คำสรรพนาม

1. กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย
สาระ หลัก - การใช้ภาษาไทย
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑
เรื่อง
ชนิดของคา

2. มาตรฐานการเรียนรู้
มาตรฐาน ท ๔.๑

3. ตัวชี้วัด
วิเคราะห์ชนิด และหน้าที่ของคาในประโยค

4. จุดประสงค์การเรียนรู้สู่ตัวชี้วัด
๑. อธิบายชนิดและหน้าที่ของคาสรรพนาม (K)
๒. วิเคราะห์ชนิดและหน้าที่ของคาสรรพนามในประโยค ( P)
๓. เห็นความสาคัญของชนิดและหน้าที่ของคาสรรพนาม
ในประโยค (A)

6. กัมปนาทพูดกับสุรเชษฐ์ว่า
“กัมปนาทต้องการให้สุรเชษฐ์ไปเที่ยวที่บ้านของ
กัมปนาท”
ให้นักเรียนแก้ไขข้อความในประโยคข้างต้น
โดยใช้คาแทนชื่อผู้พูดและผู้ฟังให้สละสลวย

7. เธอ เรา
มันข้าพเจ้า
คุณ
โยม
ฉัน
อาตมา
คาสรรพนาม
คาที่ใช้แทนคานาม มักจะใช้ในการพูด
เพื่อหลีกเลี่ยงการใช้คานามนั้นซ้าอีก

8. ประเภทของคาสรรพนาม
๑.บุรุษสรรพนาม
๒.ประพันธสรรพนาม
๓.วิภาคสรรพนาม
๔.นิยมสรรพนาม
๕.อนิยมสรรพนาม
๖. ปฤจฉาสรรพนาม

9. ๑.บุรุษสรรพนาม (บุ-หรุด-สับ-พะ-นาม) เป็นสรรพนามที่ใช้
เรียกแทนคน คือ แทนชื่อผู้พูด ผู้ที่พูดด้วย (ผู้ฟัง) และผู้ที่ถูก
กล่าวถึง แบ่งออกได้ ๓ ชนิด คือ
สรรพนามบุรุษที่ ๑ คาที่ใช้แทนตัวผู้พูด เช่น ผม ฉัน ดิฉัน
สรรพนามบุรุษที่ ๒ คาที่ใช้แทนตัวผู้ฟัง เช่น คุณ เธอ
สรรพนามบุรุษที่ ๓ คาที่ใช้แทนตัวผู้ที่ถูกกล่าวถึง เช่น
เขา มัน ท่าน

10. คาสรรพนามบางคาสามารถนาไปใช้แทนได้ทั้งตัวผู้พูด ผู้ฟัง
และผู้ที่ถูกกล่าวถึง เช่น
“ท่าน” (ใช้แทนผู้ฟัง) ท่านพูดอภิปรายได้ดีมากค่ะ
“ท่าน” (ที่ใช้แทนผู้ที่ถูกกล่าวถึง)
พวกเราต้องช่วยกันส่งกาลังใจไปให้ท่าน
“เธอ” (ใช้แทนผู้ฟัง) เธออย่าขึ้นรถเมล์คันนั้นนะ
“เธอ” (ใช้แทนผู้ที่ถูกกล่าวถึง) คุณเคยเห็นน้องแพรไหม เธอ น่ารักมากๆ

11. ๒.ประพันธสรรพนาม (ประ-พัน-ทะ-สับ-พะ-นาม) เป็น
สรรพนามที่ใช้แทนนามหรือสรรพนามที่กล่าวมาแล้วเพื่อย้า
ความ ได้แก่คาว่า ที่ ซึ่ง อัน
คนที่เป็นผู้พิพากษาต้องมีความยุติธรรม
หนังสือซึ่งวางอยู่ในห้องหายไปไหน
คุณได้ให้ของขวัญอันล้าค่ากับฉัน

12. ๓.วิภาคสรรพนาม (วิ-พาก-สับ-พะ-นาม)
เป็นสรรพนาม ที่ใช้แยกนามหรือสรรพนามออกเป็นส่วนๆ
ได้แก่คาว่า ต่าง บ้าง กัน
นักเรียนต่างก็ขนของขึ้นรถโดยสาร
เด็กๆ บ้างก็อ่านหนังสือ บ้างก็วาดรูป
เราต้องช่วยเหลือกัน

13. ๔.นิยมสรรพนาม (นิ-ยะ-มะ-สับ-พะ-นาม)
เป็นสรรพนามชี้เฉพาะเพื่อบอกความหมายเฉพาะเจาะจงและ
ชัดเจน ได้แก่คาว่า นี่ นั่น โน่น นู่น นู้น นั้น นี้ โน้น ฯลฯ
ตัวอย่าง
นี่ของใคร
นั่นคือเจ้าของร้าน
โน่นคือสถานีรถไฟฟ้าใต้ดิน

