1. ΚΔΗΜΔΝΑ ΝΔΟΔΛΛΖΝΗΚΖ΢ ΛΟΓΟΣΔΥΝΗΑ΢
ΔΡΓΑ΢ΗΑ
ΟΜΑΓΑ< Ζ ΓΤΝΑΗΚΑ ΚΑΗ Ο ΡΟΛΟ΢ ΣΖ΢ ΢ΣΖ
ΛΟΓΟΣΔΥΝΗΑ:Ω΢
΢ΤΕΤΓΟ΢,ΜΖΣΔΡΑ,ΑΓΔΛΦΖ,΢ΤΝΣΡΟΦΟ΢,ΠΟΛΔ
ΜΗ΢ΣΡΗΑ,ΜΔ΢Α ΑΠΟ ΣΖ ΓΖΜΟΣΗΚΖ ΠΟΗΖ΢Ζ ΚΑΗ
ΣΖ ΝΔΟΣΔΡΖ ΑΠΟ ΣΖΝ ΜΑΘΖΣΡΗΑ ΥΡΗ΢ΣΗΝΑ
ΛΔΝΑ ΣΟΤ ΣΜΖΜΑΣΟ΢ Α΄1 ΣΟΤ 5ΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ
ΛΤΚΔΗΟΤ ΑΜΑΡΟΤ΢ΗΟΤ.
ΠΑΡΑΛΟΓΔ΢
ΣΟΤ ΝΔΚΡΟΤ ΑΓΔΡΦΟΤ
ΣΖ΢ ΝΤΦΖ΢ ΠΟΤ ΚΑΚΟΠΑΘΖ΢Δ
ΔΡΩΣΖ΢ΔΗ΢ ΚΑΣΑΝΟΖ΢Ζ΢ :
Πνηα ε ζέζε ηεο Αξεηήο θαη πνηα ε ζέζε ηεο Διέλεο ζην
νηθνγελεηαθό ηνπο πεξηβάιινλ;
΢πκθώλα κε ηελ παξαινγή (Σνπ λεθξνύ αδεξθνύ), ε Αξεηή
είλαη ε κνλάθξηβε θαη πνιπαγαπεκέλε θόξε ηεο κεηέξαο πνπ
δνύζε καδί ηεο κε ηνπο ελληά αδειθνύο ηεο θαη ε νπνία
παληξεύηεθε έλαλ άλδξα από πξνμεληό πνπ θαλόληζαλ ηα
αδέξθηα ηεο, θαη απηό γηαηί ν παηέξαοαπνπζηάδεη από ηελ
νηθνγέλεηα θαη απνθαζίδνπλ ηα αδέξθηα ηεογηα εθείλε.
΢ύκθσλα κε ηελ παξαινγή (Σεο λύθεο πνπ θαθνπάζεζε), ε
Διέλε θαηαγόηαλ από πινύζηα νηθνγέλεηα θαη απηό θαίλεηαη
από ηνλ ζηίρν 5 (ηζε ηάδεη θη ε καλνύια ηεο θξπθά δέθα
ρηιηάδεο, ρξπζό ζξνλί λα θάζεηαη, ρξπζό κήιν λα παίδεη.) Ζ
Διέλε παληξεύηεθε κε έλαλ άλδξα ππό ηελ πίεζε ησλ
γνληώλ ηεο. Όηαλ όκσο, έκεηλε ρσξίο πεξηνπζία, δήηεζε από
ηνλ άλδξα ηεο λα ηελ αθήζεη λα γπξίζεη ζην παηξηθό ηεο.

2. Πνηα ζπκπεξάζκαηα κπνξείηε λα βγάιεηε γηα ηε ζέζε ηεο
γπλαίθαο ζηηο παξαδνζηαθέο θνηλσλίεο, ζε ζρέζε κε απηή
ησλ αλδξώλ;
Ζ ζέζε ηεο γπλαίθαο ζηηο παξαδνζηαθέο θνηλσλίεο ζε ζρέζε
κε απηή ησλ αλδξώλ ήηαλ ππνβηβαζκέλε.Γελ απνθαζίδαλε
απηέο γηα ηελ κνίξα ηνπο θαη απηό κπνξνύκε λα ην
δηαθξίλνπκε θαη από ηα δύν θείκελα.Σν βιέπνπκε ζηελ
Αξεηή, ε νπνία αλαγθάζηεθε λα παληξεπηεί από ηνλ αδεξθό
ηεο, ελώ ε απόθαζε απηήο θαη ηεο κάλαο δελ κέηξεζε.
