκουν
το χρόνο δίνει μεγάλη ικανοποίηση.
Το να μιλάς μια σημαντική παγκόσμια
γλώσσα επίσης μπορεί να λειτουργήσει
ως αντικίνητρο. «Εάν ξέρεις αγγλικά, δεν
χρειάζεσαι και τίποτε άλλο», ομολογεί
ο Neil, βρετανός εκδότης. «Αλλά και
μόνο η προσπάθεια σού δίνει πρόσθετη
ικανοποίηση και βάθος κατανόησης».
17. 15
Κάποιοι ακόμη πιστεύουν ότι είναι
πολύ μεγάλοι για να μάθουν. «Στην
ηλικία μου, είναι πολύ δύσκολο να
μάθεις μια γλώσσα», αποφαίνεται ο
Daniel, ένας μάνατζερ άνω των 50
ετών. Όμως, όπως έχουν ανακαλύψει
εκατομμύρια ώριμοι μαθητές, ποτέ δεν
είναι αργά για να μάθεις μια γλώσσα.
Χωρίς υπότιτλους
Ο λαμπερός κόσμος του ευρωπαϊκού κινηματογράφου
περιλαμβάνει πολλούς πολύγλωσσους αστέρες, όπως οι γάλλοι
ηθοποιοί Juliette Binoche και Jean Reno, οι βρετανίδες ηθοποιοί
Charlotte Rampling και Vanessa Redgrave, οι ισπανοί ηθοποιοί
Penelope Cruz και Antonio Banderas, ο σουηδός ηθοποιός
Max von Sydow και η ελληνίδα ηθοποιός Ειρήνη Παππά.
«Είχα την τύχη να μεγαλώσω μιλώντας τρεις γλώσσες.
Με τη μητέρα μου μιλούσα ολλανδικά, με τον πατέρα
μου ιταλικά, και στο σχολείο έμαθα γερμανικά. Αλλά
γλώσσα υποδοχής μου είναι τα ιταλικά», εξηγεί η
ιταλοελβετίδα ηθοποιός και μοντέλο Michelle Hunziker.
18. 16
Απλό σαν την
αλφαβήτα…
Πολλοί αποθαρρύνονται από την εκμάθηση
μιας γλώσσας γιατί έχουν την εντύπωση
ότι θα χρειαστούν μια ζωή για να μάθουν
όλες τις λέξεις και τη γραμματική. Ωστόσο,
τα στοιχεία δείχνουν ότι με τη σωστή
προσέγγιση και διάθεση, οι περισσότεροι
άνθρωποι μπορούν να μάθουν τουλάχιστον
τα βασικά στοιχεία μιας ξένης γλώσσας.
Ένα καλό παράδειγμα αυτού είναι ότι οι
άνθρωποι από μειονεκτικό περιβάλλον
συχνά μεγαλώνουν χωρίς να μάθουν ποτέ
να χρησιμοποιούν μια ξένη γλώσσα, και
ενίοτε δεν έχουν καν γνώση γραφής και
ανάγνωσης στη μητρική τους γλώσσα.
Αυτό όμως έχει περισσότερο να κάνει με
τις κοινωνικές συνθήκες παρά με κάποια
εγγενή ανικανότητα, όπως αποδείχθηκε
περίτρανα από το πρόγραμμα Allegro
που υποστηρίχθηκε από την ΕΕ.
Παρότι η εκμάθηση μιας γλώσσας —ακόμη
και της μητρικής— μπορεί να μετατραπεί
σε μια διά βίου προσπάθεια, δεν
χρειάζεται να γίνει κανείς συγγραφέας,
ποιητής ή ρήτορας στην ξένη γλώσσα.
Νιάτα έναντι σοφίας
Θεωρείται ευρέως ότι τα παιδιά είναι
ικανότερα στην εκμάθηση γλωσσών.
Τα παιδιά έχουν πιο ευέλικτο μυαλό,
λιγότερους ενδοιασμούς, άπλετο χρόνο
και τους αρέσει να μιμούνται. Όλα
αυτά βοηθούν πολύ, ενώ η εξαιρετική
τους ικανότητα να μιμούνται προφορές
τα καθιστά πολύ πειστικά στις ξένες
γλώσσες. Ωστόσο, και οι ενήλικες έχουν
τα δικά τους πλεονεκτήματα: έχουν πιο
εξελιγμένη αντίληψη του μηχανισμού και
της δομής της γλώσσας, και κατανοούν
ευκολότερα τη γραμματική. Οι ενήλικοι
μετανάστες συχνά μαθαίνουν εξίσου
καλά τη γλώσσα υποδοχής με τα παιδιά
19. 17
τους, αλλά σπάνια καταφέρνουν
να μιμηθούν την προφορά.