14. ๕.อนิยมสรรพนาม (อะ-นิ-ยะ-มะ-สับ-พะ-นาม)
เป็นสรรพนามที่ใช้แทนนามทั่วๆไป ไม่ชี้เฉพาะเจาะจง และไม่
เป็นคาถามได้แก่คาว่า ใคร อะไร ไหน ใด ๆ ฯลฯ
ตัวอย่าง
ใครๆ ก็ไม่รักผม
ฉันไม่รู้ว่าอะไรทาให้เธอเปลี่ยนไป
ใดๆ ในโลกล้วนอนิจจัง

15. ๖.ปฤจฉาสรรพนาม (ปริด-ฉา-สับ-พะ-นาม)
เป็นสรรพนามที่ใช้แทนนามแต่เป็นคาถาม หรือเรียกว่า
“สรรพนามที่ใช้เป็นคาถาม” ได้แก่คาว่า ใคร อะไร ไหน
ตัวอย่าง
ใครหยิบนาฬิกาของฉันไป
เธอต้องการอะไร
กระเป๋ าของฉันอยู่ไหน

16. หน้าที่ของคาสรรพนาม
๑. ทาหน้าที่เป็นประธานของประโยค เช่น
ใครมา นั่นเสื้อของใคร เขาเป็นคนดี
๒. ทาหน้าที่เป็นกรรมของประโยค เช่น
เธอดูนี่สิสวยไหม แม่ใช้ฉันไปตลาด

17. ๓.ทาหน้าที่เป็นส่วนเติมเต็ม เช่น
ถ้าฉันเป็นเขานะฉันจะขยันมากกว่านี้
น้องนิดหน้าตาเหมือนเธอมาก
๔.ทาหน้าที่ตามหลังบุพบท เช่น
เธอเรียนที่ไหน
๕.ทาหน้าที่เป็นคาขยาย เช่น
สุดาหยิบกระเป๋ าใบนั้นให้หน่อย เธอเรียนที่ไหน

19. กิจกรรมที่ ๑ให้นักเรียนเติมคาสรรพนามลงในช่องว่างต่อไปนี้โดยคา
สรรพนามนั้นต้องเป็นคาสรรพนามที่ระบุไว้ในวงเล็บ
๑.ปากกา....................ฉันวางไว้หายไปไหน (สรรพนามเชื่อมประโยค)
๒. ..............................บอกว่าให้คอยสักครู่ (สรรพนามบุรุษที่ ๓)
๓. ..............................ในโลกไม่มีอะไรแน่นอน
(สรรพนามบอกความไม่เฉพาะเจาะจง)
๔. เด็กผู้หญิงเล่นตุ๊กตา.................................อย่างสนุกสนาน
(สรรพนามบอกความชี้ซ้า)
๕. .....................ต้องการกระดาษเช็ดหน้าบ้าง (สรรพนามใช้ถาม)

20. กิจกรรมที่ ๒ให้นักเรียนเลือกคาตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงคาตอบเดียว
๑. “เขาไม่เข้าใจในสิ่งที่เธอกาลังพูดอธิบายเกี่ยวกับลักษณะของเขาเลย”
ข้อความนี้มีคาสรรพนามกี่คา (นับคาซ้า)
ก. ๑ คา ข. ๒ คา ค. ๓ คา ง. ๔ คา
๒. “คนซึ่งฉันเคารพจากไปแล้ว” คาที่เป็นคาสรรพนามคือข้อใด
ก. คน, ซึ่ง ข. ซึ่ง, ฉัน
ค. คน, ฉัน ง. ฉัน, มาก
๓. ประโยคข้อใดมีการใช้คาสรรพนาม
ก. มนุษย์ย่อมไม่เบียดเบียนผู้อื่น ข. นักเรียนบ้างขยันบ้างขี้เกียจ
ค. คุณยายรู้สึกเวียนศีรษะมาก ง. ถนนช่วงนี้ขรุขระมากกว่าช่วงอื่น

21. ๔. “ใคร” ในข้อใดเป็นคาสรรพนามไม่ชี้เฉพาะ
ก. ใครล่ะบอกเธอ ข. ใครจะไปกับฉันก็ได้
ค. ใครไม่ได้ส่งการบ้าน ง. เธอจะไปบ้านใคร
๕. คาสรรพนามในข้อใดทาหน้าที่เป็นกรรม
ก. คุณสมชายเขาไม่ค่อยตรงเวลาเลย
ข. คุณย่าท่านไม่ใคร่ได้พักผ่อน
ค. พระคุณเจ้าไปไหนมาคะ
ง. คุณพ่อตีมันเสียงดังสนั่น