Δπίζεο ην βιέπνπκε θαη ζηελ Διέλε, ε νπνία αλαγθάζηεθε
λα παληξεπηεί από ηελ νηθνγέλεηά ηεο, δίλνληάο ηεο πξνηθηά.
Από απηά ηα παξαδείγκαηα κπνξνύκε λα δηαθξίλνπκε όηη ε
ζέζε ηεο γπλαίθαο ήηαλ δεδνκέλε θαη όηη ηηο απνθάζεηο ηνπ
ζπηηηνύ ηηο έπαηξλε ν άλδξαο, ν νπνίνο ήηαλ θαη ν αξρεγόο
ηεο νηθνγέλεηαο .
΢πγθξίλεηε θπξίσο ηε ζέζε ησλ παηδηώλ, αγνξηώλ θαη
θνξηηζηώλ ζηελ νηθνγέλεηα κε βάζε ην πνίεκα. Πηζηεύεηε
πώο ππάξρεη δηαθνξά; Γηαηεξείηαη θαη ζηηο κέξεο καο ε
αληίιεςε γηα ηε δηαθνξεηηθή αλαηξνθή αγνξηώλ θαη
θνξηηζηώλ κέζα ζηελ νηθνγέλεηα;
΢ηελ νηθνγέλεηα ηεο Αξεηήο, ε Αξεηή ήηαλ ην κνλάθξηβν
θνξηηζάθη ηεο νηθνγέλεηαο θαη ήηαλ πνιύ πξνζηαηεπκέλε,
εηδηθά από ηελ κάλα ηεο. Δπεηδή όκσο ε νηθνγέλεηα ήηαλ
ρσξίο ηνλ παηέξα ηνπο, ηηο απνθάζεηο ηηο έπαηξλαλ νη ελληά
αδειθνί ηεο. ΢ηελ νηθνγέλεηα ηεο Διέλεο, ε Διέλε ήηαλ έλα
πινπζηνθόξηηζν, πνπ παληξεύηεθε ππό ηελ πίεζε ηεο
νηθνγέλεηά ηεο. ΢πγθξίλνληαο ηηο ζέζεηο ηνπο κπνξνύκε λα
δηαθξίλνπκε ηα αγόξηα έπαηδαλ πην ζπνπδαίν ξόιν ζηελ
νηθνγέλεηα, δνύιεπαλ έμσ από ην ζπίηη θαη έπαηξλαλ
ζεκαληηθέο απνθάζεηο γηα ηνλ εαπηό ηνπο θαη γηα ηα άιια
κέιε όπσο γηα ηηο αδεξθέο ηνπο. ΢ηηο κέξεο καο ε αληίιεςε
γηα ηελ δηαθνξεηηθόηεηα ησλ αγνξηώλ θαη θνξηηζηώλ δελ
δηαηεξείηαη. Οη ζέζεηο ηνπο είλαη ίζεο κέζα ζηελ νηθνγέλεηα.

3. Γηαηί ε Αξεηή είλαη πξόζσπν βνπβό;
Πηζαλόλ γηαηί ε ζέζε ηεο ζηελ νηθνγέλεηα είλαη ππνδεέζηεξε
θαη ν ‘ιόγνο’ ηεο, ε άπνςή ηεο έρεη κηθξή ή ειάρηζηε
ζεκαζία.
Πεξηνξίδεηαη λα πεη κόλνλ ηα απαξαίηεηα, όρη γηαηί είλαη
αλάμηα λα κηιήζεη ή δελ μέξεη ηη λα πεη, αιιά ζηνρεπκέλα
επηιέγεη λα κελ εθθξάζεη ηε γλώκε ηεο γηα λα αθήζεη ηνλ
αλαγλώζηε λα γλσξίδεη γηα απηή από ηα ιεγόκελα ησλ
ππνινίπσλ, πεξηζζόηεξα από όζα ζέιεη ε ίδηα λα γλσξίδνπλ
γηα απηή.
΢ηελ ζρέζε κε ηε κεηέξα ηεο ε Αξεηή θαιύπηεη κηα ηξπθεξή
δηάζηαζε, δεη έληνλα θαη αλέθθξαζηα , άξξεηα ζπλαηζζήκαηα
θαη δεη γηα κηα ζηηγκή κόλνλ μαλά ηε ζρέζε κε ηε κεηέξα ηεο.
