Information of Thailand Banking and Payment

2. รายงานระบบการชำระเงิน
2552
มิถุนายน 2553

3. สรุปสถิติที่สำคัญในปี 2552

4. จำนวนประชากรทั้งหมด 63.5 ล้านคน
ผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศราคาปีปัจจุบัน 9,047.6 พันล้านบาท
โครงสร้างพื้นฐานด้านเทคโนโลยี
• จำนวนเลขหมายผู้ใช้โทรศัพท์พื้นฐาน 11 เลขหมาย ต่อจำนวนประชากร 100 คน
• จำนวนเลขหมายผู้ใช้โทรศัพท์เคลื่อนที่ 109 เลขหมาย ต่อจำนวนประชากร 100 คน
ข้อมูลด้านการชำระเงิน
• ธนาคาร พาณิชย์ จด ทะเบียน ใน ประเทศ 17 แห่ง 5,791 สาขา
• สาขา ธนาคาร พาณิชย์ ต่าง ประเทศ 15 แห่ง 15 สาขา
• สถาบัน การ เงิน เฉพาะกิจ 2,055 สาขา
• ไปรษณีย์ 1,254 สาขา
• จำนวน เครื่อง เอทีเอ็ม 39,454 เครื่อง
• จำนวน เครื่อง EFTPOS 247,837 เครื่อง
• จำนวน บัตร เครดิต 13,489,422 ใบ
• จำนวน บัตร เดบิต 30,703,339 ใบ
• จำนวน บัตร เอทีเอ็ม 21,039,987 ใบ
• ปริมาณ เงินสด หมุนเวียน ต่อ จำนวน ประชากร ณ 31 ธันวาคม 2552 13,286 บาท/คน
• ปริมาณ การ ใช้ เช็ค เฉลี่ย ต่อ จำนวน ประชากร1 2 ฉบับ/คน/ปี
• มูลค่า การ ใช้ จ่าย ของ คน ไทย ผ่าน บัตร เครดิต เฉลี่ย ต่อ เดือน2 3,462 บาท ต่อ บัตร
• มูลค่า การ ถอน เงินสด ผ่าน บัตร เอทีเอ็ม เฉลี่ย ต่อเดือน
6,459 บาท ต่อ บัตร
• มูลค่า การ ใช้ จ่าย ของ คน ไทย ผ่าน บัตร เดบิต เฉลี่ย ต่อเดือน3
67 บาท ต่อ บัตร
• มูลค่า การ ถอน เงินสด ผ่าน บัตร เดบิต เฉลี่ย ต่อเดือน
8,618 บาท ต่อ บัตร
1
ปริมาณการใช้เช็คเฉลี่ยต่อจำนวนประชากร หมายรวมถึงการใช้เช็คระหว่างธนาคารและเช็คภายในธนาคารเดียวกัน
2
เฉพาะการใช้บัตรเครดิตที่ออกในประเทศไทยซื้อสินค้าและบริการผ่านเครื่อง EFTPOS ในประเทศไทยและต่างประเทศ
3
เฉพาะการใช้บัตรเดบิตที่ออกในประเทศไทยซื้อสินค้าและบริการผ่านเครื่อง EFTPOS ในประเทศไทยและต่างประเทศ

