1. INFORMACJA PRASOWA
Warszawa 03 | 10 | 2011
Raport Coface nt. upadłości firm w Polsce w 3 kwartałach 2011 roku.
Po raz pierwszy w tym roku, widoczny jest wzrost liczby upadłości.
• W pierwszych trzech kwartałach 2011 r. polskie sądy ogłosiły upadłość 521 podmiotów.
To liczba wyższa o około 4 proc. od wyników na koniec września ub. roku (500 bankructw)
i wyższa od ostatecznych wyników trzech kwartałów ub. r. (511). A statystycznie należy się
spodziewać wzrostu jeszcze o kilkanaście przypadków.
• Po dziewięciu miesiącach - po raz pierwszy w tym roku - wyraźniej zaznaczyła się
tendencja wzrostowa, wynikająca także z niższej bazy w porównywanym okresie trzeciego
kwartału 2010. Porównując kwartały rok do roku, w pierwszych miesiącach roku
obserwowaliśmy spadek, następnie stabilizację na poziomie ubiegłorocznym, a w trzecim
kwartale wzrost. W ostatnich trzech miesiącach roku nieznaczny trend wzrostowy
powinien się utrzymać.
• 521 upadłości to wynik o około 64 proc. wyższy niż zanotowany jeszcze przed kryzysem,
w okresie dziewięciu miesięcy 2008 roku.
• Dla porównania skali zjawiska, w okresie pierwszego półrocza 2011 roku, tylko w KRS
zarejestrowano 7491 nowych spółek prawa handlowego.
• W budownictwie nadal utrzymuje się wyraźny wzrost upadłości. W ciągu 9 miesięcy br.
ogłoszono bankructwa 107 firm, co oznacza 47 proc. wzrost w stosunku do roku ub.
• Bankructwa firm z tego sektora stanowią obecnie ponad 20 proc. wszystkich przypadków
niewypłacalności w Polsce, podczas gdy dwa lata temu udział ten przekraczał nieco
10 proc.
• Generalnie zauważalny jest spadek upadłości w produkcji przemysłowej i transporcie,
a wzrost w budownictwie (wraz z developerami) i handlu detalicznym.
I-IX I-IX I-IX
rodzaj postępowania upadłościowego zmiana zmiana zmiana I-IX 2011
2008 2009 2010
Upadłości w celu likwidacji majątku 270 429 410 434
Upadłości z możliwością zawarcia układu 47 80 90 87
ogółem 317 +61% 509 -2% 500 + 4% 521
1|6

2. 2000
1634
1500
1320
1000 899
612
509 500 521
500 447
350 317
0
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Postanowienia upadłościowe w Polsce w 3 kwartałach lat 2002-2011.
wg Ogólnopolskiego Informatora Upadłościowego Coface Poland
Upadłość, instrument konieczny, ale niedoskonały
Łukasz Stefaniuk z Kancelarii Stefaniuk i Partnerzy, obsługującej Coface Poland
Z perspektywy wierzyciela, instytucja upadłości zawsze kojarzy się negatywnie, czemu trudno się dziwić.
Niezależnie bowiem od wyboru procedury (upadłość likwidacyjna, czy upadłość układowa) nie istnieje realna
możliwość całkowitego zaspokojenia przysługujących mu wierzytelności. Jednakże, co dostrzegalne w obecnych
realiach, upadłość jest jedynym – jakkolwiek niedoskonałym – „cywilizowanym instrumentem” pozwalającym na
zakończenie lub uratowanie działalności danego podmiotu, w sytuacji jego niewypłacalności, przy możliwie
największym zaspokojeniu wierzycieli, odbywającym się pod kontrolą organów sądowych.
W kontekście zebranych przez Coface danych dotyczących tego roku, w szczególności gwałtownego wzrostu
liczby upadłości osób fizycznych będących przedsiębiorcami (aż o 42%), jak również uwzględniając negatywny
wpływ trwającego wciąż światowego kryzysu gospodarczego na sytuacje polskich przedsiębiorców, zasadne
wydaje się postawienie sobie pytania. Czy przepisy upadłościowe sprzyjają w sposób wystarczający tym, którzy
wskutek niezależnych często od siebie okoliczności zewnętrznych popadli w przejściowe kłopoty finansowe, z
których wyjście – wedle określonego przez dłużnika, a zaakceptowanego przez wierzycieli planu naprawczego –
musi poprzedzać fakt ogłoszenia przez Sąd upadłości tego dłużnika.
