Statistische steekproeven :: Hulpmiddel voor accountant of speeltje van EDP-auditor?

Statistische steekproeven
Hulpmiddel voor de accountant of
speeltje van de EDP-auditor?

Introductie
Wil Peters RE RA
• Ruim 20 jaar ervaring bij Belastingdienst (8 jr) en Douane (14 jr)
– Boekenonderzoeken VPB/OB/LB/DR/ACC etc.
– Initiële onderzoeken vergunningverlening douane (AO/IB, geautomatiseerde systemen)
– 2006-2009 : Lid Kennisgroep Vaktechniek Controle, Voorzitter Commissie Vaktechniek EDP-auditing
Belastingdienst/Douane
• 3 jaar adviespraktijk KPMG Meijburg & Co
– Customs & Trade (50%) + Tax Accounting & Control Services (50%)
• Zelfstandig m.i.v. maart 2012
– IT-audit & Control Services
– Specialisaties:
• Tax/customs Audit & Control Services
– Data-analysis
– Statistical sampling

Inhoud

 Hoe goed kunnen mensen
schatten?
 Noodzaak gegevensgerichte
controle
 Statistische steekproeven
 Inbedding in controle-aanpak
 Relatie met risico-analyse
 Conclusies

Vraag

Hoe goed is het menselijk inschattingsvermogen

?

© 2013 Prosperius.bv. All rights reserved.
4

Wat doet Linda?

“Linda is 31 jaar oud, vrijgezel, erg uitgesproken en slim. Ze is afgestudeerd psychologe.
Als student was ze erg betrokken bij onderwerpen als discriminatie en sociale
rechtvaardigheid en ze nam deel aan anti-kernwapen demonstraties.”

 Wat is waarschijnlijker?
a) Linda werkt bij een bank.
b) Linda werkt bij een bank en is actief in de vrouwenbeweging

5

Hoeveel kost de gum?

“Een potlood en gum kosten samen € 1,10.
De potlood kost 1 euro meer dan de gum.
Hoeveel kost de gum?”

6

“Jumping to conclusions’’

7

Systematische denkfouten
 Mensen redeneren niet louter rationeel
(homo economicus), maar maken
systematische denkfouten (cognitive traps)
 Inschatting risico’s en kansen (prospect
theory)
 Referentieniveau (anchoring and
adjustment)
 Aversie tegen verlies (loss aversion)
 Voorkeur voor het bestaande (status quo
bias)
 Overschatting kans op een specifiek geval
(conjunction fallacy)

http://nl.wikipedia.org/wiki/Daniel_Kahneman

8

Risico-inschatting
 Als een accountant besluit tot een kleine
steekproef, doet hij dat dan terecht?
AR = IR * ICR * DR
 Anders geformuleerd: wat is de validiteit
van de risico-inschatting door de
accountant?
 Gemiddeld schatten accountants risico’s
vrij aardig in, maar de spreiding is erg
groot
 In de praktijk beoordeelt vrijwel geen
enkele auditor achteraf of de risico-
inschattingen juist zijn
 Bij continue evaluatie op statistisch
verantwoorde manier:
 Verhoging kwaliteit risico-analyse
 Verhoging efficiency van de controle

Validation of Risk Assessment in Auditing, Ed Broeze, Limpberg Instituut, ISBN 90 8659 0551

9

Waarde van een control framework

Transacties

Beheersingsraamwerk
Niet onderkend Geaccepteerd Niet werkende
risico risico beheersmaatregel

Inrichting:
Fout in de aangifte a.g.v.
• Niet onderkende risico’s
niet gedeteceerde risico’s • Geaccepteerde risico’s

Operationeel:
• Niet werkende beheersmaatregelen

10

Controlemix
• Controlemix = mix(systeem- + gegevensgerichte controlewerkzaamheden)
Gegevensgerichte
controle transactie-
gegevens

Transacties

Beheersingsraamwerk
Niet onderkend Geaccepteerd Niet werkende
risico risico beheersmaatregel

Controle
effectiviteit
beheersings-
Fout in de aangifte a.g.v.
niet gedeteceerde risico’s
maatregelen

11

Omvang is probleem

Declaration

Data-analyse
Sampling

Transactions

12

Voordelen statistische steekproeven
1. Steekproef maakt omvang (te) grote populatie hanteerbaar
2. Steekproef is objectief en representatief voor de hele onderzochte verantwoording
3. Steekproef is niet beperkt tot digitale gegevens, ook papieren brondocumenten
worden in de controle betrokken
4. Omvang steekproef wordt afgeleid uit vooraf gestelde eisen t.a.v. betrouwbaarheid en
materialiteit
5. Materiële fouten worden met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid ontdekt
6. In één steekproef kunnen verschillende controles worden gecombineerd
7. Bevindingen kunnen worden gekwantificeerd in termen van financiële impact
8. Fouten worden geanalyseerd, geduid en gekwantificeerd: structurele fouten worden
daarbij afgezonderd en integraal opgelost

13

Hoe werkt het?
 Uitgangspunt: we willen goedkeuren
 Goedkeuren: resterende fout <= materialiteit
 Controlerisico: goedkeuren, terwijl resterende fout > materialiteit
 Controle: verzamelen zodanig aantal goede waarnemingen om met 95%
zekerheid te kunnen stellen dat resterende fout niet groter is dan materialiteit

14

ff gevoel krijgen: goedkeuren?

15

ff gevoel krijgen: goedkeuren?