5. สารจากประธานคณะกรรมการระบบการชำระเงิน (กรช.)
0 4 ใน​ ี​2552​ที่​ ่าน​ า​เรา​ ี​ ณะ​ รรมการ​ ะบบ​ าร​ ำระ​งิน​(กรช.)​ชุด​หม่​ซึ่ง​ด้​ ับ​ าร​ ต่ง​ ั้ง​ ามพระ​ าช​ ัญญัติ​
ป ผ ม มค ก ร ก ช เ ใ ไ ร ก แ ตต ร บ
ธนาคาร​ ห่ง​ ระเทศไทย​ที่​ ก้ไข​พิ่ม​ติม​พ.ศ.​2551​และ​ นาคาร​ ห่ง​ ระเทศไทย​(ธปท.)​ได้​ ก​ ะดับ​ าน​ ้าน​ าร​
แ ป แ เ เ ธ แ ป ยร ง ด ก
รักษา​สถียรภาพ​ อง​ ะบบ​ าร​ ำระ​งินให้เ​ป็นงาน​ ลักอกดาน​ นึงของ​ธปท.​ควบคูกบการ​ กษา​สถียรภาพทางการ​
เ ข ร ก ช เ ​ ​ ห ​ี ​้ ห ่ ​ ​ ั รั เ
่
เงิน​และ​ ะบบ​ ถาบัน​ าร​งิน​​
ร ส ก เ
แนวคิดใน​ าร​ ต่งตั้ง​กรช.​ชุดใหม่น​ก็เพื่อเป็นเวทีสำหรับความ​ ่วม​ ือของ​ น่วย​ าน​ ่างๆ​ทีเกี่ยวข้อง​ ับระบบ​ าร​
​ ก แ ​ ​ ​ ี้ ​ ​ ​ ​ ​ ร ม​ ห ง ต ่​ ก ​ ก
ชำระ​งิน​โดย​ อกจาก​กรช.​จะ​ ระกอบ​ ้วย​ ู้​ ริหาร​ อง​ธปท.​แล้ว​ยัง​ ี​ ู้ทรง​ ุณวุฒิ​ าก​ ายนอก​ ีก​4​ท่าน​
เ น ป ด ผบ ข มผ ค จ ภ อ
ได้แก่​ประธาน​ มาคม​ นาคาร​ทย​รอง​ ระธาน​ รรมการ​ อการค้าไทย​รอง​ ธิบดี​ รม​ ัญชี​ ลาง​และ​กรรมการ​
ส ธ ไ ป ก ห อ ก บ ก
ธุรกรรม​ เิ ล็กทรอนิกส์​อันจะ​ ำให้การ​ ำหนด​ โยบาย​ าน​ ะบบ​ าร​ ำระ​งินของ​ ระเทศ​ด้รบมมมอง​ หลาก​ ลาย​
อ ​ ท ​ ก น ด้ ร ก ช เ ​ ป ไ ​ ั ​ ุ ​ ท​ ห
ี่
และ​ อบ​ นอง​ วาม​ ้องการ​ อง​ ู้​ ี​ ่วน​กี่ยวข้อง​ด้​ ย่าง​ ท้จริง
ต ส ค ต ข ผมส เ ไ อ แ
ใน​ ี​ ี่​ ่าน​ า​ กรช.​ ได้​ ิจารณา​ โยบาย​ ำคัญ​ และ​ นวทาง​ าร​ ัฒนา​ครงสร้าง​ ื้น​ าน​ อง​ ะบบ​ าร​ ำระ​งิน​
ปท ผ ม พ น ส แ ก พ โ พ ฐ ข ร ก ช เ
หลาย​ครงการ​ ที่​ ณะ​ ำงาน​ ุด​ ่างๆ​ ซึ่ง​ ระกอบ​ ้วย​ ู้​ชี่ยวชาญ​ าก​ ั้ง​ นาคาร​ าณิชย์​ หน่วย​ าน​ าค​ ัฐ​
โ ค ท ช ต ป ด ผเ จ ทธ พ ง ภ ร
ภาค​อกชน​และ​ ัก​ ิชาการ​ได้​ ่วม​ ัน​ ึกษา​ ิเคราะห์​และ​ ำเนิน​ครงการ​ น​ ี​ วาม​ ืบ​ น้า​ ย่าง​ป็น​ ูป​ รรม​จึง​
เ น ว ร ก ศ ว ด โ จ มค ค ห อ เ ร ธ
อาจ​ ล่าว​ด้​ ่า​ ี​2552​เป็น​ ี​ ห่ง​ วาม​ ่วม​ ือ​ อง​ ะบบ​ าร​ ำระ​งิน​ทย
ก ไ วป ปแ ค ร ม ข ร ก ช เ ไ
โครงการ​ ละ​ ณะ​ ำงาน​ ี่​ด้​ ั้ง​ ึ้น​ ั้น​ อยู่​ าย​ต้​ ผน​ ลยุทธ์​ ะบบ​ าร​ ำระ​งิน​ 2553​ ซึ่ง​ป็นกรอบ​ าร​ ัฒนา​
แ ค ท ทไ ต ข น ภ ใ แ ก ร ก ช เ เ ก พ
ระบบ​ าร​ ำระ​งิน​ อง​ ระเทศ​ ี่​ด้​ริ่ม​ ำเนิน​ าน​ า​ ั้งแต่​ ​ 2550​ โดย​ กรช.​ มุ่ง​ วังให้​ ี​ าร​ช้​ ื่อ​ าร​ ำระ​งิน​
ก ช เ ข ป ทไ เ ด ง ม ต ปี ห มก ใ ส ก ช เ
ทาง​ เิ ล็กทรอนิกส์อย่าง​ พร่หลาย​ าก​ น​ด้วย​ ริการ​ มประสิทธิภาพ​ นคง​ ลอดภัย​และ​ การ​ ดเ​ก็บคาธรรมเนียม​
อ ​ แ ​ ม ข้ึ บ ท​ ​ ่ี ี ม่ั ป ม​ จั ​ ่ ​
ี
​ ี่​ป็น​ รรม​ รวม​ ึง​ าร​ ี​ ฎหมาย​ ละ​ าร​ ังคับ​ช้​ ี่​ ี​ ระสิทธิผล​ การ​ ะ​ รรลุ​ ิสัย​ ัศน์​ ัง​ ล่าว​ด้​ ั้น​ กรช.​ ให้​
ทเ ธ ถ ก มก แ ก บ ใ ท มป จบ ว ท ดก ไ น
ความ​ ำคัญ​ ับ​ าร​ ัฒนา​ครงสร้าง​ ื้น​ าน​ ลาย​ ระการ
ส ก ก พ โ พ ฐ ห ป
ประการ​ รก​คือ​ค่าธรรมเนียม​ซึงเ​ป็นปจจัยทมผล​ อการ​ลือก​ช้สอการ​ ำระ​งินของ​ ใช้บริการ​ค่าธรรมเนียมของ​ าร​
แ ​ ่ ​ ั ​ ​ ​ ต่ ​ เ ใ ​ ื่ ​ ช เ ​ ผ​ ​
ี่ ี ู้ ก
ใช้สออเิ ล็กทรอนิกส์ควร​ ำกว่าเ​งินสด​ ละ​ช็ค​เพือกระตุนให้ภาค​ รกิจและ​ ระชาชน​ วไปหันมา​ช้สออิเล็กทรอนิกส์​
​ ื่ ​ ​ ต่ ​ แ เ ่ ​ ้ ​ ​ ธุ ​ ป ทั่ ​ ใ ​ ื่
มาก​ ึ้น​เพราะ​ป็นสื่อ​ าร​ ำระ​งิน​ ี่​ ี​ ระสิทธิภาพ​ทั้ง​ ัง​ ะดวก​ ับ​ ู้​ ริโภค​และ​ ามารถ​ ด​ ้นทุน​น​ าร​ ริหาร​
ข เ ​ ก ช เ ท มป ยส ก ผบ ส ล ต ใ ก บ
จัดการ​ อง​ ั้ง​ ู้​ ระกอบ​ าร​ ละ​ ถาบัน​ าร​งิน​
ข ท ผป ก แ ส ก เ
การ​ ดเก็บคาธรรมเนียม​ วร​ป็นธรรม​ อลกค้าและ​ ถาบันการ​งิน​ต้อง​ ความ​ปร่งใส​เพือให้ประชาชน​ ราบอัตรา​
จั ​ ​ ่ ​ ค เ ​ ต่ ​ ู ​ ส ​ เ ม​ โ
ี ่​ ​ ท
ค่า​ รรมเนียม​ ละ​งื่อนไข​ าร​ช้​ ริการ​ดย​ ะดวก​เพื่อ​ ระกอบ​ าร​ ัดสิน​จ​ลือก​ช้​ ริการ
ธ แ เ ก ใบ โ ส ป ก ต ใเ ใบ
สิ่ง​ ี่​ กรช.​ ต้องการ​ ลัก​ ัน​ ีก​ ระการ​ นึ่ง​ คือ​ การ​ช้​ ัตร​ดบิต​ ละ​ ัตร​ครดิต​ ำระ​ ่า​ ินค้า​ ริการ​ ทน​ าร​ช้​
ท ผ ด อ ป ห ใบ เ แ บ เ ช คส บ แ ก ใ
เงินสด​ เพื่อ​พิ่ม​ วาม​ ะดวก​ ก่​ ูกค้า​ และ​ ด​ ้นทุน​น​ าร​ ริหาร​ ัดการ​งินสด​ อง​ ้าน​ ้า​ ละ​ ถาบัน​ ารเงิน​
เ ค ส แ ล ล ต ใ ก บ จ เ ข ร คแ ส ก
โดย​ กรช.​ เห็น​ อบ​ครงการ​ ัฒนา​ ะบบ​ Local​ Switching​ เพื่อ​ ระมวล​ ายการบัตร​ดบิต​ ละ​ ัตร​ครดิต​ ี่​ อก​
ช โ พ ร ป ร เ แ บ เ ทอ
และ​ ช้​ ่าย​ ายใน​ ระเทศ​ ด้วย​ ะบบ​ อง​ ระเทศ​รา​อง​ ไม่​ ้องพึ่ง​ ิง​ครือ​ ่าย​ ่าง​ ระเทศ​ ซึ่ง​ ะ​ ่วย​ ด​ าร​
ใ จ ภ ป ร ข ป เ เ ต พเ ข ต ป จช ล ก
จ่าย​งิน​ รา​ ่าง​ ระเทศ​ห้​ ับ​ ู้​ห้​ ริการ​ ่าง​ าติ​ด้​ าก​ รวม​ ึง​ ด​ ่า​ช้​ ่าย​น​ าร​ ับ​ ัตร​ อง​ ้าน​ ้า​ ละ​ ถาบัน​
เ ต ต ป ใ ก ผใ บ ต ช ไ ม ถล คใจ ใ ก ร บ ข ร คแ ส
การ​งิน​อัน​ ะ​ ่วย​ ่ง​สริม​ห้​ ี​ าร​ช้​ ัตร​ ย่าง​ พร่​ ลาย​ าก​ ึ้น
เ จ ช ส เ ใ มก ใ บ อ แ ห ม ข

