Tripoom
- 1. สื่อการสอนประกอบ
วิชาภาษาไทย ท
๓๓๑๐๑
เรือง ไตรภูมพระร่วง
่ ิ
ตอน มนุสสภูมน์ เรืองจิร
จัดทำาโดย นางสุชารัต ิ
โรจน์ ครู อันดับ คศ. ๓
โรงเรียนอุดมดรุณี อำาเภอ
เมือง จังหวัดสุโขทัย
สำานักงานเขตพื้นที่การศึกษา
- 2. ไตรภูมิ
พระร่วง
แก้ววรรณกรรม พระราชนิพนธ์
ของ
พระมหาธรรมราชาที่ ๑ (พญาลิไท)
นัดดา ของ
พ่อขุนรามคำาแหงมหาราช เมื่อครั้ง
- 4. ไตรภูมิ คือ
อะไร มิกถา
เดิม เรียก เตภู
คือ เรื่องราว
ของสามโลก หรือ สาม
ภูมิ ได้แก่
- 10. รูป
ภูมิ
ที่อยู่ของพรหมที่มีรูปมี
ทั้งสิ้น ๑๖ ชั้น
ต้องบำาเพ็ญสมาธิจนได้
- 13. ไตรภูมิพระร่วง
สอนอะไร?
“ความเปลี่ยนแปรของ
สรรพสิ่ง คือ อนิจ
จลักษณะ”
- 17. โดยใหญ่แต่ละ
วัน
แลน้อย ครั้น
๗ วัน
เรียกว่า อัมพุ
ทะ
ครัน ๗ วัน
้
วันขึ้น
ดั่งตะกั่วเชื่อม
อยู่ในหม้อ
เรียกว่า เปสิ
- 27. กุมารนั้นอยูใน
่
ท้องแม่บ่ห่อนได้
หายใจเข้าออก
เสียเลย
บ่ห่อนได้เหยียด
ตีน
เหยียดมือออก
ดังเราท่านทั้ง
่
หลายนี้สักคาบ
เลย
- 35. สรุปเนื้อหาไตรภูมิพระร่วง
ผูแต่ง
้
ตอน มนุสสภูมิ
– พระมหาธรรมราชาที่ 1 (พระยาลิไทย)เป็นกษัตริย์องค์ที่ 5
ของสุโขทัย
ชื่อเดิม
– เตภูมิกถา หรือ ไตรภูมิกถา
ความหมาย
– เรื่องราวของสามโลก คือ กามภูมิ รูปภูมิ อรูปภูมิ
จุดมุ่งหมาย
– ชี้ให้เห็นคุณและโทษของโลกทังสาม ทีมีแต่การแปรเปลี่ยนไม่
้ ่
แน่นอน มีแต่อนิจจลักษณะ
– ชี้ให้มนุษย์หาทางหลุดพ้นไปจากโลกทั้งสามเพื่อไปอยู่ในโลกุ
ตรภูมิ หรือนิพพาน
– เน้นเรื่องกฎแห่งกรรม โดยเริ่มเนื้อหาจากนรกภูมิ
ผลจากการฟัง – ทำาให้บรรลุนพพาน ิ
- 36. คุณค่า
ด้านวรรณคดี
– เป็นหลักฐานแสดงให้เห็นว่าคนไทยรู้จักแต่งวรรณคดีตั้งแต่สมัย
สุโขทัย
ด้านศาสนา
– เป็นการนำาเสนอปรัชญาทางพุทธศาสนา
ด้านจริยธรรม
– กำาหนดกรอบการปฏิบัติตนให้คนในสังคมทังผูปกครองและผูถูก
้ ้ ้
ปกครอง ทำาให้สังคมสงบสุข
ด้านประเพณีและวัฒนธรรม
– แสดงให้เห็นความเชื่อที่ตกทอดมาสู่ประเพณีและวัฒนธรรมใน
ปัจจุบัน เช่น
– การจัดดอกไม้ธปเทียนให้คนตายก่อนปิดฝาโลง เพื่อให้ผตายนำา