Γι’ αυτόν το λόγο, η δήλωση ότι κάποιος
είναι «πολύ μεγάλος» είναι ουσιαστικά
εσφαλμένη. Το πρόγραμμα JoyFLL,
που χρηματοδοτήθηκε από την EE,
τονίζει ακριβώς αυτό, με έναν νέο και
πρωτότυπο τρόπο, εκμεταλλευόμενο τη
συχνά ισχυρή διαγενεακή σχέση μεταξύ
παππούδων και εγγονιών, ώστε να
ενθαρρύνει και τους δυο να βελτιώσουν
τις γλωσσικές τους δεξιότητες.
Διάλεξε το επίπεδό σου
Πράγματι, οι άνθρωποι μπορούν να
καταλάβουν εντυπωσιακά πολλά
πράγματα, ακόμη κι αν δεν γνωρίζουν
καθόλου μια γλώσσα. Αυτό ισχύει
ιδιαίτερα για τις γλώσσες που ανήκουν
στην ίδια γλωσσική οικογένεια.
Ωστόσο, ισχύει και σε μικρότερο
βαθμό σε εντελώς άσχετες μεταξύ
τους γλώσσες, μέσω αυτού που είναι
γνωστό ως «παρεκβατική ικανότητα»
και «αμοιβαία κατανόηση».
20. 18
Αμοιβαία κατανόηση — Το «νερό» στις
σημαντικότερες ευρωπαϊκές γλωσσικές ομάδες
Γερμανικές Ρομανικές Σλαβικές
Vand (δανικά) Eau (γαλλικά) Вода (βουλγαρικά)
Water (ολλανδικά) Acqua (ιταλικά) Voda (τσεχικά)
Water (αγγλικά) Água (πορτογαλικά) Voda (κροατικά)
Wasser (γερμανικά) Apă (ρουμανικά) Woda (πολωνικά)
Vatn (ισλανδικά) Agua (ισπανικά) Вода (ρωσικά)
Vatten (σουηδικά) Вода (σερβικά)
Vatn/vann (νορβηγικά) Voda (σλοβενικά)
Voda (σλοβακικά)
Υπάρχει ακόμη και ένας χρηματοδοτούμενος από την ΕΕ ιστότοπος (2
) που προσφέρει διασκε-
δαστικές διαδραστικές δραστηριότητες που αποδεικνύουν αυτή την αμοιβαία κατανόηση.
(2
) www.eu-intercomprehension.eu
21. 19
Βαβέλ
Το πόσο καλά μαθαίνει κανείς μια γλώσσα
εξαρτάται από την ανάγκη, την επιθυμία,
τα κίνητρα και την ικανότητά του, και το
πόση ενέργεια μπορεί να διοχετεύσει σε
αυτή την προσπάθεια. Οι ακαδημαϊκοί ή οι
επαγγελματίες με υψηλό βαθμό ειδίκευσης,
όπως οι γιατροί, που εργάζονται σε μια ξένη
γλώσσα, προφανώς πρέπει να επιτύχουν
έναν πολύ μεγάλο βαθμό δεξιότητας.
Ωστόσο, για πολλούς άλλους σκοπούς,
ένα μέσο επίπεδο είναι επιθυμητό
και εφικτό για τους περισσότερους
μαθητές που αποκτούν επαρκείς
γνώσεις ώστε να συμμετέχουν σε ένα
σχετικά μεγάλο φάσμα επικοινωνίας.
Ακόμη και η απόκτηση κάποιων βασικών
γνώσεων μπορεί να είναι απίστευτα
ικανοποιητική. Για να αποδείξει ακριβώς
αυτό, το έργο InLET (3
) , που υλοποιήθηκε
(3
) www.ea.gr/ep/inlet/
με την υποστήριξη της ΕΕ, άδραξε την
ευκαιρία των Ολυμπιακών Αγώνων του
2004 στην Αθήνα για να εξοικειώσει τους
επισκέπτες με την ελληνική γλώσσα,
διδάσκοντάς τους μερικές χρήσιμες
φράσεις που θα έκαναν τη διαμονή τους
πιο ευχάριστη. Το έργο FEEL (4
) έκανε
κάτι αντίστοιχο με τις γλώσσες των δέκα
χωρών που εντάχθηκαν στην ΕΕ το 2004.
Δυο λόγια σοφίας
Είτε είναι κανείς αρχάριος είτε
προχωρημένος, υπάρχουν πάντοτε
πράγματα που μπορεί να κάνει, εκτός
από μαθήματα, για να βελτιώσει τις
γνώσεις του στην ξένη γλώσσα. Με βάση
την εμπειρία εκπαιδευτικών και άλλων
μαθητών, παρακάτω θα βρείτε μερικές
χρήσιμες συμβουλές και εργαλεία.