16

Maximaal aantal rode knikkers?
1 x trekking Goed

17

Maximale fout na 1 x trekken groene knikker

18


19


20

Maximale fout na n x trekken groene knikker

21

Bepalen steekproefomvang, ingewikkeld?

n x p = 3(*)
 n = steekproefomvang
 p = maximaal toelaatbare foutfractie
= materialiteit / populatieomvang (M)
(*) Bij vooraf verwachte fout (VVF) = 0 en betrouwbaarheid 95%

22

Voorbeelden

Voorbeeld 1 Voorbeeld 2 p n
1% 300
 Betrouwbaarheid 95%  Betrouwbaarheid 95% 2% 150

 VVF = 0  VVF = 0
3% 100
4% 75

 M = € 10 mln  M = € 10 mln 5% 60

 Materialiteit € 100K  p = 2%

Vraag 1 Vraag 2
 Steekproefomvang n?  Steekproefomvang n?
 Materialiteit?

23

Cell sampling

Transacties

Cel intervallen
Steekproef

1 1 3 1 1 1 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

Transacties worden
Te controleren
geraakt naar rato van
posten
hun omvang

 Cel interval = J = M/n
 Transacties worden geraakt naar rato van hun omvang
 Heel grote transacties (>2J, zgn. “2J-posten”) worden per definitie geraakt,
dus integraal (buiten steekproef om) gecontroleerd
 Geraakte transacties wordt gecontroleerd mbv. bronbescheiden,
evt. aangetroffen foutfractie is representatief voor de betreffende cel
 Als transactie in meer dan één cel is geraakt:
 1x controleren telt voor 2 of 3 keer mee
 Maar, evt. geconstateerde fout telt dan ook 2 of 3 keer mee…

24

Foutfractie (taint)

Bookvalue Auditvalue Error Taint
10.000 9.000 1.000 0,1
20 10 10 0,5
400 0 400 1
300.000 330.000 -30.000 -

25

Trekkingslijst

26

Trekkingslijst

27

Foutbegrippen
 Bekende fout (BF)
 Maximale fout (MF: complexe berekening)
 Geprojecteerde fout (PF: som taintings * J)
 Waarschijnlijke fout (PF - BF)
 Toevallige fout
 Systematische fout

28

Evaluatie
Start

systematische ja
integraal herstellen
afwijkingen
systematische afwijkingen
geconstateerd?

nee

ja nee nee overleg met
toevallige
geringe, toelaatbare herstel populatie Belastingdienst,
afwijkingen
afwijkingen? mogelijk/haalbaar? totale omvang afwijking =
geconstateerd?
foutprojectie

nee ja ja

nee Belastingdienst
herstellen bekende opsporen en identificeren
goedkeuren populatie accepteert correctie
afwijkingen afwijkingen
foutprojectie?

ja

corrigeren
foutprojectie
Einde

29

Dus géén risico-analyse meer…?
 Afwezig zijn van inherente risico’s + Kwaliteit interne beheersing
kan worden uitgedrukt in korting op steekproef:
 Ontbreken inherente risico’s: korting 20% (+onderbouwen)
 Adequate AO/IB: korting 75% (+toetsen b/w)
 Specifieke fiscale maatregelen: korting 85% (+toetsen b/w)
 Controle door derden: korting 100% (+dossierreview)

 Dus, stel:
 Bruto-steekproef 300 euro’s
 AO/IB adequaat, korting 225 euro’s
+ bestaan en werking AO/IB op toereikende wijze vaststellen
 Netto-steekproef 75 euro’s

30

Dual purpose testing

Transacties

Cel intervallen
Steekproef

1 1 3 1 1 1 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

A
Controle
Transacties worden
getrokken
geraakt naar rato van
posten
hun omvang
Beheersingsraamwerk

Niet onderkend Geaccepteerd
risico risico Niet werkende
B beheersmaatregel
Beheersmaatregelen
van aantal getrokken
posten beoordelen

31

Statistical sampling
 Is krachtig hulpmiddel
 Staat niet los van risico-analyse
 Moet worden ingebed in controle-aanpak
 Vormt onmisbare schakel in te verzamelen controlebewijs,
 als onderzoekspopulaties (te) groot zijn, en
 andere controlemiddelen falen (of inefficiënt zijn)

32

Tijdbesteding
 Onder voorwaarde van (vlotte) beschikbaarheid data:
 IT-auditwerk (datadefinitie, -collectie, -validatie): 2-4 uur
 Uren IT klant: 2-4 uur
 Sampling werk (trekking, samenstellen steekproeflijst, evaluatie): 2-4 uur
 Verzamelen posten
 Uren klant: 4-8 uur
 Beoordeling posten: 6-12 uur
 Rapportage: 4-6 uur
 Overleg: 4 uur IT-auditor Accountant Klant Totaal
IT-audit 2-4 2-4 4-8
Sampling 2-4 2-4
Verzamelen 4-8 4-8
Controle 6-12 6-12
Rapportage 2-3 2-3 4-6
Overleg 2 2 4
Totaal 8-13 10-17 6-12 24-42

33

Statistische steekproeven :: Hulpmiddel voor accountant of speeltje van EDP-auditor?

Recommandé

Recommandé

Contenu connexe

Similaire à Statistische steekproeven :: Hulpmiddel voor accountant of speeltje van EDP-auditor?

Similaire à Statistische steekproeven :: Hulpmiddel voor accountant of speeltje van EDP-auditor? (11)

Plus de du ROI Audit & Monitoring

Plus de du ROI Audit & Monitoring (6)

Statistische steekproeven :: Hulpmiddel voor accountant of speeltje van EDP-auditor?