คำกริยา

1. กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย
สาระ หลัก - การใช้ภาษาไทย
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑
เรื่อง
ชนิดและหน้าที่ของคาในประโยค

2. มาตรฐานที่ ๔.๑
เข้าใจธรรมชาติของภาษาและหลักภาษาไทย การ
เปลี่ยนแปลงของภาษาและพลังของภาษา ภูมิปัญญา
ทางภาษาและรักษาภาษาไทยไว้เป็นสมบัติของชาติ

3. วิเคราะห์ชนิด และหน้าที่ของคาในประโยค

4. จุดประสงค์การเรียนรู้สู่ตัวชี้วัด
๑. อธิบายชนิดและหน้าที่ของคากริยา (K)
๒. วิเคราะห์ชนิดและหน้าที่ของคากริยาในประโยค ( P)
๓. เห็นความสาคัญของชนิดและหน้าที่ของคากริยา
ในประโยค (A)

6. คากริยา
คากริยา คือ คาแสดงอาการ การกระทา และบอกสภาพของ
ประธาน เพื่อให้รู้ว่าประธานนั้นๆ ทาอะไรหรือเป็นอย่างไร
คากริยาจึงเป็นคาสาคัญ ในประโยค หากขาดคากริยาจะสื่อสาร
กันไม่เข้าใจ

7. ประเภทของ
คากริยา
๑. กริยาที่มีใจความสมบูรณ์ในตัวเอง
๒.กริยาที่ต้อง
มีกรรมมารับ
๓.กริยาที่ต้องมีส่วนเติมเต็ม
๔.กริยาช่วย

8. ๑. คากริยาที่มีใจความสมบูรณ์ ไม่ต้องมีกรรมมารับข้างท้าย
เป็นคาที่บอกอาการแล้วผู้ฟังสามารถเข้าใจได้ทันที เช่น
น้อง ไฟร้องไห้ ดับ

9. ในสวนเขาร้องเพลง
ญาญ่าเดินเล่นที่ชายหาด
และอาจมีคาขยายกริยาหรือมีคาบุพบทประกอบประโยคก็ได้ เช่น

10. ๒. คากริยาที่ต้องมีกรรมมารับ คากริยาชนิดนี้ถ้าไม่มีกรรม
มารับข้างท้ายแล้ว จะทาให้ผู้ฟังไม่เข้าใจ เพราะใจความยัง
ไม่สมบูรณ์ เช่น
น้องตบ แม่ซื้อมือ ต้นหอม

11. สุมาลีอ่าน แมวกินหนังสือ ปลาย่าง

12. ๓. คากริยาส่วนเติมเต็ม เป็ นกริยาที่มีใจความไม่
สมบูรณ์ในตัวเอง ต้องมีคานามหรือสรรพนามมารับข้าง
ท้ายจึงจะได้ใจความสมบูรณ์ ได้แก่คาว่า เป็น, เหมือน,
คล้าย, เท่า, แปลว่า, หมายความว่า, เท่ากับ, ราวกับ, คือ
เช่น
ลูกคือพ่อของอารีเป็น หมอ ดวงใจของแม่

13. แมวคล้าย เธอวางท่าราวกับเสือ นางพญา

14. ๔. คากริยาช่วย เป็นคากริยาที่ไม่มีความหมายในตัวเอง ต้อง
อาศัยกริยาสาคัญในประโยคจึงจะได้ใจความชัดเจนยิ่งขึ้น
ถ้าตัดกริยาช่วยออกก็ไม่ทาให้ประโยคเสียความ
กริยาช่วย มีขึ้นเพื่อช่วยขยายกริยาหลักให้มีความชัดเจน
ยิ่งขึ้น เป็นคาที่บอกความรู้สึก การคาดคะเน การขอร้อง
การบังคับ เช่น
คืนนี้ฝนอาจจะตก
เราต้องขยันเรียนให้มากกว่าเดิม

15. สายใจกาลังร้องเพลง
ลูกควรนอนได้แล้ว มิฉะนั้นพรุ่งนี้จะตื่นสาย
ครูคงตีฉัน ถ้าฉันไม่ทาการบ้าน
วันนี้ฝนตกหนักรถคงติด

16. หน้าที่ของคากริยา มีดังนี้
๑. เป็นคาที่แสดงหรือบอกสภาพของประธาน เช่น
ไก่จิกข้าวที่ตากบนลาน
นกอินทรีบินร่อนบนท้องฟ้า

17. ๒. คากริยาทาหน้าที่ขยายนาม เช่น
ยายซื้ออาหารถวายพระ
ซื้อเป็นกริยาสาคัญ ส่วนถวายเป็นคากริยาขยายนาม พระ

18. พี่ชวนฉันเล่นดินทราย
ชวนเป็นกริยาสาคัญ เล่น เป็นคากริยาขยายดินทราย

19. ๓ คากริยาที่ทาหน้าที่เหมือนคานาม เช่น
พูดดีเป็นศรีแก่ตัว
พูดดีเป็นคากริยาที่ทาหน้าที่เป็นประธานของประโยคเหมือนกับคานาม
สูบบุหรี่เป็นอันตรายต่อชีวิตเป็นพิษต่อคนใกล้เคียง
สูบบุหรี่เป็นคากริยา ทาหน้าที่เป็นประธานของประโยคเหมือนกับคานาม

21. กิจกรรมที่ ๑ ให้นักเรียนขีดเส้นใต้คาที่เป็นกริยา
วิ่ง เธอ คุณพ่อ ทุ่งนา เก้าอี้
นั่ง ตะเกียบ เขียน หนังสือ เดิน
ดินสอ มัน กิน อาหาร สมุด อ่าน
เรา นอน กระโดด

22. ๑. คา "ขัน" ในข้อใดเป็นกริยามีกรรม
ก. ไก่ขันไพเราะ ข. เขาพูดน่าขัน
ค. เขาทางานแข็งขัน ง. เขาขันเชือก
๒. ข้อใดเป็นกริยาที่ต้องมีส่วนเติมเต็ม
ก. เธอเป็นนักเรียนหญิง ข. เธอพูดภาษาจีนเป็นหรือ
ค. เขาทาหน้าเป็นอยู่ตลอดเวลา ง. น้าร้อนปลาเป็น น้าเย็นปลาตาย
๓. คา "ขัน" ในข้อใดเป็นกริยามีกรรม
ก. ไก่ขันไพเราะ ข. เขาพูดน่าขัน
ค. เขาทางานแข็งขัน ง. เขาขันเชือก
กิจกรรมที่ ๒ ให้นักเรียนเลือกคาตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงคาตอบเดียว

23. ๕. คากริยาในข้อใดทาหน้าที่เหมือนคานาม
ก. ดาสูบบุหรี่
ข. บุหรี่ให้โทษแก่ร่างกาย
ค. สูบบุหรี่มากให้โทษแก่ร่างกาย
ง. คนที่สูบบุหรี่เป็นคนติดยาเสพติด
๔. ข้อใดเป็นกริยาที่ต้องมีส่วนเติมเต็ม
ก. เธอเป็นนักเรียนหญิง
ข. เธอพูดภาษาจีนเป็นหรือ
ค. เขาทาหน้าเป็นอยู่ตลอดเวลา
ง. น้าร้อนปลาเป็น น้าเย็นปลาตาย