(4
) www.feel.vdu.lt
22. 20
Συμβουλές
Η βελτίωση επέρχεται με σκληρή•
προπόνηση, ένα ρητό που ποτέ δεν
χάνει την εφαρμογή του. Η γλώσσα
δεν μαθαίνεται ως διά μαγείας, είναι
αποτέλεσμα πολλής και σκληρής
προπόνησης. «Εξάσκηση, εξάσκηση,
εξάσκηση», συμβουλεύει η Sandra
από τη Γαλλία. «Τα περισσότερα τα
έμαθα όταν άρχισα να χρησιμοποιώ τη
γλώσσα στην καθημερινή μου ζωή.»
Μην ντρέπεστε.• Πολλοί άνθρωποι,
ιδιαίτερα καθώς μεγαλώνουν,
διστάζουν να εξασκηθούν σε μια
ξένη γλώσσα, γιατί ντρέπονται ή
φοβούνται μήπως κάνουν λάθη.
«Οι άνθρωποι δεν σε κοροϊδεύουν
όταν κάνεις λάθος», διαβεβαιώνει
όσους μαθαίνουν ξένες γλώσσες ο
Simon, ένας βρετανός μάνατζερ.
«Θα χαρούν και θα εντυπωσιαστούν
με την ικανότητά σου, ακόμη και
όταν είναι αρκετά περιορισμένη.»
Διασκεδάστε• και απολαύστε την
εμπειρία. Εάν τη δείτε σαν μια βαρετή
και κουραστική εργασία, η μελέτη της
γλώσσας δεν θα είναι αποτελεσματική
και θα χάσετε τη διάθεσή σας.
Υπάρχουν πολλοί διαθέσιμοι πόροι που
προσθέτουν μια νότα διασκέδασης στη
μαθησιακή διαδικασία. «Η εκμάθηση
γλωσσών δεν είναι τεστ, πρέπει να
την απολαμβάνετε», προτείνει η
Cristina, σύμβουλος από την Ιταλία.
Δώστε προσωπικό χαρακτήρα στη•
μαθησιακή σας εμπειρία. Όλοι
μαθαίνουν με διαφορετικούς τρόπους,
οπότε είναι καλύτερα να πειραματιστείτε
μέχρι να βρείτε τον καλύτερο για εσάς.
Σχεδιάστε την εκμάθηση της γλώσσας
με τρόπο που να βολεύει εσάς και
το καθημερινό σας πρόγραμμα.
Χρησιμοποιείτε τακτικά τη γλώσσα.•
Όπως και με το αυτοκίνητο, εάν δεν
χρησιμοποιείτε τη γλώσσα σε τακτική
βάση, κινδυνεύει να σκουριάσει.
23. 21
Να είστε ρεαλιστές.• Μην προσπαθήσετε
να μάθετε τα πάντα αμέσως. Ορίστε
σαφείς και ρεαλιστικούς στόχους.
Το παρελθόν δεν αποτελεί κανόνα.•
Κάποιοι πιστεύουν ότι επειδή δεν
κατόρθωσαν να μάθουν μια γλώσσα
στο σχολείο, δεν θα μπορέσουν να το
κάνουν και αργότερα. Ωστόσο, πολλοί
άνθρωποι που δεν τα πήγαν καλά
στο σχολείο μαθαίνουν τη γλώσσα
αργότερα, εν μέρει χάρη σε ευχάριστες
και αποτελεσματικές μεθόδους και
στην αυξημένη διάθεση για μάθηση.
Νέος τρόπος σκέψης.• Η εκμάθηση μιας
γλώσσας περιλαμβάνει την κατανόηση
άλλων τρόπων σκέψης και δράσης.
Βυθιστείτε στη γλώσσα.• Εκτεθείτε
όσο το δυνατόν περισσότερο
στη γλώσσα-στόχο.
Γυμναστική για το μυαλό
Υπάρχει μια γενική αντίληψη ότι η εκμάθηση πολλών γλωσσών
μπερδεύει το μυαλό. Ωστόσο, υπάρχουν στοιχεία που
αποδεικνύουν ότι όσο περισσότερες γλώσσες μαθαίνεις τόσο
πιο εύκολο είναι να μάθεις κι άλλες. «Βοηθάει το να ξέρεις πάνω
από μία γλώσσα. Έχεις ένα πλεονέκτημα προσαρμογής, μπορείς
να προφέρεις ορισμένες λέξεις και ήχους πολύ πιο εύκολα»,
αποφαίνεται ο δανoαμερικαvός ηθοποιός Viggo Mortensen.
24. 22
Οι γλωσσολόγοι έχουν ανακαλύψει επίσης ότι η γνώση
περισσότερων από μιας γλώσσας μπορεί να ευνοήσει τους
ανθρώπους και σε άλλους τομείς, π.χ. ενισχύει τις συλλογιστικές
τους δεξιότητες και τους βοηθά να έχουν καλύτερες
ακαδημαϊκές επιδόσεις. Για παράδειγμα, οι ερευνητές έχουν
ανακαλύψει ότι τα δίγλωσσα παιδιά είναι καλύτερα στην επίλυση
προβλημάτων που περιλαμβάνουν παραπλανητικά στοιχεία.
