Contenu connexe
Similaire à คำราชาศัพท์ (20)
คำราชาศัพท์
- 6. ควำมหมำยของคำำรำชำศัพท์
ม.ล. ปีย์ มำลำกุล กล่ำวถึงกำรใช้คำำรำชำศัพท์
ว่ำ
“ศัพท์ก็ดี ถ้อยคำำก็ดี ในชั้นต้นก็เพียงมุ่ง
หมำยให้เป็นถ้อยคำำที่พระมหำกษัตริย์หรือพระ
รำชวงศ์ทรงฟังได้ ต่อมำเนื่องจำกควำมคลี่คลำย
ของภำษำ รำชำศัพท์จึงได้นำำมำใช้กับพระภิกษุ
ข้ำรำชกำรและกว้ำงออกไปจนถึงสุภำพชน”
- 17. การสร้างคำาราชาศัพท์
a. คำาไทย
๑.๑ ใช้ “พระ” หรือ “พระราช” นำาหน้านาม
ทำาให้ เกิดคำานามราชาศัพท์
เช่น พระแสง พระอู่ พระที่นั่ง
พระราชวัง พระพี่เลี้ยง เป็นต้น
๑.๒ ใช้ “ทรง” นำาหน้าคำากริยาสามัญ ทำาให้
เป็น กริยาราชาศัพท์ เช่น ทรง
ฟัง ทรงสั่งสอน ทรงวาง ทรงวาด
เป็นต้น
๑.๓ ใช้ “ทรง” นำาหน้าคำานามทั่วไป ทำาให้
เป็น คำากริยาราชาศัพท์ เช่น
ทรงม้า (ขี่ม้า) ทรงช้าง (ขี่ช้าง)
ทรงเรือใบ(แล่นเรือใบ)
๑.๔ ใช้ “ต้น” หรือ “หลวง” ต่อท้ายศัพท์
เช่น ช้างต้น ม้าต้น เรือนต้น
- 19. การใช้คำาราชาศัพท์สำาหรับพระบรมวงศานุวงศ์
a. คำานาม
๑.๑ คำาว่า “พระบรม พระบรมราช” ใช้นำาหน้าเพื่อ
เชิดชู พระเกียรติ เช่น พระบรมมหาราช
วัง พระบรมเดชานุภาพ
๑.๒ คำาว่า “พระบรม” ใช้เฉพาะพระมหากษัตริย์เท่านั้น
เมื่อใช้กับสมเด็จพระบรมราชินี ให้ตัด
“บรม” ออก เช่น พระราโชวาท
๑.๓ คำาว่า “พระ” ใช้นำาหน้านามสามัญทั่วไปเพื่อให้แตก
ต่าง จากสามัญชน เช่น พระที่นั่ง พระหัตถ์
พระบาท ยกเว้นคำาที่มีศัพท์เฉพาะอยู่แล้ว
- 20. การใช้ราชาศัพท์สำาหรับพระบรมวงศานุวงศ์ (ต่อ)
๑.๔ คำาว่า “ต้น” หรือ “หลวง” เมื่ออยู่ท้ายคำาศัพท์
สามัญจะทำาให้เป็นราชาศัพท์ทันที เช่น ช้างต้น
พระแสงปืนต้น เรือหลวง
๒. คำาสรรพนาม คือ คำาแทนชื่อที่จำาแนกตามชั้นของ
บุคคลจึงต้องบัญญัติให้เหมาะสมตามแต่ละบุคคล
๓. คำากริยา
๓.๑ คำากริยาที่เป็นราชาศัพท์อยู่แล้ว ใช้ได้ทันที
เช่น กริ้ว ประชวร เสวย ตรัส โปรด เสด็จ
เป็นต้น
- 21. การใช้คำาราชาศัพท์สำาหรับพระบรมวงศานุวงศ์ (ต่อ)
๓.๒ คำากริยาที่ตามหลังคำาว่า “เสด็จ” จะใช้คำาสามัญ
หรือ คำาที่เป็นราชาศัพท์อยู่แล้วก็ได้ เช่น เสด็จ
เข้า เสด็จออก เสด็จยืน
๓.๓ คำาที่ตามหลังคำาว่า “ทรง” จะเป็นคำานามหรือคำา
กริยา ก็ได้แต่เมื่อประสมกันแล้วถือว่าเป็นคำากริยา
ราชาศัพท์ เช่น ทรงฟัง ทรงรำาพึง ทรงช้าง ทรงม้า
ทรงปืน ทรงพระกรุณา ทรงเรือใบ
ยกเว้น ไม่ใช้ทรงนำาหน้าคำาที่เป็นคำาราชาศัพท์อยู่แล้ว เช่น
เสวย เสด็จ ตรัส ประสูติ ยกเว้นคำาเดียว คือ ทรง
ผนวช
- 23. กลุ่มที่ ๑ การใช้คำาราชาศัพท์พระบรมวงศานุวงศ์ (ต่อ)
คำา ราชาศัพท์ ชั้นบุคคล
ตาย สวรรคต พระเจ้าแผ่นดิน, พระ
ราชินี, พระยุพราช
สิ้นพระชนม์ เจ้านายตั้งแต่พระองค์
เจ้าขึ้นไป
สิ้นชีพตักษัย
สิ้นชีพิตักษัย
หม่อมเจ้า
ถึงแก่พิราลัย สมเด็จเจ้าพระยา
ถึงแก่อสัญกรรม เจ้าพระยา (ผู้ที่เทียบ
