1. ΙΣΤΟΡΙΑ
Γ’ Γυμνασίου
Ενότητα 1η
Η εποχή του Διαφωτισμού

2. 17ος και 18ος αιώνας στην
Ευρώπη
 Αύξηση πληθυσμού
 Αγροτική επανάσταση (μεγάλα
αγροκτήματα, νέες μέθοδοι καλλιέργειας,
χρήση μηχανών)

3. Ανάπτυξη εμπορίου (τριγωνικό εμπόριο ανάμεσα
σε Ευρώπη, Αφρική και Αμερική)
 συσσώρευση  πρώην αγρότες
κεφαλαίων άνεργοι – πήγαν στις
στα χέρια πόλεις
Ευρωπαίων
επιχειρηματιών
 γέννηση βιομηχανίας
Βιομηχανική
επανάσταση (1750 –
1780)

4. Εργοστάσιο υφαντουργίας στην Αγγλία
(περίπου 1750)

5.  1. Οι κοινωνικές επιπτώσεις της εκβιομηχάνισης
Οι εξελιγμένες μηχανές του Άρκραϊτ [Άγγλος βιομήχανος]
απαιτούν λίγα χέρια, και μάλιστα μόνο παιδιά, με την επίβλεψη ενός
επιστάτη. Ένα παιδί μπορεί να παράγει τόσο όσο μπορούσαν
παλαιότερα δέκα ενήλικες, καμιά φορά και περισσότερο.
Οι εξελιγμένες κλωστικές μηχανές, [...] απαιτούν μόνο έναν
εργαζόμενο για να τις δουλέψει. Έτσι, σε διάστημα δέκα ετών, ο
Ρίτσαρντ Άρκραϊτ, ένας πάμπτωχος άνθρωπος που είχε δεν είχε
παρά πέντε λίρες όλες κι όλες έχει αποκτήσει περιουσία που
ξεπερνά τις είκοσι χιλιάδες λίρες. Την ίδια στιγμή, εκατοντάδες
γυναίκες είναι υποχρεωμένες, όταν, βεβαίως βρίσκουν δουλειά, να
εργάζονται από το πρωί μέχρι το βράδυ, παράγοντας τεράστιες
ποσότητες βαμβακερού υφάσματος για τέσσερις πέντε πένες [πένα:
υποδιαίρεση της αγγλικής λίρας] την ημέρα, το πολύ.
Ralph Mather, Μια αντικειμενική παρουσίαση της ζωής των φτωχών κλωστών βαμβακιού στο
Lancashire (1780).
Πηγή: http://www.spartacus.schoolnet.co.uk/

6. Κοινωνικές μεταβολές
 αστική τάξη (βιομήχανοι, τραπεζίτες, έμποροι)
 αριστοκράτες
 αγρότες
 ασθενή κοινωνικά στρώματα των πόλεων

7.  Σχεδόν σε όλη την Ευρώπη
απόλυτη μοναρχία
(εξαίρεση η Μ. Βρετανία)

8. Πρόοδος φυσικών επιστημών
– Φράνσις Μπέικον (σημασία πειραμάτων)
– Ρενέ Ντεκάρτ (η αμφιβολία οδηγεί στην γνώση)
– Τζον Λοκ (δικαιώματα ζωής, ελευθερίας,
περιουσίας)
– Ισαάκ Νιούτον (Νόμος της Βαρύτητας – «το
σύμπαν λειτουργεί με βάση φυσικούς νόμους»)

9.  Διαφωτισμός (Αγγλία 17ου και Γαλλία 18ου αιώνα)
 σημαντικό πνευματικό κίνημα .
Οι διαφωτιστές πρέσβευαν τον
ορθολογισμό και την πίστη στην πρόοδο,
αξιώνοντας αλλαγές σε όλες τις πτυχές της
ανθρώπινης δράσης, στους
πολιτικοκοινωνικούς θεσμούς, την
οικονομία, την εκπαίδευση και τη θρησκεία
.
Τάχθηκαν υπέρ της ατομικής ελευθερίας
και ενάντια στην τυραννική διακυβέρνηση
και την καταπίεση που ασκούσε η
Εκκλησία.

10. Εκπρόσωποι του Διαφωτισμού
– Ρουσό
– Βολτέρος
– Ντιντερό
– Μοντεσκιέ
– Ντ’ Αλαμπέρ

11. Βολτέρος
Ρουσό

12.  Διαφωτισμός και
πολιτική,
θρησκεία,
εκπαίδευση,
οικονομία

13. Διαφωτισμός και πολιτική :
πολιτικό
 Διαφωτισμός → κίνημα
εκτός από πνευματικό.
Μέσα από αυτόν η κοινωνικά ανερχόμενη
τότε αστική τάξη διαμόρφωσε τα πολιτικά
της επιχειρήματα που της ήταν αναγκαία
για να διεκδικήσει τη συμμετοχή της στη
λήψη των πολιτικών αποφάσεων.

14.  Φυσικά δικαιώματα
ζωής, ιδιοκτησίας, ισότητας απέναντι
στο νόμο, ελευθερίας σκέψης και
έκφρασης

15.  Θεωρία κοινωνικού συμβολαίου
(Λοκ) .
Οι πολίτες παραχωρούν ορισμένες
από τις ελευθερίες τους για να
συμβιώσουν και το κράτος εγγυάται
αυτήν την συμφωνία, αλλά αν το κράτος
παραβιάσει τους όρους οι άνθρωποι
έχουν δικαίωμα αντίστασης.
Ρουσό : Η πολιτική εξουσία στα χέρια
του λαού, όχι ενός ηγεμόνα.

16.  Γενική βούληση (Ρουσό ):
Ο λαός συμμετέχει στη λήψη αποφάσεων

17. Διάκριση εξουσιών (Μοντεσκιέ) :
 α) Εκτελεστική εξουσία από την
κυβέρνηση που εφαρμόζει νόμους
 β) Νομοθετική εξουσία από τη βουλή
που θεσπίζει νόμους
 γ) Δικαστική εξουσία από τους δικαστές
που ελέγχουν την τήρηση των νόμων

18. Διάκριση εξουσιών
Δε γίνεται
κατάχρηση εξουσίας

19. Επιδράσεις του Διαφωτισμού
 α) Βάση σύγχρονων δημοκρατιών
 β)
Ορισμένοι μονάρχες τα εφάρμοσαν 
φωτισμένη δεσποτεία
 γ)
Αμερικανική και Γαλλική Επανάσταση
18ου αιώνα

20. Διαφωτισμός και εκπαίδευση :
 Ρουσό (στο έργο του Αιμίλιος)
 Δάσκαλος θέτει ερωτήματα και ο μαθητής
ανακαλύπτει απαντήσεις

21. Διαφωτισμός και θρησκεία :
 Αυστηρή κριτική στο φανατισμό της
καθολικής θρησκείας,
ντεϊσμός, καθιέρωση ανεξιθρησκίας

22. Διαφωτισμός και οικονομία :
 Άνταμ Σμιθ
 Το κράτος επεμβαίνει λίγο στην
οικονομική ζωή

23. Εγκυκλοπαίδεια :
 Ντιντερό, Ντ’Αλαμπέρ
 33 τόμοι με νέες γνώσεις και οικονομικά,
κοινωνικά, πολιτικά θέματα

24. 4. Γκ. Λενονιέ, Ο Ντ’ Αλαμπέρ (στο τραπέζι) διαβάζει την Εγκυκλοπαίδεια
στο σαλόνι της μαντάμ Ζοφρέν:
τα παρισινά σαλόνια υπήρξαν εστίες του Διαφωτισμού.