Υπάρχουν και άλλα πλεονεκτήματα στην εκμάθηση γλωσσών,
σύμφωνα με κάποιους διάσημους γλωσσομαθείς. Ο βρετανός
κωμικός και πρωταγωνιστής των Monty Python John Cleese
πιστεύει ότι: «Η εκμάθηση μιας γλώσσας καθιστά το μυαλό
μας πιο δυνατό και πιο ευέλικτο. Η χρήση της γλώσσας αυτής
δε μας δίνει μια εντελώς νέα εμπειρία του κόσμου.»
Πώς και πού μπορώ να μάθω
ξένες γλώσσες;
Επιλέξτε την προσέγγισή σας.• Υπάρχουν
τόσες πολλές διαφορετικές μέθοδοι
και προσεγγίσεις στη μάθηση, όπως η
μάθηση σε τάξη, η αυτόνομη μελέτη και
τα τηλεφωνικά μαθήματα, τα σεμινάρια
στο εξωτερικό, η εικονική εκμάθηση,
και άλλες πολλές. Επιλέξτε το συνδυ-
ασμό που σας ταιριάζει καλύτερα.
Κάντε τη σωστή επιλογή.• Μπορείτε
εύκολα να βρείτε σχολές ξένων γλωσσών
— συμβουλευθείτε τον τηλεφωνικό κατά-
λογο ή ψάξτε στο Διαδίκτυο. Ωστόσο, η
επιλογή της σωστής σχολής είναι σημα-
ντική. Είναι καλή ιδέα να επισκεφθείτε τη
σχολή και να μιλήσετε σε κάποιον εκπαι-
δευτικό πριν εγγραφείτε, να αναζητήσε-
τε ανεξάρτητες κριτικές για τη σχολή ή
να συμβουλευθείτε φίλους και γνωστούς.
Χρησιμοποιήστε τα ΜΜΕ.• Σήμερα που
τα τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά κανά-
λια από όλο τον κόσμο είναι εύκολα
προσβάσιμα μέσω δορυφόρου, καλω-
διακής τηλεόρασης ή Διαδικτύου, είναι
εύκολο να βρίσκει κανείς περιεχόμενο
στην ξένη γλώσσα που θέλει να μάθει.
25. 23
Γλωσσικό δίκτυο.• Το Διαδίκτυο έχει
αναχθεί σε ισχυρό μέσο εκμάθησης γλωσ-
σών, όπου τα περισσότερα υλικά και εργα-
λεία είναι δωρεάν. Είναι εύκολο να βρει
κανείς ηλεκτρονικά μαθήματα γλώσσας,
λεξικά, εκπαιδευτικά παιχνίδια, φόρουμ,
chat rooms, υποστήριξη, βίντεο, ακου-
στικές ασκήσεις, περιλήψεις και άλλα.
Επιπλέον, το Διαδίκτυο περιέχει άφθονο
αυθεντικό περιεχόμενο, όπως εφημερί-
δες και περιοδικά, σε όλες τις γλώσσες.
Γλωσσικά δίδυμα.• Οργανώστε
προσωπικές συζητήσεις ανταλλαγής με
κάποιον ομιλητή μητρικής γλώσσας που
θέλει να μάθει τη δική σας γλώσσα. Έτσι
μπορείτε να εξασκηθείτε και οι δυο.
Γίνετε μέλος κάποιου• γλωσσικού
ομίλου, οι οποίοι είναι δημοφιλείς
σε όλη την Ευρώπη, όχι μόνο για
την εκμάθηση γλωσσών αλλά
και για κοινωνικές σχέσεις.
Πολιτισμικό υλικό.• Καθώς προοδεύετε
στη γλώσσα, γνωρίστε και την κουλτούρα
μέσα από βιβλία, μουσική, ταινίες κ.λπ.
Οι ταινίες σε DVD συχνά διατίθενται
με ήχο ή με υπότιτλους σε αρκετές
γλώσσες. Επιπλέον, υπάρχει ολοένα
και μεγαλύτερη γκάμα βιβλίων σε CD,
τα οποία συχνά διαβάζουν διάσημοι
συγγραφείς ή ηθοποιοί, και τα οποία
διατίθενται σε πολλές γλώσσες.
Οι φίλοι δι’ αλληλογραφίας• είναι ένας
παραδοσιακός τρόπος για να βελτιώσει
κανείς τις δεξιότητές του σε μια ξένη
γλώσσα, να μάθει περισσότερα για την
τοπική κοινωνία και κουλτούρα, και να
κάνει φίλους. Στην ψηφιακή εποχή, το
Διαδίκτυο μπορεί να είναι ένα ισχυρό
εργαλείο επικοινωνίας πέρα από
γλωσσικά και κοινωνικά σύνορα. Εκτός
από τους εξειδικευμένους δικτυακούς
τόπους, όσοι μαθαίνουν ξένες γλώσσες
μπορούν να κάνουν «φίλους» και
γνωστούς στη γλώσσα-στόχο τους μέσα
από ιστοτόπους κοινωνικής δικτύωσης,
όπως το Facebook και το MySpace. Η
Lingu@net Europa παρέχει μια βάση
δεδομένων με φίλους διά ηλεκτρονικής
26. 24
αλληλογραφίας, ενώ το Lingoland (5
)
είναι μια ευχάριστη ηλεκτρονική
πλατφόρμα για την προώθηση γλωσσικών
και πολιτιστικών ανταλλαγών μεταξύ
μαθητών σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες.