6. PAYMENT
SYSTEMS
R E P ORT
รายงานระบบการชำระเงิน
2009
2 5 5 2
นอกจาก​ ี้​ Local​Switching​ยัง​ ำนวย​ วาม​ ะดวก​ห้​ ถาบัน​ ู้รับ​ ัตร​ ามารถ​ช้​ครื่อง​ ับ​ ัตร​(EDC)​ร่วม​ ัน​ด้​
น อ ค ส ใ ส ผ บ ส ใเ ร บ ก ไ 0 5
จาก​ จจุบนทเ​รา​ ะ​ห็นวามเ​ครือง​ บบตร​ งอยูใน​ ต่ละ​ ดรบชำระ​งินของ​ าง​ รรพ​ นค้าหลาย​ ห่ง​เป็นจำนวนกว่า​
ปั ั ​ ี่ จ เ ​ ่ ​ ี ่ รั ​ ั ตั้ ​ ​ แ จุ ​ ั ​ เ ​ ห้ ส สิ ​ แ
่ ​
5-10​ เครื่อง​ ซึ่ง​ป็นการ​ งทุน​ ี่​ ้ำ​ ้อน​ ละ​ าด​ ระสิทธิภาพ​ ระบบ​หม่​ ี้​ ะ​ ่วย​ ด​ าร​ งทุน​ ี่​ ้ำ​ ้อน​ และเพิ่ม​
เ ล ทซ ซ แ ข ป ใ นจ ช ล ก ล ทซ ซ
ประสิทธิภาพ​ อง​ ะบบ​ดย​ วม​ด้​ ย่าง​ าก
ข ร โ ร ไ อ ม
การ​พิมประสิทธิภาพ​น​ าร​ช้​ATM​เป็นอกประเด็นหนึงซงควร​ การ​ งเ​สริมตอไป​ปัจจุบน​ประเทศไทย​ อตราการ​
เ ่ ​ ใก ใ ​ี ​ ​ ่ ​ ึ่ ​ ม​ ส่
ี ​่ ​ ั มี ั
ขยาย​ วของ​ครือง​อทีเอ็มอย่าง​ อเ​นือง​จน​ริมมคำถาม​ าจำนวน​ครือง​อทีเอ็มทมใน​ จจุบนนนมาก​กินไป​ รือไม่​
ตั ​ เ ่ เ ​ ต่ ่ เ ่ ​​ี ว่ ​ เ ่ เ ​ ​ ​ ปั ั ​ ั้
ี่ ี เ ​ ห ​
โดย​ฉพาะ​น​ าน​ าร​ าและ​ มชน​มือง​ มเ​ครือง​ องหลาย​ นาคาร​ งเ​รียง​ นอยูใน​ ดเดียวกัน​ขณะ​ เ​ครือง​อทีเอ็ม​
เ ใ ย่ ก ค้ ​ ชุ เ ท​ ี ่ ข ี่ ธ ตั้ กั ​ ​ จุ ่ ที่ ่ เ
ใน​ าง​ งหวัดยงมจำนวน​ อย​ ว่ามาก​จึงควร​ การ​ กษา​ ละ​ งเ​สริมให้มการ​ช้เ​ครือง​อทีเอ็มรวม​ นได้อย่าง​ ท้จริง​
ต่ จั ​ ั ​ ​ ี น้ ก ​ ​ ม​ ศึ แ ส่
ี ​ ​​ ใ ่ เ
ี ​ ่ กั ​ ​ แ
เพื่อ​ ด​ ้นทุน​ อง​ ระเทศ​และสนับสนุน​ห้​ ี​ ารก​ ะ​ าย​ครื่อง​อทีเอ็ม​ป​ ัง​ ่าง​ ังหวัด​ ย่าง​หมาะ​ ม
ล ต ข ป ใ มก ร จ เ เ ไ ยต จ อ เ ส
โครงสร้าง​ ื้นฐาน​ ี่​กรช.​ให้ความ​ ำคัญอีกด้าน​ นึ่ง​คือ​การ​ ัฒนา​ าตรฐาน​ ลาง​ ้อความ​ าร​ ำระ​งิน​(National​
พ ​ ท ​ ส ​ ​ ห พ ม ก ข ก ช เ
Payment​ Message​ Standard)​ เพื่อ​ห้​ ถาบัน​ าร​งิน​ ละ​ าค​ ุรกิจ​ ามารถ​ช้​ ูป​ บบ​ ้อความ​ (message​ format)​
ใ ส ก เ แ ภ ธ ส ใร แ ข ​
ที่​ป็น​ าตรฐาน​ดียวกัน​ จาก​ ี่​ น​ ัจจุบัน​ สถาบัน​ ต่ละ​ ห่ง​ ช้​ ูป​ บบ​ ้อความ​ ี่​ ตก​ ่างกันใน​ ารเชื่อม​ยง​
เ ม เ ทใ ป แ แ ใ ร แ ข ทแ ต ก โ
ข้อมูล​ ะหว่าง​ น​การ​ช้​ าตรฐาน​ ง​ ล่าว​ ​ ง​ าตรฐาน​ ากล​ISO​20022​จะ​พิมความสะดวกรวดเร็วลดภาระ​น​
ร กั ใม ดั ก ทอิ ม
่ี ส เ ่ ใ
ก พ แ ด ร ง ข ภ ธ แ ส
​ าร​ ัฒนา​ ละ​ ูแล​ ะบบ​ าน​ อง​ าค​ ุรกิจ​ ละ​ ถาบัน​ าร​งิน
ก เ
นอกจาก​ ี้​ ธปท.​ ยัง​ด้​ ัฒนา​ ะบบ​ าร​ ัก​ ัญชี​ช็ค​ ะหว่าง​ นาคาร​ ้วย​ าพ​ช็ค​ ละ​ ะบบ​ าร​ ัด​ก็บ​ าพ​ช็ค​
น ไ พ ร ก ห บ เ ร ธ ด ภ เ แ ร ก จ เ ภ เ
(Imaged​Cheque​Clearing​and​Archive​System:​ICAS)​เพื่อ​พิ่ม​ ระสิทธิภาพ​ าร​คลีย​ ิ่ง​ช็ค​​ดย​ห้​ ถาบัน​ าร​งิน​
เ ป ก เ รเ โ ใ ส ก เ
ใช้ภาพ​ช็คใน​ าร​ ลก​ปลียน​ น​แทน​ าร​ นส่งตวเ​ช็คเ​ช่นใน​ จจุบน​ซึงจะ​ งผล​ห้สถาบันการเงินสามารถ​ ระหยัด​
​ เ ​ ก แ เ ่ กั ก ข ​ั ​ ปั ั ่ ​ ส่ ​ ใ ​ ​ ​ ป
ต้นทุน​ าร​ นส่ง​ ัว​ช็ค​ ละ​ ยาย​วลา​ ับ​ าก​ช็ค​ด้​ าน​ ึ้น​ ภาค​ ุรกิจ​อง​ ็​ ะ​ด้​ ับ​ วาม​ ะดวก​ าก​ ริการ​ ี่​ ี​ ึ้น​
ก ข ตเ แ ข เ ร ฝ เ ไ น ข ธ เ กจ ไ ร ค ส จ บ ท ดข
และ​ด้​ ับ​งิน​ ายใน​ นึ่ง​ ัน​ ำการ​ ั่ว​ ระเทศ​ โดย​ าด​ ่าระบบ​ ICAS​ จะ​ริ่ม​ช้​ าน​น​ขต​ รุงเทพ​ ละ​ ริมณฑล​
ไ ร เ ภ ห ว ท ทป ค ว เ ใง ใ เ ก แ ป
ภายใน​ ี​2553​และ​ ยาย​ าร​ห้​ ริการ​ป​ ั่ว​ ระเทศ​ ายใน​ ี​2555
ป ข ก ใ บ ไ ทป ภ ป
ดิฉนเ​ชือมันเ​ป็นอย่าง​ ิงวา​นโยบาย​ ละ​ าร​ ำเนินโครงการ​ างๆ​เหล่านจะ​ป็นการ​ ก​ ะดับระบบการ​ ำระ​งินของ​
ั ่ ​ ่ ​ ย่ ​ ่ แ ก ด ​ ต่ ​​ เ
ี้ ยร ​ ช เ ​
ไทย​ห้​ ้าว​ข้า​ ู่​ ุค​หม่​ ี่​ ัน​ มัย​ ต้นทุน​ ่ำ​ และ​ ี​ วาม​จริญ​ ้าวหน้า​ ัดเทียมนานา​ ระเทศ​ สามารถ​ นับสนุน​
ใ ก เ สย ใ ทท ส ต มค เ ก ท ป ส
ระบบ​ศรษฐกิจ​ อง​ทย​ ย่าง​ ี​ ระสิทธิภาพ
เ ข ไ อ มป
การ​ ี่​ครงการ​ ่างๆ​มี​ วาม​ ืบ​ น้า​ ละ​ ระสบ​ วาม​ ำเร็จ​ า​ ้วย​ ี​ ั้น​ก็​นื่องจาก​ด้​ ับ​ าร​ นับสนุนอย่าง​ต็ม​ ี่​
ทโ ต ค ค ห แ ป ค ส ม ด ดน เ ไ ร ก ส เ ท
จาก​ ุก​ าค​ ่วน​ ั้ง​ าค​ ัฐ​ ละ​อกชน​ ดิฉัน​ ึง​ อ​ อบคุณ​ รรมการ​ ะบบ​ ารชำระ​งิน​ คณะ​ ำงาน​ ละ​ ู้​ ี​ ่วน​
ท ภ ส ทภ ร แ เ จข ข ก ร ก เ ท แ ผมส
เกี่ยวข้อง​ ุก​ ่าน​ ี่​ด้​สีย​ ละ​วลา​ ่วม​ห้​ ้อมูล​ ละ​ สดง​ วาม​ ิด​ห็นอย่าง​ต็ม​ ​ เพื่อ​ห้​ ะบบ​ าร​ ำระ​งิน​ทย​
ท ท ทไ เ ส เ ร ใ ข แ แ ค ค เ เ ที่ ใ ร ก ช เ ไ
พัฒนา​ าม​ ผน​ ลยุทธ์​ ะบบ​ าร​ ำระ​งิน​ 2553​ ที่​ ั้ง​ว้และ​ วัง​ป็น​ ย่าง​ ิ่ง​ ่า​ ะ​ด้​ ับ​ วาม​ ่วม​ ือ​ ละ​ าร​
ต แ ก ร ก ช เ ตไ ห เ อ ยวจไ ร ค ร ม แ ก
สนับสนุน​ ี่​ าก​ ้วย​ ุณค่า​ช่น​ ี้​ ่อ​ป​​
ทม ด ค เ นต ไ
(นางธาริษา วัฒนเกส)
ประธานกรรมการระบบการชำระเงิน
30 เมษายน 2553

7. คณะกรรมการระบบการชำระเงิน (กรช.)
0 6
รองประธานกรรมการ
ประธานกรรมการ
ดร. ธาริษา วัฒนเกส
ผู้ว่าการ
1. ดร. อัจนา ไวความดี
หน้าที่ ของ คณะ กรรมการ ระบบ การ ชำระ เงิน
รองผู้ว่าการ
มาตรา 17 แห่ ง พ ระ ร าช บั ญ ญั ติ ธ นาคาร แ ห่ ง ป ระเทศไทย
ด้านบริหาร
กำหนด ให้ มี การ จัด ตั้ง คณะ กรรมการ ระบบ การ ชำระ เงิน (กรช.)
เพือกำหนด และ ตดตาม การ ดำเนินการ ตาม นโยบาย เกียว กบระบบ
่ ิ ่ ั
การ ชำระ เงิน ที่ ธปท. กำกับ ดูแล และ ระบบ การ หัก บัญชี ระหว่าง
สถาบัน การ เงิน
2. นายเกริก วณิกกุล
รองผู้ว่าการ
ด้านเสถียรภาพสถาบันการเงิน