Wydaje się jednak, że warta rozważenia jest koncepcja wyodrębnienia postępowania naprawczego dla tych
właśnie podmiotów, poprzez umożliwienie im skorzystania z możliwości uratowania bytu przedsiębiorstwa i spłaty
swoich długów (za zgodą wierzycieli), bez konieczności uprzedniego ogłaszania upadłości.
2|6

3. Upadłości według branż
upadłości upadłości upadłości upadłości zmiana
branża
I-IX 2008 I-IX 2009 I-IX 2010 I-IX 2011 2010/2011
Przetwórstwo przemysłowe, w tym m.in.: 130 209 193 156 - 19%
Produkcja metali i metalowych wyrobów gotowych 15 32 35 31 spadek
Produkcja artykułów spożywczych i napojów 25 35 25 25 bez zmian
Produkcja wyrobów z drewna, z wyłączeniem mebli 7 17 19 16 spadek
Produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych 6 12 12 15 wzrost
Produkcja maszyn, urządzeń i urządzeń elektrycznych 6 19 15 14 porównywalnie
Produkcja odzieży i wyrobów tekstylnych 19 22 24 12 - 50%
Poligrafia i reprodukcja 8 14 13 9 spadek
Produkcja mebli 9 8 11 8 spadek
Produkcja materiałów budowlanych 6 18 15 6 spadek
Produkcja pozostała 27 32 24 20 spadek
Handel, w tym m.in.: 71 143 112 127 +13%
Handel hurtowy 52 102 80 81 porównywalnie
Handel detaliczny 11 26 20 33 + 65%
Transport i gospodarka magazynowa 11 40 33 25 - 24%
Budownictwo 48 54 73 107 + 47%
Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 4 10 8 22 + 175%
Pozostałe branże 53 53 81 84 porównywalnie
ogółem 317 509 500 521 +4%
W porównaniu z danymi z roku 2009,
Pozostałe zmienił się udział poszczególnych sektorów
Produkcja
Transport i 19% w ogólnej liczbie bankructw.
31%
logistyka
5% Upadłości podmiotów z sektora
budowlanego stanowią obecnie ponad 20
proc. wszystkich przypadków
niewypłacalności w Polsce, podczas gdy dwa
lata temu udział ten wynosił około 10 proc.
Budow nictw o Handel
21%
Zmniejszyła się natomiast liczba upadłości
24%
w sektorze produkcji. Obecnie firmy
produkcyjne stanowią 31 proc. wszystkich
bankructw, podczas gdy w 2009 roku było to
o 10 proc. więcej.
3|6

4. W 3 kwartale 2011 roku obserwujemy proces spowolnienia w spłacie należności w większości branż.
Branża budowlana
Z najgorszą sytuacją w zakresie płynności przedsiębiorstw mamy do czynienia w budownictwie – mówi Marcin
Siwa, dyrektor ds. oceny ryzyka w Coface Poland. Co jeszcze bardziej niepokojące, liczba bankructw w tym
sektorze zwiększa się bardzo szybko. Jest to spowodowane przede wszystkim rosnącymi problemami z
utrzymaniem rentowności kontraktów na inwestycje infrastrukturalne, a także przedłużającymi się procesami
odbioru tych inwestycji lub opóźnieniami w ich realizacji. Są to zresztą bardzo często sprawy powiązane. Kontrakt
zawarty po niskiej cenie staje się mało opłacalny lub nawet trzeba go realizować ze stratą. To powoduje, iż wiele
firm wykonawczych nie może poradzić sobie z dodatkowymi obciążeniami finansowymi i próbuje redukować koszty
- to zaś odbija się na jakości wykonywanych prac i ich terminowości. Później mamy już typowy efekt domina, który
najbardziej dotyka firmy mniejsze, najsłabsze finansowo.
Dodatkowo sytuację w budownictwie pogarsza stagnacja na rynku mieszkaniowym. Mieszkań sprzedaje się mało,
zdobycie źródeł finansowania kolejnych inwestycji jest trudne, a zatem buduje się także mniej.
Joanna Syzdół, dyrektor biura windykacji w Coface Poland dodaje, że pomimo okresu letniego, czyli pełnego
sezonu dla branży budowlanej, można było zauważyć sukcesywne narastanie zatorów płatniczych w tym sektorze.
