Tijdens de Conferentie "Techniek en Wetenschap in Oost Nederland" gaven Petra Fisser en Gerard Venneman een workshop over ouderbetrokkenheid bij wetenschap en techniek in het basisonderwijs.

1. Ouderparticipatie bij onderwijs
in Wetenschap & Techniek
Petra Fisser & Gerard Venneman
13 oktober 2010

2. Deze workshop
• Ouders zijn sterk betrokken bij het onderwijs
• Maar als het gaat wetenschap en techniek…
• Hoe betrekken we ze ook daarbij?
• Samen nadenken over nut en mogelijkheden van
ouderbetrokkenheid en ouderparticipatie (via i en c)
• Komen tot adviezen waarmee de leerkracht direct
aan de slag kan
• Het is immers de leerkracht die een cruciale rol speelt om
ouders bij onderwijs in wetenschap en techniek te betrekken!

3. i Aanleiding
• Techniekdag Raalter Onderwijs betreft bezoek aan
bedrijven voor leerlingen:
– groep 7 en 8
– 1e en 2e leerjaar vo
• Met voorbereiding op school aan de hand van
lesbrieven
• Tentoonstelling van werkstukjes en prijzen
• Ouders die meekomen, één van de bedoelde
opbrengsten

4. iWat vinden ouders ?
1. Wat levert de techniekdag op betreffende de
attitudeverandering?
2. Hoe zijn ze betrokken bij techniekonderwijs op school
en wat zijn hun wensen?

5. i Cijfers
• Ouderparticipatie basisonderwijs Techniekdag Raalte:
– 75% van de kinderen komt met één of beide ouders
– 20% komt met ouders van vriendjes/vriendinnetjes
– 5% komt op eigen gelegenheid
• In Tubbergen hetzelfde concept:
– 50% komt met eigen ouders
– 20% komt met ouders van vriendjes/vriendinnetjes
– 30% komt op eigen gelegenheid
Oorzaak van het verschil? Wij weten het niet!

6. c Waarom ouderparticipatie?
• In tweetallen:
– Waarom is ouderparticipatie van belang?
– Wat zijn de voordelen?
– Wanneer zou je geen ouderparticipatie willen?
– Waarom?

7. i Waarom ouderparticipatie?
• Uit literatuuronderzoek blijkt dat de drie meest
beïnvloedende factoren op het leerproces van
kinderen zijn
– De school
– De gemeenschap
– De familie, met name de ouders

8. i Waarom ouderparticipatie?
• Door betrokkenheid van ouders
– nemen de schoolprestaties van de leerling toe
– neemt de self-efficacy van de leerling toe:
het gevoel van de leerling over de eigen controle
over schoolprestaties en zelfstandigheid
• Ouderbetrokkenheid
– wordt soms ingevoerd bij slechte schoolprestaties
van het kind
– juist het preventief inzetten kan deze mindere
prestaties voorkomen

9. i Waarom ouderparticipatie?
Voordelen voor het kind Nadelen voor het kind
• Verbeterde leerresultaten • Vindt het niet prettig als ouder
• Minder uitwijzing naar het op school deelneemt
speciaal onderwijs • Loopt risico gepest te worden
• Het doorstuderen en ambities met ouder
wordt vergroot • Te veel aandacht van de ouder
• Ouderbetrokkenheid doet de kan ervoor zorgen dat de
effecten van sociale klasse en ontwikkeling van het kind
schooleffectiviteit teniet geremd wordt omdat het kind
• Sociaal functioneren verbetert niet meer onbezorgd mag
spelen
• Ouders en kind begrijpen elkaar
beter
• Het spijbelgedrag vermindert

10. i Waarom ouderparticipatie?
Voordelen voor de ouders Nadelen voor de ouders
• Attitude ten aanzien van school • Zijn afwachtend richting de
verbetert school
• Kan kind beter ondersteuning • Gaan pas betrokkenheid
geven vertonen als er al slechte
• Grotere waardering voor de leerresultaten bij het kind zijn
ouderlijke rol in het • Behandeling van eigen kind is
onderwijsproces lastig
• Sociaal netwerk vergroot • Selectie van ouders
• Ouders nemen mogelijk zelf
weer in de schoolbanken plaats
• De mening van ouders wordt
gehoord binnen de school

11. i Waarom ouderparticipatie?
Voordelen voor de school/leraar Nadelen voor de school/leraar
• Effectiviteit van docent verbetert • Visie ten aanzien van
• Onderwijs kan beter afgestemd ouderbetrokkenheid binnen
worden op speciale leerlingen school dient uitgedacht te zijn
• Taakverlichting • Veel communicatie noodzakelijk
• Capaciteiten worden hoger • Hoge eisen aan de inzet, de
ingeschat door ouders samenwerking en het
• School krijgt een meer open zelfvertrouwen van de school en
klimaat richting de docent
gemeenschap • School zal eigen belang als
uitgangspunt nemen bij
ouderbetrokkenheid

12. c Welke ouders?
• In tweetallen:
– Welke karakteristieken hebben
• ouders die betrokken zijn bij het onderwijs in het
algemeen?
• ouders die betrokken zijn bij W&T onderwijs?
• ouders die niet betrokken zijn bij W&T
onderwijs?
– Welke ouders wil je graag betrekken bij W&T?