8. PAYMENT
SYSTEMS
R E P ORT
รายงานระบบการชำระเงิน
2009
2 5 5 2
กรรมการ
0 7
1. นายอภิศักดิ์ ตันติวรวงศ์ 2. นายสมเกียรติ อนุราษฎร์
ประธาน รองประธานกรรมการ
สมาคมธนาคารไทย คณะกรรมการหอการค้าไทย
3. นางสาวสุทธิรัตน์ รัตนโชติ 4. นางเสาวณี สุวรรณชีพ
รองอธิบดี กรมบัญชีกลาง กรรมการ
คณะกรรมการธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์
เลขานุการ
5. ดร. ฉิม ตันติยาสวัสดิกุล
ผู้ช่วยผู้ว่าการ สายระบบข้อสนเทศ
ณ วันที่ 31 ธันวาคม 2552

9. นโยบายด้านการชำระเงินในปี 2552
0 8 มาตรา 17 แห่งพระ ราช บญญัตธนาคาร แห่งประเทศไทย กำหนด ให้มการ จดตงคณะ กรรมการ ระบบ
ั ิ ี ั ั้
การ ชำระ เงิน (กรช.) เพือกำหนด และ ตดตาม การ ดำเนินการ ตาม นโยบาย เกียว กบระบบ การ ชำระ เงิน
่ ิ ่ ั
ที่ ธปท. กำกับดูแล และ ระบบ การ หัก บัญชี ระหว่าง สถาบัน การ เงิน
ใน ปี 2552 ที่ ประชุม กรช. ได้ ให้ ความ เห็น ชอบ นโยบาย สำคัญๆ สรุป ได้ ดัง นี้
นโยบาย สำคัญ ที่ ผ่าน ความ เห็น ชอบ ของ กรช. ใน ปี 2552
l แนว​ โยบาย​ ้าน​ ่า​ รรมเนียม​ าร​ ำระ​งิน
น ด คธ ก ช เ
กรช.​เห็นชอบ​ นว​ โยบาย​ าน​ าธรรมเนียม​ าร​ ำระ​งิน​ทีกำหนด​ห้​“การ​ ำหนด​ าธรรมเนียม​
​ แ น ด้ ค่ ​ ก ช เ ​ ่ ใ ก ค่ ​ ​
​ บริการ​ าร​ ำระ​งิน​ ี​ วาม​ปร่งใส​เป็น​ รรม​สามารถ​ ธิบาย​ด้​และ​ ่อ​ห้​กิด​ าร​ ข่งขัน​เพื่อ​
ก ช เ มค โ ธ อ ไ กใ เ ก แ
​ มุ่ง​ป​ ู่​ าร​พิ่ม​ ระสิทธิภาพ​ ะบบ​ าร​ ำระ​งิน”​ และ​ด้​ นุมัติ​ นวทาง​ าร​ ำเนิน​ าน​พื่อ​ห้​
ไ สก เ ป ร ก ช เ ไ อ แ ก ด ง เ ใ
​ แนว​ โยบาย​ ้าน​ ่า​ รรมเนียม​ าร​ ำระ​งิน​ ัง​ ล่าว​ ี​ ล​น​ าง​ ฏิบัติ​ซึ่ง​ด้แก่​
น ด คธ ก ช เ ด ก มผ ใ ท ป ไ
​ ​ (1)​ กำหนด​ ลัก​ าร​ห้​ ู้​ห้​ ริการ​ปิด​ผย​ ่า​ รรมเนียม​ห้​ ูกค้า​ ราบ​ดย​ ะดวก​ ่อน​ าร​
ห ก ใ ผใ บ เ เ ค ธ ใ ล ท โ ส ก ก ​
​ ​ ​​​​ตัดสิน​จ​ช้​ ริการ​​ ​
ใใบ
​ ​ (2)​​ปรับปรุง​ครงสร้าง​ ่า​ รรมเนียม​ ริการ​ ำระ​งิน​ ำหรับ​ ู้​ ระกอบ​ าร​เช่น​การ​อน​งิน​
โ คธ บ ช เ ส ผป ก โ เ
​ ​ ​​​​ราย​ ่อย​ ้าม​ นาคาร​(ITMX​Bulk​Payment)​และ​เช็ค​เป็นต้น​
ย ข ธ
​ ​ (3)​​ปรับปรุงโครงสร้าง​ าธรรมเนียม​ ริการ​ ำระ​งินสำหรับผบริโภค​เช่น​การ​ อนและโอนเงิน​
​ ค่ ​ บ ช เ ​ ​​ู้ ถ
​ ​ ​​​​​ผ่าน​ครื่อง​อทีเอ็ม​ ละ​ าขา​และ​ าร​ช้​ ัตร​ ลาสติก​ ายใน​ ระเทศ​(Local​Sfiwitching)​
เ เ แ ส ก ใบ พ ภ ป
​ ​ ​​​​เป็นต้น
l แนวทาง​ าร​ ัฒนา​ ะบบ​Local​Switching​เพื่อ​ องรับ​ ัตร​ ี่​ อก
ก พ ร ร บ ทอ
​ และ​ ำระ​งิน​น​ ระเทศ​​
ช เ ใป
กรช. ได้รบทราบ รายงาน ผล สรุปการ ดำเนินการ ศกษา ความ เป็นไป ได้ใน การ พฒนา ระบบ Local
ั ึ ั
Switching โดย คณะ ทำงาน สงเ สริมการ ชำระ เงินทาง อเิ ล็กทรอนิกส์ใน ระดับผบริโภค และ เห็นชอบ
่ ู้
ใน หลักการ พฒนา ระบบ Local Switching เพือรองรับการ ใช้บตร ทออก และ ชำระ เงินใน ประเทศ
ั ่ ั ี่

10. PAYMENT
SYSTEMS
R E P ORT
รายงานระบบการชำระเงิน
2009
2 5 5 2
เพื่อ ทดแทน การ ใช้ เงินสด และ ลด ต้นทุน และ ความ เสี่ยง ใน การ ชำระ เงิน โดย รวม โดย เฉพาะ ค่า 0 9
Switching ที่ จ่าย ให้ ผู้ ให้ บริการ เครือ ข่าย ต่าง ประเทศ ต้นทุน การ จัดการ เงินสด ของ ทุก ฝ่าย ที่
เกี่ยวข้อง ทั้ง ธนาคาร พาณิชย์ และ ร้าน ค้า และ ความ เสี่ยง จาก การ ใช้ เงินสด
l มาตรฐาน​ ลาง​ ้อความ​ าร​ ำระ​งิน​ าง​ ิเล็กทรอนิกส์
ก ข ก ช เ ท อ
กรช. เห็น ชอบ ร่าง มาตรฐาน กลาง ข้อความ การ ชำระ เงิน ทาง อิเล็กทรอนิกส์ ที่ เชื่อม โยง ระหว่าง
ภาค ธรกิจและ ผให้บริการ การ ชำระ เงิน เพือให้ทกสถาบันสามารถ ใช้รปแบบ ของ ขอความ (message
ุ ู้ ่ ุ ู ้
format) ที่ เป็น มาตรฐาน เดียวกัน ได้ ซึ่ง จะ เพิ่ม ความ สะดวก รวดเร็ว ลด ภาระ ใน การ ปฏิบัติ งาน
จาก การก รอก ขอมูลซำซอน รวม ถงการ ดแล ระบบ งาน ของ ภาค ธรกิจ จาก ทใน ปจจุบนสถาบันการ เงิน
้ ้ ้ ึ ู ุ ่ี ั ั
แต่ละ แห่งใช้รปแบบ ของ ขอความ ทแตก ตาง กน โดย ธปท. ได้วาจาง ศนย์เ ทคโนโลยีอเิ ล็กทรอนิกส์
ู ้ ี่ ่ ั ่ ้ ู
และ คอมพิวเตอร์แห่งชาติ (NECTEC) ทำการ ศกษา และ ดำเนินการ รวม กนใน การ กำหนด แนวทาง
ึ ่ ั
การ จดทำ ราง มาตรฐาน กลาง ขอความ การ ชำระ เงินทาง อเิ ล็กทรอนิกส์ทเ ี่ น้นการ เพิมประสิทธิภาพ
ั ่ ้ ่
บริการ ชำระ เงิน นอกจาก นี้ กรช. ยัง ให้ ความ เห็น ชอบ แนวทาง ส่ง เสริม การ ใช้ มาตรฐาน กลาง
ข้อความ การ ชำระ เงิน ซึงมงหวังให้ผให้บริการ การ ชำระ เงินโดย เฉพาะ ธนาคาร พาณิชย์ สามารถ
่ ุ่ ู้
รองรับ มาตรฐาน ดัง กล่าว ภายใน ปี 2554
l การ​ ู้​ ืม​พื่อ​ป็น​งิน​ ภาพ​ ล่อง​ ะหว่าง​ ัน​น​ ะบบ​ าท​นต
กย เ เ เ ส ค ร วใร บ เ
กรช. ได้ อนุมัติ หลัก เกณฑ์ และ เงื่อนไข การ ให้ กู้ ยืม เพื่อ เป็น เงิน สภาพ คล่อง ระหว่าง วัน (Intraday
Liquidity Facilities - ILF) ใน ระบบ บาท เนต ตาม ร่าง ระเบียบ ธนาคาร แห่งประเทศไทย ว่า ด้วย
การ รบซอตราสาร หนีโดย มสญญา วาผขาย จะ ซอคนเ พือเ ป็นเ งินสภาพ คล่อง ระหว่าง วน พ.ศ. 2552
ั ื้ ้ ี ั ่ ู้ ื้ ื ่ ั
โดย ให้ มี ผล ใช้ บังคับ ตั้งแต่ เดือน ตุลาคม 2552 เป็นต้นไป