ู ู้
ดอกไม้นั้นไปสักการะพระจุฬามณีเจดียในสวรรค์
์
– การเผาศพในเมรุเปรียบเสมือนการเดินทางขึ้นเขาพระสุเมรุไปสู่
สวรรค์
ด้านศิลปะ
- 38. การเกิดมนุษย์
• ปฏิสนธิ -> กัลละ (ขนาด เศษ 1 ส่วน256 ของ
เส้นผม)
• 7 วัน -> อัมพุทะ (นำ้าล้างเนื้อ)
• 14 วัน -> เปสิ (ชิ้นเนื้อ)
• 21 วัน -> ฆนะ (ก้อนเนื้อ, แท่งเนื้อ ขนาดเท่าไข่
ไก่)
• 28 วัน -> เบญจสาขาหูด (มีหว แขน2 ขา2) ครบ
ั
1 เดือน
• 35 วัน -> มีฝ่ามือ นิ้วมือ ลายนิ้วมือ
• 42 วัน -> มีขน เล็บมือ เล็บเท้า (เป็นมนุษย์ครบ
สมบูรณ์)
• 50 วัน -> ท่อนล่างสมบูรณ์
• 84 วัน -> ท่อนบนสมบูรณ์
- 39. การคลอด/การเกิด
• ท้อง 6 เดือนคลอด - >ไม่รอด
• ท้อง 7 เดือนคลอด ->ไม่แข็งแรง
• การเกิด
• มาจากสวรรค์ -> ตัวเย็น ออกมาแล้วหัวเราะ
• มาจากนรก -> ตัวร้อน ออกมาแล้วร้องไห้
• *** ลมกรรมชวาต = ลมเกิดแต่กรรม ดันให้
เด็กคลอดออกมา
- 40. กาลทั้ง 3 ของมนุษย์
• กาล 1 แรกเกิดในท้องแม่
• กาล 2 อยู่ในท้องแม่
• กาล 3 ออกจากในท้องแม่
• * คนธรรมดา ไม่รู้ตัว จำาไม่ได้ทั้ง 3 กาล
• * พระปัจเจกโพธิเจ้า/ พระอรหันตา
ขีณาสพเจ้า / พระอัครสาวกเจ้า 2 กาลแรก
รู้ตัว จำาได้ แต่ลืมกาลที่ 3
• *** ควรอิมสงสารแล = เกิดเป็นคนควรใช้
่
ชีวิตให้คุ้มค่า
- 41. โวหารในไตรภูมิ
อุปมาโวหาร แสดงให้เห็นความทุกข์ของการเกิด
- เลือดแลนำ้าเหลืองย้อยลงเต็มตนทุกเมื่อแล ดุจดั่งลิงเมื่อฝน
ตก แลนั่งกำามือเซาเจ่าอยู่ในโพรงไม้นั้นแล
- ในท้องแม่ร้อนนักหนา ดุจดังเราเอาใบตองเข้าจ่อตน แล
ต้มในหม้อนั้นไซร้
- กุมารนั้นเจ็บเนื้อเจ็บตน ดั่งคนอันท่านขังไว้ในไหอันคับ
แคบหนักหนา
- กุมารอยูในท้องแม่นั้นให้เจ็บเพียงจะตายแล ดุจดั่งลูก
่
ทรายอันเพิ่งออกแล อยู่ธรห้อยผิบ่มิดุจดั่งคนอันเมาเหล้า(
เหมือนลูกทรายโดนคนเมาเอาไปโยนเล่น) ผิบ่มดุจดั่งลูกงู
ิ
อันหมองูเอาไปเล่น นั้นแล
- เมื่อถึงจักคลอด ดุจดั่งฝูงนรกอันยมบาลกุมตีนแลหย่อนหัว
ลงในขุมนรก อันลึกได้แลร้อยวา
- เมื่อกุมารคลอดออกจากท้องแม่ ออกแลไปบ่มพ้นตน ตน ิ