เท่าด้วย)
ถึงแก่อนิจกรรม พระยา (ผู้ที่เทียบเท่า)
ถึงแก่กรรม สุภาพชน
มรณภาพ ถึงแก่
มรณภาพ
พระสงฆ์
คำากริยาราชาศัพท์บางคำายังลดหลั่นการใช้ หรือใช้ตามลำาดับชั้น
เช่น
- 24. การใช้คำาราชาศัพท์พระบรมวงศานุวงศ์ (ต่อ)
คำา ราชาศัพท์ ชั้นบุคคล
เกิด ทรงพระราชสมภพ พระเจ้าแผ่นดิน
ประสูติ เจ้านายชั้นสูง
กิน เสวย พระเจ้าแผ่นดิน, เจ้า
นายชั้นสูง, พระ
สังฆราช
ฉัน พระสงฆ์
รับประทาน สุภาพชน
จดหมาย พระราชหัตถเลขา พระ
ราชสาสน์
พระมหากษัตริย์
ลายพระหัตถ์ พระราชินี พรยุพราช
พระสมณสาสน์ พระสังฆราช
ลิขิต พระสงฆ์
จดหมาย หนังสือ สุภาพชน
- 28. กลุ่มที่ ๒ การใช้คำาราชาศัพท์
สำาหรับพระภิกษุ (ต่อ)
เช่น อาพาธ = (เจ็บ, ป่วย) เป็นศัพท์สำาหรับ
พระภิกษุ
ในกรณีที่คนอื่นกล่าวถึงท่าน : พระมหาสุ
ริยัณ อาพาธอยู่ที่โรงพยาบาลสงฆ์
ท่านกล่าวกับคนอื่น : ขณะนี้อาตมา
อาพาธอยู่ที่โรงพยาบาลสงฆ์
คำาว่า ประชวร (เจ็บ, ป่วย) เป็นศัพท์สำาหรับ
พระราชวงศ์
ในกรณีที่คนอื่นกล่าวถึงพระองค์ท่าน :
พระองค์เจ้าพระองค์นั้น ประชวรมา
- 31. กลุ่มที่ ๓ การใช้คำาราชาศัพท์
สำาหรับสุภาพชน
ใช้ให้เหมาะสมกับฐานะ และกาลเทศะ
โดยควรหลีกเลี่ยงสิ่งต่อไปนี้
คำาห้วน หรือคำากระด้าง เช่น เออ โว้ย
หือ หา ไม่รู้
คำาหยาบ ไม่ควรใช้ เพราะจะติดเป็น
นิสัย เช่น ไอ้ อี ขี้ เยี่ยว
คำาคะนอง หรือคำาสแลง หมายถึง คำาที่
อยู่ในความนิยมเป็นพัก ๆ เช่น เก๋
เจ๋ง ซ่าส์ ฯลฯ
คำาผวน หรือคำาที่เวลาผวนกลับแล้วเป็น
คำาหยาบ เช่น เสือกะบาก (สาก
- 36. บรรณานุกรม
กรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ. ๒๕๔๔. หนังสือเรียนภาษาไทย ท ๒๐๓ ท
๒๐๔ หลักภาษาไทย เล่ม ๒. พิมพ์ครั้งที่ ๑๖ กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุสภา.
กาญจนา นาคสกุล, ศาสตราจารย์เกียรติคุณและคณะกรรมการจัดทำาหนังสือ
เรียนวิวิธภาษา. ๒๕๕๔. วิวิธภาษา. พิมพ์ครั้งที่ ๑. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์
สกสค.ลาดพร้าว
พรพรรณ อยู่ดี. “ ”คำาราชาศัพท์ [ออนไลน์]. Google:
www.dsc.ac.th/inweb/student_job/raja/index.htm>. ๑๑ ตุลาคม
๒๕๕๔.
ไพโรจน์ อยู่มณเฑียร. ๒๕๓๖. หลักราชาศัพท์ (ฉบับสมบูรณ์). พิมพ์ครั้งที่ ๒
กรุงเทพฯ : รุ่งแสงการพิมพ์.
ยศ พนัสสรณ์. ๒๕๓๖. ภาษาไทย ม.ต้น (ฉบับเตรียมสอบ). พิมพ์ครั้งที่ ๓.
กรุงเทพฯ: แม็ค จำากัด.
วิกิพีเดีย, “ ”มูลนิธิ ราชาศัพท์ [ออนไลน์]. วิกิพีเดีย:
<www.th/wikipedia.org/wiki/คำาราชาศัพท์>. ๑๑ ตุลาคม ๒๕๕๔.
ศุพภงศ์ ส่องแสง. “ ”โครงงานภาษาไทยเรื่องคำาราชาศัพท์ [ออนไลน์]. Google:
<www.oknation.net/blog/suppapong/๒๐๐๙/ ๐๙/๑๕/entry-๑>. ๑๑
ตุลาคม ๒๕๕๔.
สมศักดิ์ อัมพรวิสิทธิ์โสภา. วิวิธภาษา วรรณคดีวิจักษ์ ม.๒. พิมพ์ครั้งที่ ๑.
บางกอกใหญ่:บริษัท ภูมิบัณฑิตการพิมพ์ จำากัด, ๒๕๓๗. ๒๗๖ หน้า.