11. สารบัญ
10 สรุปสถิติที่สำคัญในปี 2552 3
สารจากประธานคณะกรรมการระบบการชำระเงิน (กรช.) 4
คณะกรรมการระบบการชำระเงิน (กรช.) 6
นโยบายด้านการชำระเงินในปี 2552 8
​​1.​พัฒนาการที่สำคัญของระบบการชำระเงินในประเทศ​ ​ ​ 14
1.1 ด้านนโยบายการชำระเงิน 14
1) แผน งาน ส่ง เสริม ให้ มี ระบบ การ ชำระ เงิน ทาง อิเล็กทรอนิกส์ ที่ จูงใจ 14
ผู้ ใช้ บริการ “ระดับ ผู้ บริโภค”
2) แผน งาน ส่ง เสริม ให้ มี ระบบ การ ชำระ เงิน ทาง อิเล็กทรอนิกส์ ทจูงใจ
ี่ 16
ผู้ ใช้ บริการ “ระดับ ผู้ ประกอบ การ”
3) แผน งาน ศึกษา และ ทบทวน ต้นทุน และ ค่า ธรรมเนียม การ ให้ บริการ ชำระ เงิน 16
4) แผน งาน กำหนด มาตรฐาน และ แนว ทาง ปฎิบัติ เพื่อ ให้ เป็น ไป ตาม 17
กฎหมาย และ ระเบียบ ต่างๆ ภายใน ประเทศ และ ระหว่าง ประเทศ
5) แผน งาน เพิ่ม ประสิทธิภาพ ด้าน การ กำกับ ดูแล ระบบ การ ชำระ เงิน 17
6) แผน งานการ จัดการ ความ เสี่ยง ใน ระบบ บาท เนต 18
7) แผน งานการ เตรียม ความ พร้อม เพื่อการ เชื่อม โยง ระบบ บาท เนต
18
กับ ต่าง ประเทศ
8) แผน งานการ เชื่อม โยง ระบบ การ ชำระ เงิน ราย ย่อย ระหว่าง ประเทศ 18
ใน กลุ่ม ASEAN และ บาง ประเทศ ใน แถบ เอเชีย
9) แผน งานการ พัฒนา ระบบ การ ชำระ เงิน ที่ สนับสนุน การ ทางการ ค้า 19
และ การ ลงทุน ระหว่าง ประเทศไทย กับประเทศ เพื่อน บ้าน

12. PAYMENT
SYSTEMS
R E P ORT
สารบัญ รายงานระบบการชำระเงิน
2009
2 5 5 2
1.2 ด้าน โครงสร้าง พื้น ฐาน 20 11
1.2.1 โครงการ เกี่ยว กับ ระบบ บาท เนต ที่ ได้ดำเนิน การ ใน ปี 2552
20
1.2.2 โครงการ พัฒนา ระบบ Imaged Cheque Clearing 21
and Archive System (ICAS)
1.2.3 การ พัฒนา ระบบ ใน การ จัดการ ตราสาร หนี้ เพื่อ การ ชำระ 22
ดุล สุทธิ พร้อม กัน หลาย ฝ่ายใน ระบบ บาท เนต (Securities
Requirement for Settlement: SRS)
1.2.4 โครงการ ความ ร่วม มือ ระหว่าง ธนาคาร กลาง ใน ภูมิภาค 23
เอเชีย ตะวัน ออก และ แปซิฟิก (Executives’ Meeting of
East Asia-Pacific Central Banks: EMEAP)
1.3 ด้าน การ กำกับ ดูแล ระบบ การ ชำระ เงิน 24
1.3.1 การ ควบคุม ดูแล ธุรกิจ บริการ การ ชำระ เงิน ทาง อิเล็กทรอนิกส์ 24
1.3.2 การ กำกับ ดูแล ผู้ ประกอบ ธุรกิจ บัตร เงิน อิเล็กทรอนิกส์ (e-Money) 25
1.4 ทิศทาง ของ บริการ ชำระ เงิน ใน อนาคต 26
​​2.​พัฒนาการ​ ี่​ ำคัญ​ อง​ ะบบ​ าร​ ำระ​งิน​ ่าง​ ระเทศ​
ทส ข ร ก ช เ ต ป ​ ​ 30
ระบบ Local Switching 30
1. ออสเตรเลีย 30
2. สาธารณรัฐ เกาหลี (เกาหลีใต้) 34

13. สารบัญ
12 ​​3.​ข้อมูล​ ละ​ ถิติ​น​ ะบบ​ าร​ ำระ​งิน​
แ ส ใร ก ช เ ​ ​ ​ ​ 37
3.1 พัฒนาการ ของ ระบบ โครงสร้าง พื้น ฐาน ด้าน การ ชำระ เงิน 37
3.1.1 สาขา ของ ธนาคาร พาณิชย์ ธนาคาร ที่ มี กฎหมาย 37
จัด ตั้ง ขึ้น โดย เฉพาะ และ ไปรษณีย์
3.1.2 เครื่อง เอทีเอ็ม และ เครื่อง EFTPOS 38
3.1.3 บัตร เอทีเอ็ม บัตร เดบิต และ บัตร เครดิต 39
3.1.4 ผู้ ใช้ บริการ โทรศัพท์ พื้น ฐาน และ โทรศัพท์ เคลื่อนที่ 40
3.2 ช่อง ทาง และ สื่อ การ ชำระ เงิน ที่ สำคัญ 41
3.2.1 การใช้เงินสด 41
3.2.2 ระบบ การ โอน เงิน มูลค่า สูง 45
3.2.3 ระบบ การ หัก บัญชี เช็ค 48
3.2.4 ระบบ การ โอน เงิน โดย มี ข้อ ตกลง ล่วง หน้า 51
3.2.5 บริการ ที่ เคาน์เตอร์ ธนาคาร 53
3.2.6 บัตร พลาสติก 55
3.2.7 ธนาคาร ทาง อินเทอร์เน็ต 59
3.2.8 บริการ เงิน อิเล็กทรอนิกส์ 60
3.3 การ โอน และ ชำระ เงิน ผ่าน ระบบ ไปรษณีย์ 61
3.4 ราย ได้ จาก บริการ ด้าน การ ชำระ เงิน 62
​​

14. PAYMENT
SYSTEMS
R E P ORT
รายงานระบบการชำระเงิน
2009
2 5 5 2
​​4.​อภิธาน​ ัพท์​ ละ​ ำ​ ่อ​
ศ แ คย ​ ​ ​ ​ ​ ​ 64 13
​​5.​บรรณานุกรม​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ 65
​​6.​ตาราง​ ถิติ​
ส ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ 66
​​7.​หมายเหตุ​ ระกอบ​ าราง​ ​
ป ต ​ ​ ​ ​ ​ 85