Οι πράξεις είναι πιο
δυνατές από τις λέξεις
Οι γλώσσες είναι μια σημαντική
προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή
Ένωση. Η γλώσσα είναι ένα ουσιαστικό
κομμάτι της ταυτότητάς μας, και η
πιο άμεση έκφραση πολιτισμού. Στην
Ευρώπη, η γλωσσική πολυμορφία είναι
γεγονός της ζωής. Σε μια Ευρωπαϊκή
Ένωση βασισμένη στην «ενότητα μέσα
στην ποικιλομορφία», η ικανότητα
επικοινωνίας σε αρκετές γλώσσες
είναι απαραίτητη για τους πολίτες,
τους οργανισμούς και τις εταιρείες.
Η Ένωση όχι μόνο επιβραβεύει την πολυ-
γλωσσία, αλλά προσπαθεί και να την
(5
) www.lingoland.net
ενθαρρύνει. Πράγματι, η προώθηση της
εκμάθησης γλωσσών και της γλωσσικής
πολυμορφίας είναι ένας από τους στόχους
του προγράμματος «Διά βίου μάθηση»
(2007–2013), το οποίο έχει προϋπολογι-
σμό 7 δισ. ευρώ. Όλα τα υποπρογράμματα
—Comenius (6
) (για σχολεία), Erasmus (7
)
(για την ανώτατη εκπαίδευση), Grundtvig (8
)
(για την εκπαίδευση ενηλίκων), και
Leonardo da Vinci (9
) (για την επαγγελ-
ματική εκπαίδευση και κατάρτιση)—
υποστηρίζουν την εκμάθηση γλωσσών.
Παρότι όλες οι γλώσσες του κόσμου είναι
επιλέξιμες για υποστήριξη, βασική εστίαση
του προγράμματος είναι οι γλώσσες της
ΕΕ προκειμένου να προωθηθεί η καλύτερη
επικοινωνία και κινητικότητα εντός της
Ευρώπης. Το πρόγραμμα υποστηρίζει
(6
) http://ec.europa.eu/education/lifelong-learning-
programme/doc84_en.htm
(7
) http://ec.europa.eu/education/lifelong-learning-
programme/doc80_en.htm
(8
) http://ec.europa.eu/education/lifelong-learning-
programme/doc86_en.htm
(9
) http://ec.europa.eu/education/lifelong-learning-
programme/doc82_en.htm
27. 25
τους σχολικούς συνεταιρισμούς, τη
συμμετοχή βοηθών δασκάλων και την
κατάρτιση εκπαιδευτικών, τη γλωσσική
προετοιμασία για την κινητικότητα στην
Ευρώπη, τα πολυμερή έργα και δίκτυα,
συνέδρια, εκστρατείες πληροφόρησης
για σπουδές, και δράσεις κινητικότητας.
Γλωσσικά βοηθήματα
Ορισμένες από τις δράσεις αυτές έχουν
ειδικότερο στόχο να βοηθήσουν τους
εκπαιδευτικούς να συνεργαστούν
και να αναπτύξουν μεθόδους και
υλικό εκμάθησης γλωσσών. Το έργο
Uniting Europe Through Cultures έχει
στόχο το σχεδιασμό ενός συνεκτικού
προγράμματος κατάρτισης εκπαιδευτικών
στην εκπαίδευση ενηλίκων το οποίο,
μεταξύ άλλων, προωθεί τη μελέτη
γλωσσών που δεν διατίθενται ευρέως
σε ευρωπαϊκά εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Μια ενδιαφέρουσα επιλογή που θα σας
βοηθήσει να αποκτήσετε και να βελτιώσετε
τις γλωσσικές σας δεξιότητες είναι να
υποβάλλετε αίτηση για επιχορήγηση
κινητικότητας της ΕΕ, που θα σας επιτρέψει
να σπουδάσετε, να καταρτιστείτε ή να
εργαστείτε σε μια άλλη χώρα. Αυτό δεν σας
επιτρέπει μόνο να αποκτήσετε πρόσθετη
γνώση και νέες δεξιότητες, αλλά θα σας
βοηθήσει και να μάθετε καλύτερα άλλες
γνώσεις και να εμβαθύνετε στην κοινωνική
και πολιτισμική σύνθεση άλλων χωρών.
