Media w rozwoju cywilizacji
•Télécharger en tant que PPT, PDF•
0 j'aime•3,053 vues
Rola mediów w rozwoju cywilizacji
![[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]]()
Recommandé
Contenu connexe
Tendances
Similaire à Media w rozwoju cywilizacji
Plus de Grażyna Penkowska
Plus de Grażyna Penkowska (8)
Media w rozwoju cywilizacji
- 1. Dr Grażyna Penkowska Uniwersytet Gdański
- 9. 9
- 12. Wypisana na nim inskrypcja pozwoliła na dokładniejsze określenie czasu jej powstania – pierwsza rocznica koronacji Ptolemeusza V Epifanesa - co odpowiada 27 marca 196 r. p.n.e.
- 24. Rękopisy chińskie miały postać zwojów. Znaki pisano w rzędach zaczynając od prawej do lewej strony. Obecnie Chińczycy przeszli na łaciński sposób pisania tzn. poziomo od lewej ku prawej. 24
- 27. Biblia Gutenberga z 1455 roku
- 28. Prasa drukarska z 1811 roku
- 31. 1946 r. ENIAC: 18 tysięcy lamp elektronowych, 70 000 oporników, 10 000 kondensatorów, waga 30 ton.
Notes de l'éditeur
- Ludy świata starożytnego wynalazły pismo, by spisywać umowy handlowe. Wkrótce stało się ono nie tylko użytecznym narzędziem, ale również źródłem wiedzy i władzy.
- W 1845 r. odkryto dawną stolicę państwa asyryjskiego - Niniwę. Pięć lat później natrafiono na bibliotekę króla Assurbanipala . Zachowało się z niej m.in. 20 tys. tabliczek glinianych z charakterystycznym pismem. Pismo klinowe przejęli Babilończycy po podbiciu Mezopotamii w II w. p. Chr. Używali go jej dawni mieszkańcy Sumerowie . Charakterystyczny kształt pisma był rezultatem żłobienia w tabliczkaczkach z miękkiej gliny rylcem wykonanym z trzciny lub kości o trójkątnym przekroju. Zespoły kresek pionowych, poziomych i ukośnych oznaczały całe wyrazy, z czasem przekształcając się w pismo sylabowe. Po upadku państwa asyryjskiego ustąpiło ono miejsca literowemu pismu aramejskiemu . Charakterystyczny styl utrwalania myśli wynaleziony w Mezopotamii posłużył także do zanotowania innych języków np. Hetytów, Elamitów, perskiego , a nawet armeńskiego. Glina nie była jedynym materiałem do utrwalania myśli, należał do nich także metal np. srebro [Rys. 1] , po którym pisano rylcem ( qantuppi ).
- Pisanie i czytanie pismem klinowym nie było łatwe dla starożytnych mieszkańców Mezopotamii. Nauczyciele pisma i skrybowie stanowili w Babilonii i Asyrii arystokratyczną klasę społeczną, potężniejszą niekiedy od dworzan i samego władcy. Umiejętność czytania i pisania była więc kluczem do władzy i bogactwa [Rys. 3] . Bibliotekarze królewscy sporządzili katalog zbiorów uporządkowany wg treści i podzielony na działy. Znalazły się tu dzieła m.in. z zakresu filologii, astrologii i matematyki, nauk przyrodniczych, prawa i teologii. Odkryte tabliczki przyniosły informacje o niezwykłej sympatii króla Assurbanipala do "książek", polecił on swym urzędnikom odnajdywać i przynosić księgozbiory oraz pojedyncze teksty do biblioteki królewskiej. Napisano o nim: "Szukał on pilnymi oczyma mądrości w zapisanych tablicach, gdzie żaden król, którzy byli przed nim nie szukał był mądrości Nabu, boga napisów ..." Jak wykazali specjaliści, w Babilonii kult tradycji piśmienniczej istniał nie tylko za czasów króla Assurbanipala [Rys. 4] . W XIX w. odnaleziono bibliotekę szkolną przy świątyni w Sippar , a w niej ok. 1022 pozycje piśmiennicze. Z kolei w Nippur odkopano w końcu XIX w. bibliotekę przy świątyni boga Baala odzyskując aż 23 000 tabliczek (tylko część całego zbioru).