15. 1
1 พัฒนาการที่สำคัญของระบบการชำระเงินในประเทศ นในประเทศ
พัฒนาการที่สำคัญของระบบการชำระเงิ
14
​​1.1​ด้าน​ โยบาย​ าร​ ำระ​งิน
น ก ช เ
ธปท. ได้จดทำ แผน กลยุทธ์ระบบ การ ชำระ เงิน 2553 หรือ Payment Systems Roadmap
ั
2010 เพื่อ เป็นก รอบ ใน การ ดำเนิน นโยบาย ด้าน ระบบ การ ชำระ เงิน ของ ประเทศ ใน ช่วง
ระหว่าง ป ี 2550-2553 มีวตถุประสงค์เ พือให้มการ ใช้ระบบ การ ชำระ เงินทาง อเิ ล็กทรอนิกส์
ั ่ ี
มาก ขึ้น ด้วย บริการ ที่ มี ประสิทธิภาพ มั่นคง ปลอดภัย และ ค่า ธรรมเนียม ที่ เป็น ธรรม
รวม ถงมกฎหมาย และ การ บงคับใช้ทมประสิทธิผล โดย ธปท. ได้จดทำ แผน งาน และ จดตง
ึ ี ั ี่ ี ั ั ั้
คณะ ทำงาน ชุด ต่างๆ เพื่อ ดำเนิน การ ตาม แผน กล ยุทธ์ฯ อัน ประกอบ ด้วย ผู้ แทน จาก
หน่วย งาน ภาค รัฐ และ เอกชน ได้แก่ สมาคม ธนาคาร ไทย และ สมาคม ธนาคาร นานาชาติ
ศูนย์ เทคโนโลยี อิเล็กทรอนิกส์ และ คอมพิวเตอร์ แห่งชาติ (NECTEC) สภา หอการค้า แห่ง
ประเทศไทย หน่วย งาน ภาค รัฐ และธปท. เป็นต้น
ทั้งนี้ ความ คืบ หน้าของ การ ทำงาน ของ คณะ ทำงาน ต่างๆ สรุป สาระ สำคัญ ได้ ดังนี้
1) แผน ง าน ส่ ง เสริม ให้ มี ระบบ การ ชำระ เงิน ทาง อิเล็กทรอนิกส์ ที่ จูงใจ ผู้ ใช้ บริการ
“ระดับผู้ บริโภค”
แผน งาน ส่ง เสริม ให้ มี ระบบ การ ชำระ เงิน ทาง อิเล็กทรอนิกส์ ที่ จูงใจ ผู้ ใช้ บริการ “ระดับ
ผู้ บริโภค” มี วัตถุประสงค์ เพื่อ ศึกษา ความ เป็น ไป ได้ ใน การ พัฒนา ระบบ การ ชำระ เงิน
ทาง อิเล็กทรอนิกส์ ใน ด้าน ต่างๆ ใน ช่วง ที่ ผ่าน มา คณะ ทำงาน ย่อย ด้าน ต่างๆ มี การ
ดำเนินการ ที่ สำคัญ ดังนี้
(1) คณะ ทำงาน ดาน Local Switching ได้สรุปผล การ ศกษา ความ เป็นไป ได้ใน การ
้ ึ
จัดทำ ระบบ ท ่รองรับ การ ชำระ เงิน ดวย บตร ท ่ออก และ ใช้ จาย ภายใน ประเทศ เพือ
ี ้ ั ี ่ ่
ทดแทนการ ใช้ เงินสด โดย มี วัตถุประสงค์ ใน การ ลด ต้นทุน ใน การ ชำระ เงิน
โดย เฉพาะ คา Switching ทีจาย ให้ผให้บริการ เครือขาย ตาง ประเทศ รวม ถงตนทุน
่ ่ ่ ู้ ่ ่ ึ ้
การ จัดการเงินสด ของ ธนาคาร พาณิชย์และ ราน คา โดย คณะ ทำงาน ได้พจารณา
้ ้ ิ
ความ เป็น ไป ได้เชิง ธุรกิจ Business Model เทคนิค และ การ พัฒนา ระบบ
ความ มนคง ปลอดภัยของ ระบบ แผนการ ดำเนินงาน รวม ทงโครงสร้างค่าธรรมเนียม
่ั ้ั

16. PAYMENT
SYSTEMS
R E P ORT
รายงานระบบการชำระเงิน
2009
2 5 5 2
15
รวม ถงได้จดประชุมชแจง แนวทาง ดงกล่าว ตอสถาบันการ เงิน ร้าน คาทชำระ เงิน
ึ ั ี้ ั ่ ้ ่ี
ผ่าน บัตร ผู้ พัฒนา ระบบ และ หน่วย งาน ภาค รัฐ เพื่อ รับ ฟัง ความ เห็นอัน เป็น
ประโยชน์สำหรับการ ดำเนินการ และ การ กำหนด แผน งาน เพือนำ ไป ปฏิบตตอไป
่ ั ิ ่
(2) คณะ ทำงาน ดาน e-Money ได้มการ ประชุมกบ บริษทระบบ ขนส่งมวลชน กรุงเทพ
้ ี ั ั
จำกัด บริษทรถไฟฟ้ากรุงเทพ จำกัด และ สำนักนโยบาย และ แผนการ ขนส่งและ
ั
จราจร เพื่อ ส่ง เสริม ให้ บัตร เงิน อิเล็กทรอนิกส์ ที่ ใช้ ใน ภาค ขนส่ง สามารถ รองรับ
การ ใช้งาน รวม กบภาค ธรกิจอนได้ใน อนาคต และ คณะ ทำงาน ได้มการ หารือกบ
่ ั ุ ื่ ี ั
stakeholders ที่ เกี่ยวข้อง เพื่อ พิจารณา แนว นโยบาย การ พัฒนา มาตรฐาน บัตร
อิเล็กทรอนิกส์ (National Card Standard : NCS) และ มาตรฐาน กลาง สำหรับ
การ เชือม โยง การ ให้บริการ เงินอเิ ล็กทรอนิกส์ (Interoperable Security Access
่
Module: InterOpSAM) รวม ทั้งหารือแนวทาง กำหนด โครงสร้าง ค่า ธรรมเนียม
การ ให้บริการ e-Money ทีสามารถ เชือม โยง ระหว่าง ผให้บริการ ได้ (Open-loop)
่ ่ ู้
และ แนวทาง การ จัด ตั้ง หน่วย งาน กลาง (Central Clearing House: CCH)
(3) คณะ ทำงาน ดาน การ ชำระ เงินทาง อเิ ล็กทรอนิกส์ทรองรับพาณิชย์อเิ ล็กทรอนิกส์
้ ี่
(e-Commerce) ได้เ ชิญองค์กร ทเ ี่ กียวข้อง มา ให้ความ รและ ขอเ สนอ แนะ เกียว กบ
่ ู้ ้ ่ ั
การ ชำระ เงิน ทาง อิเล็กทรอนิกส์แก่ ธปท.
(4) คณะ ทำงาน ดาน การ ชำระ เงินตาม ใบ แจ้งหนี ้ (Electronic Bill Presentment and
้
Payment: EBPP) ได้พจารณา แนวทาง การ พฒนา ระบบ EBPP ทีรองรับธรกรรม
ิ ั ่ ุ
B2C และ B2B ซึ่ง คณะ ทำ งานฯ ส่วน ใหญ่ มี ข้อ เสนอ แนะ 1) ให้ มี การ จัด ตั้ง
หน่วย งาน กลางทำ หน้าทีเ ่ ป็น Consolidator ให้บริการ e-Bill Presentment และ
e-Bill Payment และ 2) กำหนด มาตรฐาน กลาง การ ชำระ เงิน รวม ทั้ง พิจารณา
Business Model ของระบบ EBPP ทีรองรับ B2C
่