Μάθηση εν κινήσει
Το Erasmus, ένα από το πιο γνωστά
εκπαιδευτικά προγράμματα της ΕΕ, έχει
πάρει το όνομά του από τον διάσημο
ολλανδό ουμανιστή, ο οποίος ήταν
πολύγλωσσος και πέρασε τη ζωή του
ταξιδεύοντας στα σημαντικά ευρωπαϊκά
κέντρα μάθησης του 15ου αιώνα. Το
πρόγραμμα επιτρέπει στους φοιτητές
να περνούν από τρεις μήνες έως έναν
χρόνο σπουδάζοντας σε πανεπιστήμια
άλλης ευρωπαϊκής χώρας προκειμένου
να προχωρήσουν τις σπουδές τους,
να μάθουν για μια άλλη κοινωνία
28. 26
και κουλτούρα, και να βελτιώσουν
τις γλωσσικές τους δεξιότητες.
Ο Mathieu, ένας Γάλλος που σπούδασε
νομικά στη Σορβόνη στο Παρίσι,
ερωτεύτηκε την ισπανική γλώσσα και
κουλτούρα στη διάρκεια μιας ανταλλαγής
Erasmus. «Παρότι η επιλογή της Ισπανίας
είχε να κάνει με τον ήλιο, τη φιέστα και
τη σιέστα για τους συμφοιτητές μου στο
Παρίσι, για μένα η διαμονή στη Μαδρίτη
είχε να κάνει με τη γνωριμία με την καρδιά
μιας δυναμικής χώρας και μιας πολύ
πλούσιας και ενδιαφέρουσας κουλτούρας»,
θυμάται. «Η ανταλλαγή Erasmus κράτησε
μόλις έξι μήνες, αλλά ήθελα να μάθω
περισσότερα για την Ισπανία, και έτσι
αποφάσισα να κάνω πρακτική άσκηση και
μετά ένα μεταπτυχιακό, με αποτέλεσμα
να μείνω στη χώρα άλλα δύο χρόνια!»
Αντίστοιχα, η ευρωπαϊκή εθελοντική
υπηρεσία, που υποστηρίζεται από την ΕΕ,
επιτρέπει στους νέους να επιτελούν αξιό-
λογο έργο σε άλλες χώρες, βελτιώνοντας
παράλληλα τις γλωσσικές τους δεξιότητες
και αποκτώντας μια βαθύτερη κατανόηση
της κουλτούρας της χώρας υποδοχής.
Το χωνευτήρι
των Βρυξελλών
Με 27 κράτη μέλη, η ΕΕ λειτουργεί με
τον απίστευτο αριθμό των 23 επίσημων
γλωσσών. Αυτό σημαίνει ότι η Ένωση χρησι-
μοποιεί περισσότερες γλώσσες από τον
ΟΗΕ, που αριθμεί πάνω από 190 μέλη αλλά
λειτουργεί με μόλις έξι επίσημες γλώσσες!
Οι υπηρεσίες μετάφρασης και διερμηνείας
της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με περίπου
1 750 μεταφραστές και 500 μόνιμους διερ-
μηνείς, είναι οι μεγαλύτερες στον κόσμο.
Ωστόσο, παρά την ανάγκη να λειτουργούν
σε όλο και περισσότερες γλώσσες (αρχι-
κά ήταν μόνο τέσσερις), οι θεσμοί της ΕΕ
λειτουργούν εντυπωσιακά ομαλά. Είτε
πρόκειται για ευρωβουλευτές που συζη-
τούν για τις τελευταίες προτάσεις νόμων,
είτε για ηγέτες της ΕΕ που συσκέπτονται
για τις τελευταίες παγκόσμιες εξελίξεις,
29. 27
υπάρχουν πάντοτε διερμηνείς σε ειδικά
εξοπλισμένες καμπίνες, ώστε τα λόγια τους
να γίνονται πάντοτε αμοιβαία κατανοητά.
Το συνολικό κόστος λειτουργίας στις
επίσημες γλώσσες της ΕΕ είναι λιγότε-
ρο από 2,55 ευρώ ανά πολίτη — εντυ-
πωσιακά χαμηλό λοιπόν το τίμημα για
τη δημοκρατία και τη δικαιοσύνη.
Άρθρωση της δημοκρατίας
Είναι ωστόσο μια σημαντική παρουσί-
αση της δημοκρατίας της ΕΕ σε δράση:
προωθεί τη διαφάνεια, ανταποκρίνεται
στο δικαίωμα ενημέρωσης των πολι-
τών, αλλά και σέβεται και βοηθά στη
διατήρηση της πολιτισμικής και γλωσ-
σικής ποικιλομορφίας της Ένωσης.