- pozostawało tajemnicą aż do 1822 r., kiedy to odczytał je Jean Francois Champollion (1790-1832), posługując się m.in. kamieniem z Rosetty odkrytym w czasie inwazji napoleońskiej na Egipt w 1798 r. Kamień ten zawierał tekst w językach greckim i egipskim
- Natrafili na niego francuscy saperzy z armii Napoleona, którzy mieli przygotowywać fundamenty pod budowę fortu.
- Wygląd [ edytuj ] Jest to czarna kamienna ( bazaltowa lub granitowa [1] ) płyta o wysokości maksymalnej 114,4 cm, szerokości 72,3 cm i grubości 27,9 cm oraz wadze 762 kg. Na kamieniu wyryty został tekst dwujęzyczny w trzech wersjach - po egipsku pismem hieroglificznym i demotycznym oraz po grecku . W górnej części znajduje się 14 linijek z 1419 hieroglifami, w środkowej 32 linijki z zapisem demotycznym, w dolnej – 34 linijki zapisane pismem greckim. Górna część z hieroglifami jest uszkodzona, środkowa demotyczna zachowała się najlepiej, w dolnej brakuje prawego rogu, a więc zakończenia tekstu. Treść [ edytuj ] Tekst zapisany greką został bardzo szybko odczytany przez filologów. Był to ten sam tekst, który został zapisany w trzech wersjach i dwóch językach, aby był zrozumiały przez rodowitych Egipcjan, jak i przez Greków. Treścią jego jest dekret wydany 27 marca roku 196 p.n.e. przez kapłanów egipskich w Memfis dla uczczenia faraona Ptolemeusza V z okazji pierwszej rocznicy koronacji w związku z doznanymi od niego dobrodziejstwami, faraon bowiem po wstąpieniu na tron ogłosił amnestię, obniżył podatki i podniósł dochody kapłanów. Historia kamienia [ edytuj ] Naukowcy oglądają Kamień z Rosetty podczas Międzynarodowego Kongresu Orientalistów w 1874 Kamień z Rosetty w British Museum Płyta stanowiła część steli ustawianej w świątyniach na polecenie kapłanów w pobliżu wizerunku faraona. Odkryta została podczas robót fortyfikacyjnych w średniowiecznej twierdzy (nazwanej przez Francuzów Fort Julien) w egipskim porcie Rosette 15 lipca 1799 r. przez kapitana Pierre'a-François Boucharda w trakcie wyprawy Napoleona do Egiptu . Płyta stanowiła element starego muru twierdzy, remontowanego przez żołnierzy francuskich w oczekiwaniu na spodziewany atak turecki na zachodnią część Delty . Następnie przetransportowano ją statkiem do Kairu , gdzie 29 lipca 1799 została przedstawiona informacja o tym odkryciu Instytutowi Egipskiemu , francuskiej placówce naukowej koordynującej całość prac badawczych na terenie Egiptu. Potencjalna wartość kamienia była od razu oczywista, gdyż treść tekstu greckiego została bardzo szybko poznana. Wtedy też zostały wykonane kopie tekstów, które wysłano do Paryża. Na mocy traktatu pokojowego z Aleksandrii w 1801 zabytek został przejęty (podobnie jak i inne eksponaty zgromadzone wówczas przez francuskich naukowców w Egipcie) przez Anglików . Kamień trafił najpierw do biblioteki Stowarzyszenia Antykwariuszy w Londynie , następnie w 1802 został oficjalnie ofiarowany British Museum jako dar króla Jerzego III . Ponieważ tekst grecki był znany, możliwe stało się odczytanie hieroglifów, co uczynili w 1822 roku Jean-François Champollion i w 1823 Thomas Young . Dzień dzisiejszy zabytku [ edytuj ] Obecnie kamień jest częścią zbiorów Galerii Egipskiej w londyńskim British Museum. Egipt dąży do odzyskania zabytku, wywiezionego zdaniem jego władz nielegalnie w epoce kolonialnej.