13. i Welke ouders?
• Cijfers uit Raalte
• Oordeel over bedrijfsbezoeken en houding ten
aanzien van techniek
• Oordeel over betrokkenheid bij techniek op school

14. i Stelling 1
• Ik weet als ouder nu meer over het werken in deze
technische bedrijven in Raalte
Ik weet als ouder nu meer over het werken in deze
technische bedrijven in Raalte vaders en moeders
95%
1%
4%
niet mee eens
neutraal
mee eens

15. i Stelling 2
• Ik weet nu als ouder meer over de werkzaamheden in de
bezochte technische bedrijven

16. i Stelling 3
• Ik weet als ouder meer over de technische beroepen in
deze bedrijven (totaal)
Ik weet nu als ouder meer over technische beroepen in deze
bedrijven vaders en moeders
80%
16%
4%
niet mee eens
neutraal
mee eens

17. i Stelling 3
• Ik weet als ouder meer over de technische beroepen in
deze bedrijven (vader/moeder en wel/niet techniek)

18. i Stelling 4
• Door het bezoek aan de techniekdag is mijn houding ten
aanzien van werken in de techniek positiever geworden
(totaal)
Door het bezoek aan de techniekdag is mijn houding ten
opzichte van werken in de techniek positiever geworden vaders en
moeders
55%
40%
4%
niet mee eens
neutraal
mee eens

19. i Stelling 4
• Door het bezoek aan de techniekdag is mijn houding ten
aanzien van werken in de techniek positiever geworden
(man/vrouw en wel/niet techniek)

20. i Stelling 5
• Dooor het bezoek aan de techniekdag is de houding van
mijn kind ten aanzien van techniek positiever geworden
(totaal)
Door het bezoek aan de techniekdag is de houding van mijn
kind t.o.v. techniek positiever geworden vaders en moeders
60%
38%
2%
niet mee eens
neutraal
mee eens

21. i Stelling 5
• Dooor het bezoek aan de techniekdag is de houding van
mijn kind ten aanzien van techniek positiever geworden
(man/vrouw en wel/niet techniek)

22. i Stelling 6
• Door het bezoek aan de techniekdag zal mijn kind
eerder kieze voor de sector techniek (totaal)
Door het bezoek aan de techniekdag zal mijn kind eerder
kiezen voor de sector techniek of Natuur & Techniek vaders en moeders
47%
39%
14%
niet mee eens
neutraal
mee eens

23. i Stelling 6
• Door het bezoek aan de techniekdag zal mijn kind
eerder kieze voor de sector techniek (man/vrouw en
wel/niet techniek)

24. i Stelling 7
• Ik vind het belangrijk dat mijn kind techniek krijgt op
school (totaal)
Ik vind het belangrijk dat mijn kind techniek krijgt op school
vaders en moeders
93%
1% 6%
niet mee eens
neutraal
mee eens

25. i Stelling 8
• Thuis besteed ik met mijn kind aandacht aan
onderwerpen die met techniek te maken hebben (totaal)
Thuis besteed ik met mijn kind aandacht aan onderwerpen
die met techniek te maken hebben vaders en moeders
48%
31%
21%
niet mee eens
neutraal
mee eens

26. i Stelling 8
• Thuis besteed ik met mijn kind aandacht aan
onderwerpen die met techniek te maken hebben
(man/vrouw en wel/niet techniek)

27. i Stelling 9
• Ik vind het als ouder belangrijk om betrokken te zijn bij
het techniekonderwijs op de school van mijn kind (totaal)
Ik vind het als ouder belangrijk om betrokken te zijn bij het
techniekonderwijs op de school van mijn kind vaders en moeders
70%
29%
1%
niet mee eens
neutraal
mee eens

28. i Stelling 9
• Ik vind het als ouder belangrijk om betrokken te zijn bij
het techniekonderwijs op de school van mijn kind
(man/vrouw en wel/niet techniek)

29. i Onderwijs en techniekonderwijs
• Moeders en vaders over betrokkenheid bij onderwijs in
het algemeen en bij techniekonderwijs

30. i Stelling 10
• Ik denk dat ik een bijdrage zou kunnen leveren aan het
techniekondewijs op de school van mijn kind (totaal)
Ik denk dat ik een bijdrage zou kunnen leveren aan het
techniekonderwijs op de school van mijn kind vaders en moeders
47%
32%
21%
niet mee eens
neutraal
mee eens

31. i Stelling 10
• Ik denk dat ik een bijdrage zou kunnen leveren aan het
techniekondewijs op de school van mijn kind (man/vrouw
en wel/niet techniek)