เย็น(แม่)นั้นแลเจ็บเนื้อเจ็บตนนักหนา ดั่งช้างสารท่านชัก
- 42. ข้อสอบก่อนเรียน/หลังเรียน
1. ข้อใดแสดงให้เห็นว่าผู้แต่งเรื่องไตรภูมิพระร่วงเข้าใจเรื่อง
กำาเนิดของมนุษย์อย่างความคิดทางวิทยาศาสตร์
ก. ฝูงตืดแลเอือนทั้งหลายนั้นคนกันอยู่ในท้องแม่ ตืดแลเอือน
ฝูงนันเริมตัวกุมารนั้นไสร้
้
ข. ผิวรูปอันจะเกิดเป็นชายก็ดีเป็นหญิงก็ดี เกิดมีอาทิแต่เกิด
เป็นกลละนันโดยใหญ่แต่ละวัน
้
แลน้อย
ค. เมื่อกุมารอยู่ในท้องแม่นนลำาบากหนักหนา พึงเกลียดพึง
ั้
หน่ายพ้นประมาณนัก
ก็ชื้นแลเหม็นกลินตืดแลเอือนอันได้ 80 ครอก
่
ง. ด้วยอำานาจแห่งไฟธาตุอันร้อนนัน ส่วนตัวกุมารนั้นบ่มิไหม้
้
เพราะว่าเป็นธรรมดาด้วยบุญ
กุมารนั้นจะเป็นคนแล
- 43. 2. ข้อใดคือจุดมุ่งหมายของเรื่อง “ไตรภูมิ
พระร่วง”
ก. เพื่อสะท้อนภาพชีวตของคนสมัยสุโขทัย
ิ
ข. เพื่อสอนธรรมะของพระพุทธเจ้า
ค. เพื่อสอนธรรมะแกประชาชนชาวสุโขทัยและ
เป็นการเผยแผ่ทาง
พระพุทธศาสนา
ง. เพื่อชีนำาให้มนุษย์หาทางหลุดพ้นไปจากโลกทั้ง
้
สามและไปอยู่ใน
โลกและภพภูมิที่มีความสุขนิรันดร.
- 44. 3. ข้อใดคือแนวคิดสำาคัญของไตรภูมิพระร่วง ตอน มนุสสภูมิ
ก. การเกิดเป็นมนุษย์เป็นความทุกข์อย่างยิ่ง
ข. การเกิดของมนุษย์ตามแนวคิดทางด้านวิทยาศาสตร์
ค. มนุษย์เกิดมาด้วยความยากลำาบากและมีทมาต่างๆ กัน
ี่
ง. มนุษย์เมื่อแรกเกิดเป็นเพียง “กลละ” หรือเซลล์ที่มีขนาด
เล็ก
4. ข้อใดรวมเรียกว่า “ไตรภูม” ิ
ก. สวรรคภูมิ มนุสสภูมิ นรกภูมิ
ข. กามภูมิ รูปภูมิ อรูปภูมิ
ค. โลกมนุษย์ สวรรค์ บาดาล
ง. สุคติภูมิ ทุคติภูมิ ฉกามาพจร
- 45. 5. สถานที่ใดจัดว่าเป็นดินแดนของผู้มีบุญ
ก. อุตตรกุรุทวีป ข. ชมพูทวีป
ค. อมรโคยานทวีป ง. บุรพวิเทหทวีป
6. “......แต่กุมารนั้นอยู่ในท้องแม่ บ่ห่อนจะได้หายใจเข้าออก
เสียเลย บ่ห่อนได้เหยียดตีนเหยียดมือออกดั่งเราท่านทั้ง
หลายนี้สักคาบหนึ่งเลยแลกุมารนั้นเจ็บเนื้อเจ็บตนดั่งคนอัน
ท่านขังไว้ในไหอันคับแคบหนักหนา แค้นเนื้อแค้นใจ แลเดือด
เนื้อเดือดใจนักหนา.....”