Πνηα από ηηο δύν θόξεο είλαη πην δπλακηθή θαη γηαηί;
΢ύκθσλα κε ηηο παξαινγέο ε Διέλε είλαη πην δπλακηθή θαη
απηό θαίλεηαη από ηελ θίλεζή ηεο λα θύγεη από ηνλ άλδξα
ηεο, αθνύ ήηαλ ζηελνρσξεκέλεαθνύ εμάιινπ παληξεύηεθε
ππό ηελ πίεζε ησλ γνληώλ ηεο θαη λα πάεη λα δνπιέςεη σο
δνύια. Δλώ ζηελ Αξεηή δελ εκθαλίδεη θάπνην ζηνηρείν
δπλακηθόηεηαο.
Πνηα από ηηο δύν θόξεο είλαη πην ηξαγηθό πξόζσπν θαη γηαηί;
΢ύκθσλα κε ηα παξαινγέο ε Διέλε είλαη ηξαγηθό πξόζσπν,
επεηδή γίλεηαη κηα κεηάπησζε από ηελ επηπρία ζηε δπζηπρία,
από ηε ιύπε ζηε ραξά. Γειαδή, ε νηθνγέλεηά ηεο παληξεύεη
ηελ Διέλε δίλνληάο ηεο όια ηα κέζα γηα λα επηπρίζεη, όκσο
ζην ηέινο θεύγεη από ηνλ άλδξα ηεο δπζηπρηζκέλε, θαη
ύζηεξα ζην ζεκείν πνπ ε κεηέξα ηεο θαη νη δνύιεο ηελ
βιέπνπλ, αιιά δελ ηελ αλαγλσξίδνπλ. ΢ην ηέινο όκσο
αλαγλσξίδνληαη, αγθαιηάδνληαη θαη έρεη αίζην ηέινο ε ηζηνξία
ηεο.

4. Πνηνο είλαη ν ξόινο ηνπ ζπδύγνπ ηόηε θαη ηώξα;
Ο ζύδπγνο ηεο Διέλεο ληώζεη ηαπεηλσκέλνο ζηνλ ζηίρν
(θησρή πνπ λα ζε πάσ;), επεηδή δελ νξγάλσζε ηε δηαρείξηζε
ηεο πεξηνπζίαο ηνπ ζσζηά, θαίλεηαη ε εζηθή επζύλε πνπ
αηζζάλεηαη γηα ηελ ηύρε ηεο γπλαίθαο ηνπ θαη γηα ηελ
ζπλέπεηα ησλ έξγσλ ηνπ απέλαληη ζηα πεζεξηθά ηνπ. Ζ
θνηλσληθή απηή αμία παξνπζηάδεηαη επηηαθηηθή θαη ζηελ
επνρή καο, κε κηθξέο δηαθπκάλζεηο.
Πνηνο ν ξόινο ηνπ άλδξα θαη ηεο γπλαίθαο κε βάζε ηηο
παξαινγέο;
΢ην δεύηεξν πνίεκα, ε Διέλε θαηαθέξλεη λα θάλεη πξάμε ηελ
απόθαζή ηεο, έζησ θαη ρσξίο ηε ζπλαίλεζε ηνπ ζπδύγνπ ηεο.
Ζ Αξεηή, σζηόζν, ζα ππνηαρζεί ζηελ απόθαζε πνπ ζα
πάξνπλ ηα αδέιθηα ηεο γηα απηή.
Ζ Διέλε πάλησο δε δηεπθξηλίδεηαη απόιπηα αλ παληξεύεηαη
ύζηεξα από επηινγή ησλ γνληώλ ηεο, νπόηε θαη δηαηεξεί ην
δηθαίσκά ηεο λα γπξίζεη πίζσ ζην παηξηθό ηεο.