17. 1 พัฒนาการที่สำคัญของระบบการชำระเงินในประเทศ
16 2) แผน งาน ส่ง เสริม ให้ มี ระบบ การ ชำระ เงิน ทาง อิเล็กทรอนิกส์ ที่ จูงใจ ผู้ ใช้ บริการ
“ระดับผู้ ประกอบ การ”
แผน งาน ส่ง เสริม ให้ มี ระบบ การ ชำระ เงิน ทาง อิเล็กทรอนิกส์ ทจูงใจ ผู้ ใช้บริการ “ระดับ
ี่
ผูประกอบ การ” มีวตถุประสงค์เ พือลด ขอจำกัดของ การ ชำระ เงินผาน สออเิ ล็กทรอนิกส์
้ ั ่ ้ ่ ื่
ผลัก ดัน ให้ มี การ ยอมรับ เอกสาร หลัก ฐาน ทาง อิเล็กทรอนิกส์ และ กำหนด มาตรฐาน
กลาง ขอความ การ ชำระ เงินทาง อเิ ล็กทรอนิกส์ระหว่าง ผประกอบ การ และ สถาบันการ เงิน
้ ู้
ใน ชวง ทผาน มา ธปท. ได้จดจาง NECTEC เพือพฒนา มาตรฐาน กลาง ของ ขอความ การ
่ ี่ ่ ั ้ ่ ั ้
ชำระ เงิน ทาง อิเล็กทรอนิกส์ เพื่อ ผู้ ประกอบ การ และ สถาบัน การ เงิน สามารถ เชื่อม โยง
ข้อมูลระหว่าง กนได้งาย ลด การ ลงทุนซำซอน และ เพิมความ สะดวก รวดเร็วใน การ ทำ
ั ่ ้ ้ ่
ธุรกรรม โดย ได้ มี การ จัด ประชุม ชี้แจง และ รับ ฟัง ความ คิด เห็น จาก สถาบัน การ เงิน
ผูประกอบ การ และ หน่วย งาน ภาค รฐ พร้อม ทงสอบถาม ความ สมัคร ใจ ของ หน่วย งาน
้ ั ั้
ในการ เข้า รวม การ ทดสอบ มาตรฐาน กลาง ดง กล่าว โดย คาด วา จะ เริม ใช้ งาน จริง ได้ใน
่ ั ่ ่
ป ี 2554
3) แผน งาน ศึกษา และ ทบทวน ต้นทุน และ ค่า ธรรมเนียม การ ให้ บริการ ชำระ เงิน
แผน งาน ศึกษา และ ทบทวน ต้นทุน และ ค่า ธรรมเนียม การ ให้ บริการ การ ชำระ เงิน
มี วัตถุประสงค์ เพื่อ ให้ มี การ คิด ค่า ธรรมเนียม บริการ ชำระ เงิน อย่าง เหมาะ สม และ
เป็น ธรรม ระหว่าง ผู้ ให้ บริการ และ ผู้ ใช้ บริการ ได้ ดำเนิน โครงการ ศึกษา ประสิทธิภาพ
การ จดการ ตนทุนการ ให้บริการ การ ชำระ เงินของ ธนาคาร พาณิชย์ และ โครงการ ประเมิน
ั ้
การ แข่งขันใน บริการ โอน เงินเข้า บัญชีระหว่าง ธนาคาร (Bulk Payment) และ บริการ
ฝาก ถอน โอน เงิน ผ่าน เครือง ATM เพือเ ป็นขอมูลประกอบ การ พจารณา แนวทาง การ
่ ่ ้ ิ
กำหนด คาธรรมเนียม บริการ การ ชำระ เงินทสงเสริมการ แข่งขันและ เพิมประสิทธิภาพ
่ ี่ ่ ่
ของ ระบบ การ ชำระ เงิน
นอกจาก นี้ กรช. ยัง ได้ กำหนด แนว นโยบาย ด้าน ค่า ธรรมเนียมการ ชำระ เงิน ซ่ึง มี
เป้า หมาย เพื่อ ให้การ กำหนด ค่า ธรรมเนียม บริการ การ ชำระ เงิน มี ความโปร่งใส
เป็น ธรรม สามารถ อธิบาย ได้ และ ก่อ ให้ เกิด การ แข่งขัน เพื่อ มุ่ง ไป สู่ การ ส่ง เสริมการ
ใช้ สื่อ การ ชำระ เงิน ที่ มี ประสิทธิภาพ เช่น การ ชำระ เงิน ทาง อิเล็กทรอนิกส์ รวม ถึง ให้
ธปท. ดำเนิน การ ปรับปรุง หลัก เกณฑ์ เพื่อ ให้ มี การ เปิด เผย ค่า ธรรมเนียม ให้ ลูกค้า
ทราบโดย สะดวก ก่อน การ ตัดสิน ใจ ใช้ บริการ และ ปรับปรุง โครงสร้าง ค่า ธรรมเนียม
บริการการ ชำระ เงิน สำหรับ ผู้ ประกอบ การ และ ผู้ บริโภค

18. PAYMENT
SYSTEMS
R E P ORT
รายงานระบบการชำระเงิน
2009
2 5 5 2
4) แผน งาน กำหนด มาตรฐาน และ แนว ทาง ปฎิบัติ เพื่อ ให้ เป็น ไป ตาม กฎหมาย และ 17
ระเบียบ ต่างๆ ภายใน ประเทศ และ ระหว่าง ประเทศ
แผน งาน กำหนด มาตรฐาน และ แนวทาง ปฏิบัติ เพื่อ ให้ เป็น ไป ตาม กฎหมาย และ
ระเบียบต่างๆ ภายใน ประเทศ และ ระหว่าง ประเทศ มีวตถุประสงค์เ พือให้มการ กำหนด
ั ่ ี
มาตรฐาน หรือแนวทาง ปฏิบตรวม กนสำหรับผให้บริการ การ ชำระ เงินทาง อเิ ล็กทรอนิกส์
ั ิ ่ ั ู้
ที่ สอดคล้อง กับ กฎหมาย และ ระเบียบ ที่ เกี่ยวข้อง ทั้ง ใน ประเทศ และ ระหว่าง ประเทศ
ใน ช่วง ที่ ผ่าน มา คณะ ทำงาน ได้ จัด ทำ แนว ปฏิบัติ ของ ธนาคาร ใน การ ช่วย เหลือ ลูกค้า
กรณีทำ รายการ โอน เงินระหว่าง ธนาคาร ผดพลาด เพือให้มการ ปฏิบตระหว่าง ธนาคารที ่
ิ ่ ี ั ิ
เป็นมาตรฐาน เดียวกัน และ แก้ปญหา ให้ลกค้าได้รวดเร็วขน ทงนี ้ ขอบเขต แนว ปฏิบตฯ น ้ี
ั ู ึ้ ั้ ั ิ
จะ รวม ท้ัง กรณี ท่ี ลูกค้า ผู้ โอน เงิน ทำ รายการ ผิด พลาด และ กรณี พนักงาน ธนาคาร
ผูโอน เงิน ทำ รายการ ผิด พลาด โดย ครอบคลุมบริการ โอน เงินราย ย่อย ระหว่าง ธนาคาร
้
ด้าน Credit Transfer ซึงประกอบ ดวย การ โอน เงินระหว่าง ธนาคาร ผาน เครือง เอทีเอ็ม
่ ้ ่ ่
สาขาธนาคาร และ อินเทอร์เน็ต การ ฝาก เงิน ผ่าน เครื่อง รับ ฝาก เงิน อัตโนมัติ (CDM)
ของธนาคาร อน และ การ โอน เงินระหว่าง ธนาคาร โดย อตโนมัตผาน ระบบ ITMX Bulk
ื่ ั ิ ่
Payment
5) แผน งาน เพิ่ม ประสิทธิภาพ ด้าน การ กำกับ ดูแล ระบบ การ ชำระ เงิน
แผน งาน เพิมประสิทธิภาพ การ กำกับระบบ การ ชำระ เงิน มีวตถุประสงค์เ พือกำกับดแล
่ ั ่ ู
ผูให้บริการ การ ชำระ เงินทาง อเิ ล็กทรอนิกส์ปฏิบตตาม กฎหมาย มีความ สอดคล้อง กบ
้ ั ิ ั
มาตรฐาน สากล โดย ธปท. มความ รบผดชอบ ใน การ กำกับดแล ผให้บริการ การ ชำระ เงิน
ี ั ิ ู ู้
ทาง อเิ ล็กทรอนิกส์ปฏิบตตาม กฎหมาย ทังใน สวน ของ ประกาศ กระทรวง การ คลัง เรือง
ั ิ ้ ่ ่
กิจการ ทตอง ขอ อนุญาต ตาม ขอ 5 แห่งประกาศ ของ คณะ ปฏิวต ิ ฉบับท ี่ 58 (การ ประกอบ
ี่ ้ ้ ั
ธุรกิจ บัตร เงิน อิเล็กทรอนิกส์) และ พระ ราช กฤษฎีกา ว่า ด้วย การ ควบคุม ดูแล ธุรกิจ
บริการการ ชำระ เงิน ทาง อเิ ล็กทรอนิกส์ พ.ศ. 2551 โดย ธปท. ได้ ดำเนิน การ ผลัก ดน ั
การ ตราพระ ราช กฤษฎีกา ว่า ด้วย การ ควบคุม ดูแล ธุรกิจ บริการ การ ชำระ เงิน ทาง
อิเล็กทรอนิกส์ พ.ศ. 2551 การ จดทำ ประกาศ และ หลักเ กณฑ์ตางๆ ทีเ ่ กียวข้อง รวม ทง
ั ่ ่ ั้
การเต รี ยม ความพร้อม ใน การ กำกับ ดูแล ผู้ ให้ บริการ การ ชำระ เงิน ทาง อิเล็กทรอนิกส์
ให้ ปฏิบัติ ตามกฎหมาย