- Pismo hieratyczne utrwalano najczęściej na zwojach i arkuszach papirusowych, ostrakonach. Stosowano do tego pędzelek z trzciny i "czarnego tuszu". Pismo to dominowało do przez dwa i pół tysiąca lat, dopiero ok. 600 r. p.Chr. zostało wyparte przez inną kursywę - demotykę . Od tego okresu używano go jedynie do tekstów o charakterze religijnym, stąd wzięła się nazwa pisma hieratika (zapis kapłański). Najpóźniejsze dokumenty hieratyczne pochodzą z III w. n.e. . Hieratyka była zapisywana w układzie pionowym a od okresu XII dynastii - poziomym (od prawej do lewej). Dokumenty demotyczne to głównie pisma o treści prawniczej, administracyjnej i handlowej. Od Okresu Ptolemejskiego stosowano ją również do tekstów literackich, naukowych i religijnych. Pisząc używano kalamusa (trzcinowego pióra) a wcześniej pędzelka. Demotyka ( gr . δημοτικά demotika - ludowe, od δημοτικὰ γράμματα demotika grammata - pismo ludowe) - nazwa zarówno odmiany pisma wywodzącego się z regionalnego wariantu hieratyki stosowanej w Dolnym Egipcie w Trzecim Okresie Przejściowym , jak i ówczesnego potocznego języka zapisywanego tym pismem używanego w Starożytnym Egipcie w Epoce Późnej , Okresie Greckim i Rzymskim . Jako pismo codziennego użytku wyparło hieratykę w czasach XXVI dynastii . Po raz pierwszy termin ten został wprowadzony przez greckiego historyka Herodota dla odróżnienia go od inskrypcji zapisywanych przy użyciu hieratyki czy hieroglifów Pismo demotyczne było używane dla celów administracyjnych, handlowych, do pisania korespondencji, akt prawnych, a także celem sporządzania podręcznych notatek. Jednakże od czasów Okresu Ptolemejskiego zaczęto go używać do zapisu tekstów naukowych, literackich, a nawet religijnych (także na monumentach) używając przy tym bardziej starannej wersji demotyki. Teksty zapisywano horyzontalnie od prawej do lewej przede wszystkim na papirusach i ostrakonach . Ze względu na stosowaną mnogość skrótów i innych cech ortograficznych czytanie tekstów jest znacznie utrudnione, a transkrypcja na hieroglify praktycznie niemożliwa. Demotyka w zastosowaniach urzędowych została wyparta przez grekę , a w mowie przekształciła się w język koptyjski . Ostatnie znane użycie pisma demotycznego - na wyspie File w świątyni Izydy - datowane jest na 450 rok n.e.
- Od Okresu Ptolemejskiego stosowano ją również do tekstów literackich, naukowych i religijnych. Pisząc używano kalamusa (trzcinowego pióra) a wcześniej pędzelka .
- Najstarsze zabytki piśmiennictwa pochodzą z III tysiąclecia p.Chr. , co nie wyklucza prawdopodobieństwa, iż Egipcjanie znali pismo już wcześniej. Pismo egipskie czyli hieroglify , należy do najstarszych na świecie i pozostawało tajemnicą aż do 1822 r., kiedy to odczytał je Jean Francois Champollion (1790-1832), posługując się m.in. kamieniem z Rosetty odkrytym w czasie inwazji napoleońskiej na Egipt w 1798 r. Kamień ten zawierał tekst w językach greckim i egipskim.
- cesarza Szy-huangati , który w roku 213 p.Chr. nakazał spalenie wszystkich ksiag chcąc w ten sposób udaremnić działalność swych przeciwników. Nie spowodowało to jednak zahamowania rozwoju kulturalnego Chin. Próbując nadrobić stratę przystąpiono z większym zaangażowaniem do działalności literackiej.
- Jedwab posiadał cechy podobne do papirusu , a więc giętkość i gładką powierzchnię, ale był znacznie droższym materiałem niż papirus. Na początku II w. n.e. zaczęto wytwarzać w Chinach papier . Książka chińska utrwalona na papierze miała również formę zwoju .