5. Ο ΔΡΩΣΟΚΡΗΣΟ΢
ΣΟ ΔΠΟ΢ ΣΟΤ ΒΑ΢ΗΛΔΗΟΤ ΓΗΓΔΝΖ ΑΚΡΗΣΖ
ΔΡΩΣΖ΢ΔΗ΢ ΚΑΣΑΝΟΖ΢Ζ΢:
Πνηα παξαγγειία αθήλεη ν Γηγελήο ζηε γπλαίθα ηνπ πξηλ
πεζάλεη θαη ηη ζεκαηνδνηεί απηή ε επηζπκία ηνπ γηα ηε ζέζε
ησλ γπλαηθώλ ηελ επνρή πνπ γξάθηεθε ην πνίεκα;
΢ύκθσλα κε ην πεξηερόκελν ηνπ πνηήκαηνο ν Γηγελήο
ςπρνκαρώληαο ζηξέθεηαη ζηελ γπλαίθα ηνπ θαη ηεο
απαγγέιεη γηα όζα πεξάζαλε καδί ζηα δύζθνια απηά ρξόληα,
γηα ηνλ πόζν πνπ έδεζαλ, πνπ θάπνηνη ήζειαλ λα ηνλ
ζθνηώζνπλ, αιιά πάληα ηνπο ληθνύζε. Δπίζεο ηεο ιέεη όηη
όια απηά ηα έθαλε γηα λα ηελ θεξδίζεη. ΢ην ηέινο ιίγν πξηλ
μεςπρήζεη ηεο ιέεη ηελ επηζπκία ηνπ πνπ ζέιεη λα
πξαγκαηνπνηήζεη ε γπλαίθα ηνπ, δειαδή λα κελ αλαδεηήζεη
γηα άιινλ άλδξα, γηα λα ηνλ θξαηήζεη γηα πάληα ζηελ θαξδηά
ηεο. Αιιά όκσο αλ ζέιεη λα αλαδεηήζεη γηα λα κελ κείλεη
κόλε ηεο ηελ ζπκβνπιεύεη λα βξεη έλαλ άλδξα λέν ,
θαινζπλάην θαη γεκάην αγάπε γηα εθείλε. Απηή ε επηζπκία
ηνπο ζύκθσλα κε ηελ επνρή πνπ γξάθηεθε ην πνίεκα ην 10ν
αηώλα κ.Υ. ε ζέζε ηεο γπλαίθαο ήηαλ ε πξώηε εύλνηα πνπ
είρε ν άλδξαο, όπσο ν Γηγελήο ζηελ γπλαίθα ηνπ. Δλώ
αληίζεηα ζηελ ζεκεξηλή επνρή δελ ππάξρεη ηέηνηα κέξηκλα
γηα έλαλ άλδξα όηαλ απηόο μέξεη όηη πξόθεηηαη λα πεζάλεη θαη
απηό γηαηί ε γπλαίθα κπνξεί λα ζπληεξεζεί κόλε ηεο ρσξίο
λα εμαξηηέηαη από ηελ πεξηνπζία από ηνλ άλδξα ηεο ή από
θάπνηνλ άιινλ.

6. ΔΠΟ΢
Σν κνηίβν ηεο αξπαγήο ζην έπνο θαη ζηα δεκνηηθά αθξηηηθά
ηξαγνύδηα.
΢ην έπνο:
I. Ζ θνηλσληθή πξνέιεπζε ηνπ άλδξα κπνξνύζε λα είλαη
αλώηεξε ηεο θνηλσληθήο ζέζεο ηεο γπλαίθαο.
II. Ζ ζπλαίλεζε ηνπ νηθνγελεηαθνύ πεξηβάιινληνο
εμαξηάηαη από ηελ ζύληξνθό ηνπ θαη ε νπνία
ζπληζηάηαη από ηα παξαθάησ ζηνηρεία:
I. Σνλ νηθνλνκηθό πινύην.
II. Σε λεόηεηα θαη ηελ αλδξεία ηνπ άλδξα.
III. Σν ζξήζθεπκά ηνπ.
IV. Σελ ηθαλόηεηα λα ηελ πξνζηαηέςεη από ιεζηέο ή
άιινπο πνπ ζα ζειήζνπλ λα ηελ αξπάμνπλ.
΢ην έπνο θακία άιιε αξπαγή εθηόο από απηή πνπ δηέπξαμε,
ν Γηγελήο δε ζπκβαίλεη ζηε ζύδπγό ηνπ Δπδνθία. Δλώ ζηα
αθξηηηθά ηξαγνύδηα επαλαιακβάλεηαη πνιύ ζπρλά ην κνηίβν
σο ζέκα νηθείν θαη αξεζηό: νη ιεζηέο αξπάδνπλ ηε γπλαίθα
ηνπ αθξίηε θαη εθείλνο κε δηάθνξα ζεκάδηα εηδνπνηείηαη θαη
ηξέρεη ζε αλαδήηεζή ηεο.