Odzyskiwanie należności w tej branży to często czekanie na określone terminy zakończenia poszczególnych
etapów budów lub szybkie postępowania sądowe i egzekucyjne. Narasta też grupa podmiotów wykonujących
prace jako podwykonawcy na dużych inwestycjach budowlanych w Polsce (autostrady, drogi ekspresowe), którym
główny inwestor nie reguluje zobowiązań na czas. Pojawiają się również podmioty, które wykonywały prace na
rzecz gmin korzystających z funduszy unijnych, które z powodu braków formalno-prawnych nie mogą rozliczyć się
z wykorzystanych środków i uzyskać finalnych rozliczeń. Z pewnością zbliżający się okres zimowy nie poprawi
sytuacji w zakresie odzyskiwania należności w tej branży.
Handel detaliczny
Warto zauważyć także nasilające się zjawisko upadłości firm zajmujących się handlem detalicznym – podkreśla
Marcin Siwa. Wiąże się to coraz intensywniejszą konsolidacją tego rynku i wypieraniu firm mniejszych i słabszych
przez duże sieci.
Coraz częściej zauważyć można, że odbiorcy starają się regulować swoje zobowiązania jedynie do podmiotów,
które nadal z nimi kooperują, czyli dostarczają towar – uzupełnia Joanna Syzdół. Jeśli jakiś dostawca podejmie
decyzję, że dany odbiorca staje się coraz mniej wiarygodny w zakresie regulowania swoich zobowiązań i
zdecyduje się na rozwiązanie z nim współpracy lub wstrzymanie dostaw, to niestety musi liczyć się z długim
procesem odzyskiwania należności od dłużnika. Coraz częściej spotykaną formą wymiany handlowej w tej branży
jest sprzedaż za gotówkę. W efekcie zasada „kto nie ma gotówki, nie ma towaru” staje się dodatkową przyczyną
problemów wielu firm z tego sektora, a w dalszej kolejności prowadzi do wzrostu upadłości.
Branża transportowa
Mimo spadku upadłości (o 24 proc.) w tej branży nadal nie obserwujemy poprawy spływu należności. Sektor ten
czy czas boryka się z problemami z utrzymaniem stabilnego poziomu finansowania firm z tego sektora. Firmy
przewozowe oferujące swoje usługi poza granicami Polski nadal muszą liczyć się z częstymi zmianami kursów
walut, powodującymi wzrost kosztów prowadzenia przedsiębiorstw. Na osłabienie kondycji branży wpływa
dodatkowo silna od lat konkurencja, wzrost cen paliw oraz koszty innych wymaganych opłat drogowych –
podsumowuje Joanna Syzdół.
4|6

5. Branża stalowa
Ogólnej lekkiej tendencji wzrostowej w zakresie liczby upadłości opierają się przedsiębiorstwa reprezentujące
branżę producentów metali i wyrobów metalowych. Liczba upadłości w tym sektorze gospodarki wydaje się
stabilizować na poziomie nieznacznie niższym niż w 2 poprzednich latach (niewielki spadek po 3 kwartałach 2011
w stosunku do danych za ten sam okres 2010 i 2009). Jak uzasadnia Paweł Tobis, wiceprezes Coface Poland
Factoring, przedsiębiorstwa, które potrafiły wyjść obronną ręką z załamania koniunktury w roku 2009 i pierwszej
połowie 2010, nauczyły się lepiej zabezpieczać przed wahnięciami cen surowców i wyrobów gotowych a także
skorzystały ze wzrostu popytu w ostatnich kilkunastu miesiącach – szczególnie związanego z inwestycjami
infrastrukturalnymi (budownictwo drogowe, inwestycje w energetyce). Należy również zwrócić uwagę na to, że
wśród producentów wyrobów metalowych są firmy, które w wyniku osłabienia popytu na rynku krajowym w
poprzednich latach podjęły próbę intensywniejszej sprzedaży na rynki zagraniczne (szczególnie do krajów
sąsiadujących z Polską), co – wobec utrzymującego się osłabienia PLN – pozwoliło im osiągnąć dodatkowe
przychody.
Statystyki dotyczące upadłości w sektorze producentów wyrobów metalowych znajdują także potwierdzenie w
danych dotyczących zachowań płatniczych odbiorców. Jak wynika z opracowań Coface, porównując rok 2011
do 2010, lekkiemu skróceniu uległ w tym sektorze również cykl rotacji należności – dostawcy (producenci) oczekują
na zapłatę średnio około 48 dni (w porównaniu do ok. 51 dni w roku ubiegłym).
Kluczowa jednak dla tej branży w będzie kolejnych kwartałach odpowiedź na pytanie dotyczące kontynuacji
wspomnianych wcześniej inwestycji (po zakończeniu przygotowań do Euro 2012), dalszego wykorzystywania przez
Polskę środków unijnych. Obawy budzi również znaczący wzrost upadłości w sektorze budowlanym (korzystającym
z produktów stalowych).