19. 1 พัฒนาการที่สำคัญของระบบการชำระเงินในประเทศ
18 6) แผน งานการ จัดการ ความ เสี่ยง ใน ระบบ บาท เนต
แผน งานการ จัดการ ความ เสี่ยง ใน ระบบ บาท เนต มี เป้า หมาย เพื่อ ให้มี มาตรการ หรือ
เครื่อง มือ ป้องกัน ความ เสี่ยง เพื่อ ให้การ ชำระ เงิน ใน ระบบ เป็น ไป ตาม มาตรฐาน สากล
ใน ชวง ทผาน มา ได้มการ พจารณา แนวทาง การ ปรับแก้กฎหมาย ใน สวน ทเ ี่ กียวข้อง กบ
่ ี่ ่ ี ิ ่ ่ ั
ธปท. เพือเ สนอ ตอคณะ อนุกรรมการ พจารณา ปรับปรุงแก้ไข พระ ราช บญญัตลมละลาย
่ ่ ิ ั ิ ้
พ.ศ. 2483 ใน ประเด็นเ กียว กบคำ นยาม ของ คำ วา “สัญญา ทางการ เงิน” การ เพิมมาตรา
่ ั ิ ่ ่
เกียว กบผล สนสดของ การ โอน เงิน (Payment Finality) และ การ ปรับแก้เ รือง ขอกำหนด
่ ั ิ้ ุ ่ ้
Zero Hour Rule ที่ ยึด หลัก การ ว่าการ โอน เงิน ระหว่าง สมาชิก ภาย ใต้ ระบบ บาท เนต
ได้ดำเนินการ สำเร็จเ สร็จสนแม้วาการ โอน เงินจะ เกิดขนภาย หลังเ วลา ทศาล ได้มคำ สง
ิ้ ่ ึ้ ี่ ี ั่
ให้ ชำระกิจการ และ ทรัพย์สน แล้ว กตาม
ิ ็
นอกจาก น ้ี ธปท. ได้พฒนา ระบบ ใน การ จดการ ตราสาร หนีเ้ พือเ ป็นหลักประกันสดท้าย
ั ั ่ ุ
สำหรับ การ ชำระ ดล (Securities Requirement for Settlement: SRS) เพื่อ ลด ความ
ุ
เสี่ยง ใน การ ชำระ ดุล และ ชี้แจง ร่าง ประกาศ ที่ เกี่ยวข้อง ให้กับ ผู้ ใช้บริการ บาท เนต
7) แผน งานการ เตรียม ความ พร้อม เพื่อ การ เชื่อม โยง ระบบ บาท เนต กับ ต่าง ประเทศ
แผน งานการ เชือม โยง ระบบ บาท เนต กบตาง ประเทศ มีวตถุประสงค์เพือให้เกิดความ
่ ั ่ ั ่
ร่วม มือ ระหว่าง ธปท. และ สถาบัน การ เงิน ใน การ ศึกษา ประโยชน์ และ วิเคราะห์
ผลก ระ ทบด้าน ตางๆ จาก การ เชือม โยง ระบบ บาท เนต กบตาง ประเทศ ใน ลกษณะ Payment
่ ่ ั ่ ั
versus Payment (PvP) เพือชวย ลด ความ เสียง การ ชำระ ราคา ธรกรรม การ แลก เปลียน
่ ่ ่ ุ ่
เงินบาท กบสกุลเ งินตรา ตาง ประเทศ ใน ชวง ทผาน มา ธปท. ได้ประชุมรวม กบธนาคาร
ั ่ ่ ี่ ่ ่ ั
พาณิชย์ใน การ พจารณา ลง นาม ใน Letter of Intent กบ CLS Bank เพือเ ข้าสกระบวนการ
ิ ั ่ ู่
ประเมินความ พร้อม ของ ประเทศไทย ใน การ เข้ารวม ระบบ Continuous Linked Settlement
่
(CLS) โดย ยัง ไม่มี ผล ผูกพัน ทาง กฎหมาย
8) แผน งานการ เชื่อม โยง ระบบ การ ชำระ เงิน ราย ย่อย ระหว่าง ประเทศ ใน กลุ่ม ASEAN
และ บาง ประเทศ ใน แถบ เอเชีย
แผน งานการ เชือม โยง ระบบ การ ชำระ เงินราย ยอย ระหว่าง ประเทศ ใน กลุม ASEAN และ
่ ่ ่
บาง ประเทศ ใน แถบ เอเชีย (โครงการ ASEANPay) เป็นการ พัฒนา โครงสร้าง พื้น ฐาน

20. PAYMENT
SYSTEMS
R E P ORT
รายงานระบบการชำระเงิน
2009
2 5 5 2
สำหรับ ระบบ การ ชำระ เงิน ราย ย่อย ระหว่าง ประเทศ ใน ภูมิภาค อาเซียน เพื่อ รองรับ 19
การขยาย ตวของ การ คาและ การ ลงทุนใน ภมภาค ให้มความ สามารถ ใน การ แข่งขันทาง
ั ้ ู ิ ี
เศรษฐกิจใน ตลาด โลก ใน ชวง ทผาน มา ได้กำหนด กรอบ การ ดำเนินงาน ของ ผให้บริการ
่ ี่ ่ ู้
(ASEANPay Standards Framework) และ คณะ กรรมการ Steering Committee
(ซึ่ง ประกอบ ด้วย ผู้ แทน จาก ธนาคาร กลาง ของ ประเทศ สมาชิก) ได้ เปลี่ยน บทบาท
จาก Active Facilitating Role เป็น Monitoring Role เพื่อ สนับสนุน การ ดำเนิน งาน
ของ Network Operator แทน
นอกจาก นี้ ธปท. ได้ประสาน งาน กับ บริษัท เนชั่นแนล ไอทีเอ็ม เอ๊กซ์ จำกัด (NITMX)
และ Korea Financial Telecommunications and Clearings Institute (KFTC)
ซึงเป็นผให้บริการ เครือขาย เอทีเอ็มของ ประเทศ เกาหลีใต้ เกียว กบแผน งานการ เชือม
่ ู้ ่ ่ ั ่
โยง เอทีเอ็ม ระหว่าง ประเทศ ของ เกาหลีใต้
9) แผน งานการ พัฒนา ระบบ การ ชำระ เงิน ที่ สนับสนุน การ ทางการ ค้า และ การ ลงทุน
ระหว่าง ประเทศไทย กับประเทศ เพื่อน บ้าน
แผน งานการ พัฒนาการ ชำระ เงิน เพื่อ การ ค้า และ การ ลงทุน ระหว่าง ประเทศไทย กับ
ประเทศ เพื่อน บ้าน มี วัตถุประสงค์ เพื่อ ส่ง เสริม และ สนับสนุน ให้ มี ทาง เลือก เพิ่ม เติม
ใน การ ชำระ เงิน ผ่าน ระบบ ธนาคาร พาณิชย์ ซึ่ง จะ ช่วย อำนวย ความ สะดวก ต่อการ ค้า
และ การ ลงทุนระหว่าง ประเทศไทย กบประเทศ เพือน บาน โดย ได้แต่งตงคณะ ทปรึกษา
ั ่ ้ ั้ ี่
โครงการ พัฒนา ระบบ การ ชำระ เงิน เพื่อ การ ค้า และ การ ลงทุน ระหว่าง ประเทศไทย กับ
ประเทศ เพื่อน บ้าน (ปพช.) ซึ่ง ประกอบ ด้วย ผู้ แทน จาก ธนาคาร พาณิชย์ และ
สภา หอการค้าแห่งประเทศไทย เพือให้คำ ปรึกษา แก่คณะ ทำงาน โครงการ พฒนา ระบบ
่ ั
การ ชำระ เงินเพื่อ การ ค้า และ การ ลงทุน ระหว่าง ประเทศไทย กับ ประเทศ เพื่อน บ้าน
(ทพช.) ของ ธปท.
ใน ปี ที่ ผ่าน มา ปพช. ได้ รวบรวม ปัญหา และ อุปสรรค ใน การ ทำการ ค้า และ การ ลงทุน
ระหว่าง ประเทศไทย กบประเทศ เพือน บาน ใน ประเด็นทเ ี่ กียวข้อง กบการ ชำระ เงิน และ
ั ่ ้ ่ ั
ธปท. ได้จดประชุมระหว่าง ธปท. และ ธนาคาร พาณิชย์ไทย ใน สปป.ลาว เพือพจารณา
ั ่ ิ
ประเด็นปัญหา และ แนวทาง แก้ไข ปัญหา ของ ธนาคาร พาณิชย์ ไทย ใน สปป.ลาว