- Grekom nie przypadły do gustu gliniane tabliczki, były ciężkie, pisanie na nich było dość uciążliwe, a zapisany tekst pozostawał na nich na zawsze. Dlatego zaczęli wyrabiać tabliczki z drewna, najczęściej używano do tego dębu , cyprysu , palmy , bukszpanu , cedru i drewna cytrynowego (ulubionego przez Rzymian). Powierzchnią zapisywaną była warstwa wosku, niekiedy mieszana ze smołą dla ciemnej barwy, otoczona drewnianą ramką. Zaletą i jednocześnie wadą tego narzędzia była możliwość powtórnego pisania po uprzednim starciu zapisanej warstwy wosku (ważny dokument mógł być bezpowrotnie zniszczony). Do pisania na tabliczkach służyły rylce (stylusy), niekiedy o fantazyjnych kształtach, wykonane z różnych materiałów: metalu, drewna lub twardej trzciny. Rozmiary stylusów były rozmaite przypominały najczęściej duży gwóźdź. Mogły też służyć jako broń, stylusem bronił się Juliusz Cezar przed zamachowcami w idy marcowe.
- Zbiór związanych tabliczek przypominał pień drzewa - caudex , stąd wzięła się nazwa późniejszej postaci książki. Aby zapobiec odczytaniu tekstu przez niepowołane osoby, pięczętowano tablice złożone pismem do wewnątrz. Sposób ten był również stosowany w przypadku zawierania umów handlowych, które miały długi czas obowiązywania Według zachowanych do dziś eksponatów wiadomo, że zapisywano tabliczki trzymając je najczęściej na kolanach, rzadziej na stole (pulpicie). Używane były najczęściej do nauki w szkołach, do utrwalania rachunków, notatek, testamentów. Na tabliczkach pobielonych (zw. w Grecji leukos , a w Rzymie album ) sporządzano obwieszczenia i inne akty prawne. Tabliczki woskowe używane były w Europie jeszcze do XVI-XVII w Odkrycia Najlepszym miejscem, gdzie zachowały się w dobrym stanie tabliczki był oczywiście Egipt , ale nie tylko, na terenie dzisiejszych Węgier w dawnych rzymskich kopalniach w Verespatak w 1786 r. odkryto tabliczki z II w. W 1875 r. w Pompejach znaleziono archiwum pokwitowań i rachunków na drewnianych tabliczkach. W 1934 r. w Londynie natrafiono na trzy tabliczki woskowane, a w 1953 r. na tryptych z listem niejakiego Rufusa do Epillikusa. ieku
- Zanim Gutenberg wynalazł sposób drukowania książek, najczęściej przepisywano je ręcznie, a tylko nieliczne odbijano na zasadzie drzeworytów. Zarówno pierwszy, jak i drugi sposób były bardzo czasochłonne, dlatego powstawało niewiele książek, w dodatku bardzo kosztownych. Mogli je nabywać jedynie ludzie bogaci, klasztory i uniwersytety. Były one tak cenne, że często przymocowywano je do stołów czytelni łańcuchami, by zapobiec kradzieżom. Wynalazek Gutenberga przyczynił się do upowszechnienia książek. O dzieciństwie Gutenberga wiemy tylko tyle, że pochodził z dość zamożnej rodziny o nazwisku Gensfleisch. Johann przybrał jednak rodowe nazwisko matki. Do jej druku przystąpił w 1452 r., a ukończył go w 1455 r. Sporządził tylko 300 kopii. Biblia miała 1200 stronic i kosztowała Gutenberga wiele pieniędzy i wysiłku. W 1460 r. wynalazca, zadłużony u lichwiarza Johanna Fusta, który wyrugował go z oficyny drukarskiej, zmuszony był porzucić drukarstwo. Zmarł w biedzie.
- Telefon – patent Bella w 1876, gramofon – 1877 Edison, aparat fotograficzny (pierwowzór w Starożytnej Grecji camera obscura) z błoną zwojową 1887.
- Był to 8-bitowy układ o częstotliwości zegara 200 kHz. Mógł wykonać 300000 instrukcji na sekundę i zaadresować 16KB pamięci. Procesor ten składał się z 3500 tranzystorów. Pierwszy komputer PC stworzyła firma IBM w 1980 roku.
- Przypowieść Platona zamieszczona w Faidrosie.