32. i Stelling 11
• Op dit moment lever ik/mijn partner daadwerkelijk een
bijdrage aan het techniekonderwijs op de school van
mijn kind (totaal)
Op dit moment lever ik (of mijn partner) daadwerkelijk een
bijdrage aan het techniekonderwijs op de school van mijn
70% vaders en moeders
kind
32%
10%
betrokken willen
zijn bijdrage kunnen
leveren daadwerkelijk
bijdrage leveren

33. i Aan de slag
• Veranderingen in het onderwijs kunnen op meerdere
manieren tot stand komen
• Vandaag: via ontwerpprincipes:
“Als je interventie X wilt ontwerpen voor doel/functie Y in
context Z, dan wordt aanbevolen om de interventie de
karakteristieken A, B en C te geven en dat te doen via
procedure K, L en M, vanwege de argumenten P, Q
en R.”
(Van den Akker, 1999)

34. i Aan de slag
“Als je interventie X wilt ontwerpen voor doel/functie Y in
context Z, dan wordt aanbevolen om de interventie de
karakteristieken A, B en C te geven en dat te doen via
procedure K, L en M, vanwege de argumenten P, Q
en R.”
Als-dan-vanwege, oftewel
“alsdanomdatjes”
(laat Jan het niet horen..)

35. c Aan de slag
• In 3 à 4-tallen:
– Bedenk een aantal (3? 4? 5?) ontwerpprincipes
– Schrijf ze op en geef ze aan Petra
– Petra verzamelt ze en presenteert ze op het scherm
– Verzamelde ontwerpprincipes kunnen via de mail
verspreid worden onder de deelnemers aan deze
workshop

36. c Ontwerpprincipes
• Ontwikkeld tijdens deze workshop:
– Als we binnen het team bekijken wat we wel en niet
in huis hebben
– Dan kunnen we ouders benaderen om mee te doen
met W&T op die punten die nog missen
– Omdat je dan andere expertise/betrokkenheid
binnen de school haalt

37. c Ontwerpprincipes
• Ontwikkeld tijdens deze workshop:
– Als we weten wie de ouders zijn/wat ze doen
– Dan kunnen we hun kwaliteiten inzetten
– Omdat we dan kennis/expertise vergroten
– Als we een open cultuur/houding hebben
– Dan voelen ouders zich gewaardeerd
– Omdat ze zich dan ook nuttig voelen/ervaren en
zich in willen zetten

38. c Ontwerpprincipes
• Ontwikkeld tijdens deze workshop:
– Als we ouders beter willen betrekken bij W&T
onderwijs
– Dan
• organiseren we een “workshop” en informatie over
wat W&T op onze school inhoudt
• Denken we na over tijd die nodig is om
ouderparticipatie voor W&T beperken (dus niet 10
middagen maar van die 10 keer 2 maal komen)
– Omdat ouders dan weten wat er verwacht wordt,
ouders ervaren dat W&T niet moeilijk is en ouders
graag meedoen aan kortlopende projecten

39. i Adviezen vanuit onderzoek
• Ouderbetrokkenheid bij techniek is nog gering
• De wens om ouders in te zetten bij techniek, moet
sterk gestimuleerd te worden vanuit de school
• Maar hoe doe je dat?
Uit het onderzoek van Danielle Bouwmeester
Onderwijskunde, Universiteit Twente

40. i Adviezen vanuit onderzoek
• Persoonlijk benaderen van de ouders
• Aanspreken op eigen kunnen, aanspreken op hun
specifieke kwaliteiten voor techniek of wetenschap
• Duidelijk omschrijven van de tijdsduur
• Tentoonstellen van technische opdrachten
• Zelf enthousiast zijn voor techniek
• Een keer mee laten helpen om de drempel weg te nemen
• Buiten gebaande paden denken en flexibel zijn als docent
• Het mogelijk niet als techniek benoemen
• Kinderen enthousiasmeren om vader of moeder te vragen

41. i Adviezen vanuit onderzoek
• Factoren om rekening mee te houden:
– Zorg voor coördinatie bij inzet van ouders
– Onzekerheid van docent bij techniek in de klas
– Mogelijk negatieve imago van techniek
– Te veel bemoeienis van de ouder bij de
techniekopdrachten (eindproduct wordt als
belangrijkste gezien)
– Het op orde hebben van de leermiddel en
materialen op school (maar dat kun je misschien
ook een (groot)ouder laten doen)

42. i Adviezen vanuit onderzoek
• Specifieke voorbeelden:
– Gastles door ouder
– Bezoek aan (technisch) bedrijf waar ouder werkt
– Technische vader die gebruik van gereedschap
uitlegt/voordoet
– Hulp bij techniekactiviteiten op scholen of jaarlijks
project

43. i Meer informatie?
• Onderzoek: Petra Fisser, p.h.g.fisser@utwente.nl
• Praktijk: Gerard Venneman, g.venneman@tcijvv.nl
• W&T Onderwijs: http://www.kwto.nl
• Wil je deze presentatie terugzien?
Stuur ons dan een mailtje!