ลักษณะใดไม่ปรากฏในข้อความข้าง
ก. การใช้โวหารภาพพจน์
ข. การพรรณนาให้กลัวบาปกรรม
ค. การใช้คำาทีเป็นจังหวะน่าฟัง
่
ง. การซำ้าคำา ซ้อนคำาและการใช้วลีซำ้าๆ เพื่อเน้นความหมาย
- 46. 7. ข้อใดเรียงลำาดับก่อน – หลัง เกี่ยวกับขั้นตอนการ
เกิดของมนุษย์ได้ถกต้องู
ก. กลละ ฆนะ เปสิ อัมพุทะ
ข. อัมพุทะ เปสิ ฆนะ กลละ
ค. กลละ อัมพุทะ เปสิ ฆนะ
ง. อัมพุทะ ฆนะ กลละ เปสิ
8. “......เมือกุมารอยู่ในท้องแม่นั้นลำาบากนักหนา
่
พึงเกลียดพึงหน่ายพ้นประมาณนัก ก็ชื้นแลเหม็น
กลิ่นตืดแลเอือน.....”
คำาว่า “เอือน” ในข้อความข้างต้นนี้ มีความ
หมายตามข้อใด
ก. พยาธิชนิดหนึ่ง ข. นำ้าเหลือง
ค. เลือด ง. สะอิดสะเอียน
- 47. 9. ข้อใดเด่นที่สุดในการใช้คำาที่แสดงความเคลื่อนไหว เพื่อ
สื่อให้เกิดจินตภาพ
ก. ในท้องแม่นั้นร้อนนักหนา ดุจดั่งเราเอา ใบตองเข้าจ่อตน
แลต้มในหม้อนั้นไสร้
ข. มีปากอันแดงดั่งลูกฟักข้าวอันสุกนั้น แลมีลำาแข้งลำาขานัน ้
งามดังลำากล้วยทองฝาแฝด
่ นั้นแล
ค. อีกฝูงเทวาฟ้าฝนนันก็ตกชอบฤดูกาล บ่มิน้อย บ่มิมาก ทัง
้ ้
ข้าวในนาทั้งปลาในนำ้าก็บ่ห่อน รู้ร่วงโรยเสีย
ไปด้วยฝนแล้งเลย
ง. ฝูงยมบาลเอาเชือกเหล็กแดงอันลุกเป็นไฟไล่ กระหวัดรัดตัว
เขา แล้วตระบิดให้คอเขานัน ้ ขาดออก
- 48. 10.“.....แลมีฝูงผู้หญิงอันอยู่ในแผ่นดินนันงามทุกคน
้
รูปทรงเขานั้นบ่มตำ่า บ่มิสูง บ่มพี
ิ ิ บ่มิผอม
บ่มขาว บ่มิดำา สีสมบูรณ์ งามดั่งทองอันสุกเหลือง
ิ
เรืองเป็นทีพอใจฝูงชาย
่ ทุกคนแลนิ้วตีนนิ้วมือ
เขานั้น กลมงามนะแน่ง เล็บตีนเล็บมือเขานั้นแดงดัง ่
นำ้าครั่ง อันท่านแต่งแล้วแลแต้ม
ไว้ แลสองแก้มเขานั้นไสร้ งามเป็นนวลดังแกล้งเอา
่
แป้งผัด หน้าเขานันหมดเกลี้ยงปราศจากมลทินหา
้
ฝ้าหาไฝบ่มได้ แลเห็นดวงหน้าเขาไสร้
ิ ดุจดัง ่
พระจันทร์วันเพ็งบูรณ์นั้น.....”
“แผ่นดินนั้น” ในข้อความข้างต้นนี้หมายถึงแผ่น
ดินใด
ก. สวรรค์ชั้นดาวดึงส์ ข. สวรรค์ชน ั้
โสฬส
- 49. เฉลย
ข้อสอบ
1. ข. 6. ก.
2. ข. 7. ค.
3.ก. 8. ก.
4.ข. 9. ง.
5.ก. 10. ค.