7. ΔΡΩΣΟΚΡΗΣΟ΢
ΒΗΣ΢ΔΝΣΕΟ΢ ΚΟΡΝΑΡΟ΢
ΖΡΘΔΝ Ζ ΩΡΑ ΚΑΗ Ο ΚΑΗΡΟ΢
ΔΡΩΣΖ΢ΔΗ΢ ΚΑΣΑΝΟΖ΢ΔΗ΢:
Να εληνπίζεηε γισζζηθά ζηνηρεία ηεο θξεηηθήο δηαιέρηνπ ζην
απόζπαζκα.
Σζε /ηεο.
Ξεθάλησζε /γιέληη.
Δγξηθάην /αθνπγόηαλ.
Λακππξή /ιακπεξή.
Νέθαια /ηα λέθε, ηα ζύλλεθα.
΢ηκηώλσ /πιεζηάδσ.
Φ’ιαθήλ /θπιαθή.
Πεξηκπιερηά /κπιεγκέλα ην έλα κε ην άιιν.
Οκάδη /καδί.
΢εκάδη /πξνκήλπκα.
Σν πηάλσ /ην ζεσξώ.
Βξώκνο /βξνκηά.
Αληκέλσ /πεξηκέλσ.
Κύξεο /παηέξαο.
Θειεκαηεύσ /ππαθνύσ.
Βνύινκαη /ζέισ.
Αλεκπόξεηα /αδύλαηα.
Αλέ δηαβνύ /θη αλ πεξάζνπλ.
΢θόιαζε /βγάιε, δηώμε.
Ο μέλνο /Δξσηόθξηηνο.
Να παξνπζηάζεηε ην πεξηερόκελν ηνπ απνζπάζκαηνο.
Σν πνίεκα ‘Δξσηόθξηηνο’ αλαθέξεηαη ζε δύν εξσηεπκέλα
πξόζσπα, ηνλ Δξσηόθξηην θαη ηελ Αξεηνύζα, νη νπνίνη ιίγε
ώξα πξηλ ηελ αλαγλώξηζή ηνπο, θαη ελώ ε θύζε γηνξηάδεη
βξίζθνληαη αθόκε ρσξηζηά. Ζ Φξνζύλε, πξνζπαζεί λα
πείζεη ηελ Αξεηνύζα λα μεράζεη ηνλ Δξσηόθξηην, γηα λα βγεη
από ηελ θπιαθή θαη λα ραξεί ηε δσή ηεο.

8. Υαξαθηεξίζηε ηελ Αξεηνύζα θαη βξείηε ηα γπλαηθεία
πξόζσπα.
Ζ Αξεηνύζα ραξαθηεξίδεηαη απνθαζηζκέλε λα ππνζηεξίμεη
ηηο επηινγέο ηεο .Αθνζησκέλε ζηνλ έξσηά ηεο θαη
αληηδξαζηηθή ζηελ ηδέα όηη πξέπεη λα πεηζαξρήζεη ζε απηό
πνπ ζα ηεο ππνδείμνπλ.
Σα γπλαηθεία πξόζσπα πνπ αλαθέξνληαη ζην πνίεκα είλαη ε
Αξεηνύζα, ε Φξνζύλε θαη ε λέλα, ε παξακάλα ηεο
Αξεηνύζαο.

9. ΚΤΠΡΗΑΚΑ
ΠΑΓΩ
ΔΡΩΣΖ΢ΔΗ΢ ΚΑΣΑΝΟΖ΢ΔΗ΢:
Ο ηειεπηαίνο ζηίρνο βγαίλεη κ΄ έλα ραξηησκέλν ζπιινγηζηηθό
ηξόπν. Μπνξείηε λα ηνλ δηαπηζηώζεηε;
Αλ πεη θαλέλαο θη άιιελ παξά ζέλαλ αγάπεζα πνηέ, πε αρ
ηελ κεξηάκ κνπ κε δίρσο ηελ θαξδηά, πώο λ΄ αγαπήζεη.
Πξνθείκελε 1 : Έλαο άλδξαο αγαπά κε ηελ θαξδηά ηνπ.
Πξνθείκελε 2 :Ο πνηεηήο αγαπά ηελ θόξε ηνπ πνηήκαηνο
Άξα : Ο πνηεηήο δελ κπνξεί λα αγαπήζεη άιιε.
ε
ε