Όλη η νομοθεσία της ΕΕ πρέπει να
διατίθεται σε όλες τις επίσημες
γλώσσες της Ένωσης. Αυτό είναι λογικό,
καθώς οι νόμοι είναι πολύπλοκοι και
επηρεάζουν τους πάντες, οπότε οι
πολίτες και οι νομοθέτες έχουν δικαίωμα
πρόσβασης στις σημειολογικές τους
λεπτομέρειες στη γλώσσα τους. Οι
πολίτες μπορούν επίσης να υποβάλλουν
τα παράπονά τους στο διαμεσολαβητή
της ΕΕ στη μητρική τους γλώσσα.
Ομοίως, οι ευρωβουλευτές έχουν το
δικαίωμα να μιλούν για λογαριασμό
των ψηφοφόρων τους στη μητρική τους
γλώσσα, όπως και οι ευρωπαίοι υπουρ-
γοί που συμμετέχουν σε επίσημες
συναντήσεις του Συμβουλίου της ΕΕ.
Με αυτό τον τρόπο, η ΕΕ διατηρεί την
πολιτισμική της πολυμορφία, διασφα-
λίζοντας ταυτόχρονα ότι όλοι μιλάμε
την ίδια γλώσσα της δημοκρατίας.
Γενικοί σύνδεσμοι
Ο δικτυακός τόπος «Πολυγλωσσία»•
της ΕΕ περιέχει τις τελευταίες
εξελίξεις για τις πρωτοβουλίες και
τις εκδηλώσεις της ΕΕ αναφορικά με
τις γλώσσες: http://ec.europa.eu/
education/languages/index_el.htm.
30. 28
Η πύλη γλωσσών Europa• παρέχει πληρο-
φορίες για όλες τις επίσημες γλώσσες
της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης και της
εκμάθησης γλωσσών. Δικτυακός τόπος:
http://europa.eu/languages/el/home.
Διατίθενται πολυάριθμες• ευκαιρί-
ες χρηματοδότησης στα πλαίσια των
διαφόρων προγραμμάτων της ΕΕ που
επιτρέπουν στους πολίτες να βελτιώ-
νουν τις γλωσσικές τους δεξιότητες.
Δικτυακός τόπος: http://ec.europa.eu/
education/languages/eu-programmes/
index_el.htm?cs_mid=185.
Στον παρακάτω δικτυακό τόπο θα βρείτε•
κατάλογο των ευρωπαϊκών γλωσσικών και
πολιτιστικών ινστιτούτων:
http://ec.europa.eu/education/
languages/networks/index_
el.htm?cs_mid=215.
EVE — Μια ηλεκτρονική πλατφόρμα•
με τα αποτελέσματα των έργων που
έχει χρηματοδοτήσει η Ευρωπαϊκή
Επιτροπή: http://ec.europa.eu/dgs/
education_culture/eve/alfresco/
faces/jsp/browse/browse.jsp.
Γλωσσικά έργα
Η υπηρεσία• eTandem Europa είναι
μια υπηρεσία «προξενιού» για όσους
μαθαίνουν γλώσσες στην Ευρώπη και
επιθυμούν να μάθουν ο ένας τη γλώσ-
σα του άλλου. Βοηθά τους μαθητές
να βρουν «ταίρια» σε άλλες χώρες και
να βελτιώσουν ο ένας τις γλωσσικές
δεξιότητες του άλλου μέσω e-mail,
voice over internet ή τηλεδιασκέψε-
ων. Δικτυακός τόπος: http://www.slf.
ruhr-uni-bochum.de/index.html.
Το• Communicating in Multilingual
Contexts (Επικοινωνία σε πολύγλωσ-
σο περιβάλλον — CMC) είναι ένα
ηλεκτρονικό μέσο που απευθύνεται
σε φοιτητές και τους βοηθά να βελτι-
ώσουν τις δεξιότητες επικοινωνίας
τους σε έξι ευρωπαϊκές γλώσσες
(αγγλικά, ιταλικά, ισπανικά, ολλανδι-
κά, πορτογαλικά και σλοβακικά) πριν
31. 29
μεταβούν στο εξωτερικό για σπουδές.
Δικτυακός τόπος: www.cmcproject.it.
Το• Hocus Lotus είναι ένας διασκε-
δαστικός δικτυακός τόπος εκμάθησης
γλωσσών για μικρά παιδιά (ηλικίας δύο
έως δέκα ετών), που περιέχει άφθονο
υλικό μάθησης και διδασκαλίας βασι-
σμένο στις τελευταίες εξελίξεις της
ψυχογλωσσολογίας. Βοηθά τα παιδιά
να μάθουν τα βασικά για τη νέα γλώσσα
(αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ιταλικά
και ισπανικά) μέσα από τις περιπέτειες
δύο χαρακτήρων, του Hocus και του
Lotus, που είναι μισοί δεινόσαυροι
και μισοί κροκόδειλοι (κροκόσαυροι).
Δικτυακός τόπος: www.hocus-lotus.edu.