Upadłości według regionów
upadłości upadłości
województwo zmiana
I-IX 2010 I-IX 2011
mazowieckie 109 106 porównywalnie
śląskie 66 69 porównywalnie
19
dolnośląskie 57 66 + 16%
16
wielkopolskie 39 48 + 23%
43 zachodniopomorskie 45 43
6 porównywalnie
29 małopolskie 42 42 bez zmian
kujawsko-pomorskie 33 29 porównywalnie
106
8 48 łodzkie 21 27 + 29%
pomorskie 16 19 porównywalnie
27 warmińsko-mazurskie 18 16 porównywalnie
14 podkarpackie 17 15 porównywalnie
66
5 lubelskie 16 14 porównywalnie
8
opolskie 6 8 wzrost
69
lubuskie 3 8 wzrost
42 15 podlaskie 6 6 bez zmian
świętokrzyskie 6 5 porównywalnie
ogółem 500 521 + 4%
5|6

6. Najwyższa liczba upadłości w województwie mazowieckim odzwierciedla największą liczbę zarejestrowanych
podmiotów gospodarczych. Nie obserwujemy tu jednak wzrostu. Należy jednak zwrócić uwagę na rosnącą liczbę
przypadków niewypłacalności na Śląsku i Dolnym Śląsku oraz w Wielkopolsce. W tych regionach od początku tego
roku obserwujemy stały wzrost ogłaszanych przez sądy postanowień upadłościowych.
Upadłości według form prawnych przedsiębiorstw
upadłości upadłości upadłości upadłości Zmiana Udział
forma prawna
I-IX 2008 I-IX 2009 I-IX 2010 I-IX 2011 2011 / 2010 w 2011
Spółka z o.o. 202 330 351 343 porównywalnie 66%
Przedsiębiorca 63 93 67 95 + 42% 18%
Spółka akcyjna 18 54 35 39 porównywalnie 7,5%
Spółka jawna 12 16 22 20 porównywalnie 4%
Spółdzielnia 10 8 15 13 porównywalnie 2,5%
Przedsiębiorstwo państwowe 6 2 1 0 porównywalnie -
Pozostałe formy 6 6 9 11 porównywalnie 2%
ogółem 317 509 500 521 + 4% 100%
Analizując upadłości pod kątem form prawnych, szczególną uwagę zwraca 42 proc. wzrost liczby bankructw osób
fizycznych prowadzących działalność gospodarczą („Przedsiębiorca”). Przypadki te stanowiły 18 proc. wszystkich
upadłości. Jest to spowodowane m.in. tym, że podobnie jak w roku 2010, w 2011 roku upadają głównie małe i
średnie przedsiębiorstwa, a w tej grupie liczniej reprezentowani są przedsiębiorcy. Potwierdza to także analiza
branżowa przedsiębiorców, których upadłość ogłoszono. 36 procent bankrutów działało w handlu (w tym 44 proc. w
handlu detalicznym), a 18 proc. w budownictwie, co odzwierciedla problemy małych firm handlowych i drobnych
podwykonawców budowlanych.
Kontakt dla mediów: Beata Padzik, tel. (22) 465 00 12, 503 079 022, e-mail: beata.padzik@coface.pl
Informacje o Coface
Grupa Coface, światowy lider w ubezpieczeniu należności, oferuje firmom na całym świecie rozwiązania w zakresie
zarządzania należnościami. W 2010 roku Grupa osiągnęła skonsolidowany obrót w wysokości 1,6 mld euro.
6.400 pracowników w 66 krajach zapewnia lokalną obsługa klientów na całym świecie. Coface publikuje co kwartał swoje
oceny ryzyka kraju dla 156 państw, w oparciu o unikalną wiedzę nt. zachowań płatniczych przedsiębiorstw i doświadczenie
250 analityków ds. oceny ryzyka. We Francji Coface zarządza gwarancjami eksportowymi w imieniu skarbu państwa.
Coface należy do Natixis, którego kapitał własny na koniec grudnia 2010 r. wynosił 16,8 miliarda euro.
W Polsce Coface jest obecny od 1992 roku. Ubezpiecza należności krajowe i eksportowe, oferuje finansowanie poprzez
faktoring, przygotowuje raporty handlowe o firmach z całego świata, dostarcza marketingowe bazy danych oraz prowadzi
monitoring i windykację należności.
Więcej informacji o firmie oraz pozostałe komunikaty prasowe dostępne na www.coface.pl
6|6