Ο γύρος της Ευρώπης σε 80 ημέρες• είναι
ένας δικτυακός τόπος αυτοδιδασκαλί-
ας που έχει σχεδιαστεί για άτομα και
ομάδες που μελετούν στο σπίτι ή στην
τάξη. Οι μαθητές πραγματοποιούν ένα
εικονικό ταξίδι στην Ευρώπη προκειμέ-
νου να βελτιώσουν τις δεξιότητες ακοής,
ανάγνωσης, γραφής και κατανόησης
που διαθέτουν σε τρία διαφορετικά
επίπεδα. Διατίθεται σε οκτώ γλώσσες:
ισπανικά, γαλλικά, ιταλικά, γερμανικά,
πορτογαλικά, ρουμανικά, αγγλικά και
σουηδικά. Δικτυακός τόπος: http://
europensemble.crdp-nantes.eu/.
Το• Lingu@net Europa παρέχει σε όσους
μαθαίνουν ξένες γλώσσες χρήσιμους
πόρους, υποστήριξη και συμβουλές
προκειμένου να τους βοηθήσει στην
προσπάθεια εκμάθησης και βελτίω-
σης της γλώσσας. Περιέχει ένα τεστ
αυτοαξιολόγησης, πληροφορίες
για στρατηγικές εκμάθησης και ένα
σημείο συνάντησης όπου οι μαθη-
τές μπορούν να κάνουν φίλους μέσω
e-mail, να μιλούν ηλεκτρονικά ή να
συμμετέχουν σε συζητήσεις. Δικτυακός
τόπος: www.linguanet-europa.org.
Lost in…• Αυτό το διαδραστικό ηλεκτρο-
νικό παιχνίδι εκμάθησης γλωσσών
απευθύνεται σε ομιλητές αγγλικών
και γερμανικών που θέλουν να μάθουν
τσεχικά, δανικά, ολλανδικά ή πολωνικά.
32. 30
Για περισσότερες πληροφορίες αναφορικά με τις πολιτικές και τις
δραστηριότητες πολυγλωσσίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής:
Internet: eac-info@ec.europa.eu
Είναι κατάλληλο για αρχάριους αλλά
και για πιο προχωρημένους μαθητές.
Δικτυακός τόπος: www.lost-in.info.
Το• Mission Europe καλεί τους ακροα-
τές να συμμετέχουν σε ραδιοφωνικές
περιπέτειες για να σώσουν το Βερολίνο,
το Παρίσι ή την Κρακοβία, βελτιώνοντας
παράλληλα τα γερμανικά, γαλλικά ή
πολωνικά τους. Αυτή η διασκεδαστική
ηλεκτρονική περιπέτεια σχεδιάστηκε
από τρεις ραδιοφωνικούς παραγωγούς
με την υποστήριξη της ΕΕ. Δικτυακός
τόπος: www.missioneurope.eu.
Το• Oneness προσφέρει ηλεκτρονικά
μαθήματα για όσους ενδιαφέρονται για
κάποιες από τις μικρότερες ευρωπαϊ-
κές γλώσσες — εσθονικά, φινλανδικά,
λιθουανικά, πολωνικά και πορτογαλικά.
Δικτυακός τόπος: www.oneness.vu.lt.
Το• Soccerlingua βοηθά τους διστα-
κτικούς έφηβους να κατανοήσουν τις
ξένες γλώσσες —αγγλικά, γαλλικά,
πορτογαλικά, σουηδικά και τουρκικά—
εκμεταλλευόμενο την αγάπη τους για
το «υπέροχο παιχνίδι», το ποδόσφαιρο.
Δικτυακός τόπος: www.soccerlingua.net.
Το• Taste the language αποδεικνύει
πώς η εκμάθηση γλωσσών μπορεί
να είναι απολαυστική, προσφέρο-
ντας δωρεάν συνεδρίες δοκιμής
φαγητού και γλωσσών. Δικτυακός
τόπος: www.tastethelanguage.net.
34. Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Πώς να μάθετε ξένες γλώσσες
Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης
2010 — 31 σ. — 14,8 × 21 cm
ISBN 978-92-79-12236-1
doi:10.2766/17760
35. Πώς θα προμηθευτείτε εκδόσεις της ΕΕ
Εκδόσεις επί πληρωμή:
• από το EU Bookshop: http://bookshop.europa.eu,
• από τα βιβλιοπωλεία, αν ξέρετε τον τίτλο, τον εκδότη ή/και τον αριθμό ISBN,
• παραγγέλνοντας απευθείας σε έναν από τους αντιπροσώπους μας
πωλήσεων. Στοιχεία επικοινωνίας: http://bookshop.europa.eu ή στείλτε φαξ
στον αριθμό +352 2929-42758.
Δωρεάν εκδόσεις:
• από το EU Bookshop: http://bookshop.europa.eu,
• από τις αντιπροσωπείες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ή τα γραφεία
εκπροσώπησής της. Στοιχεία επικοινωνίας: http://bookshop.europa.eu ή
στείλτε φαξ στον αριθμό +352